Getur Bandaríkjaher varið Ísland?

Fyrir einum áratug væri þetta álitin fáranleg spurning. En skjótt skipast veður í lofti. Eftir að arfaslök ríkisstjórn Bidens tók við völdum fyrir tveimur og hálfu ári, hefur hættuástandið í heiminum aldrei verið eins mikið og er í dag.

Veikleiki í framgöngu og í raunveruleikanum, sbr. hörmulegt undanhaldið í Afganistan, sem er ekkert annað en ósigur, og staðgengisstríðið í Úkraníu hafa sýnt það. Það er eins og spurningin hvað á að gera eftir stríðið sé ekki spurð? Eftir undanhaldið? Ef Trump hefði gert þetta, hefðu allir fjölmiðlar rifið hann í sig, nógur er hamagangurinn þegar hann hefur ekkert gert af sér.

Nú er enn einn vettvangur fyrir Biden stjórnina að klúðra en í þetta sinn getur klúðrið leitt til heimsstyrjaldar. Það eru afskipti þeirra í Miðausturlöndum og núverandi stríð í Ísrael. Fátt og fum er sýnt opinberlega og Biden áfram í fríi eða fjarverandi.

Við sjóndeildarhringinn ber í annað mögulegt stríð, en það er stríð um Taívan.  Þessar veikleikar eru öllum sýnilegir, og þegar forsetinn muldrar í ræðum og villist á sviði, eru það skýr skilaboð til andstæðinga Bandaríkjanna um að fara af stað. 

Þótt Bandaríkin séu öflugt herveldi, líkt og Rómaveldi á sínum tíma, eru auðlindirnar, heraflinn, hergögnin og möguleikarnir ekki endalausir. Talað er um að Bandaríkin ættu að geta háð eitt stórt stríð og annað minniháttar. En það átti við um níunda áratug 20. aldar, ekki í dag. Svo var þegar Bandaríkin börðust í Írak og Afganistan á þeirri 21., að þeir rétt réðu við verkefnið. Þeir meira segja dróu herlið frá Ísland 2006 vegna þess að þeim skorti mannskap. Fyrr hafði þyrlusveit þeirra farið úr landi í skjóli nætur. Þeir voru heppnir að andstæðingar þeirra í þetta sinn voru illa vopnum búnir og engir nútímaherir að eiga við.

Stríðið í Úkraníu, sem er bara staðgengisstríð, hefur sýnt hversu erfitt það mun reynast Bandaríkjunum að eiga við öflugt herveldi. Hætta er á að margir aðilar láti til skara skríða samtímis ef Bandríkin verða upptekin í einu stríði. Ríkið er stórskuldugt og í raun gjaldþrota. Af hverju að troða illsakir við tvö herveldi í einu, Rússland og Kína? Sjálfsmorðsleiðangur? Rómverjar hefðu hrist höfuðið yfir slíkri "stjórnkænsku". Rómverjar voru hrokafullir en séðir um leið. Þeir deildu og drottnuðu, á réttum tíma og réttum stað.

Hættur steðja að sjálfu heimalandinu. Bara á þessu ári hafa stjórnvöld handtekið á galopnum landamærum sínum hátt í 200 manns af hryðjuverkamannalista. Milljónir manna hafa streymt yfir landamærin án þess að stoppa og enginn veit hvaða fólk þetta er. Þessir 200 manns eru þeir sem þeir náu í, hvað um hina sem sem ekki náðust? Hvað vilja þessir einstaklingar til Bandaríkjanna annað en að fremja hryðjuverk? Þetta eru vandamál Bandaríkjamanna en líka okkar.

Hvernig ætla íslensk stjórnvöld að tryggja öryggi Íslands ef Bandaríkin lenda í meiriháttar átökum? Hvað eru íslensk stjórnvöld að gera til að tryggja að hér verði ekki framin hryðjuverk? Íslensk landamæri eru einnig galopin og hingað hefur leitað fólk sem er ekki endilega hliðhollt vestrænni menningu. Eru íslensk stjórnvöld að flytja inn glæpahópa og hugsanlega hryðjuverkamenn með því að gæta ekki landamæra okkar?

Við höfum engan raunverulegan viðbúnað til að bregðast við ef til stríðs kemur. Og heldur ekki Bandaríkjamenn. Eru þeir að tryggja loftvarnir þéttbýliskjarna með loftvarnarkerfum? Ekki nægir að senda hingað flugsveit á nokkurra mánaða fresti, það er sýndarmennska. Við höfum bara fámennt lögreglulið sem hefur ekkert í fámennan og samstiltan hryðjuverkahóp að gera.

Væri ekki betra að Íslendingar hafi eigið herlið til að tryggja eigin varnir? Í alvöru talað! Munum að stríð gærdagsins er öðruvísi en stríð morgundagsins. Við vitum ekkert hvað bíður okkar...ekkert okkar. Hvenær ætla íslensk stjórnvöld að vakna af þyrnirósasvefninum?

 

 

Er Douglas MacGregor ofursti að missa flugið?

Einn vinsælasti álitsgjafi í dag um nútíma stríð er hinn fyrrverandi ofursti í Bandaríkjaher, Douglas MacGregor.  Ég ætla ekki að rekja æfiferil hans, enda hef ég skrifað heila blogg grein um hans feril sem er athyglisverður.

Hann hefur verið vinsæll á samfélagsmiðlunum og almennum fjölmiðlum sem álitsgjafi. Stjarna hans byrjaði að skína með Úkraníu stríðinu og virðist innsæi hans vera einstætt hvað sé að gerast á vígvellum Úkraníu. Skoðanir hans andstæðar við mamma fjölmiðlar segja okkur. En er hann alvitur? Efi var sáð í hugann er hann lagði mat á stöðuna í Ísrael og viðureign Ísraela við Palestínumenn (Gazanbúa). 

Ég sá nýverið viðtal við hann um núverandi stríð Ísraela við Palestínumenn á Gaza. Þar finnst mér hann ekki meta stöðuna rétt, sem er vonbrigði.  Hann kemur með ýmislegar ályktanir sem eiga ekki við raunveruleikann. Tökum dæmi.  Hann ýjar að því að Tyrkir blandi sér í átökin og þeir hafi úrslitaáhrif, enda með tvær milljónir manna sem þeir geta kvatt í herinn á örskamma stund. En Tyrkir eru í NATÓ og ætla þeir að fórna þeim hagsmunum fyrir Gaza? Held ekki.

Svo hefur hann allt of miklar áhyggjur af hernaðargetu Bandaríkjahers sem hann segir að sé vanbúinn. Er hann það í raun? Bandaríkjaher einn getur eytt jörðinni auðveldlega með eigin kjarnorkuvopn. Hann þarf ekki einu sinni andstæðing.

En MacGregor gleymir að Tyrkir eru að meirihluta súnni múslimar eða 80% þjóðarinnar. Og það skiptir virkilega miklu máli hvort þjóðirnar í Miðausturlöndum eru súnní eða shía múslimar, því að þar liggja átakalínurnar og kalda stríðið í Miðausturlöndum snýst um. Það eru tvær andstæðar blokkir sem berjast á banaspjótum um forræðið á svæðinu. Ásinn er Ísrael ríkið sem breytir valdastöðinni, súnní múslimum í vil. Það vilja Íranir að sjálfsögðu ekki og því var stofnað til átaka við Ísrael með leiguliðum sínum Hamas og Hezbollah. 

Spurningin er, láta ráðamenn í Arabaríkjunum tilfinningarnar þjóða þeirra ráða ferðinni eða langtíma markmið þeirra (stjórnvalda) sem er að eyða áhrif Írana á Miðausturlönd. Vilja Sádar að Íranir séu kjarnorkuveldi? Held að menn hugsi fram í tímann, þeir hafa áður verið tilbúnir að fórna hagsmunum Palestínumanna fyrir eigin og það mun ekki breytast.

