Ríkisborgararétturinn - bara réttindi?

Mannkynssagan er full af sögum af aðalsfólki, bændum, þegnum og ættbálkum. Hins vegar er hugtakið „borgari“ sögulega sjaldgæft - en varð meðal mest metnustu hugsjóna Bandaríkjanna í meira en tvær aldir. 

Frá tímum Forn-Grikkja hefur ríkisborgararétturinn verið mikilvægur í borgarsamfélögum, á tímum Rómverja og fram á daginn í dag, þar sem borgarmenning ríkir.

Helsta stéttin sem borið hefur uppi borgararéttinn er millistéttin og án hennar myndi hann missa gildi sitt og fyrir því eru margar ástæður.

Útrýming millistéttarinnar á síðustu fimmtíu árum hefur gert marga ríkisborgara vestræna ríkja háða ríkisvaldinu. Opin landamæri hafa grafið undan hugmyndinni um hollustu við ákveðinn stað og sjá má þetta hér á Íslandi en hingað streyma þúsundir manna um galopin landamærahlið Íslands árlega.

Ný-marxisminn með  sjálfsmyndapólitík sína hefur útrýmt sameiginlegri borgaralegri sjálfsvitund okkar. Og yfirþungt stjórnsýsluríkið hefur stofnað persónulegu frelsi í hættu, ásamt formlegum viðleitni til að veikja stjórnarskrána.

Vestrænir stjórnmálaheimspekingar  bjuggu til það besta úr langri vestrænni hefð fyrir fulltrúastjórn með stjórnarskrá og réttindaskránni. Í þessum samningum var lýst sjaldgæfum forréttindum og skyldum nýrra vestrænna borgara.

Samt er verið að ráðast á hugtakið ríkisborgararéttur á fornútímahliðinni með lagalegri blöndun búseturétts og ríkisborgararétts.

Besta dæmið um þetta eru Bandaríkin: Tölur um fjölda óskráðra Bandaríkjamanna (ólöglegra innflytjenda) eru á bilinu 11 milljónir til meira en 20 milljónir. Hinir óskráðu eru að verða löglega óaðskiljanlegir frá borgurum og njóta undanþágu frá alríkislöggjöf um innflytjendamál í um 500 lögsagnarumdæmum. Ólöglegur innflytjandi sem er heimilisfastur í Kaliforníu mun greiða umtalsvert lægri skólagjöld við opinberan háskóla í Kaliforníu en bandarískur ríkisborgari í öðru ríki.

Fjölmenningin hefur dregið úr hugmyndinni um e pluribus unum niður í afturhalds stig  ættbálkasamfélagsins. Bandaríkjamenn virðast oft skulda fyrstu tryggð við þá sem líta út eins og þeir gera. Borgarnir geta ekki einu sinni verið sammála um helgar og sameiginlega þjóðhátíð eins og jól, þakkargjörð og fjórða júlí.

Ný-marxískar hugmyndir um hópa, woke menningin, um kúgun hópa á aðra hópa, hefur leitt til afturfara, því nýmarxistar flokka fólk eftir kynþætti og kyni, stefna sem hefur verið vaxandi síðan á 9. áratug 20. aldar. Áður börðust mannréttindafrömuðir fyrir algild mannréttindi alla hópa og Martein Lúther King talaði um jöfn réttindi allra Bandaríkjamanna. Menn eru farnir að skilgreina sig aftur eftir kynþætti og samþættingin er fyrir bí en hefur hingað til gengið ágætlega.

Bandaríski herinn hefur hingað til tekið alla hópa frá öllum ríkjum Bandaríkjanna og gert þá að bandarískum hermönnum, ekki t.d. íbúa frá ríkjunum Virginíu eða Texas. Á sama tíma aðgreina fanga sig eftir hópum, þ.e. kynþáttum og erfitt er að sjá hvor verður ofan á, bandaríski herinn með sína samþættingu borgaranna eða fangelsin með sína aðgreininga stefnu eftir kynþáttum. Mér sýnist fangelsin útunga fleiri rasista en herinn nær að samþætta, því að fangarnir eru þrefalt fleiri en hermennirnir að tölu.

Það er skelfilegt hvernig slík núverandi afturhvarf til ættbálkastigs Bandaríkjanna líkist hruni Rómar, þar sem Gotar, Húnar og Vandalar deildu allir sín á milli um það sem eftir var af 1.200 ára rómverskum ríkisborgararétti - fúsir til að eyðileggja það sem þeir gátu hvorki búið til né líkt eftir.

Þeir samþættust aldrei, tóku ekki upp latínu né settust að í borgum Rómaveldis og gerðust borgarar. Þeir bara settust að á ákveðnum svæðum og tóku þau yfir.  Sami vandi steðjar að Bandaríkin í dag, þau ná ekki lengur að samþætta hópanna sem koma inn í landið, enda ólöglegur innflutningur yfirþyrmandi og því engin formleg samþætting þessara hópa inn í samfélagið, þeir eru m.ö.o. jaðarhópar líkt og Germannarnir sem settust að í Rómaveldi, nánast alltaf ólöglega í stórum hópum. Ekkert ríki stenst slíka atlögu til lengri tíma, jafnvel ekki heimsveldi eins og Rómarveldi eða Bandaríkin.

Ríkisborgararéttur hefur alltaf verið verndaður af millistéttum - á þeirri hugmynd að þær séu sjálfstæðari og meira sjálfbjarga en hinar fátæku undirstéttir, og hafi getu til að geta staðist áhrif og völd yfirstéttarinnar.

Við höfum séð áratugi af stöðnuðum launum og heilu svæðin verða fyrir barðinu útvistun starfa til annarra heimsálfa (glópaisminn) og ósanngjörnum alþjóðlegum viðskiptum. Sögulega séð, með fráfalli millistéttarinnar fylgir svo endalok stjórnskipunarstjórnar.

En ríkisborgararétturinn stendur líka frammi fyrir allt annarri og enn meiri póstmódernískri ógn.

Sumir ráðamenn á Íslandi sjá útópíuríkið í ESB.  Þeir kjósa menningu og gildi Evrópusambandsins án þess að hafa áhyggjur af því að framsækin útópísk loforð ESB hafi verið rutt úr vegi með opnum landamærum, efnahagslega niðurlægjandi reglugerðum og óafsakandi og andlýðræðislegum viðleitni til að hefta tjáningarfrelsi og staðbundið sjálfræði ríkja og svæða. ESB hagar sér eins og Rómaveldi forðum, með ólýðræðislegum stjórnendum sem ekki eru kosnir af íbúum bandalagsins.

Slík hugarfar „heimsborgara“ eða "Evrópuborgara" ýtir oft undir skömm yfir uppruna og hefðum Íslands. Þverþjóðleg samtök og sáttmálar um loftslag, refsimál og mannréttindi eru talin æðri íslenskum lögum. Erlent farandfólk sem leitar betra lífs, ekki vernd, sækir í slíkt pardísaríki eins og Íslands, þar sem það fær allt upp í hendurnar án þess að hafa unnið handtak, greitt skatta eða unnið einhverjar af skyldum ríkisborgara, því ríkisborgararétturinn er bara réttindi fyrir það, ekki skyldur.

En nú þarf ekki einu sinni að gerast borgari ríkisins, heldur bara að segja ég er að flýja....eitthvað og réttindi koma sjálfkrafa í kjölfarið. Ef ásóknin verður of mikil, hrynur (velferða)kerfið (líkt og í Svíþjóð), samkenndin og vilji borgara til að borga skatta. Þetta gerðist hjá Rómverjum, íbúarnir yfirgáfu "menninguna" og ofurskatta og leituðu skjóls hjá barbörunum.

