Sannleikslögregla Joe Bidens - stóri bróðir er ánægður

Þegar maður heldur að ríkisstjórn Joe Biden gæti ekki sokkið dýpra, þá gerir hún það.  Maður eigilega trúir þessum fréttum ekki sem berast frá Bandaríkjunum. Nú er búið að stofna til deildar sem á að vera eins konar lögga á hvað teljist vera falsupplýsingar (disinformation). Það er náttúrulega ekkert fjallað um þetta í íslenskum fjölmiðlum enda fara þeir í smiðju vinstri fjölmiðla í Bandaríkjunum sem passa sig á að segja sem minnst um þetta.

Sagan er á þessa leið. Biden forseti sætti gagnrýni á fimmtudaginn fyrir stofnun „dystópískrar“ falsupplýsinga-skrifstofu sem stofnuð var undir heimavarnadeild hans (Homeland Security department), sem gagnrýnendur gagnrýna sem enn eina leið fyrir stjórnvöld til að hefta tjáningarfrelsi á netinu.

Íhaldsmenn gagnrýndu það sem þeir kalla nýtt „stjórnarráð“ Orwells og vísa þar í George Orwell og bók hans 1984 – og sumir benda á að tímasetningin sé hentug í ljósi þess að Elon Musk hét því að gera Twitter opið á nýju á dögunum og leyfa á ný tjáningarfrelsinu eftir 44 milljarða dala yfirtöku hans á samfélagsmiðlinum sem er alræmdur fyrir valkvæða ritskoðun á hægri sjónarmiðum.  Hér má sjá gagnrýni Eric Bolling hjá Newsmax á þessari deild og hann líkir henni einnig við "fyrirmyndaríkið" í bókinni 1984. Nú er stóri bróðir ánægður með Joe Biden, fyrirgefið, Winston Smith.
  Eric Bolling hjá Newsmax   

 

Reyfarar fyrr og nú

Hér kemur saga af enskum reyfara, sem birtist við Íslandsstrendur með 24 manna föruneyti og rændi ríkiskassa Íslands. Frásögnin af þessari sögu biritst hér í stuttu máli og úr bókinni Bretaveldi eftir Jón Þ. Þór, bls. 239. Forgrunnurinn er Napóleonstyrjaldirnar og árið er 1808. Bretar voru orðnir óvinir Dana, höfðu ráðist á Kaupmannahöfn 1807 og höfðu sett hafbann á dönsk farskip. Látum Jón hafa orðið:

"Íslendingar sem heima sátu fengu að kynnast áhrifum styrjaldarinnar út í heimi sumarið 1808. Um mitt sumar kom hingað til lands enskt sjóræningjaskip undir stjórn sjóvíkinga sem Thomas Gilpin hét og hafði skömmu áður gert óskunda í Færeyjum. Hér á landi fóru Gilpin og menn hans fram með ránum og gripdeildum. Þeir rændu Jarðarbókasjóðnum sem var í raun fjárhirsla landsins, og síðan ýmsum verðmætum frá Ólafi Stephensen stiftamtmanni í Viðey. Íslendingar kærðu framferði Gilpins og manna hans fyrir breskum dómstólum. Þeir fengu Jarðarbókasjóðinn aftur nokkrum árum seinna og hér á landi var lengi haft fyrir satt að einhverjir úr liði Gilpins hefu verið dæmdir til dauða og hengdir í Bretlandi. Það hefur aldrei fengist staðfest en á hinn bóginn sýndu þessir atburðir glöggt hve varnarlausir Íslendingar voru á þessum tíma. Á skipi Gilpins sem kvaðst vera enskur sjóvíkingur (reyfari) og fjandmaður Danakonungs, voru einungis tuttugu og fimm menn.  Það var ekki mikið lið en engu að síður gátu skipverjar valsað hér um og farið sínu fram. Hér voru engar varnir og enginn aðili sem gat veitt hið minnsta viðnám."

Hljómar þetta kunnuglega? Það var ógleymanlegt þegar hryðjuverkamenn létu til skara skríða í París 2015 og sýnir hversu fámennur hópur manna getur gert mikinn ursla.

Grípum niður í Wikipediu:

"Að kvöldi 13. nóvember 2015 hófst röð hryðjuverka í París og Saint-Denis í Frakklandi. Meðal annarra árása voru sex skotaárásir og þrjár sprengjuárásir samtímis. Sprengjur sprungu við íþróttavöllinn Stade de France í Norður-París kl. 21:16 þar sem fram fór vináttulandsleikur á milli Þýskalands og Frakklands. Meðal áhorfenda á leiknum var forseti Frakklands François Hollande og fluttu öryggisverðir hann strax á öruggan stað. Í hverfum 10 og 11 létust margir í skotaárásum. Mannskæðasta árásin var í Bataclan-leikhúsi þar sem skotið var á áhorfendur á tónleikum þar sem bandaríska hljómsveitin Eagles of Death Metal kom fram. Nokkrum áhorfendum var haldið í gíslingu þangað til pattstaða við lögreglumenn sem stóð yfir í hálftíma leystist skömmu eftir miðnætti þann 14. nóvember.

130 manns létust og hundruðir særðust. Um það bil 80 meiddust lífshættulega. Minnst 82 létust í árásinni í Bataclan-leikhúsinu. Auk fórnarlamba dóu átta árásamenn, en fjórir þeirra sprengdu sjálfa sig upp. Forseti Frakklands, François Hollande, lýsti yfir neyðarástand í Frakklandi og þriggja daga þjóðarsorg, lokaði landamærunum tímabundið og setti á útgöngubann. Mörgum opinberum stöðum og ferðamannastöðum var líka lokað. Tafir urðu á flugi og lestaferðum til og frá landinu vegna herts öryggiseftirlits við landamærin. Þjóðarleiðtogarar víða um heiminn fordæmdu árásirnar og lýstu yfir samstöðu sinni.

Þann 14. nóvember lýsti Íslamska ríkið yfir ábyrgð á árásunum og sagði að skotmörkin hefðu verið „vandlega valin“. Í yfirlýsingunni segir að árásirnar hafi verið viðbrögð við aðgerðum Frakka í Miðausturlöndum og vanvirðingu þeirra við Múhameð. Árásirnar voru þær mannskæðustu í París frá seinni heimsstyrjöldinni og þær mannskæðustu í Evrópu frá sprengjuárásunum í Madrid 2004. Árásirnar komu í kjölfar skotárásarinnar á Charlie Hebdo í janúar 2015.

Sjö hryðjuverkamenn gerðu sex árásir næstum samtímis. Fimm árásanna áttu sér stað í miðborg Parísar, á vinsælum skemmtistöðum. Sjötta árásin var við íþróttavöll í norðurhluta borgarinnar....Þrír menn sem eru taldir tengjast árásunum voru handteknir á landamærunum við Belgíu 14. nóvember. Húsleitir voru framkvæmdar í Brussel í tengslum við rannsókn um þessa menn. "

Hver er lærdómurinn af þessum tveimur frásögnum sem gerðust með tveggja alda millibili? Jú, eins og segir hér að ofan, að fámennur en einbeittur hópur manna, getur gert mikinn óskunda og efast má að Íslendingar hafi lært eitthvað af sögunni og viðbúnaðurinn eða viðbúnaðarleysið er það sama. Það þurfti til að mynda fleiri hundruð lögreglumenn til að eiga við þrjá hryðjuverkamenn í Brussel, nokkuð sem íslensk lögrelguyfirvöld gætu ekki kallað til eða ráðið við.

