Ræða Ronalds Reagan ,,Tími til að velja", 27. október 1964 breytti sögunni

„Ræðan“ er það sem Ronald Reagan kallaði hana. Í dag köllum við hana „Tími til að velja“ og hún olli þáttaskil í lífi Ronalds Reagans.

Ronald Reagan átti langan aukaferil í ræðumennsku þegar leikaraferill hans lauk. Hann ferðaðist um landið og heimsótti Lionsklúbba, Rótarýklúbba, viðskiptaráð og marga aðra borgaralega hópa. Þetta hélt áfram og magnaðist meðan hann starfaði sem talsmaður General Electric meðan hann hýsti kostaða sjónvarpsþáttaröð þeirra.

„Ræðan“ var flutt í ýmsum myndum og til mismunandi áhorfenda og hvert orð var slípað, mælt og lagt á minnið.

Í forsetakosningabaráttunni 1964 báðu embættismenn repúblikana í Kaliforníu, sem þekktu kröftug skilaboð og flutning Reagans, hann um að taka upp ræðu fyrir hönd frambjóðanda repúblikana, Barry Goldwater.

Ræðan var flutt 27. október 1964 og hún var rafmögnuð.

 

Framlögum til repúblikanaflokksins og frambjóðenda fjölgaði verulega. Repúblikanaflokkurinn tók eftir því og þeir tóku mið af Reagan sem frambjóðanda frá þeim tíma og áfram. Hann samþykkti árið 1966 að bjóða sig fram til ríkisstjóra í Kaliforníu. Hann vann tvö kjörtímabil og að lokum vann hann forsetaembættið.

 

Útskrift úr „A Time for Choosing“, flutt í sjónvarpi 27. október 1964

 

Þakka ykkur fyrir. Þakka ykkur kærlega fyrir. Þakka þér og gott kvöld.

Styrktaraðilinn hefur verið auðkenndur en ólíkt flestum sjónvarpsþáttum hefur flytjandanum ekki verið útvegað handrit. Reyndar hefur mér verið leyft að velja mín eigin orð og ræða hugmyndir mínar varðandi valið sem við stöndum frammi fyrir á næstu vikum.

Ég hef eytt mestu lífi mínu sem demókrati. Ég hef nýlega séð mér fært að fylgja annari vegleið. Ég tel að þau mál sem við blasir fari þvert á flokka.

Nú hefur önnur hliðin í þessari herferð verið að segja okkur að málefni þessara kosninga séu viðhald friðar og velmegunar.

Þessi setning hefur verið notuð, „Við höfum aldrei haft hana svona gott.“

En ég hef óþægilega tilfinningu fyrir því að þessi velmegun sé ekki eitthvað sem við getum byggt von okkar til framtíðar á.

Engin þjóð í sögunni hefur nokkurn tíma lifað af skattbyrði sem náði þriðjungi þjóðartekna hennar. Í dag er 37 sent af hverjum dollara sem aflað er hér á landi hlutur skattheimtumannsins og samt heldur ríkisstjórnin okkar áfram að eyða 17 milljónum dollara á dag meira en ríkisstjórnin tekur inn.

Við höfum ekki jafnað út fjárhagsáætlun okkar í 28 af síðustu 34 árum. Við höfum hækkað skuldamörk okkar þrisvar á síðustu tólf mánuðum og nú eru þjóðarskuldir okkar eina og hálfu hærri en allar samanlagðar skuldir allra þjóða heims. Við erum með 15 milljarða dollara í gulli í okkar ríkissjóði; við eigum ekki eyri. Gjaldeyriskröfur eru 27,3 milljarðar dollara. Og við vorum nýbúin að tilkynna að dollarinn 1939 sé nú 45 sent að heildarvirði þess tíma.

Varðandi friðinn sem við myndum varðveita, þá velti ég fyrir mér hver á meðal okkar vilji nálgast konuna eða móðurina sem maðurinn eða sonurinn hefur látist í Suður-Víetnam og spyrja þá hvort þeir telji að þetta sé friður sem eigi að vera endalaust.

Meina þeir frið, eða meina þeir að við viljum bara vera í friði? Það getur ekki verið raunverulegur friður meðan einn Bandaríkjamaður deyr einhvern stað í heiminum fyrir okkur hin.

Við erum í stríði við hættulegasta óvin sem hefur staðið frammi fyrir mannkyninu í löngu klifri sínu frá mýrinni til stjarnanna og það hefur verið sagt ef við töpum því stríði og missum þar með þennan hátt frelsis okkar mun sagan skráðu með mestri undrun að þeir sem höfðu mest að tapa gerðu minnst til að koma í veg fyrir að það gerðist.

Jæja ég held að það sé kominn tími til að við spyrjum okkur hvort við vitum enn um frelsið sem stofnað var til ætlunar okkur af stofnendunum (stofnendum Bandaríkjanna,þeirra sem skrifuðu stjórnarskrá Bandaríkjanna).

Fyrir ekki svo löngu síðan voru tveir vinir mínir að tala við kúbverskan flóttamann, kaupsýslumann sem hafði sloppið frá Castro, og í miðri sögu hans sneri annar vinur minn sér að hinum og sagði: Við vitum ekki hversu heppin við erum.

Og Kúbverjinn stoppaði og sagði: Hversu heppinn þú ert? Ég hafði einhvers staðar að flýja til. Og í þeirri setningu sagði hann okkur alla söguna. Ef við missum frelsið hérna er enginn staður til að flýja til. Þetta er síðasti staðurinn á jörðinni.

Og þessi hugmynd um að ríkisstjórnin beri ábyrgð gagnvart þjóðarinni, að hún hafi enga aðra valdheimild nema í gegnum fullvalda þjóð, er enn nýjasta og sérstæðasta hugmyndin í allri langri sögu tengsla mannsins við manninn.

Þetta er málið í þessum kosningum: Hvort sem við trúum á getu okkar til að stjórna sjálfum okkur eða hvort við yfirgefum bandarísku byltinguna og játum að fámenna vitsmunaleg yfirstétt í fjarlægri höfuðborg getur skipulagt líf okkar fyrir okkur hönd betur en við getum skipulagt það sjálf.

Þér og mér er sagt í auknum mæli að við verðum að velja á milli vinstri eða hægri. Jæja, ég vil meina að það sé ekki til neitt sem heitir vinstri eða hægri. Það er aðeins upp eða niður - draumur [upp] gamals manns, hinn fullkomni í einstaklingsfrelsi sínu í samræmi við lög og reglu, eða niður í maurahrúga alræðishyggju. Og burtséð frá einlægni þeirra, mannúðlegum hvötum þeirra, þeir myndu skipta frelsi okkar fyrir öryggi hefur farið á þennan veg niður á við.

Á þessum uppskerutíma atkvæða nota þeir hugtök eins og „Stóra samfélagið“ eða eins og okkur var sagt fyrir nokkrum dögum af forsetanum, verðum við að sætta okkur við meiri virkni stjórnvalda í málefnum landsmanna. En þeir hafa verið svolítið skýrari að undanförnu og sín á milli; og allt það sem ég mun nú vitna til hefur birst á prenti. Þetta eru ekki ásakanir repúblikana.

Til dæmis hafa þeir raddir sem segja: Kalda stríðinu lýkur með því að við samþykkjum ekki ólýðræðislegan sósíalisma. Önnur rödd segir: Gróðasjónarmiðið er orðið úrelt. Í staðinn verður til hvatning velferðarríkisins. Eða: Hið hefðbundna kerfi okkar með einstaklingsfrelsi í forgrunni er ófært um að leysa flókin vandamál 20. aldar.

Öldungadeildarþingmaðurinn Fullbright hefur sagt í ræðu við Stanford háskóla að stjórnarskráin sé úrelt. Hann vísaði til forsetans sem ...siðferðiskennara okkar og leiðtoga... og hann segist ...hokraður í verkefni sínu vegna valdatakmarkana sem þetta fornaldarskjal leggur á hann.... Hann verður að ...vera leystur.., svo að hann ...geti gert fyrir okkur... það sem hann veit ...er best....

Og Clark, öldungadeildarþingmaður frá Pennsylvaníu, annar talsmaður frjálslindisafla, skilgreinir frjálshyggju sem ...fullnægjandi afl fyrir efnislegum þörfum fjöldans með fullum krafti miðsstýrð ríkisvalds.

Jæja, ég, fyrir mitt leyti, er illa við það þegar fulltrúi þjóðarinnar vísar til þín og mín, frjálsra karla og kvenna þessa lands, sem ...fjöldans... Þetta er hugtak sem við höfum ekki notað um okkur í Ameríku. En umfram það, ...full völd miðstýrðs stjórnvalda“ var þetta einmitt það sem stofnfeðurnir reyndu að lágmarka. Þeir vissu að ríkisstjórnir stjórna ekki hlutunum. Ríkisstjórn getur ekki stjórnað efnahagslífinu án þess að stjórna fólki. Og þeir vita þegar ríkisstjórn ætlar að gera það verður hún að beita valdi og þvingunum til að ná tilgangi sínum. Þeir vissu líka, stofnfeðurnir, að utan lögmætra starfa sinna gera stjórnvöld ekkert eins vel efnahagslega og einkageirinn í hagkerfinu.

Nú höfum við ekkert betra dæmi um þetta en aðkoma stjórnvalda að landbúnaðinum síðustu 30 árin. Frá árinu 1955 hefur kostnaður við þessa áætlun næstum tvöfaldast. Fjórðungur landbúnaðarins í Ameríku ber ábyrgð á 85 prósentum afgangi búskaparins. Þrír fjórðu búskapur er úti á frjálsum markaði og hefur vitnað 21 prósenta aukningu á neyslu á mann af öllum afurðum sínum.

Þú sérð að fjórðungur landbúnað er stjórnað af alríkisstjórninni. Undanfarin þrjú ár höfum við eytt 43 dölum í fóðurkornsáætlun fyrir hverja dollara af kornstöng sem við ræktum ekki.

Öldungadeildarþingmaðurinn Humphrey fullyrti í síðustu viku að Barry Goldwater, sem forseti, myndi reyna að útrýma bændum.

Hann ætti að vinna heimavinnuna aðeins betur, vegna þess að hann kemst að því að okkur hefur fækkað um 5 milljónir í búfjöldanum samkvæmt þessum ríkisáætlunum. Hann mun einnig komast að því að Demókratastjórnin hefur leitast við að fá frá þinginu [framlengingu] á áætluninni um landbúnaðinn til að fela í sér þá þrjá fjórðu sem nú eru ókeypis. Hann mun komast að því að þeir hafa einnig beðið um rétt til að fangelsa bændur sem ekki halda bókhald eins og alríkisstjórnin mælir fyrir um.

Landbúnaðarráðherra bað um rétt til að leggja hald á bú með fordæmingu og endurselja aðra einstaklinga. Og í sömu áætlun var ákvæði sem hefði gert sambandsstjórninni kleift að fjarlægja 2 milljónir bænda frá jörð sinni.

Á meðan, förum aftur í borgina, undir endurnýjun þéttbýlis, heldur árásin á frelsi áfram. Einkaeignarréttur [er] svo útþynntur að almannahagsmunir eru nánast allt sem nokkrir skipuleggjendur ríkisstjórnarinnar ákveða að þeir eigi að vera.

Í áætlun sem tekur frá bágstöddum og gefur gráðugum, sjáum við sjónarspil eins og í Cleveland, Ohio, verður að eyða milljón og hálfum dala í byggingu sem var lokið fyrir aðeins þremur árum til að rýma fyrir því sem embættismenn ríkisstjórnarinnar kalla ...samhæfari nýtingu landsins...

Forsetinn segir okkur að hann muni nú byrja að byggja almennar íbúðir í þúsundum talið, þar sem hingað til höfum við aðeins byggt þær í hundruðum.

En FHA [Federal Housing Authority] og Veterans Administration segja okkur að þeir hafi 120.000 íbúðir sem þeir hafa tekið til baka í gegnum eignarupptöku á fasteignaveðlánum.

Í þrjá áratugi höfum við leitast við að leysa vandamál atvinnuleysis með skipulagningu stjórnvalda og því meira sem áætlanir bregðast, því meira skipuleggja skipuleggjendur.

