Uppfærsla fyrir Trump hatara

Það er mikil andúð, jafnvel hatur á Trump meðal ákveðins hóps Íslendinga. Þeir lesa og trúa bandarískum fjölmiðlum (sem CIA hefur haft fulltrúa innan síðan stofnun) um að bera fram sannleikann. Bandarískir fjölmiðlar er hins vegar bara málpípur eigenda sinna sem flestir er í eigu vinstri sinnaða auðkýfinga og fylgja Demókrataflokknum að máli. Þeir hafa vægast sagt ekki verið hliðhollir Trump.

Veruleikinn er flóknari en við sjáum með berum augum. Stjórnmála klækibrögðin í bandarískum stjórnmálum eru með ólíkindum. Pólitískt skítkast  bæði frá vinstri og hægri, er komið alla leið inn í virtar stofnanir eins og FBI og herinn og misbeiting valdsins sem því fylgir.

Mikill klofningur er innan bandarískt samfélags, sem hefur ekki verið síðan í Víetnam stríðinu. Árásir á hefðbundin gildi, komnar frá vinstri sinnuðum háskólum, hafa staðið látlaust í áratugi. Enginn tók á móti (ekki síðan Ronald Regan var og hét) þar til Donald Trump birtist á sjónarsviðið. Skoðanir hans eru ekki umdeildari en það en flestir demókrata forsetar á 20. öldin gætu tekið undir orð hans.

En það breyttist með Obama og Biden, sérstaklega þann síðarnefnda sem hefur hreinlega raðað umdeildum sósílistum inn í ríkisstjórn sína. Við sjáum svart á hvítu hvernig ástandið er í Bandaríkjunum í dag, óðaverðbólga, ríkisskuldir upp í rjáfur, bankakrísa, álitshnekkir í utanríkismálum og bandamenn þeirra snúa baki við Bandaríkin. Síðasta dæmið er Sádi Arabía.

Það er erfitt að trúa því að öflugasta lýðræðisríki heims, skuli snúa baki við kapitalisma og boða alræði ríkisvaldsins (Bandaríkin eru lausbundin ríkjasamband - alríkisstjórn kallast yfirstjórn Bandaríkjanna, þar sem hvert ríki hefur eiginn ríkisstjóra, ríkisstjórn, ríkisþing og hæstarétt).

Bandaríska stjórnarskráin er beinlínis uppbyggð þannig að hverjum valdhafa er settur skorður. Sjá má þetta á Bandaríkjaþing þar sem fulltrúadeildin og öldungadeildin hafa jafnt vægi og ofan á það kemur forsetavaldið.

Varðandi atlöguna að Donald Trump, sem ég er ekki að verja sem persónu, heldur sem fyrrum forseta Bandaríkjanna og hugsanlegan framtíðar forseta. Þá er hún með ólíkinum, og ef sagan er rakin lið fyrir lið, og allar atlögurnar að honum skoðaðar, þá hefur komið í ljós að þær hafa allar reynst byggðar á sandi og beinlínis lygi. Demókratar eru svo hræddir við hann að þeir beinlínis beita ofbeldi og þvinganir gegn stuðningsmönnum hans og hann sjálfan. Þeir hafa meira segja notað FBI til skítverkanna og fyrir vikið hefur sú stofnun beðið álitshnekki sem ekki sér fyrir endan á.

Þegar stjórnmálin eru komin á þetta stig, óttast maður um lýðræðið í Bandaríkjunum og ef það fellur, en lýðræðisríki hafa margoft fallið í mannkynssögunni, er hætt við keðjuverkun innan hins frjálsa heims.

Nýjustu fréttir af forsetaframbjóðanum Donald Trump

Menn þurfa að lesa aðeins betur bandaríska fjölmiðla, a.m.k. að leita annað en til CNN til að komast að sannleikanum.  Það kemur skýrt fram í fjölmiðlum að saksóknarinn í New York hefur haft samband við leyniþjónustuna vegna "handtöku" eða "innköllun" Trumps. Lögreglumenn geta ekki bara handtekið fyrrverandi forseta, leyniþjónustan sem gætir hans myndi taka hraustlega á móti, ef ekki til skotbardaga kæmi. Samkvæmt því sem ég hef lesið á að taka hann inn í "safe Space", í myndatöku og fingrafaratöku og honum svo sleppt gegn tryggingu. Rannsóknin á hendur hans og hugsanleg handtaka er eins og allar aðrar uppdiktaðar ásakanir, byggðar á mjög hæpnum forsendum samkvæmt bandarískum lögum. Sem dæmi, er saksóknari að sækja Trump fyrir dómsstól fyrir alríkisbrot sem hann hefur enga lögsögu yfir, aðeins alríkisdómsstólar geta dæmt í slíku máli. Svo er málið fyrnt og það gerðist fyrir tveimur árum. Skil ekki hvað þessi málshöfðum á að áorka, kasta meir skít á Trump?

Svo má benda á að ekki rifist um greiðslurnar til Stormi í sjálfu sér, bara hvort notaður hafi verið peningur sem fara átti í kosningabaráttuna eða hvort hann hafi greitt úr eigin vasa. Ef úr eigin vasa, er þá er honum velkomið að eyða peningum sínum að eigin geðþótta. Hann getur þess vegna kveikt í þeim eða sk. sig á þeim. Menn hafa greitt þöggunargreiðslur áður, saklausir eða sekir.

Svo er það DeSantis. Ef hann bíður sig á móti Trump og vinnur, mun hann baka sér mikla andstöðu Trump aðdáenda sem eru gríðarlega margir og Repúblikanaflokksins sjálfs, en hann hefur í raun umbreytt flokknum í Trump flokk. Þessi kjósendur repúblikanaflokksins munu ekki kjósa hann. Menn hafa líka bent á að hann hafi ekki beina skírskotun til kjósenda allra ríkja, þannig að hætt er á hann tapi í lykil ríkjum nema með yfirlýstan stuðningi Trumps. Ef hann væri séður, og ætlar sér ekki að fremja pólitískt sjálfsmorð, biði hann í fjögur ár í viðbót og tæki forsetaembættið með trompi og Trump að baki sér.

Að lokum. Bandaríkjamenn geta sjálfum sér kennt um hvernig er komið fyrir þeim. Arfavitlaus efnahagsstefna, woke hugsanaháttur, opin landamæri og yfirgangssemi BNA gagnvart óvinum og vinum, hefur búið til óþol gegn þeim. Sjá má þetta í Úkraníu stríðinu en mörg Afríkuríki og Asíuríki styðja ekki stefnu BNA. BRIC er beinlínis stefnt gegn bandaríkja dollara.

Er bandaríska öldin á enda? Hvar standa Íslendingar þá? Förum við niður með Titanic?

 

 

Tvískiptur framhaldsskóli?

Skilin á milli framhaldsskóla og háskóla á Íslandi

Nokkuð hefur verið kvartað yfir styttingu framhaldsskólans úr fjórum árum í þrjú.  Talað er um meira álag á nemendur og skorið sé niður kennslu í sumum fögum. 