Baráttan gegn málfrelsi heldur áfram

Nýlega birtist blaðagrein á vísir sem fer háðuleg orð um Elon Musk.  Hann er kallaður sérvitringur og kannski ekki alveg með málfrelsið á hreinu. Þetta er ekki annað en copy/paste blaðamennska hjá þessum fjölmiðli, því ég trúi ekki að hann hafi eittvað á móti málfrelsi. Þvert á móti, segist hann berjast gegn ritskoðun Twitters sem er raunveruleiki. Þeir hafa örugglega leitað í vinstri fjölmiðinn eins og CNN sem er nú rjúkandi rústir eftir atlögu sinni að Donald Trump en atgangurinn var svo mikill að þeir létu alla alvöru blaðamennsku fjúka út í veður og vind, til að klekja á karli. Afleiðingin er að fjölmiðinn er í frjálsu falli og CNN+ hætti eftir aðeins 3 vikur í lofti.

Og það er sífellt að koma betur í ljós að ESB er aðför að réttindum einstaklinga og tjáningarfrelsins en framkvæmdarstjórn sambandsins sendi Musk tóninn um daginn og minnti hann á að nú væru komin ný lög gegn hatursorðræðu, sem er ekkert annað en ritskoðun.

Vitrir menn hafa bent á að besta leiðin til að berjast gegn hatursorðræðu eða rangfærslum, er einmitt að mæta þeim opinskátt og kveða vitleysuna í kút, ekki þagga niður eins og um sé að ræða einræðisríki. Ef einhver segir að sólin snúist um jörðina en aðrir hið gagnstæða, á bara að leyfa aðra fullyrðinguna og engar umræður? Tryðum við ennþá jarðarmiðjukenninguna ef enginn hefði mótmælt? Verður framþróun á þekkingu eða umræðu með ritskoðun? Held ekki.

ESB er greinilega hættulegt einstaklingsfrelsi og öllu því sem því fylgir en einnig gegn fullveldi þjóðríkja. Í fararbroddi þessa samband eru einmitt ólýðræðiskjörnir fulltrúar, fulltrúar hvers veit ég ekki, einna helst elítunnar myndi maður halda.

Maður líður eins og vera staddur í vísindaskáldsögunni 1984 eftir George Orwell nema hvað nútíminn er miklu verri. Sósíalstig (social credit) er kerfi sem kínversk stjórn hafa komið sér upp og ESB virðist vilja apa eftir, en þar er fólki gefin stig eftir félagslega hegðun, maður lækkar í stigum (og er útilokaður frá einhverju) eða hækkar og er leyft að stunda sitt líf áfram. Inn í þessu "félagskredit kerfi" er málfrelsið og ef eitthvað rangt er sagt, er refsing í boði. Sósíalkredit á Íslandi er óopinbert, í form múgæsing gegn einhvern sem "braut" af sér án þess þó að dæmt hafi verið í máli viðkomandi eða bent á sönnunargögn.

Fáránlega ríkur maður með takmarkaðan skilning á tjáningarfrelsi

 

 

Kjarnorkuvopn á Grænlandi

Project Iceworm var háleynileg áætlun Bandaríkjahers í kalda stríðinu, sem hafði það að markmiði að byggja upp net færanlegra kjarnorkueldflaugaskotstöðva undir Grænlandsjökli. Lokamarkmiðinu að koma meðaldrægum eldflaugum undir ísinn - nógu nálægt til að geta skotið á skotmörk innan Sovétríkjanna - var haldið leyndu fyrir ríkisstjórn Danmerkur. Til að kanna hagkvæmni þess að vinna undir ísnum var hleypt af stokkunum mjög auglýstu „cover“ verkefni, þekkt sem Camp Century, árið 1960. Óstöðug ísskilyrði innan íshellunnar olli því að verkefninu var hætt árið 1966.

Lýsing

Til að prófa hagkvæmni byggingasvæðis var verkefnissvæði kallað "Camp Century" sett af stað af bandaríska hernum, staðsett í 6.600 feta hæð (2.000 m hæð) á Norðvestur-Grænlandi, 150 mílur (240 km) frá bandarísku Thule flugherstöðinni. Ratsjáin og flugherstöðin í Thule höfðu þegar verið í notkun síðan 1951.

Camp Century var lýst á þeim tíma sem sýnikennslu á viðráðanlegu íshellu herstöðvum. Leyndarmál Project Iceworm átti að vera jarðgangakerfi 4.000 kílómetra (2.500 mílur) að lengd, notuð til að koma upp allt að 600 kjarnorkueldflaugum, sem gætu náð til Sovétríkjanna ef til kjarnorkustríðs kæmi. Staðsetning eldflauga væri undir skjóli íshellu Grænlands og átti að breyta þeim reglulega.

Á meðan Project Iceworm var leyndarmál voru áætlanir um Camp Century ræddar við og samþykktar af Danmörku; stöðin, þar á meðal kjarnorkuverið, var kynnt í tímaritinu The Saturday Evening Post árið 1960.

„Opinber tilgangur“ Camp Century, eins og varnarmálaráðuneyti Bandaríkjanna útskýrði fyrir dönskum embættismönnum árið 1960, var að prófa ýmsar gerðir af byggingartækni við aðstæður á norðurslóðum, kanna hagnýt vandamál með hálfhreyfanlegum kjarnaofni, auk þess að styðja við vísindalegar aðgerðir. tilraunir á íshellunni. Alls voru 21 skurður skorinn og þakinn bogadregnum þökum þar sem forsmíðaðar byggingar voru reistar. Með heildarlengd upp á 3.000 metra (1,9 mílur) voru innan þessi göng einnig sjúkrahús, verslun, leikhús og kirkja. Heildarfjöldi íbúa var um 200. Frá 1960 til 1963 var raforkan veitt með fyrsta færanlega/færanlega kjarnaofni heimsins, nefndur PM-2A og hannaður af Alco fyrir bandaríska herinn. Vatn var veitt með stangarholum sem bræddu jökla og prófað fyrir sýklum eins og plágunni.

Innan þriggja ára eftir að byrjað var að grafa, sýndu ískjarnasýni sem tekin voru af jarðfræðingum sem starfa við Camp Century að jökullinn hreyfðist mun hraðar en búist var við og myndi eyðileggja göngin og fyrirhugaðar sjósetningarstöðvar eftir um tvö ár. Aðstaðan var rýmd árið 1965 og kjarnorkurafallinn fjarlægður. Project Iceworm var hætt og Camp Century lokað árið 1966.

Verkefnið bjó til dýrmætar vísindalegar upplýsingar og gaf vísindamönnum nokkra af fyrstu ískjörnum, sem enn eru notaðir af loftslagsfræðingum í dag.

