Segir NATO-aðild tryggja öryggi, ekki ESB

„Við erum stofnaðilar að lang­öflug­asta ör­ygg­is- og varn­ar­sam­starfi í heimi og þar geng­ur okk­ur vel,“ sagði Þór­dís Kol­brún Reyk­fjörð Gylfa­dótt­ir ut­an­rík­is­ráðherra þegar hún var spurð um mögu­lega aðild Íslands að Evr­ópu­sam­band­inu.

Segir NATO-aðild tryggja öryggi, ekki ESB

Þetta er rétt hjá Þórdísi. Það kemur einnig fram að 80% af fjármagni NATÓ komi utan Evrópu, sem þýðir í raun Bandaríkin (og Kanada að litlu leyti) borgi brúsann. Við sitjum á baki risa. Bandaríkin eru risaveldi en jafnvel risaveldi geta lent í vanda.

Joe Biden glopraði út úr sér að BNA væru tilbúin í hernaðarátök vegna Taívan. Nú er svo komið að slagurinn, ef hann yrði tekinn, er orðinn ansi jafn milli Kína og Bandaríkin. Síðarnefnda stórveldið myndi þurfa að taka á öllum sínum mætti  til að standa í stríði við Kína.  Hvar er þá Ísland statt? BNA gætu de facto ekki varið landið, hefðu ekki mannskap né tæki til þess. Myndu BNA koma Íslandi til varnar ef það kynni að leiða til kjarnorkustyrjaldar?

Þetta eru ekki vangaveltur, við höfum fordæmi úr fortíðinni, þegar Írak og Afganistan stríðin voru í fullu gangi, tók Bandaríkjaher sitt hafurtask og kvatti hvorki kóng né prest, í bókstaflega merkingu og fór einhliða. Hvað gera Danir þá? Dustar rykið af baunabyssum varðskipanna tveggja? Endurpanta afgamlar hríðskotabyssur frá Noregi? Krossa fingur og vona það besta?

Ef við sleppum allri dramatík eins og kom hér að ofan, þá er líklegasta sviðsmyndin hryðjuverkaárás, ekki innrás. Önnur sviðsmynd er að NATÓ-ríkin dragast í hernaðarátök og Ísland þar með.  Þá eru líkurnar á árás á Ísland komnar upp í 100%, enda veikasti hlekkurinn í keðjunni og landið er hernaðalega mikilvægt staðsett.

Varnarmat er símat. Tímarnir breytast og mennirnir með. Ekkert stórveldi hefur lifað af endalaust. Ekki einu sinni Rómaveldi. Svo verður heldur ekki með Bandaríkin.

Öld Bandaríkjanna var á 20. öldinni - pax Americana. 21. öldin virðist sýna minnkandi áhrif BNA. Alltaf er fyrir hendi að Bandaríkjamenn skelli í lás og segi að þeir eigi nóg með sjálfa sig. Það eru ákveðin öfl í Bandaríkjunum sem bíða eftir slíku tækifæri. Það gerðu þeir tvisvar sinnum á 20. öld. Í seinni heimsstyrjöld voru þeir dregnir nauðugir í heimsátökin með beinni árás Japana en í þeirri fyrri tóku þeir þátt í lokaslagnum, ekki beint viljugir, lögu lóð á vogaskálarnar.

Einhvern tímann þurfum við að skríða undan pilsnafald Bandaríkjanna, hvenær það er, veit ég ekki.

Ceterum (autem) censeo Carthaginem esse delendam sagði Cató hinn eldri (Marcus Porcius Cato) þegar hann endaði ræðu sína, sama hvað hún fjallaði um. Ég segi: Hinc admoneo Islandiam convocasse et exercitum movere.

 

Staðan í Úkraníu stríðinu

Í nútímastríði, skiptir framleiðslugeta og aðföng á hergögnum öllu máli, ekki endilega "mannauðurinn". 

Tökum dæmi: Ísrael var að tapa stríðinu gegn Aröbum 1948 en mánuði eftir að stríðið hófst fengu þeir vopnasendingu frá Tékkóslóvakíu sem breytti gang stríðsins. Þeir unnuð stríðið einmitt vegna þessara vopnasendinga. Sama átti við seinni stríð Ísraela. En það er merkileg staðreynd að birgðir nútíma herafla eyðast frekar fljótt. Er það líklega vegna þess hversu vopnin eru dýr og vopnabúrin því lítil. 

Sama er með Úkraníu, þeir vinna stríðið á því að fá hergögn frá Evrópuríkjum og Bandaríkjunum. Þau streyma nú inn og munu gerbreyta stríðinu eftir nokkra mánuði.  Á sama tíma eru Rússar að hreinsa úr vopnabúrum sínum og þurfa að notast við handónýta hertæki, s.s. úrelda skriðdreka. Mannskapurinn er meira eða minna dauður, særður eða niðurbrotinn andlega af áæltuðum 200 þúsund manna innrásarher (gerðu sömu mistök og BNA í Írak, alltof lítill her til að taka stórt land og hernaðarmarkmiðin ekki skýr).  

Allar hernaðaraðgerðir Rússa hafa misheppnast hingað til og þótt þeir sæki á í austurhéruðunum tímabundið, hafa þeir ekki getu til að halda þessum landsvæðum þegar Úkraníumenn hefja gagnsókn nú í sumar með nýjum vopnabirgðum.

Hjá Úkraníumönnum er um að ræða allsherjar stríð og allur heraflinn kallaður til vopna (og þjóðin öll) en Rússar vilja ekki enn viðurkenna að þetta sé stríð og hafa takmarkaðan aðgang að varaliði.

Volodymyr Zelenskyy sagði reyndar nýlega að þeir gætu ekki tekið Krímskaga aftur hernaðarlega (enda hafa þeir engan rétt á honum, íbúar hans árið 2014 voru aðeins 15,6% Úkraníumenn (Rússar 68%) og íbúarnir kusu gegn áframhaldandi veru í Úkraníu. Sögulega séð (síðastliðin 300 ár) hefur skaginn verið undir stjórn Rússlands). 

Það sem er dálítið skrítið með Rússa er að þeir geta eytt heilli heimsálfu með kjarnorkuvopnum en þeir hafa enga getu til að taka nágrannaríki með hervaldi. Besti hluti rússneska hersins er stórskotaliðið sem beitir sömu aðferðir og stórskotalið Napóleons; samanþjöppuð skothríð og að skjóta allt í tætlur án tillit hverjir verða fyrir skothríðinni. Napóleon var reyndar skárri, hann skaut óvinaherina í tætlur og markmiðið var gjöreyðing þeirra, en í nútímastríði Rússa er allt skotið í tætlur og almenningur þarf að súpa seyðið. 

Til samanburðar þá eru stríð Rússa og Bandaríkjamanna gjör ólík. Bandaríkjamenn reynda a.m.k. að velja úr skotmörk (hræddir við almenningsálitið) á meðan sviðin jörð er markmið rússneska hersins.

Meinyrðamál fyrir dómstóli

Úr frétt Fréttablaðsins: "Þetta hefur mikla þýðingu fyrir tjáningarfrelsið. Við erum að taka hægt og rólega jákvæð skref í þá átt að það megi tjá sig um ámælisverða hegðun. Þolendur megi í auknum mæli stíga fram og tjá sig,“ segir Sindri Þór Sigríðarson í samtali við Fréttablaðið en hann var nú síðdegis í dag sýknaður af öllum kröfum Ingólfs Þórarinssonar, eða Ingós veðurguðs, í meiðyrðamáli sem hann höfðaði gegn honum vegna ummæla á Internetinu."

Sindri Þór: „Þetta hefur mikla þýðingu fyrir tjáningarfrelsið“

Ég hef alltaf talað fyrir tjáningarfrelsinu, þar á meðal málfrelsinu en hef líka sagt að orð fylgja ábyrgð. Menn verði að geta staðið fyrir máli sínu fyrir dómstóla ef þess þarf. Þetta mál hefur einmitt ratað til dómstóla og á fyrsta stigi þess, var þessi umræddi maður sýknaður. Ákærandi mun líklega áfrýja málinu á æðra dómstig.

Það er útséð að enginn maður ríður feitum hesti frá máli eins og þessu.  Hvorki ákærandinn eða ákærði. Orð ákærða dæma sig sjálf og eru ekki til þess fallin að skapa virðingu á málstað hans. Ég ætla ekki að hafa eftir orð hans.

En spurningin er hvort orðræðan á netinu verði svona áfram dapurleg? Það er alltaf hægt að skammast út í náungann án þess að vera með skítkast.

Ræðumennska (mælskulist) var ein af sjö frjálsu listir hafi verið stundaðar í skólum hér á landi eins og erlendis; það er málfræði, rökfræði, mælskulist, stærðfræði, flatarmálsfræði, stjörnufræði og tónlist. Það mætti kannski kenna börnum og unglingum að rökræða án þess að vera með dónaskap? Og kenna gagnrýna hugsun en í slíkri kennslu felst einmitt að kunna að rökræða og miðla hugsanir á jákvæðan hátt. Það er eins og þjóðfélagið hafi ekki undan þessari upplýsingabyltingu (númer 3) sem ótvírætt er nú í gangi og kenni ungdóminum að umgangast netið á réttan hátt.  Alls staðar eru hætturnar, svindl, glæpir o.s.frv. á netinu. Lágmark að kenna þeim að varast hætturnar.   