Mat MacGregors að Arabaheimurinn sé ein heild er rangt mat. Hann er margskiptur og tilraunir til að sameina hans hafa mistekist síðan íslam varð til. Kannski má kalla Ísrael Joker spilið. Hægt að nota það til að breyta stöðunni.

Raunsætt séð, munu Vesturveldin aldrei leyfa eyðingu heils ríkis, Ísraelsríki og því munu þau með Bandaríkin í broddi fylkingar egna til átaka og raunverulegs svæðisstríðs í Miðausturlöndum.  Álfustríð eða heimsstyrjöld er spurningin. Hugsanlega verður hér bara svæðisstríð.

 

Mistækur ferill friðargæslusveita Sameinuðu þjóðanna

Margir velta fyrir sér hvað Sameinuðu þjóðirnar ætla sér að gera fyrir flóttafólk af Gasa.  Egyptar hafa læst landamærastöðinni við Rafa og flóttamenn komast þar af leiðandi ekki yfir til Egyptalands. Einn egypskur embættismaður lagði til að Evrópa tæki við flóttamönnunum. Engin Arabaþjóð vill taka við 2,3 milljónir Gasabúa.

Lagt hefur verið til að Sameinuðu þjóðirnar stígi inn í og komi upp flóttamannabúðir við landamæri Egyptalands og Gasa, Egyptalands megin. En nei, Sameinuðu þjóðirnar vilja það ekki nema öryggið verði tryggt. Hvenær er öryggi flóttamannabúða að fullu tryggt? Á ekki að mæta fólkinu þar sem það er statt í hættu?

Þetta minnir mig á hversu illa S.þ. stóðu sig í Rúanda.  Ég hef horft á tvær bíómyndir um þjóðarmorðið þar og þá síðari bara í seinustu viku og fjallaði sú um kanadískan hershöfðingja sem var þar yfir friðargæslusveitum S.þ. í landinu. 

Sveitir S.þ. voru fámennar, illa vopnum búnar, nánast ekki með nein skotfæri. Það var kanadíski hershöfðinginn í liði S.þ. sem bjargaði því sem bjarga mátti, en hann tók að sér vernd 32 þúsund manna og hunsaði þar með fyrirmæli höfuðstöðva S.þ. um að draga úr landinu allt friðargæsluliðs S.þ.  Menn vissu fullvel að þjóðarmorð var í gangi en ekkert var gert. Í valinu lágu rétt um milljón manns.

Sameinuðu þjóðirnar (SÞ) hafa tekið þátt í friðargæslustörfum um allan heim frá stofnun þeirra árið 1945. Þótt S.Þ. hafi náð nokkrum árangri í friðargæslu, hafa þau einnig staðið frammi fyrir gagnrýni og áskorunum í ýmsum verkefnum. Kíkjum á nokkur dæmi.

Árangurinn er sumstaðar sjáanlegur. SÞ hafa gegnt mikilvægu hlutverki við að leysa átök og viðhalda friði á mörgum svæðum. Nokkur árangursrík dæmi eru friðargæsluverkefni í Namibíu, Kambódíu, El Salvador, Mósambík og Líberíu. Þessi verkefni hjálpuðu til við að koma á stöðugleika í stöðunni, auðvelda kosningar og styðja við umskipti yfir í friðsamlega stjórnarhætti.

Mistökin eru mörg. Áberandi dæmi eru þjóðarmorð í Rúanda árið 1994 og fjöldamorðin í Srebrenica í Bosníu árið 1995. Þessir hörmulegu atburðir vöktu spurningar um árangur friðargæslu SÞ, þar sem þeir áttu sér stað þrátt fyrir að SÞ-hermenn væru viðstaddir.

En þá má koma S.þ. að nokkru til varnar og liggjar þar nokkrir þættir að baki.

Í fyrsta lagi fjármagnið til friðargæslu takmarkað. Friðargæsluverkefni SÞ starfa oft með takmörkuðum fjármunum og við erfiðar aðstæður. Ófullnægjandi fjármögnun, búnaður og fjöldi hermanna getur hindrað skilvirkni þeirra. Auk þess geta verkefni í flóknu, fjandsamlegu umhverfi verið afar krefjandi.

Í öðru lagi eru verkefnin sem friðargæslusveitarnar stíga inn afar flókin. Mörg átök sem friðargæsluliðar Sameinuðu þjóðanna eru sendir til eiga sér djúpar rætur og flóknar, þar sem taka þátt í kannski margir vopnaðir hópar, þjóðernisdeildurnar flóknar og með langri sögu ofbeldis. Að taka á þessum undirliggjandi málum er oft utan verksviðs friðargæsluverkefna.

Í þriðja lagi og hér liggur akkelishæll S.þ. Samþykki stríðsaðila þarf til að friðargæslusveitirnar stígi inn í. Friðargæsluverkefni SÞ byggja á samþykki aðila sem taka þátt í átökum. Þegar allir aðilar standa ekki að fullu samstarfi getur það hindrað getu verkefnisins til að ná markmiðum sínum. Þar með eru sveitirnar bara varðhundar, sem reknir eru í burtu þegar annar aðilinn ákveður að fara í stríð. Það gerðist í stríði Ísraela, þegar Egyptar ráku þær í burtu (svo að þær væru ekki að þvælast fyrir þegar berja átti á Ísrael).

Í fjórða lagi. Friðargæsluverkefnin geta tekið áratugi, líkt og í Kongó og Líbanon og þar með orðið breyting á umboði. Umboð friðargæsluverkefna SÞ geta breyst með tímanum, sem gerir það erfitt að laga sig að breyttum aðstæðum. Skýr og framkvæmanleg umboð skipta sköpum fyrir árangur.

Í fimmta lagi eru pólitískar og diplómatískar takmarkanir á öllum verkefnum. Friðargæsluverkefni eru oft háð pólitískum sjónarmiðum og diplómatískum áskorunum, sem geta haft áhrif á árangur þeirra. Aðildarríki SÞ hafa mismunandi hagsmuni á mismunandi átakasvæðum.

Það er greinilegt að S.þ. ráða ekki við langvarndi og flókin verkefni eins og sjá má í Kongó. Í landinu, sem kallað er lengsta borgarastyrjöld Afríku og hefur staðið í marga áratugi, er árangurinn lítill.

Betra væri ef til vill að svæðisbundin hernaðarbandalög taki að sér friðargæslu.  Svo sem Afríku bandalagið (African Union) sem sæi um friðargæslu í álfunni, með mannskap sem er ef til vill með svipaða menningu og tungu og í stríðsátakalandinu.

    

 

Palestínumenn voru kristnir, gyðingar og múslimar

Vegna þess að menn nenna aldrei að grafa lengra en eina öld aftur í tímann í samfélagsumræðunni, skilja þeir ekki forsöguna að stofnun Ísraels og hverjir bjuggu í landinu helga. Sú mynd að gyðingar hafi streymt til landsins helga á 20. öld og tekið það yfir með stofnun Ísraelsríkis 1948 er röng. Ennþá daginn í dag, er Ísrael og Palestína áður (nær yfir mun stærra svæði en Ísraelsríki nútímans), margskipt land eftir menningu og trúarbrögðum. Sannkallað fjölþjóðaríki. Allir voru Palestínumenn. Prófum að bakka um eina öld í viðbót og fara til 19. aldar.

Á 19. öld var íbúasamsetning svæðisins sem nær yfir nútíma Ísrael og Palestínu fjölbreytt og samanstóð af ýmsum trúarhópum.

Meirihluti íbúa í Palestínu á 19. öld var múslimar (Vesturbakkinn meðtalinn og jafnvel svæði sem nú tilheyrir Jórdaníu og Sýrland). Þar á meðal eru bæði arabískir múslimar og ekki arabískir múslimar sem höfðu búið á svæðinu um aldir. Engin skýr landamörk voru enda eyðimörk á þrenna vegu og allt undir stjórn Ottómana.