Stærð fyrirhugaðrar eldflaugasamstæðu

Samkvæmt skjölunum sem Danir birtu árið 1997 var „Iceworm“ eldflauganet Bandaríkjahers lýst í skýrslu hersins frá 1960 sem ber titilinn „Strategic Value of the Greenland Icecap“. Ef það verður að fullu hrint í framkvæmd myndi verkefnið ná yfir svæði sem er 52.000 ferkílómetrar (130.000 km2), um það bil þrisvar sinnum stærra en Danmörk. Gólf skotfléttunnar yrðu 28 fet (8,5 m) undir yfirborði, með eldflaugaskotvörpunum enn dýpri og hópar eldflaugaskotstöðva yrðu með 6,4 km fjarlægð á milli.

Grafa átti ný göng á hverju ári þannig að eftir fimm ár yrðu þúsundir skotstaða, þar á meðal væri hægt að snúa hundruðum eldflaugum. Bandaríski herinn ætlaði að beita styttri tveggja þrepa útgáfu af Minuteman flugskeyti bandaríska flughersins, afbrigði sem herinn lagði til að kallaði Iceman.

Heimild: Project Iceworm

Myndband af Facebook: Project Iceworm - Facebook

 

 

Sinar friðar, 1946 - Járntjaldsræðan

Hér kemur ein af frægari ræðum Winston Churchill sem nefnist á ensku Sinews of Pieace (Sinar friðar) Járntjaldsræðan fræga - sem hann flutti rétt eftir lok seinni heimsstyrjaldar.

Hér kemur bakgrunnsaga ræðunnar og ræðan sjálf. Ég veit ekki til þess að þessi ræða né aðrar ræður sem ég hef nú þýtt og birt hér á blogginu, hafi komið út á íslensku. Mér finnst þessi ræða eiga skilið að vera birt í íslenskri þýðingu, þótt hún sé af vanefni þýdd af manni, sem er ekki þýðandi að starfi. En læt hana samt "gossa", því ég óttast að nýtt járntjald sé fallið.

Bakgrunnur ræðunnar

Þann 5. mars 1946 fóru þeir Winston Churchill og Harry Truman forseta til lítils bæjar, Fulton, Missouri, í miðvesturríkjunum og þar í þessu litla bæ og í háskólaíþróttahúsi flutti Churchill hið frægasta ávarp sitt eftir síðari heimsstyrjöldina - "Sinar friðarins." Ef einhver veit ekki hva sinar eru, þá tengja þær vöðva við bein.

Sinar friðar

Það gladdi mig að koma til Westminster College síðdegis í dag og þið sláið mig gullhamra með því að gefa mér gráðu. Nafnið „Westminster“ er mér einhvern veginn kunnuglegt. Ég virðist hafa heyrt um það áður. Reyndar var það í Westminster sem ég fékk mjög stóran hluta af menntun minni í stjórnmálum, í díalektík, orðræðu og einum eða tveimur öðrum hlutum. Reyndar höfum við bæði verið menntuð á sömu, eða svipuðum vega, eða, alla vega, skyldum stofnunum.

Það er líka heiður, kannski nánast einstakur, fyrir einkagest að vera kynntur fyrir fræðilegum áhorfendum af forseta Bandaríkjanna. Innan um þungar byrðar sínar, skyldur og ábyrgð - ósótt en ekki vikið frá - hefur forsetinn ferðast þúsund kílómetra til að heiðra og efla fund okkar hér í dag og gefa mér tækifæri til að ávarpa þessa ættingja þjóð, sem og mína eigin, landsmenn handan við hafið og kannski einhver önnur lönd líka. Forsetinn hefur sagt yður, að það sé ósk hans, þar sem ég er viss um að hún er þín, að ég hafi fullt frelsi til að gefa sanna og trúa ráðgjöf mína á þessum áhyggjufullu og torkennilegu tímum. Ég mun svo sannarlega nýta mér þetta frelsi og finnst mér réttara að gera það vegna þess að hvers kyns persónulegri metnaði sem ég kann að hafa borið í brjósti á mínum yngri dögum hefur verið fullnægt umfram villtustu drauma mína. Ég leyfi mér þó að taka það skýrt fram að ég hef ekkert opinbert erindi að gegna eða stöðu af neinu tagi og að ég tala bara fyrir sjálfan mig. Hér er ekkert nema það sem þið sjáið.

Ég get því leyft huga mínum, með lífsreynsluna að baki, að leika um vandamálin sem steðja að okkur á morgni algjörs vopnasigurs okkar, og reyna að ganga úr skugga um með hvaða styrk ég hef um það sem áunnist hefur með svo miklar fórnir og þjáningar skulu varðveitt til framtíðar til dýrðar og öryggis mannkyns.

Bandaríkin standa á þessum tíma á hátindi síns sem heimsveldi. Þetta er hátíðleg stund fyrir bandaríska lýðræðið. Því að með forgang að völdum fylgir líka ógnvekjandi ábyrgð gagnvart framtíðinni. Ef þú lítur í kringum þig, verður þú ekki aðeins að finna fyrir þeirri skyldutilfinningu sem þú hefur fullnægt heldur einnig þú verður að finna fyrir kvíða svo að þú fallir ekki undir afreksstig. Tækifærin eru hér núna, skýr og skínandi fyrir bæði lönd okkar. Að hafna því eða hunsa það eða slíta það í burtu mun koma yfir okkur allar hinar löngu ásakanir síðari tíma. Nauðsynlegt er að stöðugleiki hugarfars, þrautseigja tilgangsins og stórkostlegur einfaldleiki ákvörðunar leiði og stjórni hegðun enskumælandi þjóða í friði eins og þær gerðu í stríði. Við verðum, og ég tel að við munum, sanna að við erum jöfn gagnvart þessari alvarlegu kröfu.

Þegar bandarískir hermenn nálgast alvarlegar aðstæður eru þeir vanir að skrifa í höfuðið á tilskipun sinni orðin „Heildarstefnumótun“. Það er speki í þessu, þar sem það leiðir til skýrleika hugsunar. Hver er þá heildarstefnumótunin sem við ættum að skrifa í dag? Það er ekkert minna en öryggi og velferð, frelsi og framfarir, allra heimila og fjölskyldna allra karla og kvenna í öllum löndum. Og hér tala ég sérstaklega um hin aragrúa kotbýla- eða fjölbýlishúsa þar sem launamaðurinn reynir innan um slys og erfiðleika lífsins að vernda eiginkonu sína og börn frá neyð og ala fjölskylduna upp í ótta Drottins eða eftir siðferðilegum hugmyndum sem gegna oft öflugu hlutverki sínu.

Til að veita þessum óteljandi heimilum öryggi, verður að verja þau fyrir hinum rösklegu ræningjum tveimur, stríði og harðstjórn. Við þekkjum öll þær skelfilegu truflanir sem hin venjulegu fjölskylda er steypt í þegar bölvun stríðsins svíður yfir fyrirvinnuna og þá sem hann vinnur fyrir og sér fyrir. Hræðilegar rústir Evrópu, með allri sinni horfnu dýrð, og stórra hluta Asíu blasir við okkur. Þegar fyrirætlanir vondra manna eða árásargjörn hvöt voldugra ríkja leysa upp umgjörð siðmenntaðs samfélags yfir stór svæði, stendur auðmjúkt fólk frammi fyrir erfiðleikum sem það getur ekki ráðið við. Fyrir það er allt brenglað, allt er brotið, jafnvel malað til kvoða.