Annað sem er mjög óeðlilegt en það er að nemendahópurinn sem skiptist í tvo hópa, annars vegar börn/unglinga, ólögráða og hins vegar fullorðið og lögráða fólk komið yfir 18 ára aldur, er látið læra undir sama menntakerfi. Þetta gerir samskipti heimila og framhaldsskóla erfiðara fyrir og staða nemenda breytist við 18 ára aldurs. Síðasta árið klárar nemandinn sem fullorðinn einstaklingur. Áður síðustu tvö árin.

Þriðja atriðið er að háskólar á Íslandi kvarta yfir illa undirbúna nemendur sem koma í háskólanna.

Það er því góð spurning hvort það megi ekki skipta framhaldskólanum í tvennt, svipað og er í Bandaríkjunum, sem skiptir aldurshópnum 16-20 ára í tvo hópa.

Þar eru krakkar í "high school" (miðskólar) fyrstu tvö árin frá grunnskólanámi en þau sem eru orðin 18 ára (og lögráða) eru í "junior collages" (forháskóli). Framhaldsskólar í Bandaríkjunum eru nefndir forháskólar og miðskólar. Forháskólar eru oft staðsettir í sameiningu við háskóla með gráðu kerfi.  

Íslenski framhaldsskólinn getur verið áfram undir sama þaki, þótt hann sé tvískiptur, sbr. grunnskólinn sem sameinar gagnfræðiskólann og barnaskólann oft undir sama þak.

Með öðrum orðum er hægt er að gera meiri kröftur til nemenda og undirbúið þá betur undir almennt háskólanám í forháskóla og komið fram við þá eins og þeir eru, fullorðið fólk. Nemendur fá betri undirbúning undir almennt háskólanám í tveggja forháskólanámi og álagið á þá er minna.

 

 

 

 

Enn ein mistök Biden stjórnarinnar í utanríkismálum (og Katrínar)

Nýverið, og það því sem virðist upp úr þurru fyrir áhorfendur, höfðu Kínverjar milligöngu milli erkióvinina, Saudi Arabíu og Íran, sem hafa háð staðgöngustríð í Jemen, um frið. Við fyrstu sýn virðist þetta vera frábærar fréttir og þar með væri afstýrt nýju alsherjarstríði í Miðausturlöndum.

En fíllinn í herberginu hverfur ekki við þetta.  Hann er að Íran er orðið að kjarnorkuríki eða ígildis þess. Þótt menn slíðri sverðin um stundarsakir, þá getur þetta leitt til kjarnorkuvopna kapphlaups milli Írans og Ísraels og beins stríðs. Saudi Arabía gæti bæst í hópinn sem keppast að eignast kjarnorkuvopn. Nógu ríkir eru þeir til þess.

Öll þessi þróun má rekja til algjörar vanhæfni Biden stjórnarinnar sem hefur vanvirt Sáda með illa ígrundaðar athugasemdir um mannrétti en Biden þurfti svo að skríða á hnjánum (eftir að hafa dottið á hausinn í þriðja sinn) til þeirra seinna og grátbiðja um olíu, af því að hann kemur í veg fyrir eigin olíuframleiðslu í Bandaríkjunum. Sáar skelltu hurðina á nef Biden og hann fékk enga olíu úr Sáda heimsókninni. Það hefði átt að vera viðvörurunarmerki til Bandaríkjanna um að stefna þeirra í Miðausturlöndum hefur beðið skipbrot.

Þetta er mikið áhyggjuefni fyrir hinn frjálsa heim að algjörir fáv...stjórna Bandaríkin í dag og enn meira hrollvekjandi er að strengjabrúðan Biden verður við völd næstu tvö árin. Það er nægur tími til að hefja nýja heimsstyrjöld vegna vanhæfni elliærs manns.

Og nú stefnir í bankakrísu í Bandaríkjunum. Maður er alveg bit á fréttum hvernig komið er fyrir þessa mesta hernaðarveldi heims.

Nú óskýrist staðan í Miðausturlöndum. Hvað gera Ísraelar nú? Fara þeir í Íran?  Og hvað fá Sádar út úr því að semja við erkióvininn? Íranir sem verða óvinir eftir sem áður í raun, ef þó það væri ekki nema vegna þess að íslamski heimurinn skiptir milli súnníta og shíta, og bæði ríkin eru forysturíki beggja stefnanna.

Heimurinn er við suðupunkti, stríð geysar í Úkraníu og hætta á stríði í Taívan og í Miðausturlöndum.

Heimurinn virðist vera steypt á hvolf, þegar tvær íslenskar friðardúfur flugu til Kænugarðs og hittu og kysstu spillta sjálfstæðishetju. Þær fóru ekki í nafni herlaus Íslands til að boða frið, heldur til að hjálpa til við að viðhaldi stríðinu. Á sama tíma er miðfingrinum veifað í rússneska björninn sem gleymir ekki glatt misgjörðir.

Er þetta skynsamleg utanríkisstefna Íslendinga og höfum við hæft fólk til að stjórna landinu og utanríkisstefnunni? Er ríkisstjórn Katrínu nokkuð hæfari en ríkisstjórn Bidens.Hvort eru friðardúfurnar að gæta hagsmuni Íslendinga eða Bandaríkjanna með þessari ferð? Reka Íslendingar sjálfstæða utanríkisstefnu?

 

 

 

 

 

Hvað er blogg?

Vinsælasti bloggarinn á mbl.is/blogg.is kemur með skemmtilega útfærslu á hvað blogg er í blogggrein sinni. Hann segir að blogg sé fjölmiðill. En er bloggið fjölmiðill? Hvað segir blogg.is? Í spurt og svarað er eftirfarandi lýsing:

• Hvað er blogg?
  Blogg eru pistlar sem skrifaðir eru reglulega á Vefnum. Stundum eru blogg persónuleg lýsing og þá einskonar dagbók. En oft er blogg almennt sem nútíma annáll og ræðir þá um það sem er að gerast í samfélaginu, vinnunni, pólitíkinni o.s.frv.
• Hvað er Blogg.is?
  Blogg.is er vettvangur fyrir þá sem vilja halda úti persónulegu bloggi á íslensku á einfaldan máta. Ekki er leyfilegt að nota þjónustuna í atvinnuskyni.

Eru við ekki komin hérna að kjarnanum, að flestir, ef ekki allir bloggarar skrifa pistla út frá persónulegu sjónarhorni, eru skoðanapistlar (sbr. Tucker Carlson á Foxnews) en ekki fréttir. En munurinn á Tucker og venjulegum bloggara er að hann er launaður starfsmaður formlegs fjölmiðils. 

Bloggarar er einstaklingar, ólaunaðir, sem skrifa um skoðanir sínar en blogg.is segir skýrum orðum að "Ekki er leyfilegt að nota þjónustuna í atvinnuskyni."

En allir bloggarar þurfa að lúta lögum og getað staðið fyrir máli sínu fyrir dómstólum og það á reyndar við um alla borgara sem fara fram í opinberum fjölmiðlum (og jafnvel samfélagmiðlum).