Grunnþættir borgaralegs lífs í landi, svo sem að kunna og tala tungumálið í landinu og taka þátt í starfi samfélagsins, borga sína skatta, eru ekki lengur nauðsynlegir. Hver sem er sem kemur til landsins á sjálfkrafa rétt til allra réttinda íslenskra ríkisborgara, eða svo virðist vera samkvæmt stefnu íslenskra stjórnvalda um þessar mundir.

Skiptir atkvæðagreiðsla í kosningum - grunnréttur hins lýðræðislega borgara - svo miklu lengur?

Orðtakið „mýri“ skrifræðis-, stjórnsýslu- og eftirlitsríkisins er víðfeðmt og óviðeigandi að nokkrir skrifstofumenn geti áreitt frumkvöðla í viðskiptalífinu, gefið út tilskipanir með krafti löggjafar sem eyðileggur líf eða getur ákært, stjórnað eða endurskoðað einstakling og keyrt hann niður í svaðið, því hvernig getur einn maður ráðið við kerfið? Skrifræðið og völd embættismanna er orðið það mikið.

Við höfum enn réttindaskrá stjórnarskráarinnar, en margar af stjórnarskrárvörnum okkar eru að verða orðin tóm. Alþjóðahyggjan, veðrun (minnkandi áhrif og fækkun) millistéttarinnar og opin landamæri í reynd eru að breyta Íslendingum í aðeins íbúa, búsetta á tilteknu svæði. Engin framtíðarsýn er á hvað telst vera hætta fyrir íslenska menningu, tungu eða gildi. Hvar liggja mörkin?

Íslensk gildi, gömulgróin sem hafa farið í gegnum eldskírn reynslunnar og þess vegna orðin hluti af þjóðarmenningu okkar, eru ekki lengur í hávegum höfð. Kristni og kristin gildi úthýst úr skólum landsins. Saga er kennd í skötulíki í grunnskólum og í framhaldsskólum er hún kennd í svo litlu mæli að nemendur fá ekki einu sinni grófa heildarmynd af mannkyns- og Íslandssögu.

En enn hættulegra, þökk sé framkomu ókosinna embættismanna, ásamt samfélagsmiðlum sem sniðganga, áreita og skamma okkur, eru stjórnarskrárbundin réttindi okkar nú í auknum mæli valkvæð. Þau ráðast aðallega af því hvort við séum talin verðug af ókosinni, pólitískt rétthugsandi og "siðferðislega réttlátri" yfirstétt.

Helstu réttindi sem fylgja með ríkisborgararéttindum eru:

• Landvistarréttur
• Aðstoð og vernd frá ríkinu
• Kosningaréttur og kjörgengi
• Embættisgengi
• Framfærslu- og bótaréttur
• Atvinnuréttindi

 

Helstu skyldur sem fylgja með ríkisborgararéttindum eru:

• Hlýðni og hollusta.
  
• Skylda til að gegna sumum opinberum störfum.
• Tali tungumálið og virði gildi ríkisins (almennt í vestrænum ríkjum, svo sem Bandaríkin en engar kröfur um það á Íslandi).

Er það tryggt að þeir sem hingað flytja og vilja fá ríkisborgararétt, séu tilbúnir til að taka á sig skyldur ríkisborgarans, en ekki bara réttindin? Er gerð krafa um íslenskukunnáttu við afhendingu ríkisborgararéttarins og viðkomandi kunni sögu og siði viðtökuríkisins? Slík krafa er t.a.m. gerð við veitingu bandarísk ríkisborgararéttsins.

Það er eins og stjórnmálaelítan, í sínum vinstri búbbluheimi, einblíni aðeins á réttindi en talar aldrei um skyldur og aðlögun. Eða getum við í raun búið í margra menninga samfélagi og lifað hlið við hlið en ekki saman í einu þjóðfélagi? Er Ísland fyrsta ríkið sem tekst það í mannkynssögunni? Hvað segir sagan okkur? Hvað gerðist t.d. í Júgóslavíu og önnur fjölþjóðaríkjum Evrópu? Hvað gerðist t.d. á Havaí á 19. öld?

Samantekt

Minnkandi áhrif millistéttarinnar og hversu háðir margir hópar samfélagsins eru um bjargráðir ríkisins, setur rétt ríkisborgarann í hættu. Vaxandi embættisvald embættismanna, ókosina og ofurvald ríkisvaldsins er allsumlykjandi í íslensku samfélagi. Barátta borgarans fyrir réttindum sínum og geta til að berjast gegn kerfinu fer þverrandi. Afsal íslenskra stjórnvalda á völdum sínum til yfirþjóðlegs valds í Brussels, gerir þjóðríkið vanmáttugt og þar með stoðir þess sem eru ríkisborgarnir. 

Hugsanlega mun ég fylgja eftir þessum pistli með umfjöllun um forngríska borgararéttinn og hinn rómverska, sé til.

 

 

 

Kúgun minnihlutans

Í aldanna rás hafa fræðimenn haft áhyggjur af möguleikum óhefts lýðræðis sem myndi leiða til harðstjórnar meirihlutans, þar sem meirihlutahópar rífast um réttindi minnihlutahópa. Það sem við sjáum oft í dag er í staðinn eins konar harðstjórn minnihlutans: kerfi þar sem sérstaklega öfgafullur og áhugasamur hluti almennings getur farið með of stór völd andspænis meirihluta sem er annað hvort of áhugalaus eða of hræddur til að vera á móti því. Á Íslandi má sjá þetta af öfuga vinstri hópum og hreyfingum, svo sem no border samtakanna (hvað ætli séu margir í þeim samtökum?) sem vaða uppi án mótstöðu. En þeir tala ekki fyrir hönd meirihlutans samkvæmt nýlegri könnun þar sem meirihlutinn vill ekki fleiri hælisleitendur til landsins.

Fullyrðingar aðgerðasinna minnihlutans draga oft mikinn styrk sinn í þegjandi forsendu um að þær séu mun stærri þýði skoðana en er í raunveruleikanum. Kvartanir vegna menningarlegrar eignarnáms byggja til dæmis á þeirri vanalega óskoruðu hugmynd að einn fulltrúi hóps geti talað fyrir alla eða flesta í þeim hópi. Ef einhver segir, mér líkar ekki við hvítt fólk sem klæðist sembreros, höfum við enga ástæðu til að líta á það sem eitthvað meira en einstaka skoðun. Ef staðhæfingin er í staðinn, sem Mexíkói, get ég sagt þér að með því að klæðast sembrero í hrekkjavökuveislu ertu að móðga Mexíkóa, gæti það virst réttlæta frekari aðgerðir, jafnvel þótt sú mikilvæga fullyrðing sem öllum eða flestum Mexíkóum væri sama um.

En spurningin um hversu marga kvartendur hafa í raun við hlið þeirra er enn grundvallaratriði en það. Það er vegna þess að tölur eru það eina sem getur að lokum dæmt um þetta og er ein af lykilreglum frjálshyggjunnar: skaðareglan, mótuð af J. S. Mill. Einfaldlega sagt er skaðareglan eftirfarandi: Hún segir að við ættum öll að geta gert hvað sem við viljum, svo framarlega sem það skaðar engan annan. Eins og kynslóðir gagnrýnenda Mills hafa bent á er oft spurning um túlkun hvað telst skaði. Ef ég segi neðanbeltis brandara opinberlega og þú kvartar yfir honum, hef ég þá skaðað þig eða ekki? Hver á að segja til um það?