Það nýjasta er Svæðisbreytingarstofnunin. Þeir hafa nýlega lýst hrísgrjónalandið, Kansas, sem kreppusvæði. Hrísgrjónalandið, Kansas, er með tvö hundruð olíulindir og 14.000 manns þar hafa yfir 30 milljónir dollara til afhendingar í persónulegum sparnaði í bönkum sínum. Og þegar ríkisstjórnin segir þér að þú sért þunglyndur skaltu leggjast niður og vera þunglyndur.

Við höfum svo marga sem geta ekki séð feitan mann standa við hliðina á grönnum án þess að komast að þeirri niðurstöðu að feiti maðurinn hafi orðið þannig með því að nýta sér þann granna. Svo þeir ætla að leysa öll vandamál mannlegrar hörmungar með skipulagningu stjórnvaldsaðgerða og stjórnvalda.

Nú, ef skipulagsmál og velferð ríkisstjórnarinnar fengu svarið - og þau hafa haft næstum 30 ár af því - ættum við ekki að búast við að stjórnvöld lesi stigin fyrir okkur öðru hverju?

Ættu þeir ekki að vera að segja okkur frá fækkun árlega fjölda fólks sem þarf hjálp? Minnkunin á þörfinni fyrir almennar íbúðir? En hið gagnstæða er satt. Með hverju ári vex þörfin meiri; áætlunin vex meira. Okkur var sagt fyrir fjórum árum að 17 milljónir manna fóru svangar í rúmið á hverju kvöldi.

Jæja það var líklega satt. Þeir voru allir í megrun. En nú er okkur sagt að 9,3 milljónir fjölskyldna í þessu landi séu fátæktar á grundvelli þess að þéna minna en 3.000 dollara á ári. Útgjöld til velferðarmála [eru] 10 sinnum meiri en í myrkri kreppunni. Við eyðum 45 milljörðum dala í velferðarmál.

Gerðu nú smá reikning og þú munt komast að því að ef við skiptum 45 milljörðum dala upp jafnt á milli þessara 9 milljóna fátæku fjölskyldna, gætum við gefið hverri fjölskyldu 4.600 dali á ári. Og þetta er bætt við núverandi tekjur þeirra ætti að útrýma fátækt. Bein aðstoð við fátæka gengur þó aðeins upp á um 600 dollara á hverja fjölskyldu. Það virðist vera að einhvers staðar verði að vera einhver yfirkostnaður.

Nú, svo nú lýsum við yfir ...stríði gegn fátækt..., eða ...þú getur líka verið Bobby Baker.... Nú búast þeir hreinlega við að við trúum því að ef við bætum 1 milljarði dollara við þá 45 milljarða sem við erum að eyða, þá er enn ein áætluninn í þeim 30 furðulegum sem við höfum - og munum að þessi nýja áætlun kemur ekki í staðinn fyrir neitt, það er bara afrit núverandi áætlun - trúa þeir því að fátækt muni skyndilega hverfa með töfrabrögðum?

Jæja, í sanngirni ætti ég að útskýra að það er einn hluti af nýja áætluninni sem er ekki afritað. Þetta er unglingaliðurinn.

Við ætlum nú að leysa brottfallsvandann, afbrot unglinga, með því að setja aftur upp eitthvað eins og gömlu CCC búðirnar [Civilian Conservation Corps], og við ætlum að setja unga fólkið okkar í þessar búðir. En enn og aftur gerum við upp reikninga og við komumst að því að við munum eyða hverju ári bara í herbergi og borð fyrir hvern ungling sem við hjálpum 4.700 dollurum á ári. Við getum sent þá til Harvard fyrir 2.700! Auðvitað, ekki misskilja mig. Ég er ekki að leggja til að Harvard sé svarið við afbrotum ungmenna.

En í alvöru, hvað erum við að gera við þá sem við leitumst eftir að hjálpa? Ekki alls fyrir löngu hringdi dómari í mig hingað í Los Angeles. Hann sagði mér frá ungri konu sem myndi koma á fund hans vegna skilnað. Hún átti sex börn, var ólétt með sitt sjöunda. Við yfirheyrslu hans opinberaði hún að eiginmaður hennar væri verkamaður sem þénaði 250 dollara á mánuði. Hún vildi fá skilnað til að fá 80 dollara hækkun. Hún er gjaldgeng fyrir 330 dollara á mánuði í hjálparstarfi barna. Hún fékk hugmyndina frá tveimur konum í hverfinu sínu sem höfðu þegar gert það.

En hvenær sem þú og ég efast um áætlanir góðgerðarfólksins erum við fordæmd sem andstæð markmið mannúðarmála þeirra. Þeir segja að við séum alltaf ...á móti... hlutum - við erum aldrei ...fyrir... neitt.

Jæja, vandræðin við frjálslynda vini okkar eru ekki þau að þeir séu fáfróðir; það er bara að þeir vita svo mikið sem er ekki svo. Nú erum við fyrir ákvæði um að örbirgð ætti ekki að fylgja atvinnuleysi vegna elli og í því skyni höfum við samþykkt almannatryggingar sem skref í átt að því að mæta vandamálinu.

En við erum á móti þeim sem trúað er fyrir þessu áætlun þegar þeir iðka blekkingar vegna annmarka þess í ríkisfjármálum, þegar þeir krefjast þess að öll gagnrýni á áætlunina þýði að við viljum hætta greiðslum til þess fólks sem er háð þeim til lífsviðurværis. Þeir hafa kallað það „tryggingu“ fyrir okkur í hundrað milljón bókmenntum. En þá komu þeir fyrir Hæstarétt og þeir vitnuðu að þetta var velferðaráætlun. Þeir nota aðeins hugtakið „trygging“ til að selja fólkinu það. Og þeir sögðu að almannatryggingagjald væri skattur fyrir almenna notkun ríkisstjórnarinnar og ríkisstjórnin hefur notað þann skatt. Það er enginn sjóður, vegna þess að Robert Byers, yfirmaður tryggingafræðinga, kom fyrir þingnefnd og viðurkenndi að almannatryggingar frá og með þessari stundu séu 298 milljarðar dollara í holunni. En hann sagði að það ætti ekki að vera nein ástæða til að hafa áhyggjur af því að svo framarlega sem þeir hafa vald til að skattleggja gætu þeir alltaf tekið frá fólkinu hvað sem þeir þyrftu til að greiða þeim úr vandræðum. Og þeir gera einmitt það.

Ungur maður, 21 árs að aldri, sem vinnur á meðallaunum - framlag hans til almannatrygginga myndi á frjálsum markaði kaupa honum tryggingu sem myndi tryggja 220 dollara á mánuði við 65 ára aldur. Ríkisstjórnin lofar 127. Hann gæti lifað það allt þar til hann er 31 árs og taktu þá út stefnu sem myndi borga meira en almannatryggingar. Nú er okkur svo skortur á viðskiptaskilningi að við getum ekki sett þessa ríkisáætlun á traustan grundvöll, svo að fólk sem krefst þessara greiðslna finni að það geti fengið þau þegar til stendur, að skápurinn sé ekki ber? Barry Goldwater heldur að við getum.

Á sama tíma, getum við ekki kynnt sjálfboðavinnu sem leyfir borgara sem getur gert betur á eigin spýtur að vera afsakaður með framvísun sönnunargagna um að hann hafi gert ráð fyrir þeim árum sem ekki eru launuð? Eigum við ekki að leyfa ekkju með börn að vinna og missa ekki þær bætur sem líklega eru greiddar af látnum eiginmanni sínum? Ættir þú og ég ekki að fá að lýsa því yfir hver styrkþegar okkar verða samkvæmt þessari áætlun, sem við getum ekki gert? Ég held að við séum fyrir að segja eldri borgurum okkar að engum hér á landi ætti að meina læknisaðstoðar vegna fjárskorts.

En ég held að við séum á móti því að neyða alla borgara, óháð þörf, í skylduáætlun stjórnvalda, sérstaklega þegar við höfum slík dæmi, eins og tilkynnt var í síðustu viku, þegar Frakkland viðurkenndi að Medicare áætlun þeirra væri nú gjaldþrota. Þeir eru komnir að leiðarlokum.

Að auki, var Barry Goldwater svona óábyrgur þegar hann lagði til að ríkisstjórn okkar afsalaði sér áætlun sinni um vísvitandi, fyrirhugaða verðbólgu, þannig að þegar þú færð eftirlaun almannatrygginga þinna mun dollar kaupa virði dollars en ekki 45 sent virði? Ég held að við séum fyrir alþjóðasamtök þar sem þjóðir heims geta leitað friðar. En ég held að við séum á móti því að víkja bandarískum hagsmunum fyrir stofnun sem hefur orðið svo óstöðug að uppbyggingu að í dag er hægt að safna tveimur þriðju atkvæðum á gólfi allsherjarþingsins meðal þjóða sem eru fulltrúar minna en 10 prósent jarðarbúa. Ég held að við séum á móti hræsni að ráðast á bandamenn okkar vegna þess að hér og þar halda þeir sig við nýlendustefnu, á meðan við tökum þátt í samsæri þöggunar og aldrei opnum munninn um milljónir manna sem eru þjáðir í Sovétríkjunum í gervihnattaríkjunum.

Ég held að við séum að aðstoða bandamenn okkar með því að deila efnislegri blessun okkar með þeim þjóðum sem eiga hlut í grundvallarviðhorfum okkar, en við erum á móti því að útdeila peningastjórn til stjórnvalda og skapa skrifræði, ef ekki sósíalisma, um allan heim. Við lögðum upp með að hjálpa 19 löndum. Við erum að hjálpa 107. Við höfum eytt 146 milljörðum dala. Fyrir þá peninga keyptum við 2 milljón dollara snekkju fyrir Haile Selassie. Við keyptum kjólföt fyrir gríska undirmenn, aukakonur fyrir embættismenn í Kenýa [n]. Við keyptum þúsund sjónvarpstæki fyrir stað þar sem þau hafa ekkert rafmagn. Á síðustu sex árum hafa 52 þjóðir keypt fyrir 7 milljarða dollara virði af gulli okkar og allar 52 fá erlenda aðstoð frá þessu landi.

Engin ríkisstjórn minnkar sig sjálfviljug að stærð. Þannig að málefni ríkisstjórna, sem einu sinni voru sett af stað, hverfa aldrei. Reyndar er ríkisskrifstofa það næsta við eilíft líf sem við munum sjá á þessari jörð.

Alríkisstarfsmenn - sambandsstarfsmenn eru tveir og hálf milljón; og sambandsríki, ríki og staðbundið, einn af hverjum sex af vinnuafli þjóðarinnar sem starfandi er af stjórnvöldum. Þessar fjölgandi skrifstofur með þúsundum reglugerða sinna hafa kostað okkur margar af stjórnarskrárvörnum okkar. Hve mörg okkar gera okkur grein fyrir því að í dag geta alríkislögreglumenn ráðist inn í eignir mannsins án heimildar?

Þeir geta beitt sekt án formlegrar yfirheyrslu, hvað þá réttarhöld yfir dómnefnd? Og þeir geta lagt hald á og selt eignir hans á uppboði til að framfylgja greiðslu þeirrar sektar.

Í Chico-sýslu, Arkansas, ofáætlaði James Wier hrísgrjónaúthlutun sinni of mikið. Ríkisstjórnin fékk fram 17.000 dollara dóm gegn honum. Og bandarískur lögreglustjóri seldi 960 hektara býli hans á uppboði. Ríkisstjórnin sagði að það væri nauðsynlegt sem viðvörun til annarra til að láta kerfið virka.

Síðastliðinn 19. febrúar við Minnesota háskóla sagði Norman Thomas, sem var sexfaldur forsetaframbjóðandi á framboð Sósíalistaflokksins, ...Ef Barry Goldwater yrði forseti myndi hann stöðva framgang sósíalisma í Bandaríkjunum.... Ég held að það sé nákvæmlega það sem hann mun gera. En sem fyrrverandi demókrati get ég sagt þér að Norman Thomas er ekki eini maðurinn sem hefur dregið þessa hliðstæðu við sósíalisma með núverandi stjórn, því að aftur árið 1936 gékk herra demókrati sjálfur, Al Smith, Bandaríkjamaðurinn mikli, á undan bandarísku þjóðinni og ályktaði að forysta flokks hans væri að taka flokk Jefferson, Jackson og Cleveland niður götuna undir borðum Marx, Lenin og Stalín. Og hann gekk í burtu frá flokknum sínum, og hann sneri aldrei aftur til dauðadagsins, því að allt til þessa dags hefur forysta þess flokks verið að taka þann flokk, þann virðulega flokk, niður götuna í ímynd verkalýðssinnaðs flokks á Englandi.