En umræddur bloggari hefur rétt fyrir sér að því leitinu til að mörkin milli fjölmiðla og þess sem einstaklingar segja hafa nánast þurrkast út. Einstaklingur getu sett upp vefsetur og búið til sinn eigin fjölmiðill. blogg.is segir að þeir haldi úti vettvangi fyrir þá sem vilja vera með persónulegu bloggi á íslensku og ekki megi nota þennan vettvang í atvinnuskyni. blogg.is er með öðrum orðum ekki fjölmiðill.

 

 

Bandaríska öldin í sögu Íslands

Ég held að fæstir geri sér grein fyrir að síðastliðin 82 ár höfum við Íslendingar verið á áhrifasvæði Bandaríkjanna. Sú saga byrjaði rétt áður en Bandaríkin drógust inn í seinni heimsstyrjöldina þegar Íslendingar "báðu" Bandaríkjaher um að taka við þeim breska en raun var sú að það voru Bretar sem grátbáðu Kanann að taka við af sér, því þeir voru svo uppteknir sjálfir í stríði við Þjóðverja.

Allar götur síðan höfum við verið á áhrifasvæði Bandaríkjanna og þeir í raun ráðið utanríkisstefnu okkar, a.m.k. að hluta til. Þeir eru ástæðan fyrir því að við erum í NATÓ.

Áður vorum við á áhrifasvæði breska heimsveldisins, síðan í Napóleonstyrjöldunum þegar ljóst var að Danir réðu engu um yfirráðin yfir norðurhöfin. Bresk áhrif voru úr sögunni 1941 þegar Kaninn tók við. Það liðu ekki mörg ár þar til breska heimsveldið var liðið undir lok.

En við þurftum að sparka "herverndarliðin" tvö, Breta og Bandaríkjamenn úr landinu eftir stríð (strangir samningalotur) og síðustu hermennirnir hurfu ekki fyrir en 1947 af Reykjavíkurflugvelli. Við tóku bandarískir, "borgaralegir" starfsmenn á Keflavíkurflugvelli sem störfuðu þar til Bandaríkjaher steig aftur á íslenska grundu í skjóli nætur 1951.

Herseta Bandaríkjahers stóð samfleytt í 55 ár eða þar til þeir sögðu bless, kvöttu hvorki kóng né prest, þrátt fyrir að íslenskir ráðamenn hefðu farið á hnéin. Áður þóttumst við hafa ráð Bandaríkjamanna í hendi okkar, þar sem Ísland væri svo mikilvægt fyrir varnir Bandaríkjanna í kalda stríðinu (en ekkert var hugsað út í íslenska hagsmuni). Bara gefið svo að Ísland yrði sjálfkrafa varið.

Sagnfræðingar hafa verið duglegir að skoða heilu tímabilin og gefa þeim heiti. Sumt hafa staðist tímans tönn, önnur ekki. Til dæmis var tímabilið eftir íslenska þjóðveldið gefið heitið "norska öldin", en öld getur þýtt tímabil frekar en hundrað ár. Svo var einnig farið með 15. öldina og sú öld kölluð enska öldin í sögu Íslands. Íslenskir sagnaritarar þessa tíma kölluðu þetta tímabil sveinaöld. Næsta tímabil þýska öld o.s.frv.

En það er ekki fjarri sanni að kalla tímabilið eftir 1941 "bandarísku öldina" og hún er ekki enn liðin. Við lifum á henni enda enn undir hernaðarhæl Bandaríkjanna sem og efnahagslegum. Kannski nær Monroe kenningin líka yfir Ísland?

En heimveldi koma og fara. Svo er einnig farið með þjóðríki. Það er ekki einu sinni öruggt að landið Ísland haldist undir einni stjórn (sjá Írland). Gæta verður hagsmuni Íslands frá degi til dags og síðan en ekki síst að horfa á stóru myndina, horfa aftur í tímann og reyna að rýna í framtíðina. Tíminn stendur ekki í stað.

Er íslenskur her sjálfstæðismál?

Fyrir þá sem hefur fundist ég reka þetta mál, stofnun íslensks her, af harðfylgni, og það beri keim af stríðsæsingi eða tindáta aðdáun, þá fer það víðs fjarri. 

Ég hef alltaf talið að smiðshöggið á sjálfstæðisbaráttu Íslendinga hefði aldrei verið slegið. Fullvalda ríki, ekki leppríki eða fylgdar hnöttur erlends stórveldis, sinnir öryggi borgara sinna innanlands með lögreglu og út á við með herafla.

Hlutleysi ríkis í heiminum í dag, sem er svo samtvinnaður, að hægt er að komast í kringum hnöttin á 45 klst, er vonlaust. Það þýðir að Ísland er ekki lengur eyland. Við sjáum það á fjölda útlendinga sem eru búsettir hérna og útlendra ferðamanna sem skaga hátt í 2,5 milljónir.

A.m.k. þrír sérfræðingar úr utanríkisráðuneytinu, tveir frá HÍ, þrír fyrrverandi ráðherrar og fyrrum forseti Íslands hafa gagnrýnt núverandi varnarstefnu. Tveir ráðherrar hafa varið hana á veikum grunni og ekki efnislega. Svo má benda á Mbl. sem fór á stúfanna og til utn. og spurði um raunverulegar fyrstu varnir. Það var fátt um svör. En voru gömlu Íslendingarnir svona grandvaralausir?

Jón Sigurðsson, sjálfstæðishetja okkar gerði sér grein fyrir mikilvægi hers í sjálfstæðisbaráttu sinni, að hann hvatti til stofnun íslensks hers. En þá voru Íslendingar með vísi að her, Herfylkinguna í Vestmannaeyjum með 103 manns undir vopnum.

Kíkjum á tvo helstu íslenska sjálfstæðissinna, Jón Sigurðsson og Valtý Guðmundsson.

Varnarmál voru Jóni hugleikinn af ýmsum ástæðum.

Fyrir hið fyrsta er að hann áleit að sérhvert ríki þyrfti á góðum vörnum að halda og sjálfstjórnað land þýddi varið land.

Í öðru lagi kynntist hann hermennsku af eigin raun og vissi út á hvað slík þjónusta gengur enda var það skylda hvers stúdents að ganga í stúdentahersveitir konungs. Þessum hersveitum var komið á fót árið 1807 til að verja Kaupmannhöfn fyrir Bretum.

Í þriðja lagi voru Napóleon styrjaldirnar Íslendingum ferskar í huga enda hafi fámennur hópur undir forystu Jörund hundadagakonung sýnt veikleika danskra varna á Íslandi og getuleysi Dana gagnvart flotaveldi Breta.

Jón Sigurðsson skrifaði einmitt um meinta getuleysi Dana í fyrsta tölublaði Nýrra félagsrita árið 1841 og ályktaði að landsmönnum væri hætta búin af þessu getuleysi Danakonungs.