Svarið er á endanum fólkið. Það er að segja að á raunsæjum vettvangi tökumst við á tvíræðni meginreglu Mills með því að setja lög sem endurspegla hugmynd flestra um hvað telst skaði. Þess vegna er það ekki í bága við lög að segja eitthvað sem þú gætir verið ósammála, en það er í bága við lög að þú kýlir mig í andlitið.

Hugmyndin um að það sé skaðlegt að vera sleginn í andlitið er skaði nýtur víðtækrar samstöðu, en sú hugmynd að þú segir eitthvað sem ég gæti ekki haldið að sé satt sé skaði er ekki eitthvað sem flestir myndu vera sammála um, að minnsta kosti ekki eins og er.

Og verklagsreglurnar sem við notum til að setja lögin eru hönnuð til að gefa okkur meira eða minna nákvæma tilfinningu fyrir því hver skoðanir fólks eru í raun og veru.

Í fulltrúalýðræðisríkjum okkar þýðir það að lög eru sett með atkvæðagreiðslu, af stjórnmálamönnum sem hafa sjálfir verið valdir með einhverri aðferð sem er móttækileg fyrir almennum vilja. Auðvitað er engin algerlega fullkomin leið til að gera þetta og maður gæti vel haldið að kosningakerfin sem við búum við í augnablikinu séu sérstaklega langt frá fullkomnun. En kerfið er hannað til að gefa okkur tilfinningu fyrir jafnvægi skoðana í samfélaginu og sumir af örlítið óvenjulegum eiginleikum þess (leynileg atkvæðagreiðsla, til dæmis) hjálpa því að gera það betur en sumar af þeim óformlegu aðferðum sem við gætum snúið okkur að.

Lýðræði, eins og sagnfræðingurinn Sean Wilentz skrifaði, er háð „hinum mörgu“ - á valdi venjulegs fólks „ekki bara til að velja ríkisstjóra sína heldur til að hafa umsjón með stofnunum ríkisstjórnarinnar, sem embættismenn og sem borgara sem eru frjálsir til að koma saman og gagnrýna þá sem eru í embætti. .”

Að lokum, við sem einstaklingar ættum ekki að vera hræddir að vera í minnihluta og standa fast á okkar skoðunum. Það er hluti einstaklingsfrelsisins. Í eðlilegu lýðræðisríki ræður meirihlutinn sem er þýði frjálsra einstaklinga og það er eðlilegt.

En við ættum að varast að fara í minnihlutahóp sem kúgar meirihlutann og neitar honum um tjáningarfrelsið og frelsið yfirhöfuð. Sagan er uppfull af minnihlutahópum (kommúnistar í Rússlands sem hrifsuðu til sín völdin 1917, nasistar sem hrifsuðu til sín völdin 1933 o.s.frv.), sem níðast á meirihlutanum. Verum frjálsir einstaklingar með rétt til að tjá okkur í orði og æði og til saman gerum við hinu frjálsu einstaklingar þjóðfélagið sterkt samkvæmt leikreglum lýðræðisins. Þeir sem eru móðgunargjarnir, verða að sætta sig við að búa í samfélagi og eitthvað sem einhver segir gæti móðgað þá einhverju sinni. 

P.S. Í þessari grein birtist ég sjálfur, án lógós. Ég hef alltaf fundist að útlit eigi ekki að skipta máli þegar maður tjáir hugsun sem er að sjálfsögðu óháð útliti. Útlit er hvort sem er hverful mynd af einstaklingi.Það er auðvelt að finna mig á netinu ef menn vilja sjá mynd af mér. En látum andlit á greinar mínar og sjáum til.

 

Trump og framtíð hans innan Repúblikanaflokksins

Trump hélt blaðamannafund um daginn og boðaði forsetaframboð sitt. Hann var mjög viðriðinn miðkjörtímabils kosningunum, studdi yfir 200 frambjóðendur. Það var næsta víst að ekki allir næðu kosningum, því sumir þeirra buðu sig fram í kjördæmum sem eru vígi Demókrata. Langflestir frambjóðenda náðu kjöri en þeir sem náðu ekki kjöri og Trump studdi urðu áberandi eftir kosningar og andstæðingar hans hlökkuðu yfir því, bæði innan Repúblikanaflokksins og Demókrataflokksins. 

Sumir vildu kenna honum um meintan ósigur en aðrir benda á að þrátt fyrir að engin rauð bylgja hafi átt sér stað, þá náðu Repúblikanar meirihlutanum í fulltrúadeildinni. En hins vegar náðu þeir ekki meirihluta í öldungadeildinni og mega þakka fyrir ef þeir ná að halda öllum 50 sætunum sem þeir höfðu. Þar má ef til vill um að kenna Mitch McConnel, leiðtoga Repúblikana í öldungadeildinni, sem hafði gefist upp tveimur mánuðum fyrir kosninga og lýst yfir tapi, fyrirfram.

Ný stjarna fæddist í kosningunum, ríkisstjóri Flórída, Ron DeSantis sem náði glæstum kosningasigri ásamt Marco Rubio í öldungadeild Bandaríkjaþings sem fulltrúi Flórída.

Hins vegar er enginn skýr leiðtogi allra Repúblikana annar en Donald Trump. Það á eftir að koma í ljós hvort DeSantis er bara vinsæll í Flórída eða hann nær hylli um öll Bandaríkin ef hann fer fram. 

Hins vegar er ljóst að grasrótin, alveg sama hversu menn hata Trump hér á Íslandi og skilja ekkert í vinsældum hans í Bandaríkjunum, er ákaft fylgjandi honum og hún er stærri en nokkrum sinni. En Trump hefur náð til "Blue collar"/"rednecks" fólksins í miðríkjum Bandaríkjanna í stórum stíl sem var hætt að kjósa en einnig til latínu fólkins og jafnvel til svertingja.

Menn gleyma að Repúblikanaflokkurinn var eins og Sjálfstæðisflokkurinn álitinn flokkur ríka fólksins og hvíts fólks með dvínandi fylgi en nú er hann orðinn fjöldaflokkur, með allt litrófið innanborð og frambjóðendur flokksins endurspegla breytingarnar enda af fjölbreyttum uppruna. Hann var með öðrum orðum sífellt minnkandi flokkur og menn spáðu að hann myndi hverfa með tímum með fjölgun innan minnihlutahópanna. En nú eru minnihlutahóparnir farnir að kjósa Repúblikanaflokkinn, þökk sé lýðhylli Trumps. 

Fólk kýs forseta Bandaríkjanna í beinum kosningum, líkt og á Íslandi. Það skiptir því engu máli hvað Repúblikanaflokkurinn segir um Trump (mikil andstaða var gegnum honum strax í upphafi), fólkið velur sinn forseta, sama hvað stjórnmálaelítan segir. Þetta hafa íslenskir stjórnmálaflokkar lært af bituri reynslu þegar þeir hafa reynt að ota sínum hottintotta í embætti forseta Íslands.

En það eru tvö ár í næstu forsetakosninga og margt getur gerst á þeim tíma. Nýir frambjóðendur ef til vill birtast. Menn munu því halda áfram að bölsótast í kalllinn hér á norðurhjaranu, og apa þar eftir áróðri íslenskra fjölmiðla, en það breytir ekki neinu. Trump verður í sviðsljósinu a.m.k. næstu tvö ár.

Líklegt er að í millitíðinni verði Biden ákærður fyrir embættisafglöp eða réttara sagt fyrir spillingu í tengslum við spillingamál Hunter Biden. Demókratar eru að reyna núna að minnka skaðann með því láta Hunter einn taka skellinn en Repúblikanar eru ekki á því máli.