Nú þarf ekki eignarnám eða eignaupptöku á séreignum eða viðskiptum til að leggja sósíalisma á fólk. Hvað þýðir það hvort þú hafir verknaðinn að eigninni eða eignarhaldið á fyrirtæki þínu eða eignum ef stjórnvöld hafa vald lífs og dauða yfir þeim viðskiptum eða eignum? Og slíkar vélar eru þegar til. Ríkisstjórnin getur fundið einhverja ákæru til að bera á móti öllum áhyggjum sem hún kýs að lögsækja.

Sérhver kaupsýslumaður hefur sína sögu um einelti. Einhvers staðar hefur átt sér stað ranghverfa. Náttúruleg, óafturkræf réttindi okkar eru nú talin ráðstöfunarfyrirkomulag og frelsi hefur aldrei verið svo viðkvæmt, svo nálægt því að renna úr greipum okkar eins og það er á þessari stundu. Andstæðingar okkar í lýðræðisríki okkar virðast ekki vilja ræða þessi mál. Þeir vilja gera þig og ég trúi að þetta sé keppni milli tveggja karla - að við eigum að velja bara á milli tveggja persóna.

Jæja hvað um þennan mann sem þeir myndu tortíma og þegar þeir eyðilögðu, þeir myndu eyðileggja það sem hann er fulltrúi fyrir, hugmyndirnar sem þér og mér þykir vænt um? Er hann hinn skorpni og grunni til kveikjuglaði maður sem þeir segja að hann sé?

Jæja ég hef notið þeirra forréttinda að þekkja hann ...þegar... Ég þekkti hann löngu áður en hann dreymdi einhvern tíma um að reyna að gegna embætti og ég get sagt þér það persónulega að ég hef aldrei kynnst manni á ævinni, ég trúði svo ófær um að gera óheiðarlegan eða óheiðarlegan hlut.

Þetta er maður sem var í eigin viðskiptum áður en hann fór í stjórnmál setti upp áætlun um gróðaskipti áður en stéttarfélög höfðu einhvern tíma hugsað um það. Hann lagði inn heilsu- og lækningatryggingu fyrir alla starfsmenn sína. Hann tók 50 prósent af hagnaðinum fyrir skatta og setti upp eftirlaunaáætlun, lífeyrisáætlun fyrir alla starfsmenn sína.

Hann sendi mánaðarlegum ávísunum til æviloka til starfsmanns sem var veikur og gat ekki unnið. Hann veitir börnum mæðra sem vinna í verslunum hjúkrun. Þegar Mexíkó var herjað af flóðunum í Rio Grande klifraði hann upp í flugvél sinni og flaug lyfjum og vistum þar niður eftir.

Fyrrverandi starfsmaður GI sagði mér hvernig hann hitti hann. Þetta var vikuna fyrir jól í Kóreustríðinu og hann var á flugvellinum í Los Angeles að reyna að fá far heim til Arizona fyrir jólin. Og hann sagði að [það væri] fjöldi hermanna þar og engin sæti laus í vélunum. Og þá kom rödd yfir hátalaranum og sagði: „Allir menn í einkennisbúningi sem vilja fá far til Arizona, farðu á flugbrautina svona og svona,“ og þeir fóru þangað niður og þar var náungi að nafni Barry Goldwater í flugvél sinni .

Alla daga þessar vikurnar fyrir jól, allan daginn, hlóð hann upp vélinni, flaug henni til Arizona, flaug þeim heim til sín, flaug aftur yfir til að fá annan farm.

Meðan á erilsömri tímasetningu herferðarinnar er þetta maður sem gaf sér tíma til að sitja við hlið gamals vinar sem var að deygja úr krabbameini. Stjórnendur kosningabaráttu hans voru skiljanlega óþolinmóðir en hann sagði: ...Það eru ekki margir eftir sem skipta sér af því sem verður um hana. Ég vildi að hún vissi að ég læt mig varða.

Þetta er maður sem sagði við 19 ára son sinn: Það er enginn grunnur eins og klettur heiðarleika og sanngirni, og þegar þú byrjar að byggja líf þitt á þeim kletti, með sementi trúarinnar á Guð sem þú hafðu, þá hefurðu raunverulega byrjun. 

Þetta er ekki maður sem gæti sent í kæruleysiskasti annarra manna syni í stríð. Og það er málið í þessari herferð sem gerir öll önnur vandamál sem ég hef rætt fræðileg nema við gerum okkur grein fyrir því að við erum í stríði sem verður að vinna.

Þeir sem myndu skipta frelsi okkar fyrir súpueldhúsi velferðarríkisins hafa sagt okkur að þeir hafi útópíska lausn friðar án sigurs. Þeir kalla stefnu sína „gistingu“. Og þeir segja að ef við munum aðeins forðast bein átök við óvininn, muni hann gleyma vondum leiðum sínum og læra að elska okkur. Allir sem eru andsnúnir þeim eru ákærðir sem óvinir. Þeir segja að við bjóðum einföld svör við flóknum vandamálum. Jæja, kannski er einfalt svar - ekki auðvelt svar en einfalt: Ef þú og ég höfum hugrekki til að segja kjörnum embættismönnum okkar að við viljum að landsstefna okkar byggist á því sem við vitum í hjörtum okkar er siðferðilega rétt. Við getum ekki keypt öryggi okkar, frelsi okkar frá sprengjuhótuninni með því að fremja siðleysi svo mikið sem að segja við milljarð manna sem nú eru þjáðir á bak við járntjaldið: Gefðu upp drauma þína um frelsi vegna þess að til að bjarga eigin skinni, við“ ert reiðubúinn að gera samning við þrælameistara þína.

Alexander Hamilton sagði: Þjóð sem getur kosið svívirðingu umfram hættu er reiðubúin fyrir herra og á það skilið.

Nú skulum við setja metið beint. Engin rök eru fyrir valinu milli friðar og stríðs, en það er aðeins ein tryggð leið til að fá frið - og þú getur fengið það á næstu sekúndu - gefast upp.

Að vísu er hætta á hvaða vegferð sem við fylgjum öðrum en þessum, en hver kennslustund sögunnar segir okkur að meiri áhætta liggur í friðþægingu, og þetta er sá vofa sem velviljaðir frjálslyndir vinir okkar neita að horfast í augu við, að stefna þeirra varðandi gistingu friðþægingu, og það gefur ekkert val á milli friðar og stríðs, aðeins milli baráttu eða uppgjafar.

Ef við höldum áfram að koma til móts við, höldum áfram að bakka og hörfa, að lokum verðum við að horfast í augu við endanlega kröfu, úrslitakostum. Og hvað þá, þegar Nikita Khrushchev hefur sagt þjóð sinni að hann viti hvert svar okkar verður? Hann hefur sagt þeim að við séum að hörfa undir þrýstingi kalda stríðsins og einhvern tíma þegar tíminn kemur til að bera endanlegt úrslitakostur verður uppgjöf okkar sjálfviljug, því við þann tíma höfum við verið veikt innan frá andlega, siðferðilega, og efnahagslega. Hann trúir þessu vegna þess að frá okkar hálfu hefur hann heyrt raddir sem biðja um „frið fyrir sama hvaða verði“ eða „betr að vera ...rauðir en dauðir.., eða eins og einn álitsgjafi orðaði það, vildi hann frekar ..lifa á hnjánum en deyja standandi... Og þar liggur leiðin til stríðs vegna þess að þessar raddir tala ekki fyrir okkur hin.

Þú og ég þekkjum og trúum ekki að lífið sé svo kært og friður svo ljúfur að það sé keypt á verði keðja og þrælahalds. Ef ekkert í lífinu er þess virði að deyja fyrir, hvenær byrjaði þetta - bara andspænis þessum óvin? Eða hefði Móse átt að segja Ísraelsmönnum að lifa í þrælahaldi undir faraóunum? Skyldi Kristur hafa hafnað krossinum? Ættu föðurlandsvinirnir við Concord Bridge að hafa hent byssunum niður og neitað að skjóta skotið sem heyrðist um allan heim? Píslarvottar sögunnar voru ekki fífl og heiðursdauðir okkar sem gáfu líf sitt til að stöðva framgang nasista dóu ekki til einskis. Hvar er leiðin til friðar? Jæja, það er einfalt svar eftir allt saman. Þú og ég höfum hugrekki til að segja við óvini okkar: Það er verð sem við munum ekki borga. ...Það er stig sem þeir mega ekki komast áfram gegnum. Og þetta - þetta er merkingin í setningunni um ...frið í gegnum styrk... Barry Goldwater.

Winston Churchill sagði: Örlög mannsins eru ekki mæld með efnislegum útreikningum. Þegar miklir kraftar eru á ferðinni í heiminum lærum við að við erum andar en ekki dýr. Og hann sagði: Það er eitthvað að gerast í tíma og rúmi, og handan tíma og rúmi, sem hvort sem okkur líkar betur eða verr stafar skylda

Þú og ég eigum stefnumót við örlög.

Við munum varðveita fyrir börnin okkar þessa, síðustu bestu von mannsins á jörðinni, eða við dæmum þau til að taka síðasta skrefið í þúsund ára myrkur. Við munum hafa í huga og muna að Barry Goldwater hefur trú á okkur. Hann hefur trú á að þú og ég höfum getu og reisn og rétt til að taka okkar eigin ákvarðanir og ákvarða okkar örlög.

Þakka ykkur kærlega fyrir.

Heimild:

https://www.reaganlibrary.gov/reagans/ronald-reagan/time-choosing-speech-october-27-1964

 

Sagnfræði og sagnfræðingar (Joan Scott (1988))

Joan Schott segir að hlutverk kvennasögufræðinga sé að skilja hvaða gildi eða merkingu kynferði hafði, eða kynjahópa í hinni sögulegu fortíð. Einnig sé hlutverk þeirra að uppgötva hvernig stillt er upp í kynjahlutverk og kynjatáknhyggju í hinu mismunandi samfélögum og tímabilum, til að skilja hvað þýðingu þessi flokkun hafði og hvernig henni var viðhaldið til að viðhalda félagslegri skipan eða til koma á breytingum innan samfélagsins.

Aukin áhugi fræðimanna á baráttu stétta, kynþátta og kynja sýnir í fyrsta lagi að áhugi er á sögum um kúgun og greiningu á merkingu og eðli þessarar kúgunar og í öðru lagi að fræðilegan skilning á þessu valdaójafnrétti eigi uppruna sinn að rekja til þessa þriggja þátta. Munurinn á t.d. marxískum kenningum um stéttir, þar sem kenningin er tengd við efnahagslegri lögmálum og sögulegum breytingum, og rannsóknum á kynjum og kynþáttum er sá að þær tvær síðastnefndu hafa enga slíka tengingu.

Í tilfelli kynjarannsókna, hefur meðferð hugtaksins kynferði innifalið fjölda kenningalegra afstaðna sem og einföldum lýsingarlegum tilvísunum á samskiptum milli kynjanna.

Feminískir sagnfræðingar, sem eru þjálfaðir á sama hátt og aðrir sagnfræðingar, kunna betur við að nota lýsingar í stað kenninga. Þeir hafa þrátt fyrir það leitast við að finna nothæfar kenningaformúlur. Viðbrögð annarra sagnfræðinga við framsetningu sérstakrar kvennasögu hefur verið tvíþætt. Annars vegar segja þeir svo sem að úr því að konur hafa sögu sem er aðskilin frá karlmönnum og því kemur hún okkur ekki við; eða þá að kvennasagan fjalla um kynferði og fjölskylduna og ætti því að taka á henni aðskilið frá stjórnmála- og efnahagssögu. Hins vegar þegar konur hafa verið þátttakendur í sögulegum atburðum, þá hafi viðbrögðin verið í lágmarki, t.d. er sagt: skilningur minn á frönsku byltingunni hefur ekki breyst þótt ég viti að konur hafi tekið þátt í henni.