Hann sagði:

Þess er einkum að gæta að mér virðist um varnir á Íslandi, að þar er ekki að óttast aðsóknir af miklum her í einu, og þar þarf að eins fastar varnir á einstöku stöðum, þar sem mestar eignir og flest fólk er saman komið. Það bera sumir fyrir, að ekki stoði mikið varnir á stöku stöðum, þegar óvinir geti farið á land hvar sem stendur annarstaðar, en þess er að gæta, að útlendir leita fyrst og fremst á hafnir, eða þá staði sem landsmönnum eru tilfinnanligastir, einsog menn sáu á ófriðarárunum seinustu að þeir leituðu á Reykjavík og Hafnarfjörð...

Hann lagði einnig til Íslendingar hefðu smáflokka hermanna dreifða um landið réðust til atlögu þar sem óvinaher kæmi að landi.

Sjá fyrra blogg mitt um Jón Sigurðsson.

Jón Sigurðsson og varnir Íslands

Hér komum við að þætti Valtýs Guðmundssonar.

Á lokaspretti sjálfstæðisbaráttunnar um 1900 fóru íslenskir ráðamenn að huga af alvöru að vörnum landsins samfara því að landið fengi fullt sjálfstæði.

Þorvaldur Gylfason segir í Fréttablaðinu þann 19. júní 2003 að rök þeirra, sem töldu Ísland ekki hafa efni á því að slíta til fulls sambandinu við Dani fyrir 100 árum, lutu meðal annars að landvörnum og vitnar hann í Valtý Guðmundsson sem sagði árið 1906 að fullveldi landsins stæði í beinu sambandi við getuna til varnar og sagði m.a. að þó að þjóðin

,,gæti það í fornöld [staðið sjálfstæð], þá var allt öðru máli að gegna. Þá var ástandið hjá nágrannaþjóðunum allt annað, og meira að segja hefði engin þeirra þá getað tekið Ísland herskildi, þó þær hefðu viljað. Það var ekki eins auðgert að stefna her yfir höfin þá eins og nú.”

Þorvaldur telur að þarna hafi Valtýr reynst forspár að því leyti að Íslendingar hafi aldrei þurft eða treyst sér til að standa straum af vörnum landsins. Lýðveldi var ekki stofnað á Íslandi fyrr en útséð var um hvernig vörnum landsins yrði fyrir komið enda þótt nokkur ár liðu frá lýðveldisstofnuninni 1944 þar til varnarsamningurinn var gerður við Bandaríkin 1951.

Uppkast að lögum um ríkisréttarsamband Íslands og Danmerkur var samþykkt 1908. Samkvæmt þriðju grein uppkastsins áttu ,,[h]ervarnir á sjó og landi ásamt gunnfána" að vera sameiginleg málefni þjóðanna tveggja, að undanskildum sjálfsvörnum Íslendinga eftir 57. grein stjórnarskrár Íslands.

Sjá blogg mitt um Valtýr Guðmundsson:

Hlutleysisstefna Íslands deyr og þróun erlendrar hersetu frá 1940 til 1951

S

Pólitík strútsins. 6-2 fræðimönnum í vil

Ég kalla þetta pólitík strútsins, að stinga höfuðinu í sandinn þegar stjórnmálamenn vilja ekki viðurkenna neinn vanda í varnarmálum.

En núna, ef ég hef talið rétt, hafa sex fræðimenn og sérfræðingar gagnrýnt stefnu íslenskra stjórnvalda í varnarmálum og vilja kanna hvort þörf sé á breytingar og hverjar raunverulegar varnir Íslands eru. Tveir stjórnmálamenn hafa svarað og telja engar breytinga þörf, annar þeirra sjálfur utanríkisráðherra landsins.

Og mbl.is fór á stúfana og spurði utanríkisráðuneytið hver eru eiginlega raunverulegar varnir landsins. Það var fátt um svör og borið var við "hernaðarleyndarmál".

Pia Hans­son, for­stöðumaður Alþjóðamála­stofn­un­ar Há­skóla Íslands er nýjasti fræðimaðurinn sem bættist í landslið fræðimanna á sviði öryggis- og varnarmála. Viðtal við hana í Morgunblaðinu ber heitið "Hrein­skil­in umræða um ör­ygg­is- og varn­ar­mál ætti að telj­ast eðli­leg í sjálf­stæðu og full­valda ríki."

Og hún segir: "Ísland er eft­ir­bát­ur annarra ríkja þegar kem­ur að þekk­ingu og rann­sókn­um á ör­ygg­is- og varn­ar­mál­um. Nauðsyn­legt er að breyta þessu svo stuðla megi að yf­ir­vegaðri umræðu um mála­flokk­inn. Um of langt skeið hef­ur op­in­ber umræða ein­kennst af tak­markaðri þekk­ingu."

Vandi Íslendinga í varnarmálum eru sjálfir stjórnmálamennirnir. Þeir vilja ekki einu sinni vita hver staðan er í varnarmálum og vilja ekki sækja sér þekkingu þar sem hún er að finna.

Hér er nýjast grein mín í Morgunblaðinu í dag um varnarmál Íslands.

Varnir Íslands í höndum Íslendinga í ýmsum sviðsmyndum

Tucker Carlson og sannleikurinn um uppþotið 6. janúar 2021 í Capitol Hill

Líkt og Arnór Sigurjónsson gerði allt "vitlaust" með hugmyndir sínar um íslenskan her hér á Íslandi, þá er þáttastjórnandinn Tucker Carlsson á Foxnews að gera stjórnmálaelítuna brjálaða í Washington. Af hverju?

Jú, hann fékk aðgang að video upptökum frá 6. janúar þegar uppþotið átti sér stað í Washington og hópur fólks ruddist inn í þinghúsið 2021. Starfslið hans hefur farið yfir þúsundir klst. af upptökum frá þessum degi í samtals þrjár vikur.

Í ljós hefur komið að frásögnin sem þingmenn demókrata (og sumra repúblikana) af atburðum dagsins hefur reynst vera hugarburður einn. Meira en það, helber lýgi. Fjölmiðlar sem flestir eru á bandi demókrata hafa lepið upp hráa lýgina sem hefur verið borið á borð fyrir þá, engin rannsóknarvinna unnin, bara copy/paste blaðamennska (líkt og á Íslandi).

Ég skrifaði um þetta á sínum tíma, birti hér atburðarásina frá klst. til klst og lýsti atburðum. Mér varð strax ljóst að frásögn demókrata stóðst ekki. T.d. að fimm lögreglumenn hefðu verið drepnir. Það er lýgi. Einn dó einhverjum dögum síðar (heilablóðfall) og sjá má hann sprelllifandi á göngum þinghússins allan daginn. Hinir fjórir létust einnig löngu síðar, allir vegna sjálfsmorða. Og aðallýgin, frásögnin af seiðmanninum með hornin, sýnir á svart á hvítu hversu viljugir menn voru að ljúga. Allan tímann, hægt er að fylgjast með honum mínútu til mínútu, var hann friðsamur, var í lögreglufylgd (þeir sýndu honum þinghúsið) og aldrei lyfti hann hendi nema til að reisa upp bandaríska fánann! Svo er það meintur FBI maðurinn sem kvatti fólk utandyra til að fara inn í þinghúsið og fólkið í kringum hann, hrópaði að hann væri á vegum FBI, hann hefur ekki setið eina mínútu í fangelsi.  Er það ekki undarlegt?