Það var verulegur kristinn íbúafjöldi á svæðinu og er enn, þar á meðal ýmis kristnir trúflokkar eins og austrétttrúnaðar menn, kaþólikkar og ýmsir mótmælendahópar. Margir kristnir helgir staðir eru staðsettir á þessu svæði.

Og Gyðingar. Þó að gyðingabúar á 19. öld hafi verið tiltölulega fáir, voru enn gyðingua búsettir í Palestínu, sérstaklega í borgum eins og Jerúsalem (voru í meirihluta), Safed og Hebron.

Samfélag Drúsa hefur verið til í árhundruð. Drúsneska samfélagið hefur verið til staðar á svæðinu um aldir og er aðallega á svæðum eins og í kringum Karmelfjalli og Galíleu.

Aðrir minnihlutahópar: Á svæðinu voru einnig smærri samfélög Samverja og annarra trúarhópa minnihlutahópa.

Nákvæm trúarleg sundurliðun og íbúafjölda er erfitt að ákvarða með nákvæmni vegna takmarkaðra sögulegra heimilda. Íbúasamsetning svæðisins tók miklum breytingum á 19. öld vegna ýmissa þátta, þar á meðal fólksflutninga frá Egyptaland og öðrum múslima svæðum og trúarlegra áhrifa. Auk þess voru mörk og stjórnsýslusvið ekki þau sömu og þau eru í dag.

Ekki má gleyma að Palestínuarabar eru ekki bara múslimar, sumir þeirra eru kristnir. Gyðingar á 19. öld töldust líka vera Palestínumenn!

En kíkjum á stærsta trúarhópinn í Palestínu á 19. öld - múslimanna.

Íbúar múslima í Palestínu á 19. öld voru samsettir úr blöndu af frumbyggjum og fólki sem hafði sest að á svæðinu í margar aldir. Uppruna þessara múslima má rekja til ýmissa leiða, kíkjum á þær.

Frumbyggjarir hafa alltaf verið í landinu. Margir af múslimum í Palestínu voru afkomendur frumbyggja svæðisins, sem innihélt bæði arabísk og ekki arabísk samfélög. Þetta fólk hafði búið á svæðinu í kynslóðir og nærvera þeirra var fyrir 19. öld um aldir.

Arabískir múslimar hafa verið lengi í landinu. Meirihluti múslima í Palestínu voru arabar og nærvera þeirra á svæðinu nær aftur til útþenslu araba á 7. öld. Þessir arabísku múslimar voru oft afkomendur þeirra sem höfðu búið á svæðinu um aldir.

Fólksflutningar og landnám. Í gegnum aldirnar voru ýmsir fólksflutningar og byggðir á svæðinu vegna þátta eins og verslunar, landvinninga og trúarlegra pílagrímaferða. Til dæmis, hin heilaga borg Jerúsalem laðaði að sér múslima víðsvegar um íslamska heiminn sem staður sem hefur trúarlega þýðingu.

Og svo voru þeir sem flökkuðu um svæðið á úlföldum sínum og hafa gert um aldir með ekkert fast aðsetur. Hér er átt við Bedúínasamfélögin. Hirðingjabedúínasamfélögin á svæðinu voru einnig hluti af múslimabúum. Þeir fóru um eyðimerkursvæði Levant, þar á meðal hluta af nútíma Ísrael og Palestínu og á Arabíuskaga sem Sínískaga. Gyðingar í fornöld komu einmitt fyrst til svæðissins þann veginn.

Kannski eru gyðingar og múslimar á svæðinu skyldari en þeir vilja viðurkenna. Ef grannt er skoðað eru frumbyggjarnir ýmis gyðingar eða múslimar og eiga sömu forfeður.  

Íbúar svæðisins hafa verið á mörkunum að semja um frið og eins með Ísraelmenn og nágrannaþjóðir þeirra, sbr. Abraham samkomulaginu, Óslóar samkomulagið og friðarsamninga Egypta, Jórdana við Ísrael. Eigum við ekki að vera bjartsýn og spá friði, frekar en ófriði fyrir framtíðina? Möguleikinn er fyrir hendi.

Lærdómurinn er að þekkja alla söguna og allar hliðar áður en við komum með (for)dóma.

Núverandi staða: Ljóst er að mörg mistök voru gerð og ófyrirséðir atburðir sem leiddi til atburðarrásina eins og hún varð.  Í fyrsta lagi, fengu Ísraelar í Yom Kippur stríðinu njósnir fyrirfram um yfirvofandi hættu en brugðust seint við. Sama um þetta stríð, líkt og ég bjóst við, fengu Ísraelar njósnir þrjá daga fyrir árásina frá Egyptum en vanmátu andstæðinginn.

Hamas gerðu árás á Ísrael með stærra umfangi en áður, það er eini munurinn frá fyrri árásum þeirra. Það hefur sjálfsagt komið þeim á óvart hversu lélegar varnir Ísraela voru og því varð mannfallið svona gífurlegt.  Hverju bjuggust Hamasliðar við af hálfu Ísraela? Að sjálfsögðu hefndaraðgerðir en líklega ekki allsherjar innrás, þar sem ekki verður stoppað fyrr en allir Hamasliðar eru drepnir. Þar vanmátu þeir afleiðingar gerða sinnar. Þeir treystu á að Ísraelar þora ekki í borgarhernað með tilheyrandi mannfalli óbreyttra borgara og allra aðila (og fordæmingar heimsbyggðarinnar). En Ísraelum var stillt upp við vegginn. Þeir verða að klára þetta stríð með sigri, því að þeir "misstu andlitið" - álitið. Annars er hætt á að aðrir fari af stað og geri árás á Ísrael. Sama með Rússa, þeir verða að klára og sigra í Úkraníu stríðið, annars missa þeir "andlitið" sem stórveldi (í þeirra augum heimsveldi).

Sumir segja að ekki sé hægt að afmá slík samtök, aðrir komi þá bara í staðinn og taki upp flaggið. En það er ekki rétt. ISIS samtökin voru gjörsigruð og sagan er full af uppreisnarsamtökum sem voru gjörsigruð og hafa aldrei sést síðan.

Að lokum: Gott er að hafa í huga eftirfarandi þegar við höldum að heimurinn sé að farast nú á síðustu og verstu tímum: Heimurinn skiptist í það sem fellur undir okkar stjórn og það sem er utan við okkar stjórnar. Hamingja felst í að greina þar á milli, láta ekki það sem er utan okkar stjórnar á okkur fá og breyta rétt þegar kemur að því sem er undir okkar stjórn. Epiktets, stóuspekingur.

Hæstaréttardómarinn Antonin Scalia: Stjórnarskráin, ekki réttindaskrá, gerir BNA frjáls

Hinn látni hæstaréttadómari og lögspekingur Antonin Scalia vissi hvað stjórnarskrá Bandaríkjanna þýddi í raun.

Hæstaréttardómarinn Antonin Scalia segir það eins og það er, frelsi Bandaríkjanna kemur ekki frá málfrelsi eða prentfrelsi. Ég ætlað þýða hérna viðtal við hann, sjá slóð hér að neðan til að útskýra málið betur.

Hér hefur Scalia orðið:

"Það er ekki rétturinn til að bera vopn sem heldur okkur frjálsum, né rétturinn til að „vera öruggur … gegn óeðlilegri leit og handtöku“ eða „hröð og opinber réttarhöld með hlutlausum kviðdómi".

Ástæðan fyrir því að grunnfrelsi Bandaríkjanna hefur varað í meira en 200 ár, sagði Scalia í ræðu hjá Federalist Society í Morristown, N.J., eru ekki breytingar á stjórnarskránni heldur stjórnarskráin sjálf.

„Sérhver einræðisherra úr tinihorni í heiminum í dag, sérhver forseti með ævisetu, hefur réttindaskrá,“ sagði Scalia, höfundur bókarinnar "Reading Law: The Interpretation of Legal Texts“ árið 2012. „Það er ekki það sem gerir okkur frjáls; ef það gerðist myndirðu frekar búa í Simbabve. En þú myndir ekki vilja búa í flestum löndum í heiminum sem hafa réttindaskrá. Það sem hefur gert okkur frjáls er stjórnarskráin okkar. Hugsaðu um orðið "stjórnarskrá;" það þýðir uppbygging.