Joan Scott segir að spurningarnar sé þær; hvernig virkar kynferðið í félagslegum samskiptum? Hvernig gefur kynferðið merkingu á skipulagi og sjónarhorn á sögulegri þekkingu. Svörin byggjast á kynferði sem og greiningarlegri flokkun. En greiningarleg flokkun samkvæmt kynferði hófst ekki fyrr en á 20. öld.

Joan Scott segist ekki vilja við rannsóknir á fortíðinni líkt og sumir kennismiðir vilja gera en segir að við verður að umbreyta greiningaaðferðir okkar, hreinsi ályktanir okkar og útskýra hvernig við álítum að breytingar eigi sér stað. Í stað þess að leita að einni orsök, verðum við að taka með marga þróunarferla sem eru svo samtvinnaðir að ekki sé hægt að aðskilja þá. Auðvitað verður að greina einstök vandamál sem þarf að rannsaka, en þau eiga einungis að vera byrjun eða upphaf að frekari greiningu í flókna þróunarferla.

Joan Scott segir greina kynferði í tvo þætti og nokkra undirþætti. Sá fyrri er: Kynferði er grundvallarþáttur félagslegra samskipta sem byggist á þeim mismuni sem er á kynjunum, og að kynferði sé upphafsþáttur í samskiptalýsingu er varða völd. Fjórir undirþættir falla undir þennan þátt sem eru í fyrsta lagi tákngerving (t.d. eru Eva og Mary tákngervingar kvenna í vestrænum samfélögum en einnig mítur um ljósið og myrkrið); í öðru lagi þau hugtök sem setja fram túlkun á merkingu þessara tákna, sem reyna að takmarka metaphoric möguleikanna.

Þessi hugtök koma fyrir í trúarbrögðum, menntun, vísundum, lögum og pólitískum kenningum; þriðji undirþátturinn er stjórnmál og tilvísanir til félagslegra stofnanna og samtaka/skipulagningu. Það er að taka hugtakið kynferði og líta á það í stærra samhengi, en t.d. mannfræðingar gera, sem líta einungis á venslakerfið með fókusinn á heimilishald og fjölskyldu sem grundvöll fyrir félagslega skipulagningu. Hún vill taka með þætti eins og vinnumarkaðinn, menntun og pólitík sem hafa ákvarðanaáhrif á kynferði og fjórða hlið kynferðis eru svonefnd huglæg kennsl. Sagnfræðingar verða að skoða þær leiðir sem kynferðisleg kennsl eru byggð og tengja þau við fjölda athafna, félagslega skipulagningu, og hina sérstæðu og sögulegu menningarkynningu eða menningarframsetningu.

Joan Scott segir að fyrri skilgreingaþátturinn á kynferði samanstendur af þessum fjórum undirþáttum sem eru óaðskiljanlegir. Þessa skissu sem dregin hefur verið upp á bygggingaþróun kynferðissambanda er hægt að yfirfæra á umræður um stéttir og kynþætti og í það er farið, hvaða félagslega þróun. Seinni skilgreiningarþátturinn getur falið í sér kenningargreiningu á kynferði, sem sé skilgreind á eftirfarandi hátt: kynferði er ein frumgerð birtingaforms valds (e. gender is a primary way of signifying relationships of power). En kynferði er ekki eini þátturinn sem ákvarðar vald segir Joan Scott en er mjög mikilvægur samt sem áður.

Vildi Douglas MacArthur hershöfðingi raunverulega nota kjarnorkusprengjur til að vinna Kóreustríðið?

Niðurstaða: Truman skaut niður þá hugmynd og rak MacArthur síðar. Sigur í stríðinu var ekki þess virði. En nú er Norður-Kórea líklega komið með kjarnorkuvopn. Ekki þess virði?

Í bók sinni, Douglas MacArthur hershöfðingi frá 1964 (Gold Medal Books, Greenwich, Conn.), skrifaðir Bob Considine eftirfarandi: Lokaáætlun MacArthurs til að vinna Kóreustríðið var gerð grein fyrir þessum fréttamanni í viðtali árið 1954 á 74 ára afmælisdegi hans. ... Af öllum herferðum í lífi mínu - 20 meiri háttar herferðir nákvæmlega - sú sem mér fannst öruggasta að heyja, var þetta sú sem mér var neitað að gera almennilega. Ég hefði getað unnið stríðið í Kóreu innan 10 daga, þegar herferðin var í fullum gangi, og með töluvert minna mannfall en varð fyrir á svokölluðu vopnahléstímabili. Það hefði breytt gangi sögunnar.

Kjarnorkuvopnalausnin

MacArthur lýsir áætlun sinni á eftirfarndi hátt: Flugher óvinarins hefði fyrst verið tekinn út. Ég hefði varpað á milli 30 til 50 taktískum kjarnorkusprengjum á flugherstöðvar hans og önnur hernaðarskotmörk þvert yfir háls Mansúríu frá Yalu í Antung (norðvesturodda Kóreu) til nágrennis Hunchun (norðausturodda Kóreu nálægt landamærunum við Sovétríkin).

MacArthur heldur áfram: Það margar sprengjur hefðu meira en unnið verkið! Ef látnar falla í skjóli myrkurs, þegar flugvélar óvinarins væru inni í flugskýlum um nóttina, hefðu þær eyðilagt flugher hans á jörðu niðri, þurrkað út viðhaldshúsnæði hans og flugmenn hans.

Með eyðileggingu lofthers óvinarins hefði ég þá kallað á hálfa milljón hermanna Chiang Kai-shek hershöfðingja, ásamt tveimur bandarískum landgönguherdeildum. Þessu liði hefði verið skipt í tvær amfibískar sveitir. Ein, samtals fjórir fimmtu hlutar styrks míns og leidd af einni landgönguherdeildinni, hefði lent við Antung og haldið áfram austur eftir veginum sem er hliðstæður Yalu fljóts. Veggur manna og stórskothríð „Önnur sveitin, undir forystu hinnar landgöngudeildarinnar, hefði lent samtímis við Unggi eða Najin í austri, lent á sama veg við ánna og farið mjög hratt vestur.… [Hersveitirnar] gætu hafa sameinast á tveimur dögum og myndað vegg mannafla og stórskothríðar yfir öllum norðurlandamærum Kóreu....

Nú þegar norðlægu landamærin væru innsigluð, hefði 8. herinn, sem dreifst um það bil meðfram allan 38. breiddarbaugsins, þrýst á óvininn úr suðri. Sameinaði heraflinn myndu þrýsta sig niður úr norðri. Ekkert stæði í vegi fyrir birgðaflutningum eða styrkingu sem hefði getað farið yfir Yalu fljóts.

Norður-Kórea, sem hefði ekki minna en einni milljón til 1 1/2 milljón óvinaherafla, hefði ekki getað staðist þetta áhlaup. Óvinirnir hefðu verið sveltir innan 10 daga eftir lendingu. Ég geri ráð fyrir óvinurinn á þessu stigi myndi biðja um frið eftir að honum er nú ljóst að flugherinn er gereyddur og við lokað á allar aðflutningsleiðir.

Sáðning hafssjó af geislavirku kóbalti

Þú gætir spurt hvað hefði komið í veg fyrir að liðsauki óvinanna safnaðist saman og fari yfir Yalu með miklum styrk eins og áðu? Það var áætlun mín þegar amfibískar sveitir okkar væru fluttar suður, að breiða úr bakvið okkur - frá Japanshafi til Gula hafsins - belti geislavirks kóbalts. Það hefði mátt dreifa því úr vögnum, kerrum, vörubílum og flugvélum. Það er ekki dýrt efni.

Það hefur virkan líftíma á milli 60 og 120 ár. Í að minnsta kosti 60 ár gæti engin landsinnrás hafist inn í Kóreu frá norðri. Óvinurinn hefði ekki getað gengið yfir þennan geislaða kraga sem ég lagði til að setja um háls Kóreu.

Rússland? Það fær mig til að hlæja þegar ég rifja upp ótta hershöfðingjahópsins Truman- Acheson – Marshall - Bradley um að Rússland myndi beita heri sína í stríði á vegum Kína þegar þeir hafa bara einsbrautar járnbrautarlestalínu [trans-Síberíu, eina leiðin til að fara eftir þegar flughernum var eytt] sem liggur til skaga sem liggur aðeins til sjávar. Rússland hefði ekki getað barist við okkur. Rússland hefði ekki barist fyrir Kína.

MacArthur hafði að minnsta rétt fyrir sér hvað varðar Rússland Hvað varðar þessari síðarnefndu skoðun hafði hershöfðinginn vissulega rétt fyrir sér eins og uppljóstranir frá bæði innri hringjum Stalíns í Moskvu og Maó í Peking hafa vitnað um.

Í framhaldi af viðtali sínu vitnaði Considine í MacArthur og sagði: Vopnahléið sem við gengum í - þessi óheyrilega villu að neita að vinna þegar við hefðum getað unnið - hefur gefið Kína þann öndunartíma sem það þurfti. Frumstæðum flugvöllum í Mansúríu hefur verið breytt í nútímaleg mannvirki með 10.000 feta flugbrautum. Kína hafði aðeins eitt vopnaframleiðslusvæði áður en Truman lét mig láta af störfum. „Nú hefur það byggt eða er að vinna að fjögur í viðbót. Eftir 50 ár [þ.e. árið 2004], ef það getur þróað aðstöðu sína til að byggja upp flugvélaverksmiðjur, verður Kína eitt helsta hernaðarveldi heims [spá frá 1954]. 

Einharðir einangrunarsinnar

Það var í okkar valdi að tortíma rauða her Kína og kínverska herveldið - og líklega til frambúðar, greindi Considine frá að MacArthur hefði fullyrt.

Áætlun mín var eins í kvikmynd. Hópur einangrunarfræðinga og pólitískt sinnaðra höfðingja neitaði mér um að framkvæma það. Það gæti komið á óvart að heyra að Truman, Acheson, Marshall og aðrar væru kallaðir einangrunarsinna. Þeir voru hinir sönnu einangrunarsinnar!

Þeir gerðu aðeins eina endurskoðun á því sem við þekktum sem einangrunarhyggju hér á landi. Þeir skildu aldrei heiminn í heild. Þeir skildu aldrei gífurleg aflið sem býr í Asíu.

Undir stjórn Eisenhower forseta – sem er barnalegur og heiðarlegur maður sem vill ekki móðga neinn - höfum við haldið þeirri einangrunarhyggju. Með tímanum munum við missa eigur okkar og hagsmuni í Kyrrahafinu.

Þetta hefur hins vegar ekki ræðst hingað til. Síðan 1954 hefur Hawaii orðið ríki í Bandaríkjunum og viðvera Bandaríkjanna er mikil í Japan, Suður-Kóreu og á Filippseyjum en það kann að breytast á næstu misserum.

Byggist á því hvernig vindar blása

Hefði MacArthur virkilega beitt kjarnorkuvopnum í Kóreu og gegn rauða Kína eins og viðtalgrein Considine fullyrti? Einn af aðstoðarmönnum hans, ofursti Sid Huff, skrifaði í endurminningabók sinni 1951, My 15 Years With Gen. MacArthur, Mér finnst ... að honum líkaði ekki hugmyndin um að nota kjarnorkusprengjuna gegn Japan, þó að ég hafi aldrei heyrt hann tjá beina skoðun á þeirri spurningu annað hvort fyrir eða eftir Hiroshima….En í minnisblaði til Eisenhower forseta í desember 1952 leggur MacArthur til í grundvallaratriðum sömu áætlun og hann deildi með Considine.

Hvað sem því líður sóttu herráðsforingjarnir, undir stjórn Omars Bradley, ekki eftir því. Ein möguleg ástæða: Veður gæti hafa borið geislavirk leifar frá sprengingum og úrgangi frá MacArthur fyrirhuguðu ,,cordon sanitaire“ til hinna hersetnu Japanseyjar.

Pólitísk réttarhöld í ljósi sögunnar - Embættisbrotaákæra á hendur Bandaríkjaforseta

Í Bandaríkjunum eru að fara í gang réttarhöld yfir fyrrverandi forseta Bandaríkjanna. Þetta ætta að vera einstæður viðburður en hefur endurtekið sig á eins árs tímabili. Hann kallast á ensku Impeacement.

Þetta hugtak er erfitt að þýða yfir á íslensku en má þýða sem embættisbrotaákæra eða embættisglapaákæra, fyrra hugtakið er nærri lagi.