 

 

 

 

Átta breytingar Napóleon á hernaðarlistinni sem breytti gangi sögunnar

Napóleon Bonaparte var einn áhrifamesti hershöfðingi sögunnar. Með því að sameina hugmyndir fremstu hernaðarfræðinga síns tíma og rannsóknum á hinum miklu herforingjum fornaldar breytti hann hvernig franski herinn barðist. Andstæðingar hans aðlöguðu sig til að reyna að standast honum fæti. Komandi kynslóðir námu, þróuðu og tileinkuðu sér tækni hans.

Hreyfingar

Napóleon lagði mikla áherslu á hreyfingu sem hluta af hernaði. Þetta kom best fram í ítölsku herferð hans eftir 1790. Hann fór með hermenn sína fram og til baka um landið og ók ítrekað yfir Austurríkismenn og bandamenn þeirra í Piedmonte. Það gerði honum kleift að berjast á þeim tíma og stað sem hentaði honum. Hann valdi úr óvinasveitirnar eina af annarri, frekar en að leyfa þeim að sameinast.

Hundrað árum síðar var þessi bardagastefna enn ráðandi í hugsun evrópskra herforingja. Fyrri heimsstyrjöldin var leidd af mönnum sem voru skuldbundnir til hreyfistríðs sem, gegn öllum sönnunargögnum, héldu áfram að trúa því að það virkaði.

Stórskotalið

Skilningur Napóleons á stærðfræði sem og tækni og stjórnun gerði hann að hæfum stórskotaliðsmanni. Það var í þessari grein hersins sem hann hóf valdatöku sína. Með því að nota stórskotalið til að bæla niður óeirðir í París öðlaðist hann hylli stjórnvalda.

Það kom ekki á óvart að hann var frumkvöðull á þessu sviði. Hann þrýsti franska hernum í átt að nota vettvangsbyssum sem voru að meðaltali þriðjungi léttari en byssur bresku andstæðingar hans. Þetta gerði það kleift að færa byssurnar hratt um vígvöllinn og nota þær eftir bestu getu.

Hann einbeitti sér einnig að krafti byssna sinna. Í stað þess að dreifa þeim til að veita fótgönguliðinu stuðning safnaði hann stórum hreyfanlegum stórskotaliðs einingum. Samræmdur skotkraftur þeirra gæti gert verulegar dældir í fylkingum óvinarins. Þetta var forveri sívaxandi stórskotaliðseining næstu hundrað ára.

Birgðir

Breytingin sem Napóleon gerði á birgðahaldi var varla nýjung, en hún var mikilvæg fyrir hvernig hann barðist.

Til að snúa aftur til aðferða sem tíðkuðust á miðöldum, stefndi Napóleon að því að fæða heri sína frá landinu frekar en að flytja mikið magn af birgðum með þeim. Það hafði tvo kosti í stuðningi við hreyfistríð hans. Í fyrsta lagi þýddi það að herir hans voru lausir af þyngd birgða og hægfara vagnalesta.

Í öðru lagi gerði það hann minna háðan birgðalínum aftur til Frakklands, sem gerði hann minna viðkvæman fyrir aðgerðum óvina.

Þessi aðferð var akkúrat andstæða hins mikla frumkvöðuls einni öld áður, hertogans af Marlborough, sem hafði lagt áherslu á að kaupa vistir til að tryggja góðan vilja hermannanna.

Undirhers skipulag (Corps Organisation)

Hvað er corps? Mjög erfitt að þýða þetta orð en segja má að þetta sé aðal undirdeild hers á vettvangi, sem samanstendur af tveimur eða fleiri herdeildum. Eins konar undirher innan hers.  Corps = undirher?

Skipulag franska hersins breyttist undir stjórn Napóleons. Hann skipti sveitum sínum í sveitir sem geta starfað sjálfstætt og koma síðan saman til bardaga. Hver sveit gæti gengið og barist út af fyrir sig ef til þess var leitað. Hún gætu farið hraðar en ef allur herinn gengi saman.

Undir forystu hæfileikaríkra sveitaforingja reyndust þessar deildir gagnlegar á vígvellinum jafnt sem í göngunni. Þær urðu helstu einingar franska hersins, sem var undirstaða stórfellda uppbyggingu franska hersins í bardaga.

Meira um skipulag hers Napóleon – Le Grande Armée

Napóleonsherinn var gerður úr þremur bardaga örmum: stórskotaliðinu, fótgönguliðinu og riddaraliðinu. Samhliða sveitunum var einnig verkfræðisveit og heilbrigðisþjónusta. Stórskotalið er list fallbyssuhernaðar.

20.000 til 30.000 menn

Lykillinn að velgengni Grand Armée hans Napóleons var skipulagsnýjung hans, að gera hersveitir undir hans stjórn sjálfum sér nægar. Að meðaltali voru um 20.000 til 30.000 menn í þessum undirherjum, venjulega undir stjórn herforingja eða yfirhershöfðingja, og voru færir um að berjast sjálfstætt.

Hversu margar herdeildir eru í undirher Napóleons?

Hernaðarnýjung Napóleons, stofnunin var fyrst nefnd sem slík árið 1805. Stærð undirhersins er mjög mismunandi, en frá tveimur til fimm herdeildum og allt frá 40.000 til 80.000 eru tölurnar sem bandaríska varnarmálaráðuneytið gefur upp.

Áhersla á eyðileggingu

Þó aðferðir Napóleons hafi snúist um að stjórna óvininum, voru markmið hans ótvíræð. Ólíkt mörgum forvera hans einbeitti hann sér að því að koma algerri eyðileggingu óvinaherjanna á. Markmiðið var ekki bara að sigra eða losna við þá. Það var að mölva þá með afgerandi hætti í einum bardaga, fjarlægja getu þeirra til að berjast og neyða þá til samninga á hans forsendum. Þetta var nálgun sem endurtekin var öld síðar í tilraun Haig hershöfðingja í fyrri heimsstyrjöldinni til að

Umfang hernaðar

Hernaðarmarkmið Napóleons voru ekki það eina sem gerði stríð hans gríðarlega eyðileggjandi. Mikill umfang Napóleonshernaðar átti sinn þátt.

Franska byltingin hafði sett þessa breytingu af stað. Til að verja landið og flytja út róttæk gildi þess þurftu lýðveldisstjórnir stóran her. Þær komu á herskyldu í fyrsta skipti í nútímasögu Evrópu.

Napóleon þróaði þessi herskyldulög og notaði hermennina sem þau útveguðu. Með þeim háði hann stríð af áður óþekktum mælikvarða. Frá Portúgal í vestri til Rússlands í austri heyrði öll Evrópa fallbyssurnar drynja.Umfang hernaðar

Hernaðarmarkmið Napóleons voru ekki það eina sem gerði stríð hans gríðarlega eyðileggjandi. Mikill umfang Napóleonshernaðar átti sinn þátt.

Franska byltingin hafði sett þessa breytingu af stað. Til að verja landið og flytja út róttæk gildi þess þurftu lýðveldisstjórnir stóran her. Þær komu á herskyldu í fyrsta skipti í nútímasögu Evrópu.

Napóleon þróaði þessi herskyldulög og notaði hermennina sem þau útveguðu. Með þeim háði hann stríð af áður óþekktum mælikvarða. Frá Portúgal í vestri til Rússlands í austri heyrði öll Evrópa fallbyssurnar drynja.

Hreyfing til bakhliðar

Napóleon gerði tvær sérstakar hernaðaraðferðir vinsælar.

Einn af þessum var „Manoeuvre De Derrière“ - hreyfingin að aftan. Það fól í sér að marséra herinn í kringum óvininn og inn á samskiptaleiðir þeirra. Þökk sé því að hafa lifað af landinu var Napóleon minna berskjaldaður fyrir neikvæðum áhrifum þessarar aðgerða, sem gæti skorið niður birgðir og gert óvininn taugaóstyrk.

Þegar óvinaherinn var lokaður á þennan hátt neyddist hann til að snúa við og horfast í augu við Napóleon. Hann gat valið hvar hann ætti að berjast. Óvinurinn vissi að þeir gætu ekki leyft sér að tapa og voru brotnir niður andlega með því að vera stjórnað á þennan hátt.

Miðlæg staða

Hin stefnan var miðstaðan. Napóleon notaði þetta þegar hann stóð frammi fyrir fleiri en einum óvini eða óvinaher sem hafði klofnað. Með því að halda miðlægri stöðu gæti hann skipt óvinum sínum í sundur. Hann myndi halda einn af sér með tiltölulega litlum hluta af her sínum, á meðan hann sigraði hinn herinn.