Þegar ég stend hér þetta rólega síðdegi fer hrollur um mig við að sjá fyrir mér hvað er í raun og veru að gerast fyrir milljónir núna og hvað er að fara að gerast á þessu tímabili þegar hungursneyð situr um jörðina. Enginn getur reiknað út það sem kallað hefur verið „ómetna upphæð mannlegs sársauka“. Æðsta verkefni okkar og skylda er að verja heimili almúgans fyrir hryllingi og eymd annars stríðs. Um það erum við öll sammála.

Bandarískir hernaðarfélagar okkar, eftir að hafa boðað „heildarstefnumótun“ sína og reiknað út tiltæk úrræði, halda alltaf áfram í næsta skref — nefnilega „aðferðina“. Hér er aftur víðtæk sátt. Heimssamtök hafa þegar verið sett á laggirnar í þeim aðaltilgangi að koma í veg fyrir stríð. U.N.O., arftaki Þjóðabandalagsins, með afgerandi viðbót Bandaríkjanna og allt sem það þýðir, er þegar að störfum. Við verðum að ganga úr skugga um að starf þess sé frjósamt, að það sé veruleiki en ekki sýndarmennska, að það sé afl til athafna en ekki aðeins froðufelling orða, að það sé sannkallað friðarhof þar sem skildir margra þjóða getur einhvern tíma verið hengdir upp, en ekki bara stjórnklefa í Babelsturni. Áður en við vörpum frá okkur traustum tryggingum um vígbúnað þjóðar til sjálfsbjargarviðleitni, verðum við að vera viss um að musteri okkar sé byggt ekki á hvirflandi sandi eða mýrlendi, heldur á bjargi. Hver sem er getur séð með opnum augum að leið okkar verður erfið og líka löng, en ef við höldum áfram saman eins og við gerðum í heimsstyrjöldunum tveimur - þó ekki, því miður, á milli þeirra - get ég ekki efast um að við munum ná okkar sameiginlegur tilgangur á endanum.

Ég er hins vegar með ákveðna og raunhæfa tillögu um aðgerðir. Heimilt er að setja upp dómstóla og sýslumenn en þeir geta ekki starfað án sýslumanna og lögreglustjóra. Stofnun Sameinuðu þjóðanna verður þegar í stað að vera búin alþjóðlegum herafla. Í slíku máli getum við aðeins farið skref fyrir skref, en við verðum að byrja núna. Ég legg til að hverju ríki og ríkjum verði boðið að helga ákveðinn fjölda flugsveita í þjónustu Alþjóðastofnunarinnar. Þessar sveitir yrðu þjálfaðar og undirbúnar í sínum eigin löndum en færu um í skiptum frá einu landi til annars. Þeir myndu klæðast einkennisbúningi þeirra eigin landa en með mismunandi merki. Þeir yrðu ekki krafðir um að berjast við eigin þjóð, heldur yrðu þeir að öðru leyti undir stjórn Alþjóðastofnunarinnar. Þetta gæti byrjað með hóflegum mælikvarða og myndi vaxa eftir því sem sjálfstraustið eykst. Ég vildi sjá þetta gert eftir fyrri heimsstyrjöldina og ég treysti því heitt að það verði gert strax.

Það væri engu að síður rangt og óvarlegt að fela leynilegri þekkingu eða reynslu af kjarnorkusprengjunni, sem Bandaríkin, Stóra-Bretland og Kanada deila núna, til Alþjóðastofnunarinnar á meðan hún er enn á frumstigi. Það væri glæpsamlegt brjálæði að reka það á flot í þessum enn órólega og ósameinaða heimi. Enginn í nokkru landi hefur sofið verr í rúmum sínum vegna þess að þessi þekking og aðferðin og hráefnið til að beita henni er um þessar mundir að mestu í höndum Bandaríkjamanna. Ég trúi því ekki að við hefðum öll sofið svona vært ef stöðunni hefði verið snúið við og ef eitthvert kommúnista- eða nýfasistaríki , í bili a.m.k., hefði einokað þessar skelfilegu þekkingu. Óttinn við það hefði auðveldlega getað verið notað til að knýja fram alræðiskerfi á hinn frjálsa lýðræðislega heim, með skelfilegum afleiðingum óskiljanlegu hinu mannlega ímyndunarafli. Guð hefur viljað að svo verði ekki, og við höfum að minnsta kosti andrými til að koma húsinu okkar í lag áður en þessi hætta verður að veruleika, og jafnvel þá, ef ekkert er sparað, ættum við samt að búa yfir svo ægilegum yfirburðum sem að setja áhrifaríkar fælingarmáttir við beitingu þess, eða ógn við beitingu, af hálfu annarra. Að lokum, þegar nauðsynlegt bræðralag mannsins er raunverulega útfært og tjáð í heimsstofnun með öllum nauðsynlegum hagnýtum verndarráðstöfunum til að gera það skilvirkt, þá væri þessi völd að sjálfsögðu falin þeirri heimsstofnun.

Nú kem ég að annarri hættu þessara tveggja ræningja sem ógnar kotbæjarheimilinu og venjulegu fólki - nefnilega harðstjórn. Við getum ekki verið blind á þá staðreynd að frelsi einstakra borgara um gjörvalt breska heimsveldið gildir ekki í töluverðum fjölda landa, sum þeirra eru mjög öflug. Í þessum ríkjum er eftirliti framfylgt á almúgann af margvíslegum og alls kyns alhliða lögreglustjórnum, að því marki sem er yfirþyrmandi og andstætt öllum meginreglum lýðræðis. Valdi ríkisins er beitt hömlulaust, annaðhvort af einræðisherrum eða samsettum fákeppnisöflum sem starfa í gegnum forréttindaflokk og pólitískrar lögreglu. Það er ekki skylda okkar á þessum tíma, þegar erfiðleikarnir eru svo miklir, að blanda okkur með valdi inn í innanríkismál landa sem við höfum ekki sigrað í stríði. En við megum aldrei hætta að boða í óttalausum tónum hinar miklu meginreglur frelsis og réttinda mannsins, sem eru sameiginleg arfleifð hins enskumælandi heims og sem, í gegnum Magna Carta, réttindaskrána, Habeas Corpus, réttarhöld hjá kviðdómi, enskum almennum lögum og finna má í frægastu tjáningu sinni í bandarísku sjálfstæðisyfirlýsingunni.

Allt þetta þýðir að fólk í hvaða landi sem er hefur rétt og ætti að hafa vald með stjórnarskráraðgerðum, með frjálsum óheftum kosningum með leynilegri kosningu, til að velja eða breyta eðli eða stjórnarformi sem það býr undir; að málfrelsi og hugsunarfrelsi ætti að ríkja; að dómstólar, óháðir framkvæmdavaldinu, óhlutdrægir af hvaða aðila sem er, ættu að stjórna lögum sem hafa hlotið víðtæka samþykki stórs meirihluta eða helguð af tíma og venju. Hér eru nafngiftir frelsisins, sem ættu að liggja í hverju kotbýlisheimili. Hér eru skilaboð bresku og bandarísku þjóðanna til mannkyns. Leyfðu okkur að prédika það sem við iðkum, iðkum það sem við prédikum.