Þess vegna deildu landsfeður Bandaríkjanna ekki um réttindaskrána á stjórnarskrársáttmálanum frá 1787 í Fíladelfíu, sagði hann, heldur frekar uppbyggingu alríkisstjórnarinnar.

"Snilldin við bandaríska stjórnskipunarkerfið er að dreifa valdinu,“ sagði hann. „Þegar vald er miðstýrt gegnum eina manneskju, eða einum hluta [stjórnarinnar], er réttindaskrá bara orð á blaði.

Scalia sagði að djúpstæðasta og mikilvægasta frávikið frá stjórnarskrárgerð bandarísku þjóðarinnar og meginreglunni um sambandshyggju sem verndar ríkin gegn sambandsvaldi hafi komið árið 1913, þegar 17. breytingin var fullgilt, sem gerði ráð fyrir beinum kosningum bandarískra öldungadeildarþingmanna. Áður skipuðu ríkistjórnir bandaríska öldungadeildarþingmenn.

"Þvílíkur munur er það,“ sagði Scalia. "Þegar þú ert með frumvarp sem segir að ríki fái ekki alríkisvegasjóði nema þau hækki drykkjualdurinn í 21 árs myndi það frumvarp ekki standast. Ríkin sem höfðu lægri drykkjualdur myndu segja öldungadeildarþingmönnum sínum: "Þú kýst það og þú ert farinn".

"Þetta hefur allt breyst. Þið hafið nú öldungadeildarþingmenn sem hafa engin tengsl við ríkisstjórnina, aldrei verið í ríkisstjórn og sumir þeirra hafa aldrei starfað innan ríkisins.“

Það tók 86 ár og 187 ályktanir þar til 17. breytingin var samþykkt, samkvæmt The Heritage Foundation Guide to the Constitution. En sum ríki höfðu þegar farið í þá átt með því að halda óbindandi prófkjör til að velja bandarískan öldungadeildarþingmann sinn þar sem þingmenn ríkisins myndu skuldbinda sig til að kjósa sigurvegara þessara ráðgefandi kosninga.

En þrátt fyrir að margir litu á þetta sem jákvæða, lýðræðislega breytingu, hélt Scalia því fram að hún hafi fjarlægt mikilvægan bjálka í stjórnarskrárgerðinni sem þeir settu á laggirnar til að vernda sambandsstefnuna og ríkishagsmuni.

Sumir viðstaddir þingmenn ríkisins samþykktu það.

„Þetta var slæm framsækin hugmynd,“ sagði þingmaðurinn Michael Carroll, repúblikani í Morris Plains, N.J. "Öldungadeild Bandaríkjanna var mun móttækilegri og ábyrgari fyrir breytinguna vegna þess að hún varð að standa ábyrgð gagnvart ríkjunum."

Án 17. breytingarinnar, sagði þingmaðurinn Jay Webber, repúblikani í Parsippany, N.J., gætu embættismenn flokksins haft áhrif á landsvísu.

„Í ríki eins og New Jersey, þar sem fylkisflokkaskipan er svo sterk, gætirðu búist við því að áhrifin færast yfir til héraðsformanna og annarra valdamiðlara,“ sagði hann. „Það sem þeir gera núna á ríkisstigi, gætu þeir hafa verið í aðstöðu til að gera á landsvísu.

Þó að það gæti breytt forgangsröðun bandarískra öldungadeildarþingmanna í New Jersey, myndi afnám 17. breytingarinnar líklega ekki breyta verulega hver þjónaði, að sögn Kim Guadagno, ríkisstjóra ríkisins.

„Demókratar hafa verulegan skráningarkost í ríkinu,“ sagði hún. „Ég er ekki viss um að þú myndir sjá neina meiriháttar breytingu á því hverjir urðu öldungadeildarþingmenn í Bandaríkjunum. En það gleður mig að sjá Scalia dómara beina athyglinni að breytingunni og hvað hún þýddi fyrir landið í heild.“

Scalia sagði að tilhneigingin til að nota stjórnarskrár sem löggjafarskjöl hafi aukist á undanförnum árum þar sem sérhagsmunir hafa lært að setja "gæluverkefni" inn í stjórnarskrár.

"Stjórnarskrá snýst um að setja skipulag; þetta snýst ekki um að skrifa óskir sérhagsmunahópa," sagði hann.

Hann sagði reyndar að því minna sem gert væri við stjórnarskrána, því betra. Í fyrirspurnatímanum spurði einhver hvort stjórnlagaþing væri í þágu þjóðarinnar.

"Stjórnlagaþing er hræðileg hugmynd,“ sagði hann. „Þetta er ekki góð öld til að skrifa stjórnarskrá."

En Scalia segist hafa farið til margra Evrópulanda. Og hann var hneykslaður á að hjá sumum Evrópuríkjum var engin aðgreining á milli löggjafarvalds og framkvæmdarvalds (líkt og er á Íslands og hann hefði ekki haldið vatni af vandlætingu ef hann hefði komið til Íslands og skoðað starfsemi Alþingis) og hann jók lofi á tvískiptingu löggjafarþingsins, í Fulltrúardeild og Öldungadeild (líkt og var á Alþingi framan af).

Þetta hafi verið ákveðið svona af ástæðu, að víðtæk samstaða yrði um lagasetninguna sem færi í gegnum þingið, báðar deildir. Þetta væri meginvörn minnihlutans. Þessi fyrirstaða - tvískiptin - tryggi góða og vandaða löggjöf.

Eitthvað sem íslenskir Alþingismenn mættu hafa í huga en oft eru íslensk lög hrákasmíð, þ.e.a.s. þessi litla löggjöf sem er sett á Íslandi, lögin koma í dag í bílsförmum frá Evrópusambandinu án þess að nokkur æmtir eða skræmir. Einu sinni var Alþingi tvískipt. Það var afnumið. Íslendingum fannst fyrirstaðan vera of mikið vandamál, of tímafrek, nokkuð sem Scalia fannst vera kostur.

Law News Supreme Court Justice Scalia: Constitution, Not Bill of Rights, Makes Us Free

Hér útskýrir hann þetta í ræðu:

Pólitíkin í Miðausturlöndum er einföld en samt flókin

Misvísindi skilaboð eða fréttir berast frá Miðausturlöndum.

Nokkuð ljóst er að það ríkir kalt stríð á landsvæðinu og skiptast andstæðar fylkingar annars vegar í bandalag undir forystu Sádi-Arabíu en hins vegar bandalag undir foryrstu Írans og er þessi skipting að mestu byggð á trúarörmunum, Sjía og súnní. Sjía-menn eru í meirihluta í Íran, Írak, Aserbaídsjan og Barein og fjölmennir í Líbanon, en súnnítar eru í meirihluta meira en fjörutíu ríkja frá Marokkó til Indónesíu. 

Annars staðar er skiptingin í trúar og pólitískar fylkingar óljósari. Eins og til dæmis í Jemen. Jemenar skiptast í tvo helstu íslamska trúarhópa: 65% súnníta og 35% sjía. Aðrir telja fjölda sjíta vera 30%. Svo er staðan flókinn í Sýrlandi en Íran hefur studd bakið við núverandi stjórn í borgarastyrjöldinni. Stærsti trúarhópurinn í Sýrlandi eru súnní-múslimar, sem eru um 74% íbúanna, þar af eru arabískumælandi súnnítar í meirihluta.  Íranir hafa mikil áhrif á bæði löndin pólitískt.