Fyrst verður að hafa í huga að ekki er bara hægt að ákæra forseta Bandaríkjanna fyrir afglöp eða glæpi í starfi, heldur einnig aðra embættismenn. Lítum á ferlið.

FORSENDUR ÁKÆRU

Embættisglæpaákæra í Bandaríkjunum er ferli þar sem löggjafarvald (venjulega í formi neðri deildar Bandaríkjaþings) leggur fram ákærur á hendur borgaralegum yfirmanni ríkisstjórnarinnar vegna glæpa sem sagður er hafa verið framinn, hliðstætt því að ákæra er höfðuð af hendi ákæruvaldi.

Réttarhöld geta komið fram á ríkisstigi eða alríkisstigi. Fulltrúadeild Bandaríkjaþings getur ákært alríkisembættismenn, þar með talinn forseta eða varaforseta, með einfaldan meirihluta þingmanna viðstaddra eða aðrar forsendur sem húsið samþykkir í samræmi við 5. gr. stjórnarskrá Bandaríkjanna.

Flest löggjafarvöld ríkisins getur ákært embættismenn ríkisins, þar á meðal ríkisstjórann, í samræmi við stjórnskipun hvers og eins en ríkin eru eins flestum er kunnugt fimmtíu talsins.

Flestar ákærur hafa varðað meinta glæpi sem framdir voru meðan embættismenn voru í embætti, en þó hafa verið nokkur tilvik þar sem þeir hafa verið ákærðir og síðan sakfelldir fyrir glæpi sem framdir voru áður en þeir tóku við embætti. Hinn ákærði embættismaður heldur áfram að sitja tíma sinn þar til réttarhöld fara fram.

Alríkislega þarf tvo þriðju meirihluta öldungadeildarþingmanna sem eru viðstaddir réttarhöldin til sakfellingar komi samkvæmt 3. grein 3. liðar, 6. grein stjórnarskrárinnar. Það þýðir 67 öldungadeildaþingmenn sem þurfa að standa á bakvið sakfellingu.

Í ákærumeðferð missir sakborningur ekki eða á hættu á að glata lífi, frelsi eða eignum. Samkvæmt stjórnarskránni eru einu viðurlögin sem öldungadeildin heimilt að beitaer  brottvikning úr embætti og vanhæfi frá því að gegna alríkisembætti í framtíðinni. Eftir að embættismaður hefur verið vikið úr embætti gæti það opnað fyrir ákæru vegna refsiverðra aðgerða vegna ákærunnar. Forsetinn er stjórnskipulega útilokaður frá því að veita náðun fyrir verknað hina ákærðu.

LISTI ÞEIRRA SEM HAFA VERIÐ ÁKÆRIR

Þessi listi er ekki langur í rúmlegri 230 ára sögu Bandaríkjanna. Flestir sem hafa verið ákærðir, voru dómarar eða öldungadeildarþingmenn. En þarna má finna Bandaríkjaforsetann Andrew Jackson á 19. öld, sem var sýknaður, Bill Clinton á 20. öld, sem var sýknaður og Donald Trump á 21. öld, sem er eini maðurinn hefur verið ákærður tvisvar sinnum, í embætti og kominn úr embætti.

Richard Nixon, sagði af sér embætti áður en til ákæru kom, og féll málið þar með niður. Gerald Ford náðaði hann svo eftir á.

Fyrri ákæran á hendur Donald Trumps féll um sjálfa sig og hann sýknaður. Í henni var hann sakaður um valdsníðslu og hindrun framgang Bandaríkjaþings.

Í seinni ákærunni er Trump sakaður um að hvetja til uppreisnar (e.incitement of insurrection).

SEINNI ÁKÆRAN Á HENDUR DONALDS TRUMPS

Við skulum kíkja á ákæruskjalið á hendur Trump. Það er eftirfarandi:

RESOLUTION

Impeaching Donald John Trump, President of the United States, for high crimes and misdemeanors.

1 Resolved, That Donald John Trump, President of the

2 United States, is impeached for high crimes and mis

3 demeanors and that the following article of impeachment

4 be exhibited to the United States Senate:..

Trump er í grundvallaratriðum ákærður fyrir stór glæpi og misgjörðir (e. high crimes and msidemeanors).

Allt í lagi, hvað fellst í því? Kíkjum aftur á ákæruskjalið:

ARTICLE I: INCITEMENT OF INSURRECTION

The Constitution provides that the House of Rep

6 resentatives "shall have the sole Power of Impeachment"

7 and that the President "shall be removed from Office on

8 Impeachment for, and Conviction of, Treason, Bribery, or

9 other high Crimes and Misdemeanors". Further, section 3

10 of the 14th Amendment to the Constitution prohibits

11 any person who has "engaged in insurrection or rebellion

12 against" the United States from ‘"hold[ing] any office ... 

Það er sem sagt hægt að dæma Trump fyrir Treason, Bribery, or other high Crimes and Misdemeanors eða landráð, múturþægni eða stórglæpi og misgjörðir.

Demókratar völdu tvo síðustu liðina, enda mjög óljóst hvað felst í stórglæpi og misgjörðir og hægt að klína hvað sem er á þá liði.

Trump er sem sagt ekki landráðamaður og/eða múturþæginn (nokkuð sem einn þingmaður Repúblikana er að undirbúa að leggja fyrir varðandi Biden í fulltrúardeildinni, en sú ákæra byggist á að Biden sé landráðarmaður (vinnur með erlendu stórveldi – Kína og múturþægni, þiggur prósentur af viðskiptum Hunter Biden við Úkraníumenn og Kínverja). Það er svo önnur saga.

Það sem Trump sagði og Demókratar telja vera hvatning til uppreisnar eru eftirfarandi setningar:

President Trump addressed a crowd at the Ellipse in

9 Washington, DC. There, he reiterated false claims that

10 ‘‘we won this election, and we won it by a landslide’’.He

11 also willfully made statements that, in context, encour

12 aged—and foreseeably resulted in—lawless action at the

13 Capitol, such as: ‘‘if you don’t fight like hell you’re not 14 going to have a country anymore’’. Sem sagt, orðin ,,if you don´t fight like hell you´re not going to have a country anymore”.

Ef túlka má þessi hvatningarorð sem árás á Capital hill, þá er ansi langt gengið í túlkun hvað teljist vera uppreisn (sem eru vanalegar í formi vopnaðri andstöðu).

Svo er haldið áfram með ruglrökin, að þessi orð hafi kvatt lýðinn til að ráðast á Capital hill eða Bandaríkjaþinghúsið.

Með öðrum orðum má stjórnmálaleiðtogi ekki lengur hvetja stuðningsmenn áfram og hann beri ábyrgð á gjörðum annarra. Svona svipað og að ákæra börn nasista fyrir glæpi foreldranna.

Bandaríska stjórnarskráin er skýr og útskýrir undir hvaða kringumstæðum og fyrir hvaða sakir forseti Bandaríkjanna er VIKIÐ ÚR EMBÆTTI, ekkert í henni segir að það megi fara í pólitískar ofsóknir eftir að hann lætur af embætti.

Bandaríkjaþing hefur ekkert lögsöguvald yfir fyrrverandi embættismanninum Donald Trump. Aðeins dómstólar (Hæstiréttur Bandaríkjanna) getur tekið á þessu máli. Munum að ákæran var ekki tekin upp í Öldungadeildina fyrr en eftir að Donald Trump hafði látið af embætti og Demókratar komnir með meirihluta í deildinni.

Hér er greinin í stjórnarskránni sem fjallar um brottvísun úr embætti vegna embættisafglapa eða – glæpi.

The constitution provides scant detail on what accounts for an impeachable offence, bar one line: The president, vice-president and all civil officers of the United States shall be removed from office on impeachment for, and conviction of, treason, bribery or other high crimes and misdemeanous.

 

PÓLITÍSK RÉTTARHÖLD

Þegar réttarhöldin eru pólitísk, þá veit það ekki á gott. Sá sem hér skrifar er enginn málsvari Trumps, en þegar maður sér réttarbrot og lýðræðið fótum troðið í krafti pólitísk meirihluta, þá verður maður hugsi.

Trump er hvorki guð eða djöfullinn, bara götustrákur frá New York sem rífur kjaft eins og New York-ara er siður. Ef maður eins og hann getur snúið á NY mafíuna og lifað af, þá er maðurinn harðjaxl eins og hann sýndi í verki í embætti.

Svo er það annað mál en Impescement eða embættisbrotaákæran sem nú er í gangi er algjör farsi og gengur gegn réttarríkinu og bandarísku stjórnarskránni.

Fyrir því eru tvær ástæður,

A. Engum vörnum var komið við í Fulltrúardeildinni og verjendur Trump fengu ekki að verja hann lögfræðilega. Málið afgreitt á innan við einn dag (fljótari en dómstólarnir nasista eða dómstólar Stalíns). Réttlát málsmeðferð brotin(e. due process). Málið hefði aldrei átt að fara úr Fulltrúardeildinni.

B. Ekki er hægt að ákæra borgarann Donald Trump og víkja hann úr starfi, þegar hann er hættur störfum samkvæmt ákvæðum stjórnarskránnar! Íhugum afleiðingarnar. Ef forsetar eru látnir bera ábyrgð á gjörðum sínum, segjum tveimur áratugum síðar, væri hægt að ákæra George W. Bush fyrir stríðsglæpi í Afganistan eða Írak! Ekki er hægt að stjórna ríki undir slíkum kringumstæðum.

Ákæran á hendur Bandaríkjaforseta er hluti af stærra máli og snýst annars vegar um hvers konar samfélag á að vera í Bandaríkjunum.  Það snýst um samskipti borgaranna. Það er hvort ný-marxísk hugmyndafræði fái að ráða þar för eða hin hefðbundu borgara gildi haldi áfram að ríkja. Hins vegar snýst baráttan einnig um efnhagsleg gildi, og hér koma sósíalísk gildi til sögunnar gegn kapítalískum gildum.

Trump er andlit gamla tímans og sterkur málsvari hans og er hann fyrsti forsetinn til að rísa gegn svokölluðu frjálslyndum gildum sem hafa farið sífellt vaxandi síðan hippatímabilið hófst og breytti vestrænum samfélögum til frambúðar. Þess vegna er svo mikilvægt að taka hann niður og koma í veg fyrir að hann verði aftur forseti Bandaríkjanna.

Það hefði þótt saga til næsta bæjar, að sósíalismi skuli upp á pallborðið í landi hinna frjálsu, tækifæra og frelsis til að leita að hamingjunni.

Eins og staðan er í dag er lýðræðið í Bandaríkjunum í tómu tjóni og grundvallarmannrétti eins og tjáningarfrelsið er í stórhættu og þegar undir atlögu sigurvegarans.

FYRRI PÓLITÍSKAR OFSÓKNIR Í SÖGU BANDARÍKJANNA

Svona pólitísk upplausn er ekki einsdæmi í bandarískri sögu. Bæði sjötti og sjöundi áratugur 20. aldar máttu þola upplausn og pólitísk átök. Kíkjum aðeins á fyrra tímabilið.

Þeir sem þekkja bandaríska sögu minnast McCarthyisman en McCarthy var þingmaður Repúblikana sem lagði líf fjölda listamanna í Hollywood í rúst með óstaðfestar ásakanir um að það væru kommúnistar. Afleiðingin var útskúfun úr samfélaginu.

Pólitískar ofsóknir og réttarhöld eru algeng í sögunni en yfirleitt gerist þetta í alræðisríkjum. Sjá má þetta í réttarhöldunum í Sovétríkjunum 1936 og hefndaræðið 1944 í Þýskalandi, pólitísk réttarhöld eða hreinlega pólitískar aftökur.

Skilgreinin: McCarthyismi er sá háttur að bera fram ásakanir um undirróður eða landráð, sérstaklega þegar það tengist kommúnisma, án þess að taka neitt almennilega tillit til sönnunargagna. Hugtakið vísar til bandaríska öldungadeildarþingmannsins Joseph McCarthy og á uppruna sinn á tímabilinu í Bandaríkjunum þekk seinni sem rauða hræðslan og stendur frá lokum fjórða áratugarins til fimmta áratugarins.

Höfnunarmenningin sem nú ríkir er af svipuðum meiði, allir þeir sem eru ekki með, eru á móti. Það á að útskúfa þá og útiloka frá opinberri þátttöku.  Demókratar hafa stutt þessa menningu og tekið upp aðferðafræðina (sem kemur beint úr bandarískum háskólum).