Demókratar og vinir þeirra (sem eru nokkrir) í Repúblikanaflokknum, hafa viljað gera sem mest úr þessum óróa, sem var í mesta lagi uppþott, ekki uppreisn, til að koma sökina á Donald Trump. Já, hann á óvini í Repúblikanaflokknum. Á meðan situr hundruð manna saklaus í fangelsi fyrir meinta uppreisn og árás á þinghúsið.  Það skal taka fram að slagsmál áttu sér stað og lögreglumenn meiddust, það er á hreinu, en uppreisn og þetta er mesta árás á Bandaríkin, meiri en Pearl Harbor 1941...eru mestu ýkjur sem til er.  Eina manneskja sem drepin var þennan dag var fyrrverandi hermaður, kona sem var skotin af færi vopnlaus.

Hvaða lærdóm getum við dregið af þessu? Jú, það er stöðugt verið að ljúga að okkur, sbr. um uppruna covid veirunnar.

Ef 99 manns segir að sólin snúist í kringum jörðina en 1 segir að því sé öfugt farið. Hver hefur rétt fyrir sér? Verum óhrædd að vera í minnihluta og segja meiningu okkar, við gætum haft rétt fyrir okkur!

Tucker Carlson tonight

Friður og hernaðarsaga

Ég sérhæfði mig í hernaðarsögu í háskólanámi mínu á sínum tíma. Það var eiginlega tilviljun að ég skuli hafa lagt fyrir mig hernaðarsögu en ég ætlaði mér að stunda verslunarsögu. Svo sá ég að búið var að skrifa um viðfangsefnið sem ég hafði áhuga á, sem var verslun Hansakaupmanna á Íslandi á miðöldum. Þá voru góð ráð dýr.

Þá var mér bent á að enginn hefði rannsakað sveinahald höfðingja á miðöldum og hægt væri að fara upp í doktorsnám með rannsókn á hernaðarsögu. Þá hófst sú vegferð sem ég hef verið á allar götur síðan og staðið í áratugi. 

Það kom mér á óvart að margir vinklar eru á hernaðarsögu. Til er herfræði hernaðar, félagssaga hernaðar, hagsaga hernaðar, vopnafræði, verslunarsaga hernaðar, lögfræðisaga hernaðar o.s.frv. Ég stundaði meiri segja fornleifasögu hernaðar. 

Það eru því margar hliðar á þessu viðfangsefni.  Ég sá strax í rannsóknum mínum að íslenskan var auðug af hugtökum tengdum hernaði og stríði á miðöldum og fram á nýöld en þegar kemur á 20. öldina, varð ég hreinlega að vera með nýyrðasmíði. Ég er með í fórum mínum orðskýringar og hugtakaskýringar upp á 17 bls. Það vantar samræmi í noktun hugtaka hvað varðar hernað og öllu tengdum honum. Þetta orðasafn hefur hjálpað mér mikið.

Ég er á því að þekking er gríðarlega mikilvæg, líka fyrir herlaust land. Við verðum að kunna skil og geta þýtt hugtök úr erlendum tungumálum tengdum hernaði, hreinlega til að skilja umheiminn og geta tekið upplýstar ákvarðanir. 

Við eigum ekki marga sérfræðinga á sviði herfræða en 63 sjálfskipaða sérfræðinga á Alþingi Íslendinga sem hafa kannski leitt hugann að þessu málefni í nokkrar mínútur eða klukkustund og þykjast geta tekið upplýsta ákvörðun út frá þeirri litlu þekkingu sem þeir hafa.

Þessi stutta en snarpa umræða um varnir Íslands undanfarið hefur leitt ýmislegt í ljós. Til að mynda algjört þekkingaleysi þingmanna og ráðherra málaflokksins á varnarmálum og þeir hlusti ekki á sérfræðinganna. Hvort er meir á markandi, hernaðarsérfræðinganna eða stjórnmálamennina? Stjórnmálamenn öðlast ekki visku í stjórnarstörfum, þeir verða að taka hana með sér í starfið.

Og limirnir dansa eftir höfðinu. Almenningur heldur að allt sé í góðu lagi, af því að stjórnmálamennirnir segja það. Jú, við erum eftir sem áður í NATÓ og með tvíhliða varnarsamning við Bandaríkin. Almenningur telur því almennt séð enga þörf á íslenskum her. 

En Arnór Sigurjónsson, Baldur Þórhallsson og Friðrik Jónsson, allt saman sérfræðingar með þekkingu á varnarmálum, hafa stigið fram á sjónarsviðið, segja annað og sjá lengra. Aldrei að segja aldrei hvað varðar stríð. Allt sem getur farið úrskeiðis, fer úrskeiðis og stríð eru óútreiknanleg. Margur harðstjórinn sem hefur hernaðar, hefur endað með staksett höfuð og algjöran ósigur.

En höfum við Íslendingar lært af eigin sögu? Held ekki. Frá Tyrkjaráni sem var ígildis hryðjuverkaárás, valdatöku Jörunds hundadagakonungs og hernám Breta í seinni heimsstyrjöldinni, hefur verið ljóst að Ísland er í braut ófriðarsinna. 

Seinni heimstyrjöldin hefur kennt okkur (ekki alla), að Ísland fær ekki að vera í friði framvegis. Nútímatæknin gerir það kleift að hægt er að senda hingað kjarnorkusprengju á innan við klukkustund. Aldrei að segja aldrei, því að við Íslendingar höfum skipað okkur í lið með veru okkar í hernaðarbandalagi. Við erum löglegt skotmark. En getum við sleppt því að vera í hernaðarbandalagi? Nei, ekki er tekið mark á hlutleysi ríkis lengur. Keppst verður við að hernema landið af hálfu stríðandi aðila.  

Eigum við að treysta á aðra með varnarmálin eða taka örlög okkar í eigin hendur? Eða fylgjum við Bandaríkjamenn fram í rauðan dauðann? Við þurfum að minnsta kosti að taka upplýstar ákvarðanir, og þær eiga að vera íslenskar, út frá hagsmunum Íslendinga sjálfra.

En það er ekki þar með sagt að maður sé hernaðarsinni þó að maður boði íslenskan her. Ég er  friðarsinni, því að hernaðarsagan hefur kennt mér að stríð er hörmungar og eyðilegging.

Enginn sem hefur farið í gegnum stríð dettur í hug að mæla því bót.  Það á að vera hægt að koma markmiðum sínum áleiðis í gegnum diplómatsíu í stað stríð. Friður í gegnum styrk er oft eina leiðin til að halda aftur af harðstjórunum, það er hinn harði lærdómur en jafnvel það dugar ekki til. Því að heimskan og ofmetnaður ræður oft um upphaf stríðsátaka. Ekki er hægt að tryggja varnir gegn heimsku!