En auðljóst er að Íranir og Sádar eru að keppast innbyrgðis um hvort ríkið er öflugast í Miðausturlöndum.  Ísrael er þarna flækt í þessari valdabaráttu. Engar pólitískar breytingar hafa í raun átt sér stað síðan landið gerði friðarsamninga við Egyptaland og Jórdaníu. Svo kom Donald Trump til sögunnar og frægt friðarsamkomulag var undirritað af hálfu Ísrael við Barein, Morrókkó, Súdan og Sameinuðu arabísku furstadæmin. Sádar skrifuðu ekki undir en þeir voru baksviðs. Þeir t.d. leyfðu flug Ísraela yfir Sádi-Arabíu sem er beinlínis viðurkenning á tilverurétt Ísraels.  Abraham samkomulagið var og er þyrnir í augum Írana.

Nýverið hafa borist fréttir af að Ísrael og Sádi-Arabía væri hugsanlega að fara að skrifa undir friðarsamning. Í því ljósi er ekki skrýtið að Íran hugsi sér til hreyfings og beiti fyrir sig fylgjara sína í Hamas samtökunum og Hezbollah í Líbanon til árása á Ísrael. Ástæðan er auðljós. Sú fylking sem hefur Ísrael með sér í liði, hefur yfirhöndina enda Ísrael kjarnorku- og herveldi. En svo hittust samninganefndir Sáda og Írana og ræddu saman með milligöngu Kína. Hvað er í gangi? Hvað er að gerast á bakvið tjöldin?

Þótt þessi árás Hamas á Ísrael hafi komið á óvart líkt og gerðist í Yom Kippur stríðinu 1973, sem var talið vera álitshnekkir fyrir Ísrael stjórn, náðu Ísraelsmenn fljótt vopnum sínum og sigruðu með afgerandi hætti.

Lærdómurinn var sá að ákveðið var að koma á fót hóp sérfræðinga sem ætti að sjá fyrir sér alla möguleikar og ómögulegar hættur sem steðji að Ísraelsríki.  Svona árás hefur örugglega verið sett fram sem sviðsmynd. En tímasetningin og raun upplýsingar í tíma hefur kannski vantað hjá Ísraelmönnum, en það á eftir að koma í ljós. Ísraelmenn höfðu t.d. veður af væntanlegu stríði 1973, voru að byrja að kalla saman varalið en of seint.

Nú er spurning hvort Íran takist að reka fleyg í bandalag Arabaþjóða við Ísrael. Hvort sem verður, þá munu Ísraelmenn ekki hætta fyrr en Hamas-samtökin eru úr sögunni og það er bara gert með innrás í Gaza. Afleiðingin verður hernám þessa 400 ferkílómetra svæðis, sett verður á fót ný stjórn á svæðinu sem er Ísraelmönnum þóknanlegri. En svo er það spurning hvort Ísraelmenn fari lengra og geri árás á Íran eða Líbanon. Það er því mjög ófriðvænlegt í þessum heimshluta og ekkert nema stríð framundan. Uppgjör verður á einn veg eða annan.

Að lokum, það er bara ein leið fyrir Hamas-liða að fá eldflaugar, vopn og skotfæri og það er í gegnum Sínaískagann. Talað er um að einstaka hershöfðingjar í Egyptalandi séu hliðhollir Hamas og hjálpað eða leyfi hergagnaflutninga til Gaza. Eldflaugarnar sem rigndi yfir Ísrael voru flestar heimagerðar. En það þarf líka fjármagn til að gera slíkar eldflaugar og vopna, þjálfa og reka herliða Hamas en talið er að minnsta kosti 1000 Hamas-liðar hafi farið yfir landamæri Ísraels.

Fjarvera Bandaríkjanna í pólitík Miðausturlanda er eins og hróp í eyðimörk.  Galin ríkisstjórn Joe Bidens, sem nýtur enga virðingar á alþjóðavettvangi, hefur hleypt Kínverjum inn í geópólitík svæðisins og aðkoma slíkt stórveldis gerir ekkert annað en að flækja stöðuna enn frekar. Reyndar hafa Bandaríkjamenn ekkert gert annað en að skilja eftir sviðna jörð í Miðausturlöndum og oft hafa afskipti þeirra verið til hiðs verra. Í valdatíð Donalds Trumps, þegar Bandaríkjamenn voru óháðir um olíu frá þessum heimshluta, var mjög friðvænlegt umhorfs og samskiptin frábær.

En nú, vegna galina græna stefnu Biden stjórnarinnar, er orkuskortur og hátt eldsneytisverð í Bandaríkjunum.  Bandaríkjamenn munu því hugsanlega fara að skipta sér aftur af pólitík svæðisins.

 

 

Friðarverðlaun Nóbels falla ekki alltaf réttum aðila í hönd - Samanburður á Obama og Trump

Það er óhætt að segja að menn uppskeri ekki alltaf það sem þeir sá.  Stundum fær nágranninn eða andstæðingurinn laun erfiðisins með því að gera ekki neitt nema að vera til.

Þetta rifjast upp þegar rýnt er í samtímasöguna og hvernig Nóbelnefndin norska var og er pólitísk í eðli sínu. Það er enn í fersku minni margra þegar Barack Obama, þá nýkjörinn Bandaríkjaforseti, fékk friðarverðlaun Nóbels. Maðurinn hafði í sjálfu sér lítið gert til að verðskulda þennan heiður, enda tiltölulega nýlega tekinn við völdum.

Norska Nóbelnefndin sem úthlutar þessum verðlaunum tilkynnti um þetta í nóvember 2009. Í greinargerð nefndarinnar segir að Obama hljóti verðlaunin fyrir að berjast fyrir því að grynnkað verði á kjarnorkuvopnabúrum kjarnorkuveldanna og fyrir áherslur sínar á frið í heiminum. Obama leggur til dæmis mikla áherslu á að knýja fram frið í Miðausturlöndum.

Það er nokkuð skondið að fá fyrirfram verðlaun fyrir eitthvað sem maður segist ætla að gera, en gerir svo ef til vill aldrei eða ætlaði sér aldrei að gera. Af hverju norska Nóbelnefndin ákvað að verðlauna Obama fyrirfram er hulin ráðgáta. Kannski ætlaði að nefndin að binda hendur hans fyrirfram og gera hann að friðarforseta hvort sem honum líkar betur eður verr.

Obama reyndist aldrei vera friðarhöfðingi. Honum tókst ekki að binda endi á stríðið í Afganistan og í valdatíð hans, sem stóð frá 20. janúar 2009 til 20. janúar 2017, komu fram hryðjuverkasveitir ISIS sem stofnuðu Kalífaríki. Það var eftirmaðurinn hans, Donald Trump, sem þurfti að slökkva þá elda.

Sem sé, Obama stóð í margvíslegum átökum í forsetatíð sinni.

Sumar mikilvægar hernaðaraðgerðir og átök í valdatíð hans voru meðal annars stríðið í Afganistan. Bandaríkin höfðu tekið þátt í stríði í Afganistan síðan 2001 sem hluti af víðtækari stríðinu gegn hryðjuverkum, og þetta hélt áfram meðan Obama forseta var við völd. Reyndar fyrirskipaði hann aukningu fjölda hermanna senda til Afganistan árið 2009 sem hluti af stefnu til að koma á stöðugleika í landinu.

Vegna misvísinda skilaboða sem ríkisstjórn hans sendi til heimsins, varð framhald á Íraksstríðinu. Þó að stórum bardagaaðgerðum í Írak hafi formlega lokið áður en Obama forseti tók við völdum, var enn umtalsverð viðvera Bandaríkjahers í Írak á meðan hann var forseti. Bandaríkjamenn drógu hermenn sína til baka frá Írak í lok árs 2011, en sumir hermenn voru eftir í þjálfunar- og ráðgjafarskyni og var svo alla hans valdatíð.

Svo má nefna Operation Inherent Resolve. Þessi aðgerð fólst m.a. í þátttöku bandarískum hersveitum sem hluti af bandalagi sem barðist gegn Íslamska ríkinu (ISIS) í Írak og Sýrlandi. Það hófst árið 2014 og hélt áfram í forsetatíð Obama.