Þingmenn á Alþingi ræða loks um varnarmál

Tveir þingmenn hafa farið fram á sviðið og rætt hinn vanrækta málflokk sem eru varnarmál Íslands. Jú, það urðu umræður í kjölfar innrásar Rússlands í Úkraníu en svo slökknaði á þeim. Baldur Þórhallson fræðimaður var þar fremstur í flokki.

Byrjum á Njáli: "Njáll Trausti Friðbers­son, þingmaður Sjálf­stæðis­flokks­ins, mælti í dag fyr­ir til­lögu til þings­álykt­un­ar um rann­sókna­set­ur ör­ygg­is- og varn­ar­mála á Alþingi," segir í frétt mbl.is.

Hinn þingmaður er Þorgerður Katrín formaður Viðreisnar. Í greininni: "Ræða þarf fasta viðveru hersveita" segir: "Í síðastliðnu viku átti sér stað umræða um aukið alþjóðlegt sam­starf í ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. Var frum­mæl­andi Þor­gerður Katrín Gunn­ars­dótt­ir, formaður Viðreisn­ar. Í máli sínu lagði hún áherslu á aukið sam­starf Íslands við ríki NATO vegna breyttr­ar heims­mynd­ar í kjöl­far Úkraínu­stríðsins, aukið fram­lag Íslands til sam­eig­in­legra verk­efna NATO og að varn­ar­samn­ing­ur Íslands og Banda­ríkj­anna taki skýrt á ógn­um er tengj­ast netör­ygg­is­mál­um. Eins lagði hún áherslu á aðild­ar­um­sókn Íslands að Evr­ópu­sam­band­inu."

Hvaðan kemur þessi heráhugi Katrínar? Hann kemur í raun ekkert við varnarmál eða öryggi Íslands, heldur er hún hér að reisa enn eina undirstöðu súlu fyrir inngöngu Íslands í ESB. Af því að Evrópusambandið hefur áhuga að efla varnir sínar, þá geysist Viðreisn fram á sviðið og segir hið sama og mynda þarna tengingu við sambandið. En það hefur hingað til verið andvana hugmynd að reisa Evrópuher, NATÓ hefur einmitt sýnt með aðgerðum  sínum í Úkraníu, að það er enginn annar valkostur.

Hugmynd Njáls er hins vegar athyglisverðri og er af sömu rótum og mínar hugmyndir en ég skrifaði grein í Morgunblaðinu 2005, sjá slóð hér að neðan en ég var fyrstur Íslendinga sem lagði til stofnunar Varnarmálastofnunar Íslands. Þar legg ég til eins og Njáll að Varnarmálastofnun sæi um rannsóknir, þær yrðu hluti starfa stofnuninnar. Ég sagði:

"Hér er varpað fram þeirri hugmynd hvort ekki sé tímabært að koma á fót sérstakri varnamálastofnun. Fráfarandi sendiherra Bandaríkjanna, James I. Gadsden, kom með þessa hugmynd áður en hann lét af embætti og er hún athyglisverð.

Slík stofnun myndi tvímælalaust styrkja stöðu okkar innan NATÓ sem og samskiptin við bandalagið. Hún yrði skipuð hæfum sérfræðingum og gæti skapað fræðilegar umræður og staðið fyrir ráðstefnuhaldi og leiðtogafundum. Hún sæi um stefnumótun og framkvæmd ýmissa mála sem snerta beint varnarmál landsins en einnig mál sem gerast á alþjóðavettvangi. Hér má nefna að slík stofnun, sem gæti verið innan vébanda utanríkisráðuneytisins, væri mikill styrkur ef Íslendingar gengu í öryggisráð SÞ.

Ef til vill hefði mátt koma í veg fyrir að Íslendingar hefðu dregist inn í klúðrið kringum Íraksstríðið ef stjórnmálamennirnir hefðu fengið viturleg ráð. Önnur verksvið hennar gætu t.d. verið landvarnaræfingar, s.s. Samvörður og Norður-víkingur, almennar almannavarnir, verkefni tengd leyniþjónustustarfsemi, samstarf við friðargæsluna auk fræðilegra rannsókna og ótal annarra verkefna." 

Um stofnun varnamálastofnunar

En illu heillin lögðu vinstri menn af ófyrirhyggju sinni niður stofnunina. Eins og stríð og þekking á þeim mundi bara hætta. Úkraníu stríðið hefur sýnt fram á annað.

En ég vil frekar að Varnarmálastofnun verði endurreist og rannsóknarvinnan unnin innan vébanda hennar. En Njáll á þakkir skilið fyrir að vekja mál á þessu.

Exercitum Islandicum constituendum censeo.

Loftslaghræðsni íslenskra stjórnvalda eða symbólismi?

Þessi hugsun sækir á hugann þegar maður hlustar á málflutning íslenskra stjórnvalda. Það hefur nefnilega aldrei komið skýrt fram hver hugsun íslenskra stjórnvalda í þessum málum er. Jú, við vitum að þau vilja minnka útblástur gróðurhúsaloft tegunda eða stöðva. Það er gott og blessað ef vísindin segja að gróðurhúsategundir séu hættulegar mannkyninu og lífríki jarðar.

En það eru enn uppi deilur vísindamanna hvort gróðurhúsategundirnar séu hættulegar eður ei. Ég hef persónulega ekki hugmynd hvor armurinn er sá rétti og ætla ég mér ekki að blanda mér í deilur sem ég hef ekki fulla vitneskju um.

En ég get gagnrýnt íslensk stjórnvöld og málflutning þeirra og sett Ísland í samhengi og samanburð við önnur lönd sem spúa gróðurhúsategundir út í loftið, til góðs eða ills.

Talað er um CO2 sé hættulegast lofttegundin sem sé losuð út í andrúmsloftið (margar aðrar eru hættulegar en eru svo í litlu mæli að það skiptir engu máli, svo sem óson sem komið hefur verið böndum á).

Berum saman Ísland og Kína sem er mesti mengunarvaldur jarðar.

Kína: 10,71 milljarðar tonna (Bandaríkin — 4535.30. og Indland — 2411.73).

Ísland: 1,64 milljóna tonna.

Eins og sjá má, er stjarnfræðilegur munur á losun koltvísýring á milli landanna og það skiptir máli í stóra samhenginu.

Það er ef til vill ósanngjarnt að bera saman örríkið Ísland við fjölmennasta ríki heims - Kína og mest iðnvæddasta ríki heims - Bandaríkin en þarna liggur hundurinn grafinn.

Þessi ríki heims eru mestu mengunarvaldar heims og það skiptir máli HVAÐ ÞAU GERA. Ekki hið litla Ísland. Jú, við getum verið táknræn og gert táknræna hluti, hjálpað til við vísindarannsóknir og deilt hugviti okkar til ríkja heims hvernig eigi að beisla koltvísýringinn í loftinu. Verið fyrirmynd annarra ríkja.

Ef íslensk stjórnvöld vilja raunverulega leggja lóðir á vogaskálarnar og "bjarga" heiminum, þá ættu þau að beita þessi þrjú stórríki pólitískum þrýstingi! Jafnvel "viðskiptaþvingunum", hahaha, það væri saga til næsta bæjar ef það gerðist. En skilaboðin gætu verið: "Hættið að eyðileggja móður jörð."

En verum raunsæ, Ísland er örríki sem hefur nánast engin áhrif í heiminum. Íslenskir ráðamenn vaða í villu og svima um að orð þeirra skipti máli og tekið sé mark á þeim. Það getur ekki verið meira fjarri sanni.