  

 

 

 

 

 

 

 

Fyrsti sagnfræðingur sögunnar skrifaði hernaðarsögu Forn-Grikkja

Það gera sér ekki allir grein fyrir að vera sagnfræðingur er ekki gömul starfsgrein. Menn hafa skrifað sögur allar götur síðan menn hófu ritlistina til vegs og virðingar.  Þeir sem skrifuðu sögu voru oftast ekki formlega menntaðir sem slíkir en aðferðafræðin skar einnig um hvort þeir teldust vera sagnfræðingar eða sagnaritarar.

Ég hef rakið hér áður að sagnfræðin sem fræðigrein hafi hafist á 19. öld en fyrir var rík hefð sem íslenskir sagnaritarar höfðu stundað síðan á 12. öld.  En lítum á fyrsta sagnfræðinginn sem við getum kallað.

Þúkýdídes, (fæddur 460 f.Kr. eða fyrr? — dó eftir 404 f.Kr.?), var fremstur forngrískra sagnfræðinga og höfundur Sögu Pelópsskagastríðsins, sem segir frá baráttu Aþenu og Spörtu á 5. öld f.Kr. Verk hans voru fyrsta skráða pólitíska og siðferðislega greiningin á stríðsstefnu þjóðarinnar.

Lífsferill hans

Allt sem vissulega er vitað (kannski allt sem fornir fræðimenn vissu) um líf Þúkýdídesar er það sem hann opinberar um sjálfan sig í frásögn sinni. Hann var Aþeningur, nógu gamall þegar stríðið byrjaði að meta mikilvægi þess og dæma að það væri líklegt til að verða langt og að skrifa frásögn af því, fylgjast með og gera athugasemdir frá upphafi. Hann fæddist því líklega ekki seinna en 460 — ef til vill nokkrum árum fyrr síðan ítarleg frásögn hans hófst, rétt fyrir 431, af atburðum sem ollu stríðinu. Hann var vissulega eldri en þrítugur þegar hann var kjörinn stratÄ“gos, mikilvægur hermálastjóri, árið 424. Hann tilheyrir því kynslóðinni sem er yngri en gríski sagnfræðingurinn Herodotus.

Faðir hans hét Olorus, sem ekki er þekkt sem aþenskt nafn; Olorus var líklega kominn af þrakískum ættum móður sinnar. Þúkýdídes var á einhvern hátt skyldur hinum mikla aþenska stjórnmálamanni og hershöfðingja Miltiades, sem hafði gifst dóttur þrakísks prins með þessu nafni. Sjálfur átti hann eignir í Þrakíu, þar á meðal námuréttindi í gullnámunum gegnt eyjunni Thasos, og var, segir hann okkur, áhrifamikill maður þar.

Hann var í Aþenu þegar drepsóttin mikla 430–429 geisaði; hann veiktist sjálfur og sá aðra þjást. Síðar, árið 424, var hann kjörinn einn af 10 stratÄ“goi ársins og, vegna tengsla sinna, fékk hann stjórn yfir flotanum á Thraceward svæðinu, með aðsetur í Thasos. Honum tókst ekki að koma í veg fyrir að spartverski hershöfðinginn Brasidas, sem gerði skyndilega árás um miðjan vetur, gæti náð hinni mikilvægu borg Amphipolis. Vegna þessa klúðurs var Þúkýdídes afturkallaður, réttaður og dæmdur í útlegð. Þetta, segir hann síðar, hafi gefið honum meiri möguleika á ótrufluðu námsefni fyrir sögu sína og til ferðalaga og víðtækra samskipta, sérstaklega á Pelópsskaga megin - Spörtu og bandamanna hennar.

Hann lifði stríðið og útlegð hans í 20 ár endaði aðeins með falli Aþenu og friði 404. Óvíst er um tíma dauða hans, en líklegt er að hann hafi látist skömmu eftir 404 og að hann hafi dáið vegna ofbeldis á erfiðum tímum eftir friðinn getur vel verið satt, því Sagan hættir skyndilega, löngu áður en hún lýkur. Gröf hans og minnisvarði um minningu hans var enn að sjá í Aþenu á 2. öld e.Kr.

Umfang og áætlun sögunnar

Sagan, sem er skipt í átta bækur, líklega ekki eftir hönnun Þúkýdídesar, hættir í miðjum atburðum haustið 411 f.Kr., meira en sex og hálfu ári fyrir stríðslok. Þetta er að minnsta kosti vitað: að þrír sagnfræðingar, Cratippus (yngri samtímamaður), Xenophon (sem lifði kynslóð síðar) og Theopompus (sem lifði á síðasta þriðjungi 4. aldar), hófu allir sögu sína um Grikkland þar sem Þúkýdídes. hætti. Xenófon, mætti segja, byrjaði næstu málsgrein næstum jafn snögglega og Thukydides endaði sína.

Það er því öruggt að verk Þúkýdídesar voru vel þekkt fljótlega eftir útgáfu og að aldrei komu fleiri út aðrar en þær átta bækur sem varðveist hafa; það má með sanni segja af þögn þeirra heimilda sem liggja fyrir að enginn sérstakur hluti verksins hafi verið birtur á ævi hans. Það má líka draga þá ályktun að hlutar sögunnar, og sérstaklega síðustu bókarinnar, séu gallaðir, í þeim skilningi að hann hefði skrifað lengra hefði hann vitað meira og að hann væri enn að reyna að læra meira - t.d. Aþensk stjórnmál á árum „órólegs vopnahlés“. Frásögn hans sem fyrir er er á köflum varla skiljanleg án hugmyndaríkrar getgátu.

Það má því gera ráð fyrir að þrjú nokkuð skilgreinanleg stig séu í verkum hans: Í fyrsta lagi „glósurnar“ sem hann gerði um atburði þegar þeir gerðust; í öðru lagi uppröðun og endurritun þessara nóta í samfellda frásögn, sem „annáll“, en alls ekki í þeirri endanlegu mynd sem Þúkýdídes ætlaði sér; í þriðja lagi, síðasta, útfærða frásögnin – af aðdraganda stríðsins (I. bók), af „tíu ára stríðinu“ og Aþenuleiðangrinum til að leggja undir sig Sikiley. Þúkýdídes bætti við nótastigi sínu í gegnum verkefnið; jafnvel flóknustu hlutar sögunnar kunna að hafa verið bætt við alveg fram að dauða hans - vissulega voru margar viðbætur gerðar eftir að stríðinu lauk.

Allt þetta er þýðingarmikið vegna þess að Þúkýdídes var að skrifa það sem fáir aðrir hafa reynt - ýtarlega samtímasögu um atburði sem hann lifði í gegnum og atburði sem tóku við hver öðrum næstum allt hans fullorðna líf. Hann lagði sig fram um að gera meira en að skrá atburði, sem hann tók virkan þátt í sumum og var á þeim öllum beinn eða óbeinn áhorfandi; hann reyndi að skrifa endanlega sögu síðari kynslóða, og eins langt og maður getur og eins og enginn hefur gert, tókst honum það.