Hernaðaraðgerðir í Líbíu. Árið 2011 gerðu Bandaríkin og bandamenn þeirra í NATO loftárásir í Líbíu sem hluti af alþjóðlegu átaki til að vernda óbreytta borgara og framfylgja flugbannssvæði í borgarastyrjöldinni í Líbíu. Þessu misheppnuðu aðgerðir gerðu ekkert annað en hvetja til borgarastyrjaldar og óstöðuleika í landinu. Síðan þá hefur landinu verið skipt í tvennt, og tvær ríkisstjórnir sitja í Líbíu.

Drónaárásir Bandaríkjahers hafa alla tíð verið umdeildar en hann hikaði ekki við að styðjast við þessa bardagaaðferð. Obama forseti heimilaði fjölda drónaárása á grunaða hryðjuverkamenn í ýmsum löndum, þar á meðal Pakistan, Jemen og Sómalíu, sem hluti af víðtækari viðleitni gegn hryðjuverkum. Þetta jaðrar við stríðsglæpi, ef ekki árás á sjálfstæði viðkomandi ríkja enda höfðu Bandaríkjamenn ekki lýst yfir stríði á hendur viðkomandi ríki.

Þá komum við að þætti Donalds Trumps.Í forsetatíð Donalds Trumps, sem stóð frá 20. janúar 2017 til 20. janúar 2021, var nokkur athyglisverð þróun tengd stríði og friði.

Donald Trump tók við þrotabúi fyrirrennara sinn, Obama og varð framhald á þeim átökum sem fyrir voru þegar hann tók við völdum.

Mörg hernaðarátakanna sem voru í gangi áður en Trump forseti tók við embætti héldu áfram á forsetatíð hans. Þar á meðal var stríðið í Afganistan og baráttan gegn ISIS í Írak og Sýrlandi. Þó Trump hafi lýst yfir vilja til að draga bandaríska hermenn til baka úr þessum átökum, varð umtalsverð fækkun hermanna ekki fyrr en seint á forsetatíð hans. Í lok forsetatíð hans var til áætlun um brotthvarf Bandaríkjahers frá Afganistan sem Biden klúðraði svo eftirminnilega.

Donald Trump treysti aldrei Írönum til að standa við samkomulag um að koma sér ekki upp kjarnorkuvopnum og afturköllun frá Íran kjarnorkusamningnum varð að raunveruleika. Í maí 2018 tilkynnti Trump forseti afturköllun Bandaríkjanna úr sameiginlegu heildaraðgerðaáætluninni (JCPOA), almennt þekktur sem Írans kjarnorkusamningurinn. Þessi ákvörðun jók spennuna við Íran og leiddi til aukinna refsiaðgerða Bandaríkjanna gagnvart efnahag Írans.

Sá einstaki atburður varð í heimssögunni að friður ríkti og viðræður átti sér stað milli Bandaríkjanna og N-Kóreu í valdatíð Trumps. 

Trump tók þátt í áberandi erindrekstri við leiðtoga Norður-Kóreu, Kim Jong-un. Þetta fólst m.a. í sér sögulega fundi milli leiðtoganna tveggja á árunum 2018 og 2019. Þó að þessir fundir hafi vakið bjartsýni um möguleika á afvopnun kjarnorkuvopna og friðar á Kóreuskaga, voru framfarir takmarkaðar og spennan var viðvarandi en engin átök áttu sér stað. En Trump var fyrstu Bandaríkjaforseta til að ræða beint við einræðisherra N-Kóreu.

Helsta afrek Trumps var að koma á friði í Miðausturlöndum með Abraham samkomulaginu svonefnda. Árið 2020 hafði Trump-stjórnin milligöngu um samninga milli Ísraels og nokkurra arabaríkja, þar á meðal Sameinuðu arabísku furstadæmin, Barein, Súdan og Marokkó. Þessir samningar, þekktir sem Abrahamssáttmálinn, voru taldir mikilvægur diplómatískir árangur í Miðausturlöndum. 

Það vakti furðu sumra að norska Nóbelsverðlauna nefndin tók Trump ekki til greina sem Nóbelsfriðarverlaunahafa fyrir þetta afrek en margir tilnefndu hans sem verðugan verðlaunahafa. Jared Corey Kushner, tengdasonur Trumps lék þar stórri rullu við að koma friði á.

Borgarastríðið hélt áfram í Sýrlandi í valdatíð Trumps og stendur enn. Bandaríkin héldu áfram að taka þátt í Sýrlandsdeilunni og í forsetatíð Trump, fyrst og fremst með stuðningi sínum við hersveitir undir forystu Kúrda í baráttunni gegn ISIS. Árið 2019 fyrirskipaði Trump forseti brotthvarf bandarískra hermanna frá norðausturhluta Sýrlands, ákvörðun sem sætti gagnrýni fyrir að hafa hugsanlega gert bandamenn Kúrda berskjaldaða.

Það er mikilvægt að hafa í huga að nálgun Trumps forseta að utanríkisstefnu og alþjóðasamskiptum einkenndist af áherslu á tvíhliða samningaviðræður, löngun til hernaðarafnáms á ákveðnum sviðum og vilja til að nota efnahagslega skiptimynt í bland með refsiaðgerðum. Nálgun hans á hnattræn málefni einkenndist oft af ófyrirsjáanleika og breytingum á stefnumótun og hræddi hann margan einræðisherrann til samstarfs með því móti, sbr. einræðisherra N-Kóreu.

Á heildina litið voru bæði diplómatísk afrek og áframhaldandi átök í forsetatíð Donald Trump, sem gerir það að flóknu tímabili hvað varðar stríð og friðarvirkni.

Það mætti bæta við hvernig forsetatíð Joe Bidens er til samanburðar við þá Obama og Trumps.  Hann fer illa út í slíkum samanburði. Má þar helst nefna hörmulegt brotthvarf Bandaríkjahers frá Afganistan, í raun algjöran ósigur, pólitískt og hernaðarlega gagnvart illa vopnuðum Talibönum. Brotthvarf Bandaríkjahers úr landinu segja sumir hafa verið verra en úr Víetnam. Algjör álitshnekkir sem enn er ekki sopið úr ausunni enn.

Joe Biden tókst ekki diplómatískt að koma í veg fyrir stríð í Úkraníu og í raun er hann að kynda undir áframhaldandi átökum með vopnasendingum og fjárstuðningi við Úkraníu stjórn. Hætta er á frekari átökum í Evrópu, sbr. liðssafnað Serbíu við Kósóvó.

Kínverjar láta ófriðlega við Taívan enda virðast þeir ekki bera neina virðingu fyrir Joe Biden og kumpánum hans (nú er verið að rannsaka spillingarmál hans og hvort Kínverjar hafi keypt aðgang að honum og hvort hann hafi framið landráð með að þiggja mútur frá Kína og fleiri ríkjum). 

Framtíðin er ekki björt hvað varðar friðarhorfur og í raun er mikil hætta á beinum átökum milli kjarnorkuveldana Bandaríkin og Rússland. Það þýðir bara eitt, ragnarök og þriðja heimsstyrjöldin og kannski gjöreyðing mannkyns.     

 

Kevin McCarthy vikið úr embætti forseta fulltrúadeildar Bandaríkjaþings er söguleg tíðindi

Hann hefði mátt segja sjálfum sér að hann væri valtur í sæti en hann trúði ekki að hægt væri að koma honum úr embætti. Það þurfti 30 umferðir til að kjósa hann í upphafi og með þeim formerkjum að einn þingmaður gæti borið upp vantraust yfirlýsingu á hendur hans og borið undir atkvæðagreiðslu. Nú hefur það gerst.

Fjölmiðlar hérlendis keppast við að kalla andstæðinga hans vera yst til hægri og þeir séu n.k. hægri öfga. En það er bara ekki rétt. Þeir sem felldu hann voru búnir að vara McCarthy við að hann yrði að skera niður fjárlög enda stefnir í $2 billjónir halla rekstur á ríkissjóð en heildarskuldir ríkisins eru komnar upp í $33 billjónir (e. trillions). Vaxtagjöldin slaga upp í $1 billjón (milljarður milljarða). Þótt ríkir séu, bera Bandaríkjamenn ekki svo miklar skuldir til langframa.