Við getum hins vegar verið fyrirmynd (erum það að vissu leyti nú þegar) annarra þjóða en íslensk stjórnvöld ættu ef til vill að hætta að herja á Íslendinga með mengunarsköttum (sem fara beint í ríkisskuldahítina og er eiginlega bara refsing en ekki lausn), í landi þar sem meir en 90% orkugjafanna eru grænir, og fara í útrás og skamma mengunarsóðanna. Ég myndi hins vegar ekki veðja krónu á að það muni gerast nokkurn tímann.

 

 

 

 

 

Af hverju að hafa áhuga á pólitík?

1. Hún getur haft djúpstæð áhrif á mann og alla í kringum mann

Andstætt því sem almennt er talið, snúa stjórnmálin ekki eingöngu um miðaldra hvíta karlmenn í illa straujuðum jakkafötum; í rauninni er það alveg öfugt. Samkvæmt skilgreiningu eru stjórnmál starfsemi sem tengist stjórnun lands eða annars svæðis, sérstaklega umræður eða átök milli einstaklinga eða aðila sem hafa eða vonast til að ná völdum. Í þessum skilningi er pólitík það sem ræður öllu sem gerist í kringum þig.

2. Pólitískar umræður hjálpa manni að rata í eigin gildi og skoðanir

Skilningur á stjórnmálum, eða nánar tiltekið efni sem hafa tilhneigingu til að safnast saman á pólitísku svæði til greiningar og umræðu, er endanleg leið til að sigla um eigin siðferðilega og hugmyndafræðilega áttavita. Að vita hvar maður stendur varðandi málefni eins og fóstureyðingar, heilsugæslu, byssueftirlit og innflytjendamál getur aðeins gagnast manni á endanum. Ef maður gefur sér tíma til að rannsaka og kanna hliðar þess sem verið er að deila um, mun maður líklega finna sjálfan sig í að toga í átt að einu sjónarhorni eða öðru.

Að vera til sem manneskja í heiminum þýðir að vera til í tíma og rúmi þar sem flækja pólitískra átaka kemur fram daglega. 

3. Það er einu skrefi nær því að vera minna fáfróð/ur

Þeir segja að fáfræði sé sæla, en er það ekki bara rangt réttlætt sinnuleysi? Það er auðvitað auðveldara að eyða pólitík úr sínu nánasta umhverfi: settu saman sitt eigið Facebook-straum, hættu að fylgjast með fólki sem skrifar um Bjarna Benediktsson. 

4. Það viðheldur goðsögninni um að ungu fólki sé sama

Yngri kynslóðir eru sérstaklega viðkvæmar fyrir fáfræðigildrunni og eru til í bólu sem er órjúfanleg af pólitískum átökum, vegna þess að oft er ekki ætlast til að þær fylgi stjórnmálum. Það er eitthvað sem verður að leita að og rannsaka, oft umfram dæmigerða háskólanám í félagsfræði.

Þetta hefur leitt til þeirrar hugmyndar að ungu fólki sé sama um pólitík eða framtíð landsins vegna þess að það bara skilur það ekki, eða telur ekki þörf á því. Það er misskilningur að ungt fólk viti ekki hvað í fjandanum það er að tala um, en það að geta rætt pólitísk mál og fylgst með fréttum er önnur leið til að halda því við þetta fullorðna fólk sem deilir óupplýstum pólitískum færslum á Facebook og heldur því fram að þeir vita svo mikið vegna þess að þeir eru eldri en 50 ára.

5. Maður er að missa af sögunni í rauntíma

Samkynhneigt hjónaband. Aleppo. Hnattræn hlýnun, stríð í Úkraníu. #Me too, #BlackLivesMatter.  Þetta er aðeins minnsta brot af þúsundum hugtaka sem tengjast mikilvægum atburðum og stefnum sem breyta sögunni á síðustu öld einni saman.

Þegar maður tekur upp sögu kennslubók finnst manni það næstum súrrealískt. Hvernig gátu þessir hlutir gerst? Stórfengleiki sögunnar virðist næstum óskiljanlegur og kannski er það ein af ástæðunum fyrir því að fólk hefur tilhneigingu til að dragast að sögum forfeðra sinna, fólksins sem hefur séð allt og lifað til að segja söguna. Það er eins og að tala við gagnvirka kennslubók. Sagan verður áþreifanleg.

Hvers vegna rauða bylgjan varð ekki að veruleika

Tveir lykilþættir, samkvæmt dómaranum Jeanine Pirro, hjálpuðu Demókrötum að forðast „rauða bylgju“ Repúblikana: námslána endurgjöf Biden forseta og fóstureyðingamálið.

Biden forseti bauð upp á eitthvað sem margir lögfræðilegir áheyrnarfulltrúar töldu að yrði á endanum felld af dómstólum, en úthlutun námslána eftirgjöf virtist nægjanleg til að koma með 18-24 atkvæði til að koma Demókrötum yfir. Þegar Hæstiréttur Bandaríkjanna afnam alríkislög um fóstureyðinga á grundvelli þess að ekkert ákvæði um fóstureyðingar og réttindi til þeirra er í stjórnarskránni og vísaði málinu aftur til ríkjanna 50 sem ákveða hvert fyrir sig hvernig fóstureyðingum er háttað. Þetta túlkuðu fjölmiðlar svo að Repúblikönum væri um að kenna en meirihlutinn í hæstaréttinum er skipaður af Repúblikanaforsetum.

En annað er að aðeins 14 sæti Demókrata var í boði í Öldungadeildinni en 20 hjá Repúblikönum. Þeir síðarnefndu þurftu að verja fleiri sæti en Demókratar. Annað verður upp á teningnum í kosningunum 2024, í raun þver öfugt og þá eru líkur á rauðri bylgju en einnig vegna Biden sem hefur þá gert meiri óskunda en hann er meðal óvinsæltustu forsetum sögunnar. 

Afhroð Repúblikanaflokksins?

Menn keppast hér við á blogginu að afskrifa Trump og stefnu hans. Sumir vilja kenna hann um slæmt gengi flokksins í miðkjörstímabils kosningunum. En er það svo?  

Menn gleyma því að ekki er búið að telja upp úr kjörkössunum og úrslit enn óráðin bæði í Fulltrúadeildinni og Öldungadeildinni. Repúblikanar geta enn unnið báðar deildir og þeir eru, í þessu skrifuðu orðum að vinna Fulltrúadeildina. Mjög líklega stendur fjöldi Repúblikana í stað í Öldungadeildinni en hugsanlega ná þeir aukasæti og ná 51 sæti og þar með meirihlutanum. Þetta gæti því verið ósigur að hluta til eða naumur sigur. En engin sigurbylgja sem menn vonuðust eftir. Af 83 frambjóðendum sem Trump studdi, náðu 80 kosningu en enginn sem hann var á móti.  Ekki slæmur árangur en óvinir hans túlka hvert smátap sem stórtap hans.

Eina niðurstaðan sem er komin, er að ríkisstjórnarkosningarnar voru mjög svo í vil Repúblikanaflokksins. DeSantis var bara einn af mörgum Repúblikönum sem hrepptu ríkisstjóraembættið en þeir ráða ríkjum í 28 ríkjum á móti 22 sem Demókratar halda. Hann vann sínar kosningar með yfirburðum en svo gerði líka Öldungadeildaþingmaður Flórída sem var að verja sæti sitt.

Þótt Trump hafi stutt marga frambjóðendur í báðar deildir, þá var hann ekki í framboði. Hann gerði þau mistök að styðja nokkra frambjóðendur (sem voru stuðningsmenn hans) sem höfðuðu kannski ekki til kjósenda, dæmi um þetta er Dr. Oz sem tapaði fyrir kálhausinum og ofurvinstrimanninum Fetterman. Maðurinn kemur ekki frá sér óbrjálaðri setningu (líkt og með Biden), þarf textavél til að geta talað og faldi sig allan framboðstímann. En þetta vilja kjósendur og þeir verða að lifa við afleiðingarnar en ég spái slæmu gengi Pennsylvaniu í efnahagsmálum næstu misseri. 