Það er augljóst að hann flýtti sér ekki í vinnunni; síðasta af heildarfrásögninni (þriðju stigi, hér að ofan) flutti hann til haustsins 413, átta og hálfu ári fyrir stríðslok, síðasta stigi tvö, til sex og hálfu ári áður. Á þessum síðustu árum var hann að fylgjast með, spyrjast fyrir, skrifa glósur sínar, bæta við eða breyta því sem hann hafði þegar skrifað; Aldrei fyrir lokin, öll 27 ár stríðsins, vissi hann hver þessi endir yrði né heldur hver yrði lengd og endanleg lögun hans eigin sögu. Það er augljóst að hann lifði ekki stríðið lengi af þar sem hann skildi ekki eftir neina tengda frásögn, jafnvel á stigi tvö, síðustu sex árin. En í því sem hann lifði til að ljúka skrifaði hann endanlega sögu.

Persónurannsóknir Þúkýdídesar

Fyrir utan pólitískar orsakir stríðsins hafði Þúkýdídes áhuga á og lagði áherslu á átök tveggja tegunda persónuleika: hinna sívirku, nýjunga, byltingarkenndu, trufluðu Aþenubúa og hægfara, varkárari Pelópsskagabúa, sérstaklega Spartverja, „ekki spenntir. með velgengni né örvæntingu í ógæfu,“ en hljóðlegu sjálfsöruggi. Þúkýdídes var í raun ekki umhugað um einstaklinga heldur fremur um gjörðir, þjáningar og persónur ríkja („Aþenumenn,“ „Sýrakúsar,“ o.s.frv.); en hann skildi mikilvægi persónuleika. Auk þess að sýna með orðum sínum og verkum persónur sumra sem höfðu áhrif á atburði — eins og Cleon, hinn harða lýðskrum Aþenu; Hermocrates, hinn tilvonandi hófsami leiðtogi í Syracuse; hinn hugrakkur Nikóstratus; og hinn vanhæfa Alcidas — hann leggur sig fram við að gefa skýra mynd af persónum og áhrifum fjögurra manna: Þemistóklesar (á braut Aþenuhetju seinna Persastríðsins), Periklesar, Brasidasar og Alkíbíadesar. Þeir voru allir fjórir af virkum, byltingarkenndri gerð. Perikles frá Aþenu var svo sannarlega einstakur fyrir Þúkýdídes að því leyti að hann sameinaði varkárni og hófsemi í athöfnum og miklum eðlisstöðugleika með áræðnu ímyndunarafli og greind; hann var leiðtogi nýrrar aldar. Í stríðinu var hver þeirra - Perikles og Alkíbíades í Aþenu, Brasidas í Spörtu - í átökum við íhaldssama, hljóðláta stjórnarandstöðu í eigin landi.

Átökin milli byltingarsinnaðra og íhaldsmanna náðu einnig til milli hins almenna áræðis Aþenuríkis og almennt varkárra Pelópsskagabúa. Það er mikill missir að Þúkýdídes lifði ekki til að skrifa sögu síðustu stríðsáranna, þegar Lysander, hinn mikli byltingarmaður Spartan, átti stærri þátt en nokkur annar einstakur maður í ósigri Aþenu. Þessi ósigur var, að einu leyti, ósigur vitsmunalegs ljóma og áræðis með „trausti“ og stöðugleika í karakter (þetta síðasti eiginleiki sem helst vantaði í Alkibíades, ljómandi Aþenubúa seinni hluta stríðsins); en það var að mestu leyti komið af Brasidas og Lysander, Spartverjum tveimur sem kepptu við Aþenubúa í áræði og gáfum.

Rannsókn á tæknilegum hliðum stríðsins

Þúkýdídes hafði einnig áhuga á tæknilegu hlið stríðsins. Mikilvægustu vandamálin í stríðinu, fyrir utan að vernda matvælabirgðir í landátökum, snerust um erfiðleika og möguleika stríðs milli allsherjar landhers (Sparta og bandamanna þess) og allsherjar sjóhers (Aþenu). Þúkýdídes rannsakaði einnig smáatriði umsáturshernaðar; erfiðleikar þungvopnaðra bardaga í fjallalandi og að berjast gegn grimmum en óstýrilátum villimönnum norðursins; her sem reynir að knýja fram lendingu frá skipum gegn hermönnum á landi; hin mikla næturbardaga, við Syracuse; kunnátta og áræðni Aþensku sjómanna og hvernig Sýrakúsarar unnu þessi tök á; óvænt endurheimt Aþenuflotans eftir hörmungar á Sikiley - á öllum þessum þáttum stríðsins sýndi hann mikinn faglegan áhuga.

Á inngangssíðum Þúkýdídesar um frumsögu Grikklands leggur hann mikla áherslu á þróun hafverslunar og flotavalds og söfnun fjármagns: hún hjálpi til við að útskýra hið mikla stríð milli landveldis og sjávarveldis.

Stíll og söguleg markmið

Þúkýdídes var sjálfur menntamaður af aþenskum uppruna; Stíll hans sýnir áberandi einstaklingshyggju mann sem alinn er upp í félagsskap Sófóklesar og Evrípídesar, leikskáldanna og heimspekinganna Anaxagórasar, Sókratesar og Sófista samtímans. Skrif hans eru þétt og bein, nánast ströng sums staðar, og er ætlað að vera lesið frekar en að flutt munnlega. Hann útskýrir á vísindalegan og hlutlausan hátt ranghala og margbreytileika atburðanna sem hann fylgdist með. Aðeins í ræðum sínum skortir hann stundum skýrleika frásagnarprósans; Áhugi hans á óhlutbundnum tjáningum og óskýrri orðræðu andstæðu hans gera kaflana oft erfitt að skilja.

Í bráðabirgðaathugasemd nálægt upphafi sögunnar talar Thukydídes örlítið um eðli verkefnis síns og markmið hans. Það var erfitt, segir hann, að komast að sannleikanum í ræðum sem fluttar voru - hvort sem hann heyrði þær sjálfur eða fékk skýrslu frá öðrum - og um gjörðir stríðsins. Fyrir þann síðarnefnda, jafnvel þótt hann hafi sjálfur fylgst með ákveðnum bardaga, gerði hann eins ítarlega rannsókn og hann gat - því að hann gerði sér grein fyrir að sjónarvottar, annaðhvort af gölluðu minni eða hlutdrægni, voru ekki alltaf áreiðanlegir.

Hann skrifaði ræðurnar af eigin orðum, viðeigandi við tilefnið, og fylgdist eins vel og hægt var við almenna skilning á því sem raunverulega hafði verið sagt. Hann hefði aldrei getað sleppt þeim, því að það er í ræðum sem hann skýrir hvatir og metnað fremstu manna og ríkja; og þetta, rannsókn á mannshuganum á stríðstímum, er eitt af meginmarkmiðum hans. (Að sleppa ræðum úr síðustu bók er mikill missir og stafar eflaust af þeim erfiðleikum sem hann átti við að fá upplýsingar um Aþenu á þessu tímabili.) Hann forðaðist, segir hann, alla „sagnagerð“ (þetta er gagnrýni). af Heródótos), og verk hans gætu verið minna aðlaðandi þar af leiðandi;

en ég hef ekki skrifað fyrir tafarlaust lófaklapp heldur fyrir afkomendur, og ég skal vera sáttur ef framtíðarnemandum þessara atburða, eða annarra svipaðra atburða sem líklegt er að í mannlegu eðli eigi sér stað eftir aldir, finnst frásögn mín af þeim gagnleg.