Ég hef nú lýst tveimur miklu hættum sem ógna heimilum fólksins: Stríð og harðstjórn. Ég hef ekki enn talað um fátækt og skort sem er í mörgum tilfellum ríkjandi kvíði. En ef hættunni á stríði og harðstjórn er eytt, er enginn vafi á því að vísindi og samvinna getur skilað heiminum á næstu árum, örugglega á næstu áratugum ný kenndu reynslu í skerpuskóla stríðsins, útvíkkun á efnislega vellíðan umfram allt sem enn hefur átt sér stað í mannlegri reynslu. Nú, á þessari dapurlegu og andlausu stundu, erum við á kafi í hungrinu og neyðinni sem eru afleiðingar hinnar ótrúlegu baráttu okkar; en þetta mun líða yfir og getur gengið fljótt yfir, og engin ástæða er til nema vegna mannlegrar heimsku eða ómannlegrar glæpastarfsemi, sem ætti gæti varnað öllum þjóðum aðgang að vígslu og nýtni gnægðaldar. Ég hef oft notað orð sem ég lærði fyrir fimmtíu árum síðan af frábærum írsk-amerískum ræðumanni, vini mínum, herra Bourke Cockran. "Það er nóg til fyrir alla. Jörðin er gjafmild móðir; hún mun sjá öllum börnum sínum fyrir mat í gnægð ef þau vilja nema og rækta jarðveg hennar í réttlæti og í friði." Hingað til tel ég að við séum öll alveg sammála. Nú, á meðan ég er enn að sækjast eftir aðferðinni til að átta mig á heildarstefnumótun okkar, kem ég að kjarna þess sem ég hef ferðast hingað til að segja. Hvorki öruggar forvarnir gegn stríði, né stöðugur uppgangur heimsskipulags verður náð án þess sem ég hef kallað bræðrasamtök enskumælandi þjóða. Þetta þýðir sérstakt samband milli breska Samveldisins og heimsveldisins og Bandaríkjanna. Þetta er enginn tími fyrir alhæfingar og ég ætla að þora að vera nákvæmur. Bræðrafélag krefst ekki aðeins vaxandi vináttu og gagnkvæms skilnings á milli tveggja víðfeðma en skyldkynja Þjóðfélaga, heldur áframhaldandi náins sambands milli herráðgjafa okkar, sem leiðir til sameiginlegrar rannsóknar á hugsanlegum hættum, samhæfingu vopna og leiðbeiningum, og að skiptast á yfirmönnum og kadettum við tækniskóla. Það ætti að hafa með sér áframhaldandi aðstöðu til gagnkvæms öryggis með sameiginlegri notkun allra flota- og flugherstöðva í eigu annars hvors lands um allan heim. Þetta myndi ef til vill tvöfalda hreyfanleika bandaríska sjóhersins og flughersins. Það myndi stækka mjög breska heimsveldið og það gæti vel leitt til mikilvægs fjárhagslegs sparnaðar, ef og þegar heimurinn róast. Nú þegar notum við saman mikinn fjölda eyja; gæti vel verið að fleiri verði falin sameiginlegri umönnun okkar á næstunni.

Bandaríkin hafa nú þegar varanlegan varnarsamning við yfirráðinu í Kanada, sem er svo trúrækið við breska samveldið og heimsveldið. Þessi samningur er skilvirkari en margir þeirra sem oft hafa verið gerðir undir formlegum bandalögum. Þessi meginregla ætti að ná til allra breskra samveldisríkja með fullri gagnkvæmni. Þannig, hvað sem gerist, og þar með aðeins, verðum við sjálf örugg og fær um að vinna saman að hinum háu og einföldu málefnum sem eru okkur kær og engum boða illa. Að lokum getur komið - ég held að það komi á endanum - meginreglan um almennan ríkisborgararétt, en að við getum látið okkur nægja að láta örlögin um þetta, en mörg okkar geta séð greinilega, útréttan hönd þeirra.

Það er hins vegar mikilvæg spurning sem við verðum að spyrja okkur. Myndi sérstakt samband milli Bandaríkjanna og breska samveldisins vera í ósamræmi við yfirgnæfandi tryggð okkar við Alþjóðastofnunina? Ég svara því að þvert á móti er það líklega eina leiðin til að sú stofnun nái fullum vexti og styrk. Það eru nú þegar hin sérstöku samskipti Bandaríkjanna við Kanada, sem ég nefndi nýlega, og það eru samskipti Bandaríkjanna og Suður-Ameríkulýðveldanna. Við Bretar höfum þegar tuttugu ára samning um samvinnu og gagnkvæma aðstoð við Sovét-Rússland. Ég er sammála herra Bevin, utanríkisráðherra Stóra-Bretlands, um að þetta gæti vel verið fimmtíu ára sáttmáli hvað okkur varðar. Við stefnum ekki að öðru en gagnkvæmri aðstoð og samvinnu. Bretar hafa átt óslitið bandalag við Portúgal síðan 1384 og skilaði frjósömum árangri á mikilvægum augnablikum í síðari stríðum. Ekkert af þessu stangast á við almenna hagsmuni heimssamnings eða heimssamtaka; þvert á móti hjálpa það  því. "Í húsi föður míns eru mörg stórhýsi." Sérstök samtök aðildarríkja Sameinuðu þjóðanna, sem hafa ekki árásargjarnan tilgang gegn nokkru öðru landi, sem hefur enga hönnun sem er ósamrýmanleg sáttmála Sameinuðu þjóðanna, langt frá því að vera skaðleg, eru gagnleg og, eins og ég tel, ómissandi.

Ég talaði áðan um musteri friðarins. Verkamenn frá öllum löndum verða að byggja það musteri. Ef tveir af vinnumönnunum þekkjast sérstaklega vel og eru gamlir vinir, ef fjölskyldur þeirra eru blandaðar saman, og ef þeir hafa "trú á tilgangi hvors annars, von á framtíð hvors annars og kærleika gagnvart göllum hvors annars" - svo vitnað sé í nokkrar. góð orð sem ég las hér um daginn — hvers vegna geta þeir ekki unnið saman að sameiginlegu verkefni sem vinir og félagar? Hvers vegna geta þeir ekki deilt verkfærum sínum og þannig aukið starfskrafta hvers annars? Reyndar verða þeir að gera það, annars gæti musterið ekki verið byggt, eða, þegar það er byggt, getur það hrunið, og við munum öll reynast fólk sem ekki er hægt að kenna enn og aftur og verðum að fara og reyna að læra aftur í þriðja sinn í stríðsskóla, óviðjafnanlega strangari en sá sem við erum nýkomin úr. Myrku aldirnar gætu snúið aftur, steinöldin gæti snúið aftur á glampandi vængjum vísindanna, og það sem gæti nú varpað ómældum efnislegum blessunum yfir mannkynið, gæti jafnvel valdið algjörri eyðileggingu þess. Varist, segi ég; tíminn getur verið stuttur. Látum okkur ekki taka þá stefnu að leyfa atburðum að flakka þangað til það er of seint. Ef það á að verða til bræðrafélag af því tagi sem ég hef lýst, með öllum þeim aukna styrk og öryggi sem bæði lönd okkar geta haft af því, skulum við ganga úr skugga um að sú stóra staðreynd sé kunn umheiminum og að það gegni þátt í að koma á stöðugleika og grundvalla undirstöðu friðar. Þar er leið viskunnar. Forvarnir eru betri en lækning.