En frambjóðendur geta líka sjálfum sér um kennt.  Þeir einblíddu á mistök Demókrata, sem eru stórkostleg en þeir eru að keyra efnahaginn í kaf (stutt í efnahagskreppu en nú þegar er efnahagssamdráttur). Þeir hefðu í stað þess að skammast út í Demókrata, að segja hvað þeir hafi upp á bjóða. Koma með lausnir og vera aðlagandi fyrir kjósendur. En það voru líka mál sem höfðu mikil áhrif. Nýlegur dómur Hæstaréttar Bandaríkjanna um fóstureyðingar hjálpuðu Demókrötum og sumir kjósendur trúðu lygi Demókrataflokksins að sjálft lýðræðið væri í hættu og orðræðan um 6. janúar, réttlát eða ranglát, hefur síast inn í kjósendur.

En ljóst er að einræði Demókrataflokksins í báðum deildum Bandaríkjaþings er á enda. Framkvæmdarvaldið - forsetaembættið undir "forystu" Joe Bidens mun nú eiga í fullt í fangi við framfylgja öfgavinstri stefnu sína. 

Augun manna beinast nú að forsetakosningunum 2024 og slagurinn er þegar hafinn. Það er nánast 100% að Trump fari fram en spurning með DeSantis. Hann er bara 44 ára gamall og ef hann fer fram í þessum kosningum er hætt við að flokkurinn klofni. Það er nú svo að sjálfur Repúblikanaflokkurinn hefur ekki alltaf verið hlýðinn Trump, ef eitthvað er, þá mjög fjandsamlegur þessum utangarðsmanni, sem breytist kannski með marga nýja stuðningsmenn á þingi, en allir, bæði forystumenn Demókrata og Repúblikana eru drulluhræddir við grasrót Repúblikana en Trump hefur höfðað til ólíklegustu kjósendur. Ég er ekki viss um að DeSantis, nái til annarra kjósenda utan Flórída. Repúblikaflokkurinn í ríkinu myndi falla ef hann færi of snemma fram í forsetann. Ég giska á að hann, ef hann gerir engin mistök á leiðinni,fari í forsetaframboð 2028. 

Að lokum

Áður en Trump tók við, var flokkurinn á hraðri niðurleið, talinn flokkur efnafólks og hvíts fólks en latínufólk (sérstaklega), blökkumenn og blákraga fólk úr dreifbýli Bandaríkjanna hafa streymt til flokksins eftir að Trump tók við honum. Menn ættu því að fara varlega í að sparka í varðhund flokksins. Húsið gæti tæmst ef hann hverfur.

Hægri mennirnir hér á blogginu, fatta ekki að þeir eru í liði með vinstri mönnum þegar þeir fara í Trump og taka í raun undir orð þeirra sem hafa reynst síðastliðin sex ár verið tómar lygar um þennan blessaða mann, Trump, sem að sönnu er gallagripur, en hann hefur samt sem áður hrært upp í spillingabælinu Washington.

Látum vera hvaða mann hann hefur að geyma (enginn afgerandi leiðtogi sem ég veit um hefur reynst vera dýrlingur á bakvið tjöldin) en hann er að sönnu leiðtogi, því hann hrífur fólk með úr grasrótinni. Fjöldarallý hans eru enn fjölmenn.

Mitch McConnel, "leiðtogi" og forystumaður Repúblikana í Öldungadeildinni er hins vegar andstæða hans og dæmi um stjórnanda en ekki leiðtoga. Hann fær völd með bakherbergjamakki en hann nýtur litlar vinsældir hjá grasrótinni. Hvað leiðtogi segir fyrirfram, við eru búnir að tapa kosningunum, tveimur mánuðum fyrir kosningar? Svona segir ekki leiðtogi sem virðist vera í vasa Kínverja.

 

 

 

Stríð og hvað svo?

Stríðið í Úkraínu á hug okkar allra í dag. Það er ekki fyrsta stríðið og ekki það síðasta. Hins vegna eiga öll stríð sér upphaf, miðju og endir.

Hernaðarfræðingurinn Karl von Clausewitz skrifaði á nítjándu öld að stríð væri framlenging á stjórnmálum, en með öðrum hætti.

Patton hershöfðingi tók einu sinni eftir því að maður vinnur ekki stríð með því að deyja fyrir land sitt; maður vinnur það með því að láta hinn aumingjann deyja fyrir sitt.

Í þessum pistli ætla ég að rekja nokkra grunnþætti hernaðar og kem með skilgreiningar á hugtökum en legg megináherslu á hvað gerist eftir stríðsátök.

Hver er fyrsta reglan í hernaði?

„Þetta er lögmálið: Tilgangur bardaga er að sigra (eins með íþróttir). Það er enginn sigur í vörninni.

Hver eru 5 svið hernaðar?

Stríð er keppni milli andstæðinga, keppni aðgerða og mótvægis sem lýkur eða breytist á grundvelli umboðs keppenda, og þessi keppni þróast á þeim sviðum sem eru aðgengileg hverjum keppanda: landi, sjó, lofti, geimi og netheimum.

Hver eru meginreglur hernaðar?

Meginreglur stríðs: Markmið, sókn, magn, aflhagkvæmni, tilfærsla, eining herstjórnar, öryggi, koma á óvart, einfaldleiki.

Herforingjar læra fyrst af þessum meginreglum sem liðsforingjar og leitast við að betrumbæta skilning sinn á ferlinum.

Hverjar eru fjórar víddir hernaðar?

Til dæmis, í klassískri ritgerð sinni, The Forgotten Dimensions of Strategy, útskýrði Michael Howard að stríð sé framkvæmt eftir fjórum víddum: rekstrarlegu, skipulagslegu, félagslegu og tæknilegu.

Hverjar eru mismunandi tegundir hernaðar?

Hernaður með stefnumótandi kenningu

• Niðurbrotsstríð.
• Hefðbundinn hernaður.
• Efnahagsstríð. Blokkunarhernaður.
• Óreglulegur hernaður. Skæruliðahernaður. Smáhernaður. Skæruhernaður í þéttbýli.
• Sameiginlegur hernaður.
• Hreyfistríð.
• Netmiðlægur hernaður.
• Pólitískur hernaður. Sálfræðilegur hernaður.

Hver eru takmörk hernaðar?

Alþjóðaréttur takmarkar aðferðir og leiðir sem notaðar eru til að heyja stríð. Þessar takmarkanir gilda um tegund vopna sem notuð eru, hvernig þau eru notuð og almenna hegðun allra þeirra sem taka þátt í vopnuðum átökum. Svo er annað mál hvort farið eftir þessum reglum, sumir segja engar takmarkanir ríki í raun og allur hryllingur sem hægt er að fremja, er framinn.

Er hægt að réttlæta stríð?

Friðarsinnar svara að það geti það ekki; þeir eru á móti stríði og tala fyrir ofbeldislausum valkostum en stríð. En verjendur réttlátrar stríðskenninga halda því fram að í sumum kringumstæðum, þegar virkni ofbeldisleysis er takmörkuð eða engin, sé hægt að réttlæta stríð. Það megi berjast í vörn.

Hver eru áhrif stríðs á samfélagið?

Stríð hefur skelfileg áhrif á heilsu og vellíðan þjóða. Rannsóknir hafa sýnt að átök valda meiri dánartíðni og fötlun en nokkur meiriháttar sjúkdómur. Stríð eyðileggur samfélög og fjölskyldur og truflar oft þróun félagslegs og efnahagslegs kerfis þjóða.