Svo er ekki annað en sjá að Demókratar séu að reyna að leika sama leik og McCarthy og þagga (cancel) niður alla þá niður sem tengjast Trumphreyfingunni með þöggun, missir vinnu eða ráða ekki í starf.

Höfnunarmenning samtímans er ekkert betri en McCarthyisminn sem mun leiða til mótspyrnu þeirra sem fyrir verða. Jafnvel stuðningsmenn munu snúast á endanum....galdrabrennutími er alltaf ákveðið tímabil. Hreyfing sem er byggð á nei-i og höfnun verður aldrei langlíf.

Sagnfræði og sagnfræðingar (Carroll Smith-Rosenberg (1986)) Kynjasaga

Carroll Smith-Rosenberg segir að kvennasagan brúi bilið milli fræðanna og stjórnmála og vefji þessa þætti saman í einn.

Stjórnmálabarátta kvennréttindahreyfingarinnar á sjöunda og áttunda áratugunum hafi kveikt áhuga meðal fræðimanna og nemenda á svið kvennasögu.

Kvennasögurannsóknir hafa umbylt skilning sagnfræðingsins á fjölskyldunni, á þróun efnahagslegra breytinga, og skiptingu valda innan bæði hefðbundina og iðnvæddra samfélaga. Hins vegar voru þeir aðilar sem hófu þessar rannsóknir ekki þjálfaðir til þessara verka eða fóru eftir aðferðafræði hinu hefðbundnu fræða, m.ö.o voru ekki akademískar, en það hafi breyst fljótt. Pólitískar ástæður lágu að baki upphaf kvennasögunnar segir Carroll Smith-Rosenberg, um það sé enginn vafi.

Barátta kvenna gegn misrétti, sem þær töldu sig verða fyrir, var hvatinn að hreyfingu þeirra og þess að þær hófu leit í sögunni að ástæðunni fyrir því að þær voru annars flokks borgarar. Mesta byltingin sem leiddi af þessum rannsóknum, segir Carroll Smith-Rosenberg, er ef til vill það að konur neituðu að viðurkenna kynjahlutverka-skiptinguna sem eitthvað náttúrulegt fyrirbrigði.

Kynjaskiptingin eða hlutverk kynjanna væri eitthvað sem er félagslegt fyrirbrigði en ekki líffræðilegt. Þetta væri fyrirbrigði sem hefði skapast vegna efnahagslegra, lýðfræðilegra og hugmyndafræðilegra þátta sem hafa komið saman innan tiltekna samfélaga til þess að ákveða hvaða réttindi, völd og forréttindi sem konur og karla hefðu rétt á. Hið margbrotna samband milli byggingu kynímyndunar og valdagerðar hefur orðið meginviðfangsefni þeirra sem fást við kvennasögu.

Það fyrsta sem var rannsakað var, voru áhrif iðnbyltingarinnar á gerð kynhlutverka, bæði innan vinnustéttarinnar og fjölskyldunnar og þær spurðu hvers vegna iðnvæðingin breytti ekki hinu hefðbundnu vinnuhlutverkaskiptingu. Eins hefur konan af hinni borgaralegu stétt verið rannsökuð, hvers vegna henni var haldið niðri og hvert hlutverk hennar var. Rannsakað voru barnabókmenntir, skóla curricula, trúarrit, vinsæl tímarit, skáldskapur og ljóðmæli.

Þær, kvennasögufræðingarnir báru saman framsetningu á kynjunum eftir því hvort um kvenn- eða karlrithöfundar var um að ræða. Í stuttu máli byrjuðu þær að rannsaka 19. aldar kynjamótun eftir kynferði. Sem pólitískar feministar, leituðum við, segir Carroll Smith-Rosenberg, að hinni pólitísku sögu formæðra okkar. Við röktum slóð eða þróun hinnar 19. aldar kvennréttindahreyfingar, kristilegra samtaka kvenna, viðskiptasamtök kvenna, sögu einstakra kvenna o.s.frv.

Carroll Smith-Rosenberg segir að þær hafi lagt fram sinn skerf til hinnar nýju félagssögu (e. The New Social History) á fimmta og sjötta áratug 20. aldar sem hvatti félagssögufræðinginn til að hætta að rannsaka yfirstéttir og hinn opinbera vettvang og snúa sér að þangað til, vanræktuð rannsóknarsvið, s.s. sögu svartra, hinnar vinnandi stéttar, innflytjenda – jafnvel kvenna innan þessara hópa. Með hjálp lýðfræðilegrar aðferðafræði sem notuð var til að skoða manntöl, bæja- og kirkjugögn fyrri alda, gat sagnfræðingurinn nú rakið þróun fjölskyldunnar og heimilis, fæðingar- og dánartíðni, mynstur landfræðilega og efnahagslega hreyfingu.

Hinn nýji félagssögufræðingur fékk að láni greiningarhugtök og túlkunarmódel frá frönsku annálahreyfingunni, frá breskum og bandarískum atferlisfræðingum og frá hinni nýju hagsögu. Kvennasögufræðingarnir tóku upp hina nýju aðferðafræði og greiningargerð (e. analytic framwork), jafnframt sem kvennasögufræðin lögðu sitt til hinu nýju félagssög, útvíkkað eða útfært betur spurningar sem aðrir félagssögufræðingar hafa spurt sig, bæði um konur og karla og gefið flóknari mynd af félagslegri þróun en hunsað miklu leyti hlutverki konunnar í þessari þróun. Enn eins og nýju félagssögufræðingarnir, fengu kvennasögufræðingarnir ýmis greiningartæki að láni frá mannfræði, félagsfræði og sálfræði en voru jafnframt gagnrýnar á framsetningu fræðimanna innan þessara greina á reynsluheim kvenna. Hún segir að kvennasagan hafi vegið meira að hinni hefðbundnu sögu en aðrar ,,minnihlutasögur”.

Karlsagnfræðingar hafa venjulega tengt saman kvennasögu við t.d. sögu svartra (e. ethnic history) eða rannsóknir á hommum sem á sér nokkra hliðstæðu. Þessi óhefðbundnu fræði véfengja hina sögubundu hefð. Þau krefjast nýjar nálganir og nýjar spurningar.

Kvennasagan deilir með öðrum minnihlutasögufræðum miðlægan efnisþátt sem einkennir allar þessar sögur. Hins vegar er það eitt sem aðskilur hana frá þessum fræðum, og það er að konur eru ekki gleymdur minnihluti. Konur skipa gleymdan meirihluta í nánast hverju einasta samfélagi og félagshóp. Ef hlutverk kvenna er hunsað, þá er það einfaldlega verið að hunsað mikilvægan undirhóp innan félagsgerðinni. En hvernig á að innlima konur inn í félagsgreininguna?

Jú, segir Carroll Smith-Rosenberg, með því að umorða spurningar sem lagðar eru fyrir. Kvennasögufræðingar hafa gert þau grundvallarmistök, segir Carroll Smith-Rosenberg og vitnar þar í Joan Scott, þegar þær hafa verið að skoða hvernig félagsskipan og valddreifingu hefur áhrif á konur, að viðhalda viðmiðin við ákvarðanatöku karla og stofnanna innan greiningaskema sinna. Þær hafa þannig konur með inní rannsóknum sínum en aðeins sem ein breyta af mörgum í heildarmynd sem mótuð er af körlum. Hins vegar, með því að spyrja þess í stað, hvað það sé það sérstaka samkvæmni á kyni í samfélagi segi okkur um samfélagið sem býr til svona kynjagerð, munum við, segir Carroll Smith-Rosenberg, gera konur og kynferði miðlægt í félagsgreiningunni.

Sagnfræði og sagnfræðingar (Ranajit Guha (1981)) Indversk þjóðernissinnuð sagnfræði

Ranajit Guha talar um í grein sinni um að söguritun sem heldur á lofti merki hinnar indversku og þjóðernissinnuðu yfirstéttar hafi um langt skeið tröllriðið samfélagið, en henni megi svo skipta í nýlendusinnaða yfirstéttarhyggju (e. colonialist elitism) eða borgaralega-þjóðernisinnaða yfirstéttarhyggju (e. bourgeois-nationalist elitism) en báðar stefnurnar séu hugmyndafræðileg afurð breskra yfirráða á Indlandi en hafa lifað af allar valdabreytingar og hafa verið samlagaðar við ný-nýlendusinnuðu (e. neo-colonialist) og ný-þjóðernistefnulegu (e. neo-nationalist) formi í Indlandi.

Þessir aðilar hafa leitað í smiðju breskra höfunda sem fyrirmynd að sagnaskrifum. Yfirstéttarleg sagnaskrif með þjóðernislegum einkennum sé einkum indversk að uppruna, þó að eftirhermur meðal frjálslyndra sagnfræðinga í Bretlandi og annars staðar hafa tekið hana upp í einhverju mæli.

Báðar þessar útgáfur eiga það sameiginleg að halda því fram að tilurð indversku þjóðar og þróun þjóðernislegar vitundar sem stýrði þessa tilurð, hafi aðallega eða alfarið verið afrek indverskrar yfirstéttar. Hin nýlendusinnaða og ný-nýlendusinnaða sagnaritun hefur þakkað þessum árangri breskum nýlenduyfirráðum, þ.e. stjórnarformi, stjórnargerð og –stefnu, stofnanir og menningu en hjá þjóðernissinnuðum og nýþjóðernissinnuðum skrifum – hefur árangrinum aðallega verið þakkað indverskri yfirstétt, indverskum stofnunum, gerðum og hugmyndum.

Það sem þessar stefnur eiga sameiginlegt er að lýsa indverskri þjóðernishyggju sem ,,þróun lærdóms” eða hún hafi þróast og framfarast í gegnum það að indverska yfirstéttin varð þátttakandi í stjórnmálum með þátttöku í hinu ýmsu stofnunum og samsvarandi menningar fyrirbærum sem nýlendustjórnin hafði innan sinna vébanda til að stjórna landinu. Einnig hefur því verið haldið fram, af þessari yfirstéttarsinnuðu sagnaritun, að indversk þjóðernishyggja hafi leitt fólkið frá ánauð til frelsis.

Það sem Ranajit Guha er hér að reyna að halda fram er að saga indverskrar þjóðernishyggju hafi verið skrifuð sem eins konar andleg sjálfsaga indverskrar yfirstéttar.

Yfirstéttasinnuð sagnaritun er þó ekki alveg gagnlaus segir hann. Hún hjálpar okkur t.d. að átta okkur betur á gerð nýlenduríkisins, suma þætti hugmyndafræði yfirstéttarinnar svo eitthvað sé nefnt og svo það að hún hjálpar okkur að skilja hugmyndafræðilegan karakter sagnaritunarinnar sjálfrar.

Hins vegar getur þessi gerð af sagnaritun ekki hjálpað okkur við mörg önnur úrlausnarefni, t.d. að útskýra indverska þjóðernishyggju fyrir okkur, þ.e. framlag fólksins sem það lagði fram sjálft óháð yfirstéttinni til skilnings á gerð og þróun þessarar þjóðernisstefnu. Hún hunsar til dæmis þátttöku indversk almennings, stundum í hundruðum þúsunda eða milljóna, í þróun og starfi þjóðernishreyfingarinnar sem var stundum án allra þátttöku eða afskipta indverskrar yfirstéttar, t.d. í and-Rowlatt uppreisninni 1942.

Og það sem er greinilega vanrækt í hinni yfirstéttarsinnuðu sagnaritun er stjórnmálaþátttaka hinu lægri settu í samfélaginu, fólkið sjálf og fyrirmenn þess.

Það sem Ranajit Guha er hér að reyna að segja, þátttaka fólksins ,,neðan frá” í stjórnmálum hafi hingað til (1981) verið vanrækt.

Það er þessi almenningsvæðing (e. mobilization) andstöðunnar gegn nýlenduyfirráðum Breta; hún hafi ekki verið tekin með í reikninginn en hún er annars eðlis en sú yfirstéttarlega.

Sjá má hina fyrri hreyfingu t.d. kristallast í bændauppreisnum, og síðan ekki síst andstöðunni gegn indversku yfirstéttinni sjálfri.