Ekki voru allar breytingar Napóleons róttækar en allar áttu þátt í að móta nútíma hernað.

Heimild: War History Online: https://www.warhistoryonline.com/napoleon/8-changes-napoleon-made-warfare.html

Taktísk uppsetning í orrustunni um Cannae

Hefðbundin uppsetning fyrir heri þess tíma var að staðsetja fótgönguliða fyrur miðju, með riddaraliðinu á tveimur hliðarvængjum. Rómverjar fylgdu þessari venju nokkuð náið, en völdu að auka dýpt frekar en breidd fyrir fótgönguliðið í von um að brjótast hratt í gegnum miðju línu Hannibals.

Varro (hershöfðingi rómverska herliðsins) vissi hvernig rómverska fótgönguliðið hafði tekist að komast inn í miðju raða Hannibals í Trebia og hann ætlaði að endurskapa þetta í enn stærri mæli. Reyndustu hermennnir (principle) voru staðsettir strax fyrir aftan fótgönguliða (hastati), tilbúnir til að þrýsta sér fram á við við fyrstu snertingu til að tryggja að Rómverjar sýndu sameinaða víglínu.

Eins og rómverski sagnaritarinn Pólýbíus lýsti þessu, „spjótliðar voru nær hvort öðru, eða bilin voru stytt... og þeir voru meira á dýpt en framhliðina. Jafnvel þó að þeir væru fleiri en Karþagómenn, þýddi þessi dýptarmiðaða dreifing að rómversku línurnar höfðu nokkurn veginn jafnstóra framhlið og tölulega fámennari andstæðinga þeirra. Dæmigerður stíll forna hernaðar var að hella stöðugt fram fótgönguliði inn í miðjuna og reyna að yfirbuga óvininn. Hannibal skildi að Rómverjar börðust orrustum sínar á þennan hátt og hann tók her sinn sem var fámennari og setti þá á hernaðarlegan hátt í kringum óvininn til að vinna taktískan sigur.

Hannibal hafði sent hersveitir sínar á vettvang út frá sérstökum bardagareiginleikum hverrar sveitar, að teknu tilliti til bæði styrkleika þeirra og veikleika. Þessi þáttur í forystu Hannibals var undirstrikaður í notkun spænskrar hersveitar, balearískra hermanna, sem hann setti fyrir aftan fótgönguliðið til að kasta skotflaugum sínum inn í fjöldann af rómverskum hermönnum.

Hann setti Íberíumenn, Kelta og Galla í miðjuna og breytti þjóðernissamsetningunni á milli Spánverjanna og Gallíumanna í fremstu víglínu, með sjálfan sig fremstan og í miðjunni við hlið Mago bróður síns. Rómverskar heimildir halda því fram að staðsetning þeirra hafi verið valin til að vera meðal þeirra sem máttu missa sín og meðal óáreiðanlegustu hermennirnir, en í nútíma hugleiðingum sérfræðinga, telja þeir að þessir sveitir hafi í raun verið valdar til að bera þunga púnversku hliðarinnar, þar sem þeim yrði falið að stjórna undanhaldið sem að lokum gerði tangarhreyfingu Hannibals mögulega.

Á meðan var fótgöngulið frá púnversku Afríku á vængjunum alveg á jaðri fótgönguliðs hans. Þetta fótgöngulið myndi halda áfram að vera samheldið og ráðast á rómversku hliðarnar.

Hasdrubal leiddi spænska og gallíska riddaraliðið vinstra megin (suður nálægt ánni Aufidus) fyrir Karþagóhernum. Með því að setja hlið hersins við Aufidus kom Hannibal í veg fyrir að þessi vængur yrði yfirbugaður af fjölmennari hersveitum Rómverja. Hasdrubal fékk 6.000–7.000 riddara og Hanno hafði 3.000–4.000 Númíbúa á hægri hönd.

Hannibal ætlaði að riddaralið hans, sem samanstóð aðallega af léttvopnuðum spænskum riddaraliðum og númískum hestum, og staðsettir á köntunum, myndu sigra veikara rómverskt riddaraliðið og sveiflast til hliðar  til að ráðast á rómverska fótgönguliðið aftan frá þegar það þrýsti á veiklaða miðju Hannibals. Hinir gamalreyndu afrísku hermenn hans myndu síðan þrýsta inn frá köntunum á mikilvægu augnablikinu og umkringja of útbreiddan her Rómverja.

Rómverjar voru fyrir framan hæðina sem leiddi til Cannae og hamlaði leiðina inn á hægri hlið þeirra við ána Aufidus, þannig að á vinstri hlið þeirra var eina raunhæfa leiðin til að hörfa.

Auk þess höfðu hersveitir Karþagómanna hreyft sig þannig að Rómverjar myndu snúa í austur. Ekki aðeins myndi morgunsólin skína lágt í augu Rómverja, heldur myndu suðaustanvindar blása sandi og ryki í andlit þeirra þegar þeir nálguðust vígvöllinn. Sending Hannibals á her sinn, byggða á skynjun hans á landslagi og skilningi á getu hermanna sinna, reyndist afgerandi þáttur í sigrinum.

Ef einhver vill vita hvernig orrustunni lauk...þá segið það hér.

Heimild: Wikipedia

 

15 þættir sem einkenna góðan leiðtoga

Hér kemur ágætis samantekt á því hvað einkennir góðan leiðtoga. Það geta næstum allir orðið stjórnendur en fáir leiðtogar. Ég man ekki hvar ég fékk upplýsingarnar fyrir þessa samatekt, en eflaust er það frá vísum manni.

Heiðarleiki

Einn af leiðtogaeiginleikunum sem skilgreina góðan leiðtoga er heiðarleiki. Þegar leiðtogi ber ábyrgð á teymi er mikilvægt að vera hreinn og beinn. Fyrirtæki hans og starfsmenn þess endurspegla hann sjálfan og ef hann ber upp heiðarlega og siðferðilega hegðun sem lykilgildi, fylgir teymi hans honum. Leiðtogi leiðir með fordæmi.

Fulltrúinn

Burtséð frá aðstæðum og stöðu sem hann er í, verður hann alltaf að muna að hann getur ekki gert allt á eigin spýtur. Góðir leiðtogar kannast við að sendinefndin gerir meira en bara að koma verkefninu til einhvers annars. Það er að treysta og trúa því að starfsmennirnir séu færir um að takast á við það verkefni sem þeim er gefið.

Að útdeila verkefnum öðrum fram sýnir að leiðtoginn treystir hæfileikum þeirra og það getur leitt til jákvæðs starfsanda á vinnustaðnum. Starfsmenn hans vilja þakka og treysta. Þannig að með því að gefa þeim verkefni, þá myndu þeir almennt finna þann heiður að þeir fengu val og þeir myndu finna fyrir mikilvægi þess að hafa þá í kring.

Samskipti

Samskipti eru lykillinn að velgengni, segja allir. Án skýrra samskipta munu starfsmenn hans eiga í vandræðum með að skilja verkefni sem lögð eru fyrir þá, markmið og framtíðarsýn.

Góð samskipti eru forysta einkenni af ýmsum ástæðum. Samskipti ættu að vera stöðug þegar kemur að því að koma á væntingum um vinnuna eða gefa uppbyggilega endurgjöf. Með frábærum samskiptum munu starfsmennirnir hafa víðtækan skilning á því hvað þeir vinna fyrir.

Sjálfstraust

Einn af leiðtogahæfileikunum er að treysta. Viðurkenni það, það geta verið dagar þar sem framtíð vörumerkisins er skýjuð eða mánaðarsalan lítur ekki efnilegur vel út. Sérhver fyrirtæki eða fyrirtæki hefðu farið í gegnum þessi mál áður; svo það er ekki eitthvað nýtt. Sem leiðtogi er það á hans ábyrgð að viðhalda starfsanda og halda áfram. Leiðtogi viðheldur sjálfstrausti sínu og fullvissaðu alla um að verið sé að skoða áfallið eða það sem er að. Með því að viðhalda ró og vera öruggur í fasi myndi liðið ekki hafa áhyggjur þar sem það treystir leiðtoganum.

Skuldbinding

Ekkert sýnir skuldbindingu eins og að óhreinka hendur með starfsmönnum. Það er engin meiri hvatning en að sjá leiðtoga sinn starfa við hlið allra annarra. Með því að sanna skuldbindingu sína gagnvart fyrirtækinu og sérstaklega liðinu sínu, fær leiðtoginn ekki aðeins virðingu liðsins sínu, heldur hvetur til sömu vinnu og vinnusemi meðal starfsfólksins.

Að sýna skuldbindingu sína, leiðri fordæmi fyrir aðra að fylgja og leiðir til meiri hollustu og virðingar fyrir honum sem leiðtogi. Leiðtoginn tóninn í skuldbindingu og aðrir fylgja því eftir. Ef leiðtoginn ætlast til að teymið leggi hart að sér og framleiði vandaða vinnu þarf hann að sýna fordæmi.