----

Hver eru eftirstríðs áhrifin?

Dauði, meiðsli, kynferðisofbeldi, vannæring, veikindi og fötlun eru nokkrar af ógnandi líkamlegum afleiðingum stríðs, en áfallastreituröskun (PTSD), þunglyndi og kvíði eru nokkrar af tilfinningalegum áhrifum. Langtímaáhrif vopnaðra átaka á óbreytta borgara eru meðal annars aukin geðheilbrigðisvandamál, fötlun vegna líkamlegra áverka og annarra heilsufarslegra áhrifa, aukins ofbeldis í fjölskyldum og samfélagi og veikindi og dánartíðni sem stafar af langvarandi skemmdum á innviðum.

 

• Langtíma áhrif styrjalda: Stórfelld fækkun íbúa. Í þrjátíu ára stríðinu í Evrópu fækkaði til dæmis íbúum þýsku ríkjanna um 30%. Sænski herinn einn gæti hafa eyðilagt allt að 2.000 kastala, 18.000 þorp og 1.500 bæi í Þýskalandi, þriðjung allra þýskra bæja. Áætlanir um alls mannfall í síðari heimsstyrjöldinni eru mismunandi, en flest bendir til þess að um 60 milljónir manna hafi fallið í stríðinu, þar af um 20 milljónir hermanna og 40 milljónir óbreyttra borgara. Sovétríkin misstu um 27 milljónir manna í stríðinu, um helming alls mannfalls í seinni heimsstyrjöldinni. Mestur fjöldi óbreyttra borgara í einni borg var 1,2 milljónir borgara í 872 daga umsátrinu um Leníngrad. Miðað við tölur um manntal frá 1860 dóu 8% allra hvítra bandarískra karlmanna á aldrinum 13 til 50 ára í bandaríska borgarastyrjöldinni. Af þeim 60 milljónum evrópskra hermanna sem voru teknir fyrir í fyrri heimsstyrjöldinni voru 8 milljónir drepnar, 7 milljónir voru varanlega öryrkjar og 15 milljónir slösuðust alvarlega.
• Á hagkerfið: Hagkerfið gæti orðið fyrir hrikalegum áhrifum á meðan og eftir stríðstíma en jákvæð fyrir stríð.
• Eyðing innviða: Eyðing innviða getur valdið hörmulegu hruni í samfélagstengdri uppbyggingu, innviðaþjónustu, mennta- og heilbrigðiskerfi.
• Vinnuafl: Vinnuafl hagkerfisins breytist einnig með áhrifum stríðs. Vinnuaflið verður fyrir áhrifum á margvíslegan hátt, oftast vegna hrikalegs mannfalls, breytingar á fólksfjölda, fækkunar vinnuafls vegna flutninga flóttamanna og landflótta og eyðileggingar innviða sem aftur gerir rýrnun á framleiðni.
• Um samfélagið: "Alþjóðleg mannúðarlög (IHL), einnig þekkt sem stríðslög og lög um vopnuð átök, eru lagaramminn sem gildir um aðstæður vopnaðra átaka og hernáms. Sem sett af reglum og meginreglum miðar það að mannúðarmálum. ástæður, til að takmarka áhrif vopnaðra átaka“.
• Landflótti: Fólksflótti eða nauðungarflutningar verða oftast til á stríðstímum og geta haft slæm áhrif á bæði samfélagið og einstakling. Þegar stríð brýst út flýja margir heimili sín af ótta við að missa líf sitt og fjölskyldur og fyrir vikið verða þeir á villigötum ýmist innanlands eða utanlands.
• Menntun: Á tímum þegar land er í efnahagskreppu eykst fátækt sem leiðir til samdráttar í menntun. Meira en helmingur barna í heiminum sem eru utan skóla neyðast til að búa í viðkvæmum ríkjum sem verða fyrir átökum.
• Kynbundin áhrif: Átök hafa neikvæð áhrif á konur og karla, sem oft leiða til kynbundinna erfiðleika sem eru ekki viðurkenndir eða brugðist við af almennum samfélögum um allan heim. Stríð hefur mismunandi áhrif á konur þar sem þær eru líklegri til að deyja af óbeinum orsökum en beinum orsökum. Konur og stúlkur þjáðust óhóflega í stríði og eftir stríð þar sem ójöfnuður sem fyrir var aukinn og félagsleg net brotnuðu niður, sem gerði þær viðkvæmari fyrir kynferðisofbeldi og misnotkun. Karlmenn í stríði eru líklegri til að deyja af beinum orsökum eins og beinu ofbeldi.
• Umhverfi: Stríð stuðlar að umhverfisspjöllum á tvo megin vegu. Hið fyrra er bein áhrif af því að drepa frumbyggt lífríki, annað eru óbein áhrif þess að svipta tegundir auðlinda sem þarf til að lifa af eða jafnvel allt búsvæði þeirra.
• Menningarverðmæti: Í stríði er menningarverðmætum ógnað með eyðileggingu, upptöku, gripdeildum og ránum. Menningararfur geta verið fornleifar, uppgraftarstaðir, skjalasöfn, bókasöfn, söfn og minjar sem eru stundum einfaldlega skemmdarverka eða stolið af stríðsaðilum til að fjármagna stríðið.
• Pólitískt: Þegar stríð skellur á endar það með því að hafa áhrif á stjórnskipulag ásamt fólkinu sem er við völd ríkisstjórnarinnar. Oft er ein stjórn fjarlægð og ný stjórnarform sett á laggirnar.
• Myndun ríkja: Stjórnmálafræðingurinn Jeffrey Herbst heldur því fram að milliríkjastríð sé nauðsynlegur þáttur í myndun sterkra ríkja.

Eins og lesa má hér að ofan eru áhrif styrjalda skelfileg. Um ávinninginn er það að segja, að þótt hraðfara tækniþróun eigi sér stað (sem er jákvætt) og landsvæði vinnast, þá er fórnarkostnaðurinn ógurlegur. Stundum er betra ná settu marki með diplómatískri aðferð.

Og við sem höfum ekki tekið þátt í stríðsátökum, og horfum á hermenn deyja með poppkorn og kók í hendi í bíó eða sjónvarpi, munum aldrei skilja þetta. Allan sáraukann þegar útlimir eru rifnir af og aðrar líkamsmeiðingar getum við ekki skilið. Andlegu skemmdirnar eru ekki síðri.

Sá maður sem fer í stríð, kemur annar maður úr því. BL

P.S. Hér kemur frétt um mannfall úr Úkraníustríðinu. Ekki eru þetta gleðitíðindi né gerum við okkur grein fyrir harmleikinn á bakvið svona tölu. Þetta er bara tala en þarna eru 100 þúsund einstaklingar örkumlaðir eða dauðir....í stríði sem þeir stofnuðu ekki til og taka nauðugir þátt í (leiðtogarnir bera alltaf alla ábyrgð). 

Yfir 100 þúsund Rússar legið í valnum eða særst 

 

Vísir í liði með demókrötum fyrir kosningarnar á morgun

Þegar Íslendingurinn kíkir á fréttir, nú aðallega á netinu, er hann ekkert að pæla í efnistökum fjölmiðla og les bara fréttir. En fréttir eru ekki bara fréttir, heldur hvernig þær eru matreiddar ofan í almúgann (í augum fjölmiðlanna eru við almúgi, sauðheimsk og trúum öllum sem þeir segja okkur).