Kannski var það sem gerði útslagið er að Joe Biden sagðist hafa gert samkomulag við McCarthy um áframhaldandi fjáraustur í Úkraníu stríðið eftir að núverandi bráðabirgða fjárlagatímabil lýkur eftir 45 daga en sá síðarnefndi neitaði.

Hann fór heldur ekki eftir beiðni flokksmanna sinna um að greitt yrði um einstaka útgjaldalið, í stað pakka atkvæðagreiðslu en í slíkum pakka leynist margir útgjaldaliðir sem annars hefðu e.t.v. ekki verið samþykktir. Þannig hlaða útgjaldaliðirnir utan á sig eins og snjóbolti á leið niður brekku af því að allir vilja koma sína að. 

Er loksins komin ábyrgð í bandarískum stjórnmálum? Getum við Íslendingar e.t.v. einnig komið slíku fyrirkomulagi á? Til dæmis fjárlögin 2023-24 yrðu afgreidd úr Alþingi eftir kosningu um helstu kostnaðarliði. Greitt atkvæði um heilbrigðismál, svo menntamál, þ.e.a.s. stóru liðina.

 

 

Hallalaus fjárlög í Bandaríkjunum og Íslandi

Á Bandaríkjaþingi hefur staðið styrr um fjárlög Bandaríkjanna þetta misseri. Það stefndi í að ríkisstofnanir myndu lokast ef fjárveitingar kæmu ekki fyrir næsta ár þann 1. október.  Ákveðið var milli flokkanna beggja að gera 45 daga bráðabirgðar fjárlög til að redda sér fyrir horn.

Þetta hefur verið gert í áratugi, Bandaríkjaþing fer í gott sumarfrí og svo er mætt og reynt að ganga frá fjárlögum á örfáum dögum. Oftast eru fjárlagaliðirnir settir í pakka á síðustu stundu og þá verða þingmenn að kyngja ýmislegu sem leynist í pakkanum.

Nú hafa nokkir þingmenn repúblikana gert uppreisn og vilja að greidd verða atkvæði um einstaka liði fjárlaganna.  Þeim er alveg nóg boðið en hallinn á ríkiskassann er kominn upp í 33 billjónir Bandaríkjadala sem er nýtt met. *Billjón er milljarður milljarða dollara.

Hallareksturinn hjá ríkisstjórn Joe Biden nemur mörgum billjónum á aðeins þremur árum sem Bandaríkjaþing reyndar skammtar og ætti ekki að taka þátt í. Þessum mönnum er nóg boðið og demókratar og fjölmiðlar þeirra, þar á meðal á Íslandi, hjá RÚV og Vísir, keppast við að kalla þá öfga hægrimenn! Bara fyrir að vilja ekki reka ríkissjóð með halla!

Bandaríkin eru tæknilega séð gjaldþrota og með sama áframhaldi de facto gjaldþrota. Þingmenn veðja á að framtíðar tekjur bjargi þeim fyrir horn en það er óvíst að svo verð í ljósi hversu efnahag landsins er illa stjórnað.

Sömu sögu er að segja af Íslandi, hér stefnir í  að á árinu 2024 verði 46 milljarða kr. halli verði á heildarafkomu ríkissjóðs sem samsvarar 1% af vergri landsframleiðslu og það á góðæri ári. Peningaaustrið er geigvænlegt. Niðurskurðarhnífnum er aldrei beitt eða lítið notaður.

Keynes aðferðafræðin beitt í góðæri en hún á aðeins að beita í kreppuástandi en betra væri að fara eftir aðferðafræði Friedman. 

Þyrftu ekki að vera til lög um að það sé bannað að skila af sér halla fjárlögum? Sníða sér stakk eftir vexti og eiga til varasjóð, ef fjármögnun til dæmis heilbrigðiskerfisins fer yfir strikið? Sem er bráðnauðsynlegt að mæta. Önnur starfsemi ríkisins, svo sem er tengd menningarstarfsemi mætti éta það sem úti frýs. 

Hér tillaga að sparnaði: Hætta fjáraustur í stjórnmálaflokkanna sem slagar upp í milljarð. Ekki styðja fjölmiðla með fjárframlögum, nær væri að nota nefskattinn sem RÚV situr eitt að, 8 milljarða á ári og skipta þeirri köku milli þeirra eða það sem betra væri, ekki innheimta fjölmiðlaskatt yfir höfuð.  Markaðurinn sér um sitt.

Milton Friedman sagði um fjárlög ríkisstjórna: „Hafið auga með einu og bara einu: hversu miklu ríkisvaldið eyðir, því það er hinn sanni skattur. . . Ef þú ert ekki að borga fyrir það í formi skýrra eða afdráttarlausa skatta, þá ertu að borga fyrir það óbeint í formi verðbólgu eða í formi lántöku.“

46 milljarðar í lántöku fyrir fjárlagaárið 2024 eru aukaskattar sem borgað verður síðar. Hvað er átt við með því? Jú, framtíðar skattar þurfa að borga vaxtagjöld og lánið sjálft.

Að lokum: Friedman skildi að raunverulegir skattar á hagkerfið koma á endanum í formi ríkisútgjalda sem dregur úr auðlindum í opinberum tilgangi sem annars væri notað í einkageiranum. Kjósi hið opinbera að byggja brú eða veg hefði steypan og stálið getað verið notað til að framleiða hús og skrifstofubyggingar.

Hvernig aukin ríkisútgjöld eru fjármögnuð - með sköttum, nýprentuðum krónum og verðbólgu eða skuldum - er aukaatriði, sem hefur kannski aðeins lítil áhrif á hvata fólks. Kostnaður vegna aukinna ríkisútgjalda mun falla til með tilfærslu fjármagns frá einkanotum yfir í opinbera notkun.

RÚV og Vísir verja spillingarmál Bidens

Fjölmiðlarnir RÚV og Vísir skilja ekki umheiminn sem þeir lifa í og segja að engar sannanir hafi komið fram. Þeir skilja ekki hvað "Impeachment Inquiry" er.  Það er ekki sama og embættisafglapa ákæra (e. Impeachment). Hið fyrrnefnda er í gangi, einfaldlega rannsókn Fulltrúardeildar Bandaríkjaþings á meintum glæpum Biden fjölskyldunnar. En hvers vegna deildin fer í þennan rannsóknarleiðangur er önnur saga.

Ástæðan er einföld. Æðsta stjórn FBI er í höndum Demókrata og þessir spilltu einstaklingar styðja og hilma yfir glæpaverk Joe Bidens og fjölskyldu.  Sama á við um dómsmálaráðuneytið sem er í höndum demókratans Merrick Garland sem hefur reynst alshendis spilltur í störfum sínum. Talað er um repúblikanar vilji ekki aðeins ákæra Joe Biden, heldur einnig Merrick Garland (e. Department of Justice) og Alejandro Mayorkas (e. Department of Homeland Security), báða fyrir spillingu og hins síðastnefnda fyrir að hafa opin landamæri. 