Jákvætt viðhorf

Leiðtoginn vill halda liðinu áhugasömum um áframhaldandi velgengni fyrirtækisins og halda orkustiginu uppi. Hvort sem þýðir að bjóða upp á snarl, kaffi, samband við ráðið eða jafnvel bara stöku bjór á skrifstofunni, verður leiðtoginn að muna að allir í liðinu eru manneskja. Halda skrifstofumóralinum uppi skapar fínt jafnvægi milli framleiðni og glettni.

Ef liðinu líður vel, eru líkurnar á því að þeim dettur ekki í hug amast við að verja aukatíma í að klára skýrslu eða halda uppi hróðri fyrirtækisins.

Sköpunargleði

Góður leiðtogi er einhver sem liðið gæti leitað til svara eða lausna, er það undir leiðtoganum komið að hugsa fyrir utan kassann þegar einhver mál koma upp.

Leiðtoginn gætir líka safnað liðinu og byrjað að hugleiða hugmyndir til að byggja á einhverjum af hugmyndum hans. Þegar leiðtoginn gefur starfsmenn sínum kost á þátttöku í ákvörðun eða hugmynd, þá skynja þeir oft mikilvægi tilvistar síns í fyrirtækinu. Þeir finna virðingu og vilja og stundum, jafnvel hlakka til að vinna!

Innblástur

Einn af eiginleikum sem skilgreina góðan leiðtoga er að vera hvetjandi. Að geta hvatt lið áfram er frábært til að einbeita sér að framtíðarsýn og markmiðum fyrirtækisins, en það er einnig mikilvægt fyrir teymið við núverandi verkefni.

Þegar lið hans er að drukkna í vinnuálagi eða starfsandi þeirra er lítill þarf leiðtogi að vera hvetjandi og byrja að finna leiðir til að hvetja liðið áfram. Það er hans hlutverk að halda andanum uppi og hann byrjar með þakklætisorð fyrir þá vinnu sem þeir hafa lagt í. Leiðtogi kemur hvatningarorð annað slagið.

Samkennd

Að hafa samkennd sem leiðtogi dregur langt. Samkennd er hæfileikinn til að skilja eða finna það sem aðrir upplifa. Með öðrum orðum, þeir setja sig í spor annarra. Óvenjulegir leiðtogar lofa almenningi og taka á vandamálum í einrúmi.

Stundum þurfa leiðtogar að gæta að tilfinningum liðsins. Bestu leiðtogarnir leiðbeina starfsmönnum í gegnum áskoranir og eru ávallt í leit að lausn. Í stað þess að gera hlutina persónulega þegar þeir lenda í vandræðum eða gefa einstaklingum sök, leita góðir leiðtogar uppbyggilegum lausnum og einbeita sér að því að halda áfram.

Áreiðanleiki

Góður leiðtogi tekur ábyrgð á frammistöðu allra sem og þeirra. Þegar vel gengur lofa þeir. En þegar vandamál koma upp, ber hann fljótt kennsl á þau, leitar lausna og kemur liðinu aftur á réttan kjöl.

Ákefð

Góður leiðtogi er áhugasamur um störf sín eða málstað og einnig um hlutverk sitt sem leiðtogi. Fólk mun bregðast betur við manni með ástríðu og hollustu. Leiðtogar þurfa að geta verið hvati til innblásturs og verið hvetjandi gagnvart nauðsynlegum aðgerðum eða orsökum.

Þrátt fyrir að ábyrgð og hlutverk leiðtogans geti verið önnur, verður að líta svo á að leiðtoginn sé hluti af teyminu sem vinnur að markmiðinu. Leiðtogi af þessu tagi verður ekki hræddur við að bretta upp ermarnar og verða skítugur.

Einbeiting og keyrsla

Góður leiðtogi er almennt einbeittur og getur hugsað skynsamlega. Góður leiðtogi lítur ekki aðeins á ástandið í heild sinni heldur getur hann þrengt að málstaðnum og fundið lausn á vandamálinu.

Leiðtogar ættu einnig að vera sjálfknúnir til að leggja meira á sig með að vilja ná betri árangri fyrir fyrirtækið. Þeir eru drifkrafturinn í liðinu og einnig einhverjir sem liðið gæti leitað til og hvatt hina til að vinna saman.

Ábyrgðarfullur

Síðasti eiginleikinn sem skilgreinir góðan leiðtoga er ábyrgð. Flottir leiðtogar vita að þegar kemur að fyrirtæki þeirra eða vinnustað þurfa þeir að taka persónulega ábyrgð á bilun, galla eða misfellur.

Góður leiðtogi koma ekki með afsakanir; þeir taka sökina óháð því og vinna síðan að því hvernig hægt er að laga vandann eins fljótt og auðið er. Ábyrgð er örugglega lykilatriði forystu.

Persónusjarmi

Þetta er kannski hvað mikilvægasti eiginleikinn, að hrífa fólk með sér. Þjóðarleiðtogi sem getur hrifið fólk með sér, er farsæll leiðtogi. Sama á við um aðra leiðtoga á öðrum sviðum.

Ræðumennska

Góður leiðtogi er góður ræðumaður. Eldmóðurinn þjappar fólk jafnvel á bakvið versta málstað. Hann er góður að beita áróðri.

Samatekt

Til upprifjunar eru þessir þrettán leiðtogaeiginleikar sem sérhver góður leiðtogi ætti að leitast við að ná;

Heiðarleiki

Fulltrúi

Samskiptahæfni

Sjálfstraust

Skuldbinding

Jákvætt viðhorf

Sköpunargleði

Innblástur

Samkennd

Áreiðanleiki

Ákefð

Einbeiting og keyrsla

Ábyrgðarfullur

Persónusjarmi

Ræðumennska

Aðrir mikilvægir eiginleikar:

Þessir eiginleikar eru grunnurinn að góðri forystu. Þó að sumir af þessum leiðtogahæfileikum séu náttúrulega til staðar í persónuleika leiðtogans, þá er það örugglega eitthvað sem hann getur þróað og styrkt með tímanum.

 

Gleymda þrælaverslunin

Höfundur: Bob Koigi

https://www.fairplanet.org/dossier/beyond-slavery/forgotten-slavery-the-arab-muslim-slave-trade/

Inngangur (minn):

Evrópumenn geta stundum verið sjálfhverfir og tala bara um eigin sögu. Mannkynssagan er margbrotnari en ætla mætti og svo á við um þrælahaldið.  Það hefur verið til, eins lengi og siðmenningin hefur verið til og lengur. Þrælahald var algengt í Evrópu í fornöld og var í raun gegnum gangandi þráður, til að mynda hefðu Rómverjar ekki getað haldið út heimsveldi sínu án þess. Hins vegar lagðist grundvöllurinn af þegar Rómaveldi féll en frumstæðari þjóðfélög, eins og til dæmis hjá norrænum mönnum -víkingum eins og við köllum þá, þar var það algengt. 

Evrópumenn almennt bönnuðu þrælahald með vaxandi áhrifum kristinnar og á hámiðöldum var það tiltölulega lítið. Ánauð bænda kom í staðinn sem stundum var litlu skárra. En með opnun nýrra siglingaleiða til Asíu og svo Ameríku á síðmiðöldum skapaðist á ný grundvöllur fyrir evrópskri þrælaverslun sem stóð hartnær í 500 ár og var afnumið á 19. öld.

En þessi grein á ekki að fjalla um þessa tiltölulega þekktu sögu. Ég leita hér í smiðju Bob Koigi sem er margverðlaunaður kenískur blaðamaður sem hefur ítarlega greint frá landbúnaði, fæðuöryggi, byggðaþróun, loftslagsbreytingum og umhverfi í útvarpi, sjónvarpi, prentmiðlum og netmiðlum fyrir ýmsa alþjóðlega fjölmiðla. Koigi er með meistaragráðu í alþjóðafræðum og grunnnám í blaða- og fjölmiðlafræði. Hér fjallar hann um þrælaverslunina í austri, til Miðausturlanda og Norður-Afríku. Hér kemur grein hans í fullri lengd.

Arabíska- múslimska þrælaverslunin

Í gegnum árin hefur alheimsáhersla og orðræða um þrælahald beinst að Atlantshafsviðskiptum sem  fólu í sér Ameríku og evrópska kaupmenn. Ein önnur verslun hefur hins vegar verið að mestu hunsuð stundum jafnvel meðhöndluð sem bannorð þrátt fyrir að vera lykilþáttur í sögu Afríku vegna hrikalegra áhrifa sem hún hefur haft á álfuna, á kynslóðir og lífshætti fólks.

Arabískra - múslima þrælaverslunin, einnig þekkt sem þrælaverslunin yfir Sahara eða þrælaverslun í Austurlöndum, er talin sú lengsta, en hún hefur átt sér stað í meira en 1300 ár en milljónir Afríkubúa voru fluttar frá álfunni til að vinna í framandi löndum við ómannúðlegustu aðstæður.