Ranajit Guha vill leggja meiri áherslu á muninn sem var milli undirstéttanna og yfirstéttarinnar og þeirrar staðreyndar að indversk borgarastétt mistókst að vera málsvari þjóðarinnar. Hins vegar voru undirstéttirnar ekki nógu öflugar til að klára það verk sem borgarastéttin mistókst að gera, að taka af fullu afli þátt í baráttunni fyrir frelsun þjóðarinnar. Það sé rannsóknin á þessum sögulegu mistökum þjóðarinnar til að verða til á eigin forsendum (alþýðunnar og borgarastéttarinnar) – sem sé hinn miðlægi vanmáttur sagnaritunar, sem fjalli um nýlendutímabil Indlands, að eiga við. Hin hefðbundna fæst ekki við þetta vandamál og verður því fyrir vikið máttlaus.

Sagnfræði og sagnfræðingar (Raphael Samuel (1981)) - Alþýðusaga

Hugtakið alþýðusaga hefur átt sér langa sögu og nær utan um margvísleg skrif. Allt frá hugmyndum um framfarir, sum þessara skrif hafa einkennst af menningarlegum svartsýnishyggju, sum af tæknilegum húmanisma sem sjá má af frásögnum af hversdaglífinu sem var svo vinsælt á fjórða áratuginum í Bretlandi.

Viðfangsefni alþýðusögunnar hefur einnig verið margbreytilegt, jafnvel þótt ætlunin hafi einungis verið að færa mæri sögunnar nær lífi fólksins.

Í sumum tilfellum er athyglinni beint að verkfærum og tækni, í öðrum að félagslegum hreyfingum, og enn öðrum að fjölskyldulífinu.

Alþýðusagan hefur gengið undir mismunandi nöfnum, s.s. iðnaðarsaga (e. industrial history) um 1900, ,,náttúrusaga” (e. natural history) í samanburðarþjóðfræði sem reis hvað hæst eftir uppgötvun Darwins.

Marx kallaði fyrsta kaflann í Kapitalisminn ,,náttúrusaga” kapitalískum framleiðsluháttum og einnig talaði hann um menningarsögu (e. cultural history).

Í dag er alþýðusagan e.k. undirgrein eða undirsett stjórnmála-, menningar- og félagssögu.

Í sinni upprunalegustu mynd, (sjá bókina Impartial History of England (1796)) var alþýðusagan tengd baráttunni fyrir stofnanabundin réttindi (alþýðumanna).

Alþýðusagan í dag er oftast skrifuð af þeim sem eru utan menntastofnanir á háskólastigi.

Hugtakið alþýðusaga nær utan um margvíslegar tilraunir til að gera ,,sögu að neðan” byggða á skjalagögnum sem hefur leikið svo stórt hlutverk í enskri félagssögu samtímans (1981).

Sem hreyfing, hóf alþýðusagan upphaf sitt utan veggja háskóla eftir 1950 og kynni sig sem ,,sagan að neðan”.

Þessi hreyfing hefur náð að komast inn fyrir veggi háskóla og rannsóknir innan þeirra, með því að fræðimenn hafa í síauknu mæli beint sjónum sínum frá hinu þjóðlega til svæðisbundna, frá stofnunum til heimilislífs, frá ríkisvaldinu til alþýðumenningu.

Hvaða mál svo sem það eru sem alþýðusagan tekur á, þá fer hún ekki varhluta af pólitíkinni og er undir áhrifum alls konar hugmyndafræði. Í einni gerðinni er hún undir áhrifum marxismans, í annarri undir áhrifum lýðræðislega frjálslyndisstefnu, í enn annarri undir áhrifum menningarlegum þjóðernisstefnu (e. nationalism).

Ein megineinkenni alþýðusögunnar er að hún hefur venjulega verið róttæk í eðli sínu, þó geta vinstrisinnar ekki gert neitt tilkall til hennar.

Til dæmis bók E.P. Thompson ,,Making of the English Working Class (1963) sem fjallar um uppreisnir alþýðu eða bók Peter Laslett ,,World We Have Lost (1965) um hið horfna ættfeðraveldi. Báðar taka á viðfangsefni á nýjan hátt, eru ekki afurð þurrar fræðimennsku og eru tilraunir til afturhvarf, að snúa söguna til róta hennar, þó að pólitískar hugmyndir þeirra, sem eru undirliggjandi, geta ekki verið meira á hinn bóginn (að vera ekki pólitískar). Þessar alþýðusögur fjalla oftast um alþýðuna sem heild og hún borin saman við ýmis fyrirbrigði, s.s. konungar og alþýða; ríkir og fátækir og hinu menntuðu og hinu fávísu svo eitthvað sé nefnt.

Hjá þjóðháttafræðingum er ...alþýðan... fyrst og fremst bændafólkið; fyrir félagsfræðinginn er það hin vinnandi stétt, á meðan það er hjá menningarlegum þjóðernissinnum tengt við kynþáttinn eða ...ethnic stock....

Til er hægrisinnuð útgáfa af alþýðusögunni. Hún er helguð baráttu, hugmyndir, en mjög lituð af trú og gildum. Hún ímyndargildir fjölskylduna með frösum eins og ...hringur ástarinnar... eða ...lík andlit... – og túlkar félagsleg tengsl meira sem gagnkvæmni en arðrán (eins og marxistar gera). Fjandskapur eða andstæða milli stétta er til í þessari útgáfu en er mýktur með því að benda á misvíxlandi tengsl.

Hin dæmigerða hægrisinnaða útgáfan tekur fyrir hið ,,upprunalega” samfélag fyrir, t.d. hinu frjálsu germana áður en Karólingarnir náðu landinu undir sig o.s.frv. Hugmyndafræðin gengur yfirleitt út á að vera á móti áhrifum nútímans, á móti borgarlífi og kapitalismanum sem séu n.k. óvinir sem eyðileggi þjóðarlíkaman og sundra árhundruða gamla samstöðu sem skapast hefur af hinu ,,hefðbundna” lífi. Þessi útgáfa er mjög íhaldssöm. Þrátt fyrir mismuninn, milli hina vinstri- og hægrisinnaða útgáfu, þá eiga þessir andstæðingar ýmislegt sameiginlegt, s.s. ást á hinu rómantísku frumstæðishyggju (e. primitivism), aðdáun á náttúrunni og hinu ósjálfráða. Báðar stefnurnar sakna hina horfnu samstöðu fortíðarinnar og nútímalíf sé ekki eftirsóknarlegur kostur, þar sem sósíalistar horfa vanþóknunaraugum á kapitalismann sem sinn andstæðing en hægri menn á ,,einstaklingshyggju”, ,,fjöldasamfélagið” (e. mass society) eða ,,iðnaðarhyggju” (e. industrialism). Hin frjálslynda útgáfan er meira bjartsýnni en vinstri- eða hægri (íhaldssama) útgáfan og lítur á efnislegar framfarir sem í grundvelli sínum séu góðviljaðar í áhrifum sínum.

Kapitalisminn sé langt því frá einungis eyðingarafl, heldur birtist frekar sem samblanda af andlegum og félagslegum framförum. Nýmóðinsvæðingin er samtvinnuð við framför hugarins, þróun borgaralegu frelsi og trúarlegu umburðarlyndi. Hjá þeim er litið með velþóknun á baráttu borga á miðöldum fyrir frelsi sínu, baráttu villutrúarmanna gegn kirkjunni, svo eitthvað sé nefnt.

Marxistar hafa heldur ekki gleymt alþýðusögunni, þótt svo mætti ætla og þeir þurfi að standa sig betur segir Raphael Samuel. Hreyfingin ,,sagan neðan frá” var komið á fót af hópi kommúnískra sagnfræðinga um 1940-50.

Kvennasagan var/er undir miklum áhrifum marxískum feministum í Bretlandi. Fyrir kvennahreyfinguna var það pólitísk ákvörðun að skora á hefðbundna söguskiptingu, áskorun á aldarlanga þögn kvenna. Raphael Samuel er á því að marxistar þurfi á alþýðusögunni að halda, því að með henni væri hægt að byggja upp sögu kapitalismans frá botni og alla leið upp, fá heildarmynd. T.d. bændaræturnar í einstaklingshyggjunni.

Raphael Samuel segir að alþýðusagan veki upp mikilvægar spurningar sem varða kenningalegum og pólitískum verk og getur skorað á einokun fræðimanna á þekkingunni. Hann er einnig á því að alþýðusagan þurfi á marxismanum að halda, þ.e.a.s. til þess að skapa andstæða eða gagnstæða sögu – sem er svo tengd við hina almennu sögu (og hefðbundnu), fá m.ö.o. meiri dýpt, nokkuð sem kvennfeministar hafa gert en þær hafa sett fram spurningar og svarað, um valdasamskipti, feðraveldið og eignatengsl. Alþýðumenningin þarf að tengja við spurningar sem varða táknræna skipan sem málfræðingar hafa verið að skoða sem og að breytingar á hinu opinbera geira og einkageira lífsins.

Að lokum telur Raphael Samuel að alþýðusagan eigi um tvær leiðir að velja, að loka sig af og leita í öryggið fortíðarinnar en hún getur jafnframt með mikilli vinnu reynt að breyta skilningi okkar á sögunni í heild sinni, ,,...með því að túlka ekki einungis heiminn, heldur sjá hvort að verk okkar geti ekki breytt honum....

Sagnfræði og sagnfræðingar (Eugene Genovese (1971)) Marxismi í Bandaríkjunum

Ameríski marxisminn hefur átt undarlega sögu hingað til (1968). Stjórnmálalegi hluti hans, Sósíalistaflokkurinn, fór í mél á tímum fyrri heimstyrjaldarinnar og myndun kommúnistaflokksins um 1930 fór einnig út um þúfur.

Flestir bandarískir marxistar komu af kynslóð þriðja áratugarins og gerðust kommúnistar en þá stóð baráttan gegn fasismanum í algleymingi og þeir vörðu málstað svertingja, gyðinga og annarra minnihlutahópa. Þegar hætta var á sigri fasistanna, gerðu þeir bandalag við Popular Front hreyfinguna og svo frjálslynda (s.s. Roosevelt til Kennedys). Hin bandaríska og marxíska sagnaritun hefur skort skírskotun til stéttarhreyfingar og kapitalíska þróun í hag ,,pseudo-radical skiptingu á sögulegri skiptingu í ,,framþróunar” (e. progressive) eða ,,afturhalds” (e. reactionary). Popular Front marxistar (kallast þeir sem eru frjálslyndir með róttækar tilhneigingar eða skoðanir).

Það sem stendur upp úr er að samband bandarískra marxista við Popular Front frjálslyndisstefnuna hefur komið í veg fyrir að þeir hafi getað greint hugmyndafræði þrælahalds til skoðunar. Afleiðingin hefur verið sú að þeim hefur ekki tekist að endurgera hinn sögulegan veruleika á ný og þeir hafa verið óviljugir til að viðurkenna vissa þætti hugmyndafræði þrælahaldara sem vert er að rannsaka. Þarna hafa bandarískir marxistar sofið á verðinum, samanborið við brasilíska starfsbræður sína. Slakt gengi marxismans í Bandaríkjunum má m.a. rekja til þess að menn rugla saman marxismanum við efnahagslega nauðhyggju.Andmarxistar meðal sagnfræðinga rugla oft þessum hlutum saman, og þar sem auðvelt er að kveða niður hugmyndir efnahagslega nauðhyggju, meðhöndla þeir um leið marxisma sem fyrirbrigði sem hafi ekkert gildi.

Annað sem háð hefur marxismanum í Bandaríkjunum er að misskilningur hina opinberu marxista á hinni marxískri kenningu. Það er að þeir hafa kynnt hana á hinum almenna grundvelli sem efnahagslega nauðhyggju og á því stig á sérstakri greiningu sem mismunandi gerðir af moralistic fatalism.

Hið þriðja er að marxisminn hefur verið hreinsaður úr háskólum landsins, einnig með múturþægilegri meðferð, útdeild af samtökum og lærðum blaðamönnum. Almennt séð hafa menn blandað saman pólitískan vilja við sögulega greiningu, og hafa gert marxismanum mikinn ógreiða með því að verja stöðu Marx og Engels í málum sem þeir gáfu sér lítinn tíma til að skoða sjálfir. Það er ekki þeirra sök að seinni tíma kynslóðir skuli hafa gert sérhvert orð þeirra að heilögum sannleik. Ekki megi rugla saman pólitísk skrif í dagblöðum saman við kennismíð. Hatur Marx á þrælahaldinu brenglaðri sýn hans að mati höfundar.