Það ætti að vera skylda að kenna börnum og unglingum í skólum að læra  að vinsa úr upplýsinga óreiðunni sem er þar, sem er í raun villta vestrið, en ekki endilega með bönnum (það er ekki hægt né æskilegt), heldur að kenna þeim að vinsa úr vitleysuna sem er á netinu og í fjölmiðlum með gagnrýnu hugarfari (kallast gagnrýnin hugsun).

Upplýsinga falsanir eða hálffalsanir eru matreiddar ofan í okkur dags daglega.

Þingkosningar í Bandaríkjunum

Nú stefnir í að demókratar tapi þingkosningunum á morgun, mjög líklega í Fulltrúadeildinni, 83% líkur og 54% líkur í Öldungadeildinni eftir að hafa fengið að vera einráðir um stjórn Bandaríkjanna í hartnær tvö ár. Þessi tími hefur verið skelfilegur fyrir bandaríska borgara og hagsmuni Bandaríkjanna. Það er of langt að telja upp alla vitleysuna sem hefur verið í gangi síðastliðin tvö ár en tökum helstu atriðin:

1) Hæsta verðbólga í 41 ár (síðan demókrataforsetinn Jimmy Carter var við völd og margir líkja stjórn Bidens við hans).

2) Heimatilbúinn orkuskortur (með ofurháu orkuverði) en Bandaríkjamenn eiga nóg af jarðeldsneyti til næstu 200 ára, án þess að leita út fyrir landsteinanna. En samt gengur Biden bónarvegu til helstu einræðisherra heims og grátbiður þá um að framleiða meira.

3) Opin landamæri við Mexíkó (eins og menn vilja hafa á Íslandi) hefur leitt til þess að milljónir manna hafa leitað yfir landamærin og hefur skapað ófremjuástand í landamæraríkjunum. Með þessu fylgir mansal, eiturlyfjafaraldur og glæpabylgja og vegna þess að demókratar vilja "defund the police", eru færri löggæslumenn til að stemma stigu við glæpafaraldurinn.

4) Hörmuleg utanríkisstefna sem hefur leitt til álitsmissir Bandaríkjanna á alþjóðavettvangi og ber brotthvarf Bandaríkjahers frá Afganistann hæst, en óbeinu áhrifin eru að Úkraníustríðið braust út og hætta er á Asíustyrjöld vegna Taívan. Allt vegna þess að demókratar kunna ekki að reka diplómatsíu.

5) Stjarnfræðileg skuldasöfnun ríkisins. Spurning hvort Bandaríkjamenn ráði við að greiða þessar skuldir upp.

Vísir og Gerrymandering

En við erum hér í umfjöllun um fjölmiðillinn Vísir sem birti grein í dag sem ber heitið: Repúblikanar hagnast mjög á breyttum kjördæmum, sjá slóðina: Repúblikanar hagnast mjög á breyttum kjördæmum

Þar er öll greinin byggð á að repúblikanar séu að svindla fyrirfram, líklega vegna þess Vísir eða Politico (sem Vísir notar sem heimild og er algjörlega til vinstri í pólitík), sjá fram á stórfellt tap demókrata á morgun. Talað er um Gerrymandering fyrirbrigðið, að repúblikanar séu að nýta sér það einhliða en hvað er Gerrymandering?

Í fulltrúalýðræðisríkjum er gerrymandering pólitísk meðferð á landamærum kjördæma í þeim tilgangi að skapa ótilhlýðilega forskot fyrir flokk, hóp eða félags-efnahagslega stétt innan kjördæmisins. Meðferðin getur falist í því að „brjóta“ (þynna út atkvæðavægi stuðningsmanna andstæðinga í mörgum héruðum) eða „pakka saman“ (sameina atkvæðavægi andstæðinga í einu umdæmi til að draga úr atkvæðavægi þeirra í öðrum héruðum).

Gerrymandering er einnig hægt að nota til að vernda starfandi forystumenn. Wayne Dawkins lýsir því þannig að stjórnmálamenn velji kjósendur sína í stað þess að kjósendur velji stjórnmálamenn sína.

Hugtakið gerrymandering er nefnt eftir bandaríska stjórnmálamanninum Elbridge Gerry, varaforseta Bandaríkjanna þegar hann lést,  og var ríkisstjóri Massachusetts árið 1812. Hann undirritaði frumvarp sem stofnaði flokksmannahverfi á Boston svæðinu sem var borið saman við lögun goðsagnakenndrar salamanderu. Hugtakið hefur neikvæða merkingu og gerrymandering er næstum alltaf talin spilling á lýðræðisferlinu. Hérað sem myndast er þekkt sem gerrymander.

Þetta er þekkt fyrirbrigði um allan heim, líka á Íslandi, þar sem er misvægi kjördæma og atkvæða hefur verið viðvarandi vandamál og lýðræðishalli, en íslenskir stjórnmálamenn taka ekki á málinu.

Snúum okkur aftur að Bandaríkjunum:

Bandaríkin, meðal fyrstu landanna með kjörna fulltrúastjórn, var uppspretta hugtaksins gerrymander eins og fram kemur hér að ofan.

Sú venja að breyta landamæri nýrra ríkja hélt áfram fram yfir bandaríska borgarastyrjöldina og fram á seint á 19. öld. Repúblikanaflokkurinn notaði stjórn sína á þinginu til að tryggja inngöngu fleiri ríkja á landsvæðum sem eru vinveitt flokki þeirra - að Dakota-svæðið verði tekið upp sem tvö ríki í stað þess að eitt sé áberandi dæmi. Samkvæmt reglum um fulltrúa í kosningaskólanum bar hvert nýtt ríki að minnsta kosti þrjú kjörmannaatkvæði óháð íbúafjölda þess.

Öll endurskipulagning í Bandaríkjunum hefur verið umdeild vegna þess að þeim hefur verið stjórnað af stjórnmálaflokkum sem berjast um völd. Sem afleiðing af tíunda manntalinu sem krafist er í stjórnarskrá Bandaríkjanna þarf að jafnaði að teikna umdæmi fyrir fulltrúa fulltrúadeildarinnar aftur þegar fjöldi meðlima í ríki breytist. Í mörgum ríkjum endurteikna löggjafarvaldið landamæri fyrir löggjafarumdæmi ríkisins á sama tíma.

Ríkislöggjafarþing hafa notað gerrymandering eftir kynþáttalínum bæði til að draga úr og auka fulltrúa minnihlutahópa í ríkisstjórnum og sendinefndum þingsins.

Í Ohio var samtal milli embættismanna repúblikana tekið upp sem sýndi fram á að verið væri að endurskipuleggja til að aðstoða pólitíska frambjóðendur þeirra. Ennfremur var í umræðunum metið kynþátt kjósenda sem þátt í endurskipulagningu, á þeirri forsendu að Afríku-Bandaríkjamenn hafa tilhneigingu til að styðja frambjóðendur Demókrataflokksins. Repúblikanar fjarlægðu um það bil 13.000 afrísk-ameríska kjósendur úr hverfi Jim Raussen, frambjóðanda repúblikana í fulltrúadeildina, í sýnilegri tilraun til að velta voginni í því sem eitt sinn var samkeppnishæft hverfi fyrir frambjóðendur demókrata.

En demókratar nota þetta sér til framdráttar líka og skipta kjördæmum eftir eigin valþótta þar sem þeir hafa völdin.Vísir gleymir að geta þess að demókratar stjórna líka ríkjum Bandaríkjanna og ráða stærð kjördæma. Það er því pólitísk yfirlýsing annars flokksins sem hér er verið að hampa og því önnur hliðin á málinu. En rétt er það, að "ný landamæri kjördæma" innan ríkjanna, er vandamál.