Fræðimenn hafa skírt þetta dulbúið þjóðarmorð, og rekja það til niðurlægjandi og nær dauðans reynslu sem þrælar urðu fyrir, allt frá handtöku, sölu á þrælamörkuðum til vinnu á ökrum erlendis og hryllilega ferðarinnar þar á milli.

Þótt opinberar tölur um nákvæman fjölda þræla sem teknir voru frá Afríku, fluttir yfir Sahara  - í þrælaviðskiptum - sé umdeildur, segja flestir fræðimenn að matið sé um níu milljónir.

Í Austur-Afríku var strandsvæðið helsta leiðin fyrir þrælaviðskipti, með Zanzibar sem miðstöð þess.

Austræn þrælaverslun í Afríku var aðallega  miðlæg í Austur- og Vestur-Afríku. Í Austur-Afríku var strandsvæðið ákjósanleg leið og eyjaklasinn í Tansaníu, Zanzibar, varð miðstöð þessara viðskipta.

„Arabar réðust inn í Afríku sunnan Sahara í þrettán aldir án truflana. Flestir þeirra milljóna karlmanna sem þeir sendu úr landi hurfu vegna ómannúðlegrar meðferðar. Þessari sársaukafulla blaðsíða í sögu blökkumanna hefur greinilega ekki verið snúið alveg við,“ segir í lauslega þýddum útdrætti úr bókinni „The Veiled Genocide“, bók eftir Tidiane N'Diaye, fransks-senegalskan rithöfunds og mannfræðings.

Framtakssamir arabískir kaupmenn og milliliðir söfnuðust saman á Zanzibar  til kaupa á hráefni, þar á meðal negul og fílabeini. Þeir  keyptu þá svarta þræla sem þeir notuðu til að bera hráefnið og einnig vinna á plantekrum sínum erlendis. Þrælar allt frá Súdan, Eþíópíu og Sómalíu voru til sölu á Zanzibar markaðnum og fluttir um Indlandshaf til Persaflóa eða Arabíuskagans þar sem þeir störfuðu í Óman, Íran, Sádi Arabíu og Írak. Afrískir múslímar voru hins vegar aldrei handteknir og teknir sem þrælar vegna íslamskra lagasjónarmiða.

Á hinn bóginn lágu leiðir verslunarinnar þvert yfir Sahara frá Vestur-Afríkusvæðinu, þvert á Níger-dalinn að Gíneu-flóa, meðfram vegum yfir Sahara til þrælamarkaða í Maghreb og Nílarsvæðinu. Ferðin sem tekur allt að þrjá mánuði fól í sér ómannúðlegar aðstæður og þræla sem dóu á leiðinni vegna sjúkdóma, hungurs og þorsta. Áætlað er að 50 prósent allra þræla í þessum viðskiptum hafi dáið í þessum flutningum.

Á meðan evrópskir kaupmenn höfðu áhuga á sterkbyggðum ungum mönnum sem verkamenn á bæjum sínum, einbeittu arabísku kaupmennirnir sér að fanga konur og stúlkur sem voru umbreyttar í kynlífsþræla í kvennabúrum. Svo mikil var eftirspurnin að kaupmenn tvöfölduðu verðið á ambáttum og hlutfallið milli handtekinna kvenna og karla væri þrír á móti einum.

„Sú venja að gelda svarta karlþræla á ómannúðlega hátt, hafði áhrif á heilu kynslóðirnar þar sem þessir menn gátu ekki getið afkvæma.“

Karlkyns þrælar unnu sem verkamenn eða verðir við kvennabúrin. Til að tryggja að þeir fjölguðust sér ekki ef þeir kæmust í návígi við ambáttir, voru karlarnir og drengirnir geldir og gerðir að geldingum í hrottalegri aðgerð þar sem meirihluti týndi lífi í því ferli.

„Að gelda svarta karlþræla á ómannúðlegasta hátt breytti gangi heilu kynslóðanna þar sem þessir menn gátu ekki fjölgað sér. Arabísku eigendurnir eignuðust hins vegar börn með svörtum ambáttum. Þessi líkamslimlesting karlmannanna varð til þess að þeir sem lifðu af sviptu sig margir lífi. Þessi þróun skýrir sögu svartra araba nútímans sem eru enn fastir í vef sögunnar,“ sagði Liberty Mukomo, lektor við háskólann í Naíróbí í diplómatíu- og alþjóðafræðum.

Og jafnvel þegar Evrópa, einn af lykilaðilum afrískrar þrælaverslunar, afnam þessa venju fyrir hundruðum ára og Bandaríkin enduðu hana opinberlega árið 1865, héldu meirihluti arabalandanna áfram þræla viðskiptum og lauk þeim að mestu seint á 20. öld. Í Malaví var þrælahald opinberlega gert að glæpi árið 2007 en sum arabalönd sem nú eru hana viðriðin, stunda það í leyni.

Liberty sagði að: „Jafnvel þegar umheimurinn áttaði sig á skaðanum sem þrælahald olli heilli heimsálfu og gaf út yfirlýsingu um að afnema það, mótmæltu Arabar því og það þurfti miklar alþjóðlegar viðskiptaþvinganir og uppreisn þrælanna til að binda enda á það. En það er hversu mikið og ákaft það breytti öllu félagslegu, æxlunar- og efnahagslífi blökkufólks, gerði það grimmari og sársaukafyllra en hin þrælaverslunin sem fór yfir Atlantshafið.“

Um krúnuna

"Varðandi krúnuna" er frægasta réttar málflutningur hins merka aþenska stjórnmálamanns og ræðumanns, Demosþenes, flutt árið 330 f.Kr.

Sögulegur bakgrunnur

Þrátt fyrir árangurslausar mótmæli gegn Filippusi II frá Makedóníu og Alexander mikla, virti og dáði aþenska þjóðin enn Demosþenes, jafnvel meira en stjórnmálamenn hliðhollir Makedóníu, sérstaklega Demades og Phocion, sem réðu borginni á þessu tímabili. Árið 336 f.Kr. lagði ræðumaðurinn Ctesiphon til að Aþena heiðraði Demosþenes fyrir þjónustu hans við borgina með því að afhenda honum, samkvæmt venju, gullkórónu. Þessi tillaga varð pólitískt mál árið 330 f.Kr., og Aeschines kærði Ctesiphon fyrir að hafa brotið lög á þremur atriðum:

• Fyrir að koma með rangar ásakanir í ríkisskjali.
• Fyrir að veita embættismanni ríkisins (Demosthenes) kórónu með ólögmætum hætti sem ekki hafði enn skilað skýrslu um embættistímabil sitt.
• Fyrir að hafa ólöglega boðið krúnuna í Dionysia.

Innihald ræðunnar

Í Um krúnuna, sem er talin ein glæsilegasta pólitíska bón eða ræða sem skrifuð hefur verið, varði Demosthenes ekki aðeins Ctesiphon heldur réðst hann einnig harkalega á þá sem hefðu kosið frið við Makedóníu.

Í þessum réttarhöldum var allur pólitískur ferill Demosthenesar til umræðu, en ræðumaðurinn hafnaði engu því sem hann hafði gert. Hann byrjar á almennri sýn á ástand Grikklands þegar hann fór í stjórnmál og lýsir stigum baráttu hans gegn Filippusi. Hann fjallar síðan um frið Fílókratesar og kennir Aeschines um hlutverk sitt í samningaviðræðum og fullgildingu sáttmálans. Hann gerir líka persónulega árás á Aeschines, sem hann hæðast að þar sem hann var fæddur af lágum og illræmdum foreldrum. Við þetta bætir hann ásökunum um spillingu og landráð og rekur hörmung Chaeronea til framkomu pólitísks andstæðings síns, þegar hann var fulltrúi Aþenu í deildarráði Amfictyonic. Hann undirstrikar að hann einn hafi staðið upp til að stuðla að bandalagi við Þebu. Ræðumaðurinn fullyrðir að þótt Aþena hafi verið sigruð, þá væri betra að vera sigraður í glæsilegri sjálfstæðisbaráttu en að gefa upp arfleifð frelsisins.

Demosthenes sigraði Aeschines að lokum með yfirgnæfandi meirihluta atkvæða. Fyrir vikið var Ctesiphon sýknaður og Aeschines sektaður og neyddur í útlegð.

Margir fræðimenn hafa komist að þeirri niðurstöðu að ræða Aeschines hafi sett fram mjög trúverðugt, þó ekki óumdeilanlegt, lagalegt mál.

Hér kemur fyrsti hluti ræðunnar. Þar sem hún er geysi löng, sé ég mér ekki fært að þýða hana alla. Hún hlýtur að vera til einhvers staðar á íslensku.  En það er alltaf gaman að fá a.m.k. glefsu úr ræðu, til að fá nasasjónir af mælskulist viðkomandi…

Varðandi krúnuna

Leyfðu mér að byrja, menn í Aþenu, á því að biðja alla himnavalda um að við þessa réttarhöld megi ég finna í hjörtum Aþenu slíka velvild í minn garð en ég hef alltaf þótt vænt um borgina og íbúa Aþenu. Næsta bæn mín er fyrir ykkur, og fyrir samvisku ykkar og heiður. Megi guðirnir hvetja ykkur svo til að skapið sem þið hlustið á orð mín verði stýrt, ekki af andstæðingi mínum - það væri að sönnu voðalegt! - heldur af lögum og dómstólaeiðnum, sem þið ert meðal annarra skuldbindinga, sóru að veita báðum aðilum hlutlausa yfirheyrslu. Tilgangur þess eiðs er, ekki aðeins að þið skulið hafna öllum fordómum, ekki aðeins að þið skulið sýna jafnan velþóknun, heldur einnig að þið skalt leyfa hverjum málsaðila að ráðstafa og raða málefnum sínum til varnar eftir eigin geðþótta og mati.