Marxísk túlkun bíður upp á óneitanlega tvíræðni/margræðni, sem skapar hættu á stefnu til efnahagslega nauðhyggju – þá hinu grófa og gagnlausa sögulega kennikerfi. Marx og Engel segja okkur að hugmyndir vaxi af félagslegri tilveru, en hafi líf út af fyrir sig. Að sérstakur grundvöllur, framleiðsluhættir (e. mode of prodution) muni framkalla samsvarandi yfirbyggingu (e. superstructure) – stjórnarkerfi, hugmyndakerfi, menningu o.s.frv., en þessi yfirbygging muni síðan þróast samkvæmt eigin lögmálum (logic ) sem og einnig sem samsvörun við þróun grundvallarins (framleiðsluhættina).

Sem dæmi, ef hugmyndir, sem einu sinni eru orðnar að félagslegu hreyfiafli, eiga líf út af fyrir sig, þá fylgir það í kjölfarið að engin greining á grundvellinum sé mögulegu án tillit til yfirbyggingarinnar (superstructure) þar sem þróun hennar er að hluta til ákveðin af uppruna hennar, og síðan hvers konar breytingar á yfirbyggingunni, þar meðtalið þessum verða vegna innri raka, muni modify grundvöllinn sjálfan. Það má ekki rugla saman efnahagslegan uppruna félagslegrar stéttar við náttúrulega þróun stéttarinnar, sem umvefur fulla vídd á mannlegri reynslu sem birtist sem margþætt heild í stjórnmála-, félags-, efnahags- og menningarlegu formi. Hinu ákveðnu þættir í sögulegri þróun, frá sjónarhóli marxista, er stéttarbarátta, skilningur á forsendu sérstakrar sögulega greiningu á efnisþáttar stéttir.

Eugene Genovese segir að ef marxismi sé misskilinn sem efnahagsleg nauðhyggja, bæði af vinum og óvinum, og það sé að hluta til vegna Marxs og Engels sjálfra. Marx, kennismiðurinn var saklaus af slíku, en Marx, blaðamaðurinn og ritgerðasmiðurinn, var ekki alltaf saklaus. Með tilhneigingu til efnahagslegrar túlkunar og óagaðrar stjórnmálalegri ástríðu, skrifuðu þeir ekkert af gagni eða gagnrýni á þrælahaldið í Suðurríkjunum.

Sagnfræði og sagnfræðingar (E.J. Hobsbawn (1984)) Marxismi í sagnfræðinni

Marx skrifaði eiginlega enga sagnfræðibók í sjálfu sér, þótt efniviður hans væri sagnfræðilegur í eðli sínu en allt var skrifað út frá pólitísku sjónarhorni. Sagnfræðilegt efni sem hann vann úr, var kyrfilega fellt inn í kenningarleg og pólitísk skrif. Meira segja bók hans, Kapítalisminn, er ekki hægt að meðhöndla sem sögu kapítalismans þar til 1867. Hann var meiri kennismiður en sagnfræðingur.

Engels var meiri sagnfræðingur í sér en hann. Áhrif Marx á sagnfræðinga eru byggð á hinni almennu kenningu hans (um hinu almennu sköpun mannlegrar sögulegrar framþróunar frá frumstæðum kommúnisma til kapitalisma).

Marx hefur reynst vera grundvöllur hvers konar (e. adequate study) nothæfar rannsóknar á sögu, vegna þess - hingað til – hann hefur einn reynt að gera formúlu að aðferðafræðilega nálgun á sögunni sem heild, og sjá fyrir sér og útskýra heildarþróun á mannlegri og samfélagslegri þróun. Marx sagði ekki síðasta orðið – langt því frá – en hann sagði fyrsta orðið og við erum skuldbundinn að halda áfram með þráðinn sem þar sem hann endaði hjá Marx.

Áhrif hans á sagnfræði nútímans má flokka í 4 flokka segir E.J. Hobsbawn:

1. Áhrif Marx á sagnfræðinga í andsósíalískum samfélögum, s.s. vestræn samfélög, hafa aldrei verið meiri en í dag (árið 1984). Ekki bara á þá sagnfræðingar sem segjast vera marxistar, heldur einnig þá sem hafa orðið beint eða óbeint fyrir áhrifum af honum, þó að það sé nú mikið um brotthvarf menntamanna frá stefnu hans. Marxisminn hefur líklega verið meginástæðan fyrir nútímavæðingu sagnaritunarinnar.

2. Í flestum löndum tekur marxísk sagnaritun Marx sem byrjunarreit sinn en ekki sem áfangastað (komustað). Marxísk sagnaritun, í sinni auðugustu mynd, styðst við aðferðafræði hans, frekar enn koma með athugasemdir gagnvart texta hans – nema það sé þess virði að nefna það.

3. Marxísk söguritun er í dag marggátuð eða marghliða. Einföld og kórrétt túlkun á sögunni er ekki arfleiðin sem Marx lét okkur í té (sem þó varð arfleið marxismans frá 1930), a.m.k. er hún ekki lengur viðurkennd. Þessi (e. pluralism) marghliðunarhyggja hefur sinn galla. Hún hefur greinilega meiri áhrif meðal þeirra sem kennigera söguna en þeirra sem skrifa hana. Marghliðunarhyggjan er óhjákvæmilegur hluti sagnaritunar í dag og ekkert rangt við hana segir hann. Vísindi er samræða milli mismunandi sjónarmiða. Þau hætti hins vegar að vera það þegar það eru engar aðferðir eru fyrir ákvörðun á því hvaða skoðun sé röng eða beri síst árangur.

4. Ekki er hægt að einangra marxíska söguskoðun í dag frá öðrum sagnfræðirannsóknum eðs -stefnum. Marxistar hafna ekki lengur skrif sagnfræðinga sem ekki segjast vera marxistar eða vera andmarxistar. Ef þeir skrifa góða sögu, eiga þeir að vera meðtaldir. Þetta kemur hins vegar ekki í veg fyrir að hægt sé að gagnrýna og heyja hugmyndafræðilega orrustu gegn góðum sagnfræðingum sem hagar sér sem hugmyndafræðingar.

Að lokum: marxisminn hefur umbreytt söguritunni svo mikið, að erfitt er að sjá hvað hefur verið skrifað af marxistum eða þeim sem eru það ekki, nema höfundar tilkynni það sérstaklega.

Sagnfræði og sagnfræðingar (Christopher Hill (1948)) Maxismi

Áhrif marxisma á sagnfræði hefur verið áberandi meiri en í öðrum fræðigreinum.

Hægt er að greina áhrif Marx og Engels á fræðigreinina á sex vegu, óbeint eða beint, sem hafa umbreitt rannsóknir á sögu síðastliðin hundrað ár.

1. Viðurkenning á mikilvægi efnahagssögu hefur verið hvað mest áberandi.Sagnfræðingar viðurkenna nú mikilvægi framleiðslu og dreifingu auðs innan samfélagsins við mótun þess og gerð. Þetta sé mikilvægasta skrefið í að sagnfræðin verði vísindi og þetta komi frá þeim köppum Marx og Engels.

2. Önnur umbreyting hefur sú sýn á gildi og hlutverk efnahagsstétta (e. economic classes) í sögulegri þróun.

3. Sagnfræðingar hafa síðastliðna öld viðurkennt félagslegan uppruna mannlegrar hugsunar, á hugmyndafræði. Marx hefur réttilega verið kallaður faðir nútíma félagsfræði (e. sociology).

4. Saman við þetta hefur ný afstæðishyggja í nálgun sagnfræðinga risið. 19. aldar sagnfræðingarnir nálguðust söguna á siðrænan hátt (e. moral standard) sem þeir töldu vera algildan, þótt þeir hafi í raun verið afurð 19. aldar kapitalisma. Flestir nútíma sagnfræðingar viðurkenna að hinn siðræni stuðull (e. moral standard) breytist með samfélagsbreytingum.

5. Síðastliðna öld hefur orðið bylting í heimildaefni sem sagnfræðin getur verið skrifuð út frá. Áður fyrir voru heimildir nánast eingöngu bókmenntalegs eðlis (e. literary), s.s. króníkur, minnisblöð, skjöl, kirkjuleg gögn, dagbækur og dagblöð. Nú eru þær mest megnið skjalgerðar (e. documentary), s.s. opinber gögn, skrár, áletranir o.s.frv. og jafnvel fornleifafræðilegar, gömul verkfæri, vélar, byggingar og akrar svo eitthvað sé nefnt.Þessi áhrif koma ekki beint frá Marx en hann sjálfur studdist við opinber gögn við sínar rannsóknir.

6. Að lokum, vegna þess að það var Marx sem lagði ofuráherslu á efnahagslega þætti, sem öll pólitísk og félagsleg athafnasemi mannsins eru rakin til, er það Marx sem við verðum að leita til hins nýtímalega skilning á einingu sögunnar (e. unity of history).

Sögubækur eru enn gefnar út með köflum um bókmenntir, listir, trúarbrögð, sem tengdar eru pólitískri frásögn traustum böndum. Góður nútíma sagnfræðingur sker ekki söguna niður í marga búta, enda hangir þetta allt saman á einni spýtu. T.d. er ekki nóg að segja frá menningu yfirstéttar í ákveðnu landi, heldur einnig lágstéttarinnar.

Ef sagan er ein, verður sagnfræðingurinn að hafa sýn á samfélagið og þróun þess í heild; m.ö.o. hann verður að hafa heimspekilega sýn á það (e. philosophy).

Margir heimspekingar og sagnfræðingar hafa, vegna facile frjálslyndisstefnunnar á 19. og 20. öld, orðið svartsýnir.

Maðurinn er hættur að þróast, í besta falli þróast í ranga átt, með smíði kjarnorkusprengju, eyðingu náttúrunnar o.s.frv. Maðurinn hefur verið í sjálfblekkingu.

Þetta er ekki nýtt, svo hafi einnig verið á 19. öld. Síðan kemur lofræða Christopher Hill á gildi marxismans, aðeins hann getur hjálpar nútímasagnfræðingum við að eiga við félagsleg öflin í samfélaginu o.s.frv. Marxískur sagnfræðingur mun fljótt sjá þróun samfélagsins og þætti þess sem leiði til framþróunar eða afturfarar.

Christopher Hill segir m.a. þetta:

• Það þýðir ekki að sagnfræðingurinn taki afstöðu í miklum sögulegum átökum og hafi staðall sem hann getur réttlætt afstöðu sína út frá. Hann á að endurspegla báðar hliðar. Fullar afleiðingar tiltekins atburðar getur ekki birst fyrr en eftir mjög langan tíma.

• Marxistar trúa hvorki að sagan sé gerð af miklum mönnum né að efnahagslegar breytingar sjálfkrafa gefi pólitískar niðurstöður. T.d. hefði rússneska byltingin átt sér stað, en ef Lenín hefði ekki verið, þá hefði hún eflaust tekið aðra stefnu.

Marxisminn hefur lagt mikið fram til vísindalegrar sagnfræði. En akademía hefur farið hörðum höndum um hana og því hafa margir sagnfræðingar snúið baki við hana. Nú hefur draugurinn risið úr gröf sinni og nú undir nýju nafni - ný-marxiismi, sem er í raun sama vitleysan, ef ekki meiri, en hið hefðbundni marxismi. 

Það er efni í nýja grein að fjalla sérstaklega um ný-marxisma, sem marxistar þurftu að búa til þegar gamla og gallaða kenningin gaf upp andann, enda skipbrot kommúnismann öllum ljóst sem vildu sjá, þótt aldrei hafi fari fram uppgjör við alræðishyggju og -stefnu sósíalismans, jafnvel ekki eftir falla Sovétríkjanna.

Það væri fróðlegt að vita hvort að marxisminn lifi enn góðu lífi innan sagnfræðinnar hjá Háskóla Íslands, eins og þegar ég var þar enda flestir sagnfræðikennarnir þá afurð 68 kynslóðarinnar og hippamenningarinnar en einnig ný-marxismans sem tröllríður öllu í sjálfu heimalandi kapitalismans í landi hinna frjálsu. Innrætingin var lúmsk í sagnfræðiskori Háskóla Íslands.