Þessi rannsókn hefur leitt til viðamikla uppljóstranna uppljóstrara, nýrra sönnunnargagna en rannsóknin er rétt að byrja.  Rannsakendur lúra á mjög skemmandi upplýsingum fyrir Joe Biden sem þeir birta er líður á rannsóknina. En þeir vita líka af öðrum sönnunargögnum sem þeir komast ekki í nema með svona formlegri rannsókn og dyr að bankareikningum opnast sem staðfesta spillinga. Hér má sjá málgagn demókrata að reyna að verja Joe Biden: CNN til varnar Biden fjölskylduna

James Comer fer fyrir rannsóknina og úr því að íslenskir fjölmiðlar nenna ekki að vinna störf sín og virkilega skoða málið (ekki bara copy/paste erlend fréttaskeyti), þá kemur hér hvað Comer og co. segja hafa uppgötvað hingað til. Sjá slóðina:

Comer: Mountain of Evidence Reveals Joe Biden Abused his Public Office for his Family’s Financial Gain

Þar segir: "Síðan í janúar hefur eftirlitsnefndin leitt í ljós hvernig Bidens meðlimir og félagar þeirra stofnuðu yfir 20 skúffufyrirtæki, söfnuðu inn yfir 24 milljónum dollara frá Kína og öðrum erlendum löndum, greindi níu meðlimi Biden fjölskyldunnar sem hafa tekið þátt eða notið góðs af viðskiptakerfunum, og staðfesti að Joe Biden hafi haft samskipti við viðskiptafélaga fjölskyldu sinnar að minnsta kosti tvisvar sinnum.

Með því að hefja rannsókn á ákæruferli, benti Comer formaður á að nefndir um eftirlit og ábyrgð (House Committee on Oversight and Accountability), sé nú að rannsaka hvort Biden forseti hafi tekið þátt í refsiverðum brotum samkvæmt stjórnarskrá Bandaríkjanna. Eftirlitsnefnd Fulltrúadeildarinn, ásamt nefndum um dómstóla og leiðir og leiðir, mun halda áfram að fylgja peningunum og sönnunargögnunum til að veita ábyrgð svo að Bandaríkjamenn viti að opinberar skrifstofur þeirra eru ekki til sölu.

Frá því að við tókum við repúblikanameirihluta okkar í janúar, hefur eftirlits- og ábyrgðarnefnd þingsins afhjúpað fjall af sönnunargögnum sem sýna hvernig Joe Biden misnotaði opinbert embætti sitt fyrir fjárhagslegan ávinning fjölskyldu sinnar.

Í mörg ár hefur Biden forseti logið að bandarísku þjóðinni um þekkingu sína á og þátttöku í spilltum viðskiptakerfum fjölskyldu sinnar.

Að minnsta kosti tíu sinnum laug Joe Biden að bandarísku þjóðinni að hann talaði aldrei við fjölskyldu sína um viðskipti þeirra.

Hann laug með því að segja bandarísku þjóðinni að það væri „alger múr“ á milli opinberra ríkisstjórnarskyldna hans og einkalífs hans.

Við skulum hafa það á hreinu: það var enginn veggur. Dyrnar voru opnar fyrir þá sem keyptu það sem viðskiptafélagi lýsti sem „Biden vörumerkið.

Sönnunargögn sýna að Joe Biden, þáverandi varaforseti, talaði, borðaði með og þróaði tengsl við erlend viðskiptaaðila fjölskyldu sinnar. Meðal þessara viðskiptamarkmiða eru erlendir ólígarkar sem sendu milljónir dollara til fjölskyldu hans. Það felur einnig í sér kínverskan ríkisborgara sem sendi son hans um fjórða milljón dollara.

Joe Biden laug einnig að bandarísku þjóðinni um að fjölskylda hans græddi peninga í Kína. Hann hefur haldið áfram að ljúga um það, jafnvel þegar eftirlitsnefnd fulltrúadeildarinnar afhjúpaði bankavíxla sem afhjúpuðu hvernig Bidens tóku á móti milljónum frá kínverskum fyrirtækjum með veruleg tengsl við kínversku leyniþjónustuna og kínverska kommúnistaflokkinn.

Í þessari viku afhjúpuðum við tvær sendingar til viðbótar sem sendir voru til Hunter Biden sem komu frá Peking frá kínverskum ríkisborgurum. Þetta gerðist þegar Joe Biden var í framboði til forseta Bandaríkjanna. Og heimili Joe Biden er skráð sem heimilisfang styrkþega.

Hingað til hefur eftirlitsnefnd þingsins afhjúpað hvernig Bidens og félagar þeirra stofnuðu yfir 20 skúffufyrirtæki - sem flest voru stofnuð þegar Joe Biden var varaforseti - og söfnuðu inn yfir 24 milljónum dollara á árunum 2014-2019.

Við höfum einnig bent á níu meðlimi Biden fjölskyldunnar sem hafa tekið þátt í eða notið góðs af þessum viðskiptakerfum.

Joe Biden sjálfur

Joe Biden er „Vörumerkið“. Og Joe Biden mætti að minnsta kosti tvisvar sinnum með viðskiptaaðilum og félögum sem sendi merki um aðgang, áhrif og völd til þeirra sem voru reiðubúnir að borga fyrir það.

Bandaríska þjóðin krefst ábyrgðar á þessari spillingarmenningu.

Hún krefjast þess að fá að vita hvernig þessi áform hafa komið Biden forseta í hættu og ógnað þjóðaröryggi okkar.

Hún krefjast þess að settar verði verndarráðstafanir til að koma í veg fyrir að opinberir embættismenn selji aðgang að opinberu embætti sínu í einkahagnaðarskyni.

Undir forystu Kevins McCarthys forseta hafa repúblikanar í fulltrúadeildinni nú hafið rannsókn á ákæru á hendur Joe Biden forseta.

Með því að opna rannsókn á ákæru beinist rannsókn okkar nú að því hvort Biden forseti hafi tekið þátt í refsiverðum brotum samkvæmt stjórnarskrá Bandaríkjanna.

Það veitir þinginu, kjörið af fólkinu, kleift að halda áfram að veita svör, gagnsæi og ábyrgð sem bandaríska þjóðin krefst og á skilið.

Í seinni sögu hafa demókratar valdið miklu tjóni á trúverðugleika rannsókna þingsins með því að selja rússneska samráðsgabbinn (gegn Donald Trump).

En þessi nefnd, undir þessum meirihluta, mun ekki stunda slíkar nornaveiðar byggðar á framleiddum ásökunum, tilsvörum og engum raunverulegum sönnunargögnum.

Í dag mun eftirlitsnefnd þingsins skoða á annan tug sönnunargagna sem sýna spillingu Joe Biden og misnotkun á opinberu embætti. Þetta felur í sér tölvupóst, textaskilaboð, bankagögn og vitnisburð um Biden viðskiptafélaga.

Við munum heyra frá laga- og fjármálasérfræðingum um þessi sönnunargögn og glæpi sem kunna að hafa verið framdir þegar Joe Biden var seldur um allan heim."

Hér viðurkennir hinn elliæri Joe Biden í beinni útsendingu að hafa haft afskipti af innanríkismálum Úkraníu og krafist af forseta landsins að tiltekinn saksóknari yrði rekinn úr embætti en sá var að rannsaka spillingamál tengdum orkufyrirtæki sem sonur hann átti sæti í. Annars fengi ríkisstjórn Úkraníu ekki 1 milljarð dollar í lán frá Bandaríkjunum. Joe Biden: "If the prosecutor is not fired, you're not getting the money"

Það er alveg sama hvað Joe Biden gerir, aldrei er hann ákærður. Hann t.d. geymdi leyniskjöl í bílskúr sínum, í Kínahverfi og týndi þúsunda skjala en hann hafði sem varaforseti enga heimild til að taka þessi skjöl með sér heim eins og forseti Bandaríkjanna hefur. Bara Donald Trump hefur verið ákærður fyrir sömu sök (og allir aðrir forsetar á undan gerðu en voru ekki ákærðir).

Að lokum. Þurfa þessi íslensku fjölmiðlar ekki að endurskoða hvernig þeir vinna erlendar fréttir? Hafa a.m.k. einn sérfræðing (fréttaskýrenda) á sínum snærum sem kafar ofan í erlendar fréttir og reynir að átta sig á "söguefninu" hverju sinni? Veit ekki um Vísir hvort þeir hafa efni á slíkum sérfræðing en RÚV hefur sannarlega efni á slíku, með 8 milljarða í meðgjöf með nauðungaráskrif borgara yfir 18. ára aldri og fyrirtækjum landsins.