Skuggi hefur fallið á tjöldin sem síðkastið hafa lýst upp af sigri bandamanna. Enginn veit hvað Sovét-Rússland og kommúnistasamtök þeirra hyggjast gera í náinni framtíð, eða hver eru takmörk, ef einhver eru, fyrir útvíkkandi og trúboðslega tilhneigingu þeirra. Ég ber mikla aðdáun og virðingu fyrir hinni hugrökku rússnesku þjóð og félaga mínum á stríðstímum, Stalín marskálki. Það er djúp samúð og velvilji í Bretlandi - og ég efast ekki hér líka - í garð þjóða allra Rússa og vilji til að þrauka í gegnum margvíslegan ágreining og mótsögn við að koma á varanlegum vináttuböndum. Við skiljum að Rússar þurfi að vera öruggir á landamærum sínum í vestri með því að fjarlægja alla möguleika á yfirgangi Þjóðverja. Við bjóðum Rússland velkomið á réttmætan stað meðal fremstu þjóða heims. Við fögnum fánanum þess á hafinu. Umfram allt fögnum við stöðugum, tíðum og vaxandi samskiptum rússnesku þjóðarinnar og okkar eigin þjóðar beggja vegna Atlantshafsins. Það er hins vegar skylda mín, því ég er viss um að þið mynduð vilja að ég segði ykkur staðreyndirnar eins og ég sé þær fyrir ykkur, að leggja fyrir ykkur ákveðnar staðreyndir um núverandi stöðu í Evrópu.

Frá Stettin í Eystrasalti til Trieste í Adríahafi hefur járntjald farið niður yfir álfuna. Á bak við þá línu liggja allar höfuðborgir hinna fornu ríkja Mið- og Austur-Evrópu. Varsjá, Berlín, Prag, Vín, Búdapest, Belgrad, Búkarest og Sofía, allar þessar frægu borgir og íbúarnir í kringum þær liggja á því sem ég hlýt að kalla sovéska svið, og allar eru þær háðar í einni eða annarri mynd, ekki aðeins sovéskum áhrifum, en í mjög háu og í mörgum tilfellum vaxandi mælikvarði undir stjórn frá Moskvu. Aþena ein - Grikkland með sína ódauðlegu dýrð - er frjálst að ákveða framtíð sína í kosningum undir eftirliti Breta, Bandaríkjamanna og Frakka. Rússnesk stjórnvöld í Póllandi hafa verið hvött til að gera gríðarlegar og rangar árásir á Þýskaland og fjölda brottvísanir milljóna Þjóðverja á alvarlegum og ólýsandi mælikvarða á sér nú stað. Kommúnistaflokkarnir, sem voru mjög fámennir í öllum þessum Austur-Evrópuríkjum, hafa verið reistir til forustu og valda langt umfram fjölda meðlima þeirra og leitast alls staðar eftir að ná alræðisstjórn. Lögreglustjórnir eru ríkjandi í næstum öllum málum og enn sem komið er, nema í Tékkóslóvakíu, er ekkert raunverulegt lýðræði. Tyrkjum og Persum er bæði mjög brugðið og órólegir yfir þeim kröfum sem á þá eru gerðar og þrýstingnum sem Moskvu-stjórnin hefur beitt. Rússar gera tilraun í Berlín til að byggja upp hálf-kommúnistaflokk á svæði þeirra í hernumdu Þýskalandi með því að sýna hópum þýskra vinstrisinnaðra leiðtoga sérstaka hylli. Í lok bardaganna í júní síðastliðnum dróg bandaríski og breski herinn sig vestur á bóginn, í samræmi við fyrri samning, niður á 150 mílna dýpt á nærri fjögur hundruð mílna víglínu, til að leyfa rússneskum bandamönnum okkar að hernema þetta mikla landsvæði sem vestræn lýðræðisríki höfðu lagt undir sig.

Ef nú Sovétstjórnin reynir, með sérstökum aðgerðum, að byggja upp Þýskaland sem er hliðhollt kommúnista á sínum svæðum, mun það valda nýjum alvarlegum erfiðleikum á bresku og bandarísku svæði og leggja hinum sigruðu Þjóðverjum á vald uppboða milli Sovétríkjanna og vestrænna lýðræðisríkja. Hvaða ályktun sem hægt er að draga af þessum staðreyndum - og staðreyndir sem þær eru - þá er þetta sannarlega ekki hin frelsuðu Evrópa sem við börðumst fyrir að byggja upp. Það er heldur ekki það sem inniheldur grundvallaratriði varanlegs friðar.

Öryggi heimsins krefst nýrrar einingu í Evrópu, sem engin þjóð ætti að vera varanlega útskúfað frá. Það er af deilum sterkra foreldrabaráttu í Evrópu sem heimsstyrjöldirnar sem við höfum orðið vitni að, eða sem urðu í fyrri tíð, hafa sprottið. Tvisvar á okkar eigin ævi höfum við séð Bandaríkin, gegn vilja þeirra og hefðum, gegn rökum, sem ómögulegt er annað en að skilja, dregin af ómótstæðilegum öflum, inn í þessi stríð í tíma til að tryggja sigur hins góða, en aðeins eftir að hræðileg slátrun og eyðilegging hafði átt sér stað. Tvisvar sinnum hafa Bandaríkin þurft að senda nokkrar milljónir ungra manna yfir Atlantshafið til að koma að stríði; en nú getur stríð fundið hvaða þjóð sem er, hvar sem hún getur dvalið milli kvölds og dögunar. Vissulega ættum við að vinna með meðvituðum tilgangi að mikilli friðun Evrópu, innan skipulags Sameinuðu þjóðanna og í samræmi við sáttmála okkar. Það finnst mér vera opinn málstaður af stefnu sem skiptir mjög miklu máli.

Fyrir framan járntjaldið sem liggur um alla Evrópu eru aðrar orsakir kvíða. Á Ítalíu er kommúnistaflokknum verulega hamlað vegna þess að  hann þarf að styðja kröfur hins kommúnistaþjálfaða marskálkTitós um fyrrum ítalskt yfirráðasvæði við odd Adríahafsins. Engu að síður er framtíð Ítalíu á bláþræði. Aftur er ekki hægt að ímynda sér endurnýjaða Evrópu án sterks Frakklands. Alla mína opinberu ævi hef ég unnið fyrir sterku Frakklandi og ég missti aldrei trúna á góð örlög hennar, jafnvel á myrkustu stundum. Ég mun ekki missa trúna núna. Hins vegar, innan mikils fjölda landa, fjarri landamærum Rússlands og um allan heim, eru fimmtu herdeildir kommúnista stofnaðir og starfa í fullkominni einingu og algjörri hlýðni við leiðbeiningarnar sem þeir fá frá kommúnistamiðstöðinni. Nema í breska samveldinu og í Bandaríkjunum þar sem kommúnismi er á frumstigi, eru kommúnistaflokkarnir eða fimmta herdeildin vaxandi áskorun og hætta fyrir kristna siðmenningu. Þetta eru dapurlegar staðreyndir fyrir hvern sem er að þurfa að rifja upp daginn eftir sigur sem unninn var með svo frábærum vopnafélögum og í nafni málstaðar frelsis og lýðræðis; en við ættum að vera ekki að vera óskynsamleg að horfast ekki í augu við hættuna á meðan tími er til.