Þetta er allt sem hann segir beinlínis um markmið sitt og aðferðir. Þar að auki, í frásögn sinni (að undanskildum drepsóttinni 430 og skipun hans árið 424) gefur hann aldrei umboð sitt fyrir yfirlýsingu. Hann segir ekki hvaða ræðu hann heyrði í raun og veru, hvaða af öðrum herferðum hann tók þátt í, hvaða staði hann heimsótti eða hvaða aðila hann leitaði til. Þúkýdídes krafðist þess að vinna allt verk sjálfur; og hann gerir, fyrir þá hluta sem hann kláraði, aðeins fullbúið mannvirki, ekki áætlanir eða samráð.

Heimildir

Hann hélt sig við ströngu tímaröð, og þar sem hægt er að prófa það nákvæmlega með myrkvanum sem hann nefnir, passar það vel. Þar er líka talsvert af samtímaskjölum skráð á stein, sem flest staðfesta frásögn hans bæði almennt og í smáatriðum. Það er þögull vitnisburður sagnfræðinganna þriggja sem hófu þar sem frá var horfið og reyndu ekki, þrátt fyrir mikið sjálfstæði skoðana, að endurskoða það sem hann hafði þegar gert, ekki einu sinni síðustu bókina, sem hann greinilega kláraði ekki. Annar sagnfræðingur, Filistus, Sýrakúsari sem var drengur í umsátri Aþenu um borg sína, hafði litlu að breyta eða bæta við frásögn Þúkýdídesar í sögu sinni um Sikiley. Umfram allt eru pólitískar gamanmyndir í samtímanum eftir Aristófanes – mann um það bil 15 árum yngri en Þúkýdídes með eins ólíku skapi og ritunartilgangi og hægt er að vera – sem styrkja ótrúlega áreiðanleika hinnar myrku myndar sagnfræðingsins af Aþenu í stríði. Nútímasagnfræðingur þessa stríðs er í svipaðri stöðu og hinn forni: hann getur ekki gert mikið meira en að þýða, stytta eða stækka Þúkýdídes.

Því að Þúkýdídes hélt fast við stef sitt: sögu stríðs - það er saga um bardaga og umsátur, um bandalög sem voru gerð í skyndi og fljótlega slitin, og síðast en ekki síst um hegðun þjóða þegar stríðið dróst áfram og áfram, af hinni óumflýjanlegu „tæringu mannsandans“. Hann segir lifandi frá spennandi þáttum og lýsir vandlega aðferðum til lands og sjávar. Hann gefur mynd, beint í ræðum, óbeint í frásögninni, af metnaðarfullri heimsvaldastefnu Aþenu – stjórnaðan metnað í Periklesi, kærulaus í Alkibíades, niðurlægjandi í Cleon – alltaf viss um að ekkert væri þeim ómögulegt, seigur eftir verstu hamfarirnar. Hann sýnir líka andstæða mynd af hægfara stöðugleika Spörtu, stundum svo vel heppnuð, stundum svo móttækileg fyrir óvininum.

Skrá hans um ræðu Periklesar um þá sem féllu á fyrsta ári stríðsins er glóandista frásögn af Aþenu og Aþenu lýðræði sem allir leiðandi borgarar gætu vonast til að heyra. Henni er fylgt eftir (að sjálfsögðu í réttri tímaröð) með nákvæmri frásögn af einkennum drepsóttarinnar („þannig að læknar geti viðurkennt hana ef hún kemur upp aftur“) og áhrifamikil lýsing á siðblendinni örvæntingu sem náði yfirhöndinni. menn eftir svo miklar þjáningar og svo mikið tjón — sennilega dó meira en fjórðungur íbúanna, sem flestir voru fjölmennir innan veggja borgarinnar.

Sömuleiðis áhrifamikil er frásögnin af síðustu bardögum í hinni miklu höfn í Sýrakús og af hörfa Aþenu. Í einni þekktustu köflum sínum greinir hann með vandaðri orðavali, næstum því að skapa tungumálið þegar hann skrifar, siðferðileg og pólitísk áhrif borgaralegra deilna innan ríkis á stríðstímum. Með annarri aðferð, í ræðum, lýsir hann hörðum örlögum bæjarins Plataea vegna langvarandi öfundar og grimmd Þebu og trúleysis Spörtu, og harðræðis Cleons þegar hann lagði til að taka alla menn af lífi. Eyjahafsborgin Mytilene. Stundum er hann þvingaður til persónulegra athugasemda, eins og um aumkunarverð örlög hinnar dyggðugu og vinsælu Aþenu Nicias.

Hann hafði sterkar tilfinningar, bæði sem maður og sem borgari í Aþenu. Hann var fullur af ástríðu fyrir sannleikanum eins og hann sá hann, sem ekki aðeins hélt honum lausum frá dónalegum hlutdrægni gegn óvininum heldur þjónaði honum sem sagnfræðingur í nákvæmri frásögn atburða - nákvæm í smáatriðum og röð og einnig í ættingja þeirra. mikilvægi. Hann ýkir til dæmis ekki þýðingu herferðarinnar sem hann sjálfur stjórnaði, né býður upp á sjálfsvörn fyrir mistök sín. Einkennandi er að hann nefnir útlegð sína ekki sem atburð stríðsins heldur í „seinni formála“ sínum – eftir friðinn 421 – til að útskýra möguleika sína á víðtækari samskiptum.

Frægð í kjölfarið

Sagan af síðari frægð hans er forvitnileg. Hér að framan er þess getið, að á tveimur kynslóðum eftir dauða hans hófu þrír sagnfræðingar starf sitt þar sem frá var horfið; en burtséð frá þessum þögla hyllingu og síðbúnum sögum um mikil áhrif hans á ræðumanninn Demosþenes, er hvergi vísað til Thukydidesar í eftirlifandi bókmenntum á 4. öld, ekki einu sinni í Aristótelesi, sem í stjórnarskrá sinni Aþenu lýsir byltingunni í Aþenu í 411 og víkur á margan hátt frá frásögn Þúkýdídesar.

Það var ekki fyrr en undir lok 4. aldar sem heimspekingurinn Þeófrastos tengdi Þúkýdídesi við Heródótos sem upphafsmann söguritunar. Lítið er vitað um hvað fræðimenn Alexandríu og Pergamus gerðu fyrir bók hans; en afrit af því var verið að gera í talsverðum fjölda í Egyptalandi og svo eflaust víðar, frá 1. til 5. aldar e.Kr. Á 1. öld f.Kr., eins og ljóst er af ritum Cicero og Dionysius (sem deildu til einskis um frama hans), var Thukydides festur í sessi sem hinn mikli sagnfræðingur og frá þeim tíma hefur frægð hans verið örugg.

 

Heimild: Þúsidídes eftir Arnold Wycombe Gomme, Britannica.