Meðal margra kosta, sem Aeschines hefur yfir mér í þessari deilu, eru tveir, menn frá Aþenu, af mikilli stundu. Í fyrsta lagi á ég stærri hlut í málinu; því að missir velþóknunar yðar er mér miklu alvarlegra en missir dóms yðar til hans. Fyrir mig, reyndar — en ég leyfi mér að segja ekkert óheillavænlegt í upphafi ræðu minnar: Ég ætla aðeins að segja að hann sakar mig um yfirburði. Í öðru lagi er það hin eðlilega tilhneiging mannkyns að hlusta fúslega á orðagjálfur og svívirðingar og angrað sjálfslof. Honum hefur verið falin sú viðunandi skylda; sá hluti sem er næstum alltaf móðgandi eftir sem áður fyrir mig. Ef ég forðast tengsl við eigin afrek, sem vörn gegn slíku broti, mun ég virðast ekki geta hrekjað ásakanir sem mér eru meintar á hendur mér, eða staðfesta tilkall mitt til opinberrar aðgreiningar. Samt, ef ég beini sjálfum mér að því sem ég hef gert, og til þess þáttar sem ég hef tekið í stjórnmálum, verð ég oft neyddur til að tala um sjálfan mig. Jæja, ég mun leitast við að gera það af öllum mögulegum hógværð; og lát manninn, sem hefur frumkvæði að þessari deilu, bera sökina á sjálfhverfu sem skilyrðin þvinga upp á mig.

Þið hljótið allir að vera sammála, Aþenumenn, að í þessum málaferlum er mér varðar jafnt um Ctesiphon, og að þær krefjist ekki síður alvarlegrar athugunar. Allt tjón, sérstaklega ef það er valdið af fjandskap einkaaðila, er erfitt að bera; en að missa velvild yður og góðvild er sársaukafullast af öllu tapi, enda er það besta af öllum kaupum að öðlast það. Þar sem málið er í húfi, bið ég ykkur öll að hlusta á vörn mína gegn ásökunum sem lagðar eru fram, í anda réttlætis. Þannig að lögin mæla fyrir um - lögin sem Solon, sem fyrst setti þau fram, góður lýðræðismaður og vinur fólksins, taldi rétt að staðfesta ekki aðeins með setningu þeirra heldur með eið kviðdóms, ekki að vantreysta þér, ef ég skil hann rétt, heldur skynja að enginn sakborningur geti sigrað þær sakargiftir og ávirðingar sem saksóknari kýs með ávinningi af fyrri ræðu, nema sérhver dómari taki með velvilja ákalli seinni ræðumannsins, sem trúrækniskyldu. þeim guðum, sem hann hefir svarið af, og myndar enga endanlega niðurstöðu um málið allt, fyrr en hann hefur veitt báða aðila sanngjarna og hlutlausa málflutning.

Svo virðist sem ég þurfi í dag að gera grein fyrir öllu einkalífi mínu sem og opinberum viðskiptum mínum. Ég verð því að endurnýja ákall mitt til guðanna; og í návist yðar bið ég þá, fyrst að ég megi finna í hjörtum yðar slíka velvild í minn garð eins og ég hef nokkurn tíma þótt vænt um Aþenu, og í öðru lagi að þeir muni leiðbeina yður til slíks dóms yfir þessari ákæru, sem endurspeglar góðan orðstír dómnefndar og góðri samvisku hvers og eins dómnefndarmanna.

Ef þá Aeschines hefði einskorðað ákærur sínar við þau atriði sem meint voru í ákæruvaldinu, hefði ég strax átt að beina vörn minni að ályktun ráðsins; en þar sem hann hefur eyðslusamlega helgað megninu af ræðu sinni óviðkomandi efni, aðallega röngum ásökunum, finnst mér það vera bæði sanngjarnt og nauðsynlegt, menn í Aþenu, að segja fyrst nokkur orð um þau mál, svo að enginn yðar verði afvegaleiddur. með óviðeigandi rökum, ætti að hlusta með virðingu á rökstuðning minn varðandi ákæruna.

Við móðgandi gagnrýrni hans á einkalífi mínu hef ég, sem þið munu sjá, heiðarlegt og beinskeytt svar. Ég hef aldrei búið annars staðar nema mitt á meðal ykkar. Ef þið haldið að persónu mína er eins og hann heldur fram, þá þolið ekki rödd mína, jafnvel þótt öll opinber hegðun mín hafi verið ofar lofi, en rís upp og fordæmdið mig óhemjulega. En ef ég er, að  ykkar mati og að ykkar viti, betri maður og betur fæddur en Aeschines, ef þið vitið að ég og fjölskylda mín eru, svo ekki sé sagt móðgandi, jafn góð og meðaltal virðulegra manna, þá neitið  allar fullyrðingar hans, því að þær eru greinilega allar skáldaðar, og komið fram við mig í dag með sama velvilja og þið hafið sýnt mér í gegnum lífið í mörgum fyrri deilum. Eins illgjarn og þú ert, Aeschines, varstu undarlega saklaus þegar þú ímyndaðir þér að ég ætti að snúa mér frá umræðunni um opinber viðskipti til að svara ásökunum þínum. Ég ætla ekki gera neitt slíkt: Ég er ekki svo hrifinn. Ég mun skoða rangar og svívirðilegar ásakanir þínar gegn pólitísku lífi mínu; en síðar, ef dómnefndin vill heyra í mér, mun ég snúa aftur til svívirðilegs ribbaldahátt þíns.

Glæpirnir sem hann hefur ákært mig fyrir eru margir og sumum þeirra hefur lögin úthlutað þungum og jafnvel dauðarefsingum. En tilgangur þessarar ákæru gengur lengra: hún felur í sér persónulega illgirni og ofbeldi, handrið og meiðyrði og þess háttar; og þó fyrir enga af þessum ásökunum, ef þær eru lagðar fram, er nokkurt vald í ríkinu til að beita fullnægjandi refsingu eða neitt slíkt. Það er ekki rétt að meina manni aðgang að þinginu og réttlátri málflutningi, enn síður að gera það af illsku og öfundsýki. Nei, við himnaríki sjálft, menn í Aþenu, það er hvorki réttlátt, né stjórnarskrárbundið, né heiðarlegt! Ef hann hafi einhvern tíma séð mig fremja glæpi gegn samfélaginu, sérstaklega slíkum skelfilegum glæpum eins og hann lýsti einmitt núna með svo stórkostlegum hætti, þá væri skylda hans að nýta sér lögfræðilegar refsingar um leið og þær voru framdar, ákæra mig og setja mig fyrir réttarhöld. frammi fyrir fólkinu, ef syndir mínar verðskulduðu ákæru, eða ákæra mig fyrir stjórnarskrárbrot, ef ég hefði lagt til ólöglegar ráðstafanir. Því auðvitað, ef hann kærir Ctesiphon núna fyrir mína hönd, þá er það útilokað að hann hefði ekki ákært mig, með vissri von um sannfæringu! En ef hann uppgötvaði mig í einhverju af þeim athöfnum sem hann hefur sagt mér til fordóma, eða í öðrum misgjörðum, þá eru til samþykktir sem fjalla um þessi brot, refsingar, réttarfar, réttarhöld sem fela í sér þungar refsingar og háar sektir; og eitthvað af þessum málum sem hann gæti hafa tekið. Hefði hann hagað sér þannig, hefði hann á þann hátt beitt þeim aðferðum sem gilda um mál mitt, þá hefðu fordæmingar hans verið í samræmi við framferði hans; en í rauninni hefur hann yfirgefið braut réttarins og réttlætisins, hann hefur hrökklast undan sönnuninni um nýlega sekt, og síðan, eftir langt hlé, greiðir hann kjaftshögg af ásökunum og þvættingi og skrumskælingu, og stendur á fölskum forsendum og fordæmir mig, en ákærir Ctesiphon. Hann setur á oddinn í deilunni einkadeilu sína við mig, þar sem hann hefur aldrei staðið gegn mér persónulega af sanngirni; samt er hann ólýjandi að reyna að svipta einhvern annan slíkt. Það eru mörg önnur rök, menn frá Aþenu, sem ber að færa fyrir hönd Ctesiphons, en þetta er vissulega fullkomlega sanngjarnt, að heiðarlega leiðin hafi verið að berjast út úr okkar eigin deilum einir, ekki að hverfa frá andstöðu okkar og reyna að finna einhverja aðra að ákæra. Það er að bera misgjörðir of langt!