Horfur eru einnig bundnar áhyggjur í Austurlöndum fjær og sérstaklega í Mansjúríu. Samningurinn, sem gerður var í Jalta, sem ég var aðili að, var ákaflega hagstæður Sovét-Rússum, en hann var gerður á þeim tíma þegar enginn gat sagt að þýska stríðið gæti ekki teygt sig allt sumarið og haustið 1945 og þegar búist var við að Japans-stríðið myndi standa í 18 mánuði til viðbótar frá lokum þýska stríðsins. Hér á landi eruð þið öll svo vel upplýst um Austurlönd fjær, og svo dygga vini Kína, að ég þarf ekki að segja frá ástandinu þar.

Mér hefur fundist ég þurfa að lýsa skugganum sem fellur yfir heiminn, jafnt í vestri sem í austri. Ég var ráðherra á þeim tíma sem Versalasamningurinn var gerður og náinn vinur herra Lloyd-George, sem var yfirmaður bresku sendinefndarinnar í Versölum. Sjálfur var ég ekki sammála mörgu sem gert var, en ég hef mjög sterka tilfinningu í huga mínum af því ástandi og mér finnst sárt að setja það í andstöðu við það sem nú ríkir. Í þá daga ríktu miklar vonir og ótakmarkað traust um að stríðunum væri lokið og að Þjóðabandalagið yrði allsráðandi. Ég sé ekki eða finn ekki fyrir sama sjálfstrausti eða jafnvel sömu vonum í hinum hrikalega heimi um þessar mundir.

Á hinn bóginn hrek ég þá hugmynd að nýtt stríð sé óumflýjanlegt; enn meira að það sé yfirvofandi. Það er vegna þess að ég er viss um að auðna okkar er enn í okkar eigin höndum og að við höfum vald til að bjarga framtíðinni, að mér finnst ég skylt að tjá mig núna þegar ég hef tilefni og tækifæri til þess. Ég trúi því ekki að Sovét-Rússland þrái stríð. Það sem þeir þrá eru ávextir stríðs og óákveðin útvíkkun valds þeirra og kenninga. En það sem við verðum að huga að hér í dag meðan tími er til, er varanlegt að koma í veg fyrir stríð og koma á skilyrðum frelsis og lýðræðis eins hratt og mögulegt er í öllum löndum. Erfiðleikum okkar og hættum verður ekki eytt með því að loka augunum fyrir þeim. Þeir verða ekki fjarlægðir með því að bíða eftir því að sjá hvað gerist; né verða þau fjarlægð með sáttastefnu. Það sem þarf er sátt og því lengur sem það dregst því erfiðara verður það og hætturnar okkar verða meiri.

Af því sem ég hef séð frá rússnesku vini okkar og bandamenn í stríðinu er ég sannfærður um að það er ekkert sem þeir dáist jafn mikið að og styrkur og það er ekkert sem þeir bera minni virðingu fyrir en veikleiki, sérstaklega hernaðarlegur veikleiki. Af þeirri ástæðu er gamla kenningin um valdajafnvægi óheilbrigð. Við höfum ekki efni á, ef við getum hjálpað því, að vinna á þröngum mörkum og bjóða upp á freistingar til að reyna styrk. Ef vestræn lýðræðisríki standa saman í ströngu fylgni við meginreglur sáttmála Sameinuðu þjóðanna munu áhrif þeirra til að stuðla að þessum meginreglum verða gríðarleg og enginn er líklegur til að níðast á þeim. Ef  þau hins vegar verða sundruð eða bregðst  skyldum sínum og ef þessi mikilvægu ár fá að renna út, þá geta sannarlega hörmungar yfirbugað okkur öll.

Síðast sá ég þetta allt koma og hrópandi upphátt til minnar eigin landsmanna og heimsins, en enginn veitti því athygli. Fram til ársins 1933 eða jafnvel 1935 gæti Þýskalandi hafa verið bjargað frá þeim hræðilegu örlögum sem hafa náð því og við gætum öll verið hlíft þeim eymd sem Hitler lét lausa á mannkynið. Það var aldrei í sögunni auðveldara að koma í veg fyrir stríð með tímabærum aðgerðum en það sem nýlega hefur lagt svo stór svæði heimsins í eyði. Það hefði verið hægt að koma í veg fyrir það að mínu mati án þess að hleypa af einu skoti, og Þýskaland gæti verið öflugt, velmegandi og heiðrað í dag; en enginn vildi hlusta og hvert af öðru soguðumst við öll inn í hræðilega hringiðuna. Við megum svo sannarlega ekki láta það gerast aftur. Þetta er aðeins hægt að ná með því að ná góðum skilningi á öllum sviðum við Rússa núna, árið 1946, undir almennu valdsviði Sameinuðu þjóðanna og með því að viðhalda þeim góða skilningi í mörg og friðsöm ár, með alþjóðagerningnum, studd af öllum styrk enskumælandi heimsins og öll tengsl hans. Það er lausnin sem ég býð ykkur með virðingu í þessu ávarpi sem ég hef gefið titilinn „Sinar friðarins“.

Látið engan vanmeta viðvarandi völd breska heimsveldisins og samveldisins. Vegna þess að þið sjáið 46 milljónir á eyjunni okkar í erfiðleikum vegna matvælaframboðs, þar af vaxa þær aðeins um helming, jafnvel á stríðstímum, eða vegna þess að við eigum í erfiðleikum með að koma iðnaði okkar og útflutningsverslun aftur af stað eftir sex ára ástríðufullt stríðsátak, ekki ætla að við komumst ekki í gegnum þessi myrku tíma ár þjáningar eins og við höfum gengið í gegnum dýrðleg ár þjáningar, eða að eftir hálfa öld muntu ekki sjá 70 eða 80 milljónir Breta dreifast um heiminn, sameinaðir í vörnum um hefðir okkar, lífshætti okkar og heimsins orsakir sem þið og við aðhyllumst. Ef íbúafjöldinn í enskumælandi samveldinu bætist við íbúa Bandaríkjanna með öllu því sem slíkt samstarf felur í sér í lofti, á hafinu, um allan heim og í vísindum og iðnaði og í siðferðilegu afli, verður ekkert titrandi, ótryggt valdajafnvægi til að bjóða upp á freistingu sína til metnaðar eða ævintýra. Þvert á móti verður yfirgnæfandi trygging fyrir öryggi. Ef við fylgjumst dyggilega við sáttmála Sameinuðu þjóðanna og göngum áfram í rólegum og edrú styrk og leitum einskins lands eða auðlindir, leitumst við að hafa enga geðþótta stjórn á hugsunum manna; ef öll bresk siðferðileg og efnisleg öfl og sannfæring eru sameinuð þínum eigin í bræðrafélagi, munu þjóðvegir framtíðarinnar vera auðir, ekki aðeins fyrir okkur heldur alla, ekki aðeins fyrir okkar tíma, heldur um ókomna öld.

Winston Churchill

Flutt þann 5. mars 1946 við Westminster College, Fulton, Missouri

Heimild: "Sinews of Peace" (Iron Curtain Speech)

 

 

 

Bókabrennur, styttubrot og nornabrennur

Við fyrstu sýn virðast þessir atburðir ekki eiga neitt sameiginlegt en eiga það samt.