Það er sanngjörn ályktun að allar ásakanir hans séu jafn óheiðarlegar og ósanngjarnar. Ég vil hins vegar skoða þær hverra af annarri, og sérstaklega ósannindin sem hann sagði mér til vanvirðingar um friðinn og sendiráðið, þar sem hann eignaði mér það sem raunverulega var gert af honum sjálfum með aðstoð Fílókratesar. Það er nauðsynlegt, Aþenumenn, og ekki óviðeigandi, að minna ykkur á stöðu mála í þá daga, svo að þið getið íhugað hverja viðskipti með viðeigandi tilliti til þess.

Þegar fókíska stríðið hófst - ekki mér að kenna, því ég var enn utan stjórnmálanna - varstu í fyrstu tilbúin til að vona að Fókíkar myndu sleppa við glötun, þó að þið vissuð að þeir höfðu rangt fyrir sér, og að fagna yfir hvers kyns ógæfu sem gæti lendir á Þebönum, sem þið voruð með réttu og sæmilega reiði vegna þeirrar óhóflegu notkunar sem þeir höfðu nýtt sér það forskot sem þeir náðu í Leuctra. Pelópsskaga var skipt. Óvinir Lacedaemoníumanna voru ekki nógu sterkir til að eyða þeim; og aðalsmennirnir sem Lacedaemoníumenn höfðu komið til valda höfðu misst stjórn á hinum ýmsu ríkjum.

Í þessum ríkjum og alls staðar annars staðar var óviðjafnanleg deilur og rugl. Filippus, sem fylgdist með þessum aðstæðum, sem voru nógu áberandi, eyddi peningum frjálslega í að múta svikulum einstaklingum í öllum borgum og reyndi að ýta undir flækjur og óreiðu. Hann byggði ráðagerð sinni á villum og heimsku annarra og vöxtur valds hans var okkur öllum hættulegur. Þegar ljóst var að Þebanar, sem nú eru fallnir úr leik vegna hroka og til hörmunga, og mjög í neyð vegna framlengingar stríðsins, myndu neyðast til að leita verndar Aþenu, bauð Filippus frið til að koma í veg fyrir slíka ákall og bandalag, þeim til hjálpar. Nú, það sem stuðlaði að velgengni hans, þegar hann fann ykkur tilbúnna að falla í gildru hans næstum ákaft, var lágkúra, eða ef þið viljð orðalagið, heimska, eða hvort tveggja, í hinum grísku ríkjunum. Þið urðu að berjast í langan og stanslausan ófrið fyrir tilgangi, sem þeir áttu allir við, eins og atburðurinn hefur sannað, og þó hjálpuðu þeir ykkur hvorki með peningum né mönnum né öðru; og svo, í réttlátri og eðlilegri reiði ykkar, samþykktið þið tillögu Filippusar fúslega. Sá friður, sem honum var veittur á þeim tíma, stafaði af þeim orsökum, sem ég hef nefnt, en ekki, eins og Aeschines fullyrðir  af illgirni mér; og misgjörðir og spilling Aeschines og flokks hans meðan á þeim friði stóð munu vera sanna orsök vandræða okkar í dag, við hverja heiðarlega fyrirspurn. Þessar aðgreiningar og útskýringar býð ég upp eingöngu vegna nákvæmni; því ef þið skylduð ætla, að það hafi verið einhver sekt, eða alltaf svo mikil sekt, í þeim friðarviðskiptum, þá kemur mér sá grunur ekki við. Fyrsti maðurinn sem varpaði fram spurningunni um frið í ræðu var Aristodemus, leikarinn, og maðurinn sem tók til máls, flutti ályktunina og gerðist með Aeschines ráðinn umboðsmaður Filippusar, var Philocrates of Hagnus - bandalagsríkin þín, Aeschines, ekki mitt, þó þið ljúgið þangað til þið eruð svartir í framan. Stuðningsmenn þeirra í kappræðunum voru Eubúlus og Sefísófón — um hvers vegna ég hef ekkert að segja eins og er. Ég talaði aldrei fyrir friði.

 

Og þó að staðreyndirnar séu slíkar og sýnt fram á að þær séu slíkar, þá hefur hann þá ótrúlegu frekju að segja þér að ég eigi sök á friðarskilmálum og að ég hafi stöðvað borgina frá því að skipuleggja skilmálana í tengslum við þing grísku þjóðarríkin. Hvers vegna, þið, þið — en ég get ekki fundið nógu slæmt orðbragð fyrir ykkur — var eitthvert tilvik þar sem þið, eftir að hafa horft á mig í návist ykkar reyna að ræna ríkið samningaviðræðum og bandalagi sem þið hefur nýlega lýst sem mikilvægasta, annaðhvort mótmælt eða reis upp til að gefa fólkinu einhverjar upplýsingar um það mál sem þið fordæmið núna? En ef ég hefði raunverulega haft áhuga á Filippusi til að stöðva panhellenska bandalagið, þá var það ykkar mál að þegja ekki, heldur að gráta upphátt, mótmæla, upplýsa fólkið. Þið gerðið ekkert slíkt. Enginn heyrði þessa góðu rödd ykkar. Auðvitað ekki; því að á þeim tíma var ekkert sendiráð að heimsækja nein grísk ríki, en öll fylki voru fyrir löngu hljóðuð, og er ekki heiðarlegt orð í allri sögu hans.

Þar að auki eru lygar hans versta rógburðurinn yfir Aþenu. Ef þið væruð í einu og sama tíma að bjóða Grikkjum í stríð og sendir sendimenn til Filippusar til að semja um frið, þá voruð þið að gegna hlutverki sem verðugur var Eurybatusi svikaranum, ekki stórborgar eða heiðarlegra manna. En það er rangt; það er rangt! Í hvaða tilgangi hafðið þið getað kallað þá í þá kreppu? Fyrir frið? Þau nutu öll friðar. Fyrir stríð? Þið voruð þegar að ræða friðarskilmála. Þess vegna er ljóst að ég ýtti ekki undir, og bar á engan hátt ábyrgð á, upprunalega friðinum, og að allar aðrar ásakanir hans eru jafn rangar.

Athugið nú hvaða stefnu við tókum upp hver fyrir sig eftir friðargerð. Þið munið þar með ganga úr skugga um hver gegndi starfi sínu sem umboðsmaður Filippusar og hver þjónaði hagsmunum þínum og leitaði vel í borginni. Ég lagði til í ráðinu, að sendiherrarnir skyldu sigla án tafar til hvers staðar, þar sem þeir kynnu að vita, að Filippus væri að finna, og fá þar af honum fullgildingareiðinn; en þrátt fyrir ályktun mína neituðu þeir að fara. Hver var ástæða þessarar synjunar? Ég mun segja ykkur það. Það hentaði tilgangi Filippusar að bilið væri eins langt og okkar að það væri sem stutt; því að þið hafið stöðvað allan undirbúning ykkar til stríðs, ekki aðeins frá fullgildingardegi, heldur frá þeim degi sem þið byrjuðu fyrst að búast við friði. Það var bara það sem Filippus var að búa til allan tímann, og bjóst við því með góðri ástæðu að hann myndi halda öruggum eignum frá Aþenu sem hann gæti náð fyrir fullgildingu, þar sem enginn myndi brjóta friðinn til að endurheimta þær. Þar sem ég sá fyrir þá niðurstöðu og gerði mér grein fyrir mikilvægi hennar, bað ég að sendiráðið ætti að gera við staðinn þar sem þeir myndu finna Filippus og sverja hann tafarlaust, til þess að eiðurinn yrði sverður á meðan bandamenn þínir Þrakíumenn héldu stöðum um svo Aeschines var svo kaldhæðinn um - Serrium, Myrtenum og Ergisce - og að Filippus gæti ekki náð tökum á Þrakíu með því að grípa til forskotsstöðu og útvega sjálfum sér ríkulega menn og peninga til að efla útlitshönnun sína. Sú skipun Aeschines hvorki vitnar í né les; þó að hann minnist á það til óvirðingar að ég hafi lagt til í ráðinu að makedónsku sendiherrarnir yrðu kynntir. Hvað hefði ég átt að gera? Mótmæltu þið kynningu á mönnum sem höfðu beinlínis komið til að ræða við ykkur? Skipaði leigutakanum að gefa þeim ekki frátekin sæti í leikhúsinu? En þeir hefðu getað setið í þriggja eyri sætunum, ef ég hefði ekki flutt ályktun mína. Eða var það mitt mál að sjá um almenningspeninginn og setja ríkið á sölu, eins og Aeschines og vinir hans? Svo sannarlega ekki. Vinsamlegast takið og lesið þessa tilskipun, sem saksóknari sleppti, þó hann viti það vel.

[Í forsætisráði Mnesiphilusar, á þrítugasta degi Hecatombaeon, lagði ættkvísl Pandionis, sem þá gegndi formennsku, Demosthenes, sonur Demosthenesar, frá Paeania, til að þar sem Filippus hefði sent sendiherra og samþykkt friðarákvæði, þá yrði það leyst. af ráðinu og fólkinu í Aþenu, með það fyrir augum að fullgilda friðinn eins og hann var samþykktur með atkvæðum fyrsta þingsins, að velja í einu fimm sendiherra úr öllum borgurunum; og að þeir sem þannig eru útvaldir gera tafarlaust við hvar sem þeir ganga úr skugga um að Filippus sé og sverja og veita honum eiðana með allri sendingu samkvæmt þeim greinum sem samið var um milli hans og Aþenubúa, þar á meðal bandamenn hvorum megin. Sendiherrarnir sem voru valdir voru Eubulus frá Anaphlystus, Aeschines frá Cothocidae, Cephisophon frá Rhamnus, demókratar frá Phlya, Cleon frá Cothocidae.]“

Lengra ætla ég ekki að fara og ekki býst ég við nokkur hafi lesið þetta nema ég!

 

Demosthenes with an English translation by C. A. Vince, M. A. and J. H. Vince, M.A. Cambridge, MA, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1926.

Sjá alla ræðuna – í fullri lengd á þessari slóð: Demosthenes, On the Crown, section 1 (tufts.edu)

 

VG enn og aftur veruleikafirrt í utanríkismálum

Katrín Jakobsdóttir enn á móti aðild Íslands að NATO segir í frétt Vísis. Þetta sagði hún í svari við fyrirspurn Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar formanns Miðflokksins. En hún styður þátttöku Finna og Svía í NATÓ segir ennfremur, sem er mótsögn í sjálfu sér að mínu mati.

En aldrei kemur spurningin, sem á að koma í kjölfarið: Hvað á að koma í staðinn fyrir NATÓ -aðild Íslands? Og vill Katrín segja upp tvíhliða varnarsamningi BNA og Íslands frá 1951? Á Ísland að vera utan hernaðarbandalaga og hlutlaust? Á að koma sér upp íslenskum her til að tryggja öryggi Íslands ef svo er valið? Breytir stríðið í Úkraníu engu þar um?

Katrín Jakobsdóttir enn á móti aðild Íslands að NATO

Er almenningur fær um að kjósa sér fulltrúa í lýðræðisríki eða taka þátt í ákvarðanatöku?

Þessari spurningu svarar Björn Þorsteinsson í grein sem ég ætla að birta hér tvo kafla úr.  Greinin heitir: Framtíð lýðræðisins og lýðræði framtíðarinnar: Gagnrýnin hugsun í skólastofunni og víðar (Björn Þorsteinsson, 2011):

I. Ég ætla hér að velta vöngum, í örfáum orðum, yfir nokkrum stórum hugtökum, einkanlega hinu gamalkunna hugtaki „gagnrýnin hugsun“ sem leikið hefur býsna stórt hlutverk í íslenskri heimspekisögu síðustu áratuga, og svo hugtakinu um lýðræði. Ætlunin er nánar tiltekið að spyrja spurninga um hlutverk gagnrýninnar hugsunar í þjóðfélagi sem vill kenna sig við lýðræði, en í því mun einnig felast að beita gagnrýninni hugsun á það lýðræði sem við búum við á Íslandi um þessar mundir. Þetta mun ég síðan reyna að tengja við það sem fram fer í skólastofum þessa lands, kannski þó fyrst og fremst með framhaldsskólana í huga, og þar kemur einmitt framtíðin inn í myndina, því það er eitt það merkilega við framhaldsskólana að þar fer menntun lýðræðislegra þegna framtíðarinnar fram.

VIII. En hvernig verður almenningur upplýstur? Hvernig má sjá til þess að hann verði sjálfráða og fær um að velja sér fulltrúa sem fara með valdið á réttmætan hátt? Svarið er tvíþætt: í fyrsta lagi gagnrýnin hugsun, í öðru lagi lýðræði.

Í fyrsta lagi: það þarf að kenna fólki að vera sjálfráða, og hugsa gagnrýnið, þ.e. standa á eigin fótum sem vitsmunaverur sem er ætlað að fara, og ætla sér að fara, með hið endanlega vald í þjóðfélaginu. Og í því að standa á eigin fótum felst ekki að hugsa eingöngu um eigin hag í þröngum skilningi, heldur ávallt líka, og raunar fyrst og fremst, um almannahag. Vegna þess að farsæld ein­staklingsins stendur í órofa tengslum við farsæld heildarinnar. (Þetta hlýtur eiginlega að vera runnið upp fyrir okkur.) Þessi kennsla þarf auðvitað að fara fram vítt og breitt um samfélagið, en sér í lagi þarf að huga að henni í fram­haldsskólunum, vegna þess að í þeim býr framtíð lýðræðisins, í bókstaflegum skilningi liggur mér við að segja.

Í öðru lagi: það þarf að sjá til þess að sjálf grunngerð samfélagsins sé sannarlega í anda lýðræðis, þannig að sjálfræðið verði annað og meira en orðin tóm. Með öðrum orðum þarf að sjá til þess að hið endanlega vald sé í reynd, og í verki, hjá þjóðinni, einstaklingunum sem eru ríkið, í öllum málum og á öllum sviðum. Við þurfum meira lýðræði, skilvirkara og fjölbreyttara lýðræði, lýðræði sem stendur undir nafni, lýðræði sem virkar, virkt lýðræði. Beint lýðræði, íbúa­lýðræði, fyrirtækjalýðræði, alþjóðalýðræði. Lýðræði á öllum sviðum: í stjórn­málum, í efnahagslífinu, á meðal fólksins. Það er lýðræði framtíðarinnar.

Nú heyri ég efasemdamann kveða sér hljóðs og segja: þetta eru draumórar, þetta gengur aldrei, fólkið getur aldrei farið með valdið, fólki er ekki treystandi, fólk er breyskt, fólk er heimskt. Við þennan mann segi ég: þú hefur rangt fyrir þér, fólki er treystandi, fólk er fullfært um að fara með valdið ef það verður þess áskynja að því er treyst og að úrræðin sem það býr yfir eru annað og meira en orðin tóm. Fólk sem býr í samfélagi þar sem stofnanirnar og fyrirtækin lúta sannarlega lýðræðislegri stjórn gengst upp í, og gengst við, hlutverki sínu sem hinir eiginlegu valdhafar – það axlar þá ábyrgð sem það finnur að því er ætluð. Og ég segi líka: við verðum einfaldlega að trúa því að fólk geti bjargað sér sjálft – eða ætlum við kannski að ganga í lið með forráðamönnunum sem líta á fólk eins og húsdýr, og gera síðan allt til að forheimska þau, þ.e. sjá til þess að þau séu í raun eins og húsdýr? Þá kýs ég heldur að halda því fram að bjargræðis mannkyns sé hvergi annars staðar að leita en hjá fjöldanum.

----

Mér finnst málflutningur Björn vera það góður, að ég ákvað að leggja ekki út af honum en birta hann hér óbreyttan en athugið að þetta eru aðeins tveir kaflar af mörgum. Ég hvet þá sem hafa áhuga á þessu máli að lesa alla greinina.

En mergur málsins er að nútíma kjósandi er, sem er almennt séð mjög vel menntaður, fullfær um að mynda sér skoðun og taka beinan þátt í ákvörðunartöku þjóðarinnar. Mér er óskiljanlegt í ljósi möguleikanna með hjálp tækninnar, hvers vegna er ekki hægt að kjósa beint um flest mál sem rata á borð Alþingis? Líta má á Alþingismenn sem ,,skrifstofulið" sem vinnur frumvinnuna - lagagerð, úrvinnslu og framsetningu (laga)mála.

Ákvörðunin á svo að vera í höndum fjöldans enda er verið að taka ákvörðun í nafni fjöldans, ekki einstaklingsins. Það er ansi hart fyrir mann sem einstakingur að sjá stjórnmálamennina taka ákvarðanir um mál sem ég er alfarið á móti og eyða peningum mínum - skattfé mínu - í alls kyns rugl og óþarfi. Ef ég hins vegar fæ að taka þátt í ákvörðunartökunni, er það dálítil sárabót, þótt ég yrði undir, að hafa áhrif, þótt þau séu sáralítil.

Ekki gleyma að íslenska lýðræðið er gallað. Það er sniðið upp úr samfélagi og stjórnarskrá 19. aldar, þar sem fólk neyddist til að velja sér fulltrúa til að taka ákvörðun fyrir sig. Ekki var annað í boði í samfélagi lélegra samgangna og hægra dreifinga upplýsinga. Svo á ekki við um daginn í dag, þar sem við sjáum atburði oft í beinni útsendingu frétta og getum sjálf verið með beina útsendingu. Eins og staðan er í dag, getum við bara horft á störf Alþingis í beinni sjónvarpsútsendingu, mætt á staðinn og setið á pöllum efri hæðar en við sem heild höfum enga beina rödd. Jafnvel ekki þegar við kjósum á 4 ára fresti. Röddin er þögul.