Nornabrennur áttu sér stað á árnýöld, þegar kaþólskir og mótmælendur tókust á og þeir sem fóru út af sakramentinu, voru dæmdir villutrúarmenn og brenndir á báli. Þeir hugsuðu ekki á réttan hátt, voru ekki rétttrúaðir. Konur voru veikasti hópurinn og því ráðist sérstaklega á þær og þær brenndar.

Svona var þetta fram á 20. öld, en einstaklingar með óæskilegar hugmyndir var varpað í fangelsi fyrir ranghugsun. En steininn tók úr þegar nasistar (og kommúnistar) tóku völdin og bönnuðu allar óæskilegar hugmyndir og bókabrennur fóru fram. Kannski aðeins skárra en að henta fólki á bál en ekki mikið meira. Þetta leiddi t.a.m. til þess að Japanir töpuðu stríðinu þegar kjarnorkusprengjur voru varpaðar á landið sem gerðar voru af "óæskilegum vísindamönnum".

Í Kampúdíu var fólk hreinlega útrýmt sem hafði einhverja menntun eða þekkingu. En seint lærir fólk af sögunni. Fréttir bárust af því síðustu misseri að í Bandaríkjunum var byrjað að stunda styttubrot í nafni rétttrúnaðar. Styttur af sögulegum persónum og meira segja þjóðarhetjur eins og George Washington og Abraham Lincoln voru í hættu og margar hverjar brotnar niður.

Nú virðist rétttrúnaðurinn teygja sig alla leiðina hingað til Íslands. Í fréttum var sagt að "skúlptúrnum „Fyrsta hvíta móðirin í Ameríku“ eftir Ásmund Sveinsson hafi verið stolið af stalli sínum  við Laugarbrekku á Snæfellsnesi þar sem verkið hefur staðið frá síðustu aldamótum. Verkið er frá árinu 1939 og er af Guðríði Þorbjarnardóttur, landkönnuði. Guðríður er talin ein víðförlasta kona heims sem uppi var kringum árið 1000. Hún sigldi átta sinnum yfir úthöf og ferðaðist fótgangandi um þvera Evrópu. Guðríður var fædd á Íslandi en sigldi til Grænlands og þaðan til Vínlands. Hún eignaðist þar barn, Snorra Þorfinnsson, og er talið að hún sé fyrsta konan af evrópskum uppruna sem fæddi barn í Ameríku. Guðríður fór einnig til Rómar."

Viðbrögð fólks var undrun. „Við bara trúðum ekki að einhver hefði gert svona og óttuðumst hið versta. Að einhver hefði stolið þessu bara til að bræða það eða gera eitthvað. En svo komumst við að því að það voru tvær listakonur sem sögðust hafa stolið verkinu og við urðum nú ekki mjög kát þegar að við uppgötvuðum það.“

Listakonurnar eru Bryndís Björnsdóttir, og Steinnun Gunnlaugsdóttir. Þær hafa nú komið verki Ásmundar fyrir innan í sínu eigin verki, innan í eldflaug, sem nú er til sýnis fyrir utan Nýlistasafnið í Marshallhúsinu á Granda. Þær segja verkið rasískt og hafa ekki skilað því á sinn stað þrátt fyrir að hafa verð beðnar um það." segir í frétt RÚV.

Þetta er pólitískur rétttrúnaður af grófustu gerð en einnig atlaga að listinni sjálfri. Það er nefnilega þannig að listaverk verða ekki til í lausu lofti né hugsanir fólks. Listaverkin eru afurð menningu viðkomandi listamann hvers tíma. Listamaðurinn endurspeglar heiminn eins og samtímamenn sjá hann.

Hugmyndir þessa tíma geta verið kolrangar að okkar mati en getum við fordæmt forfeðurna? Kannski í framtíðinni munu afkomendurnir fordæma okkur fyrir t.d. kjötneyðslu og saka okkur um villimennsku. En geta þeir dæmt okkur á þeirra forsendum? Erum við ekki afurð okkar menningu og tíma? Er ekki hættulegt að afmá mistök fortíðarinnar, óhæfuverk og varmennin? Er ekki hætt á að við kunnum ekki að varast næsta Hitler eða Stalín eða næsta alræðisríki? 

Svo við snúum okkur aftur að listaverkinu Fyrsta hvíta konan í Ameríku, var ekki ætlunin heiðarleg tilraun listamannsins að heiðra íslenska konu sem var brautryðjandi og einstök á sínum tíma? Er listaverkið ekki spegilmynd þessa tíma og ef við erum ósátt við listaverk þessa tíma, að skapa nútímalistaverk sem okkur þóknast? Það er alltaf hægt að hunsa verk þeirra sem okkur hugnast ekki og fara t.d. bara á nútímalistasöfn. En ansi væri það fátæklegt að geta ekki skoðað egypsk listaverk af því að píramídarnir voru sennilega byggðir af þrælum eða rómversk, afurðir eitt mesta þrælaveldi sögunnar. Eigum við að brjóta niður fornaldarlistaverk af því að þau standast ekki "nútíma hugmynda staðla"?

 

 

 

 

 

 

Hversu langt erum við frá þriðju heimsstyrjöld? - Varnir Íslands

Þetta er raunveruleg spurning, ekki fræðileg, sem ég myndi ekki spyrja ef núverandi tímar væru ekki svona óvenjulegir.

Það var t.a.m. talið nánast óhugsandi að stórstríð myndi bresta á milli Úkraníu og Rússland, þar til það gerðist. Margir sérfræðingar töldu fram á síðustu mínútu ólíklegt að Pútín myndi láta verða af því að fara í stríð. Menn héldu að þetta væri blekkingarleikur, þar á meðal ég, harðkjarna diplómatsía, sett fram til að þvinga Úkraníumenn til hlýðnis. En það var rangt mat.

Svo höfum við elliæran forseta í Bandaríkjunum sem segir alls konar vitleysu, þar á meðal að ætlunin væri að senda bandaríska hermenn frá Pólandi til Úkraníu. Sem bestur fer veit alþjóðasamfélagið að hann gengur ekki á öllum fimm, þar á meðal Rússar, og því varð ekki af því kjarnorkustyrjöld.

En það gæti verið stutt í næstu heimsstyrjöld, sérstaklega ef Kína ákveður að taka Taívan og Bandaríkjamenn snúast til varnar. Þá yrði komið upp svipað ástand og var á meðan Kóreustyrjöldin var, og flestir héldu að þriðja heimsstyjöldin væri að byrja og Ísland fékk hingað varnarlið til landsins.

Erum við Íslendingar raunverulega tilbúnir undir þriðju heimsstyrjöldina? Hver eru fyrstu viðbrögðin og hvernig ætla Íslendingar að vernda borgir og bæi og annað þéttbýli? Hvað segja íslenskir ráðamenn?

Ég veit að við þurfum að lágmarki fernt sem fyrstu viðbrögð:

1) Vopnaðar sveitir til að takast á framlínusveitir/ hermdaverkasveita óvinahers.

2) Iron dome eða eldflaugavarnakerfi eins og Ísrael hefur og skýtur niður innkomandi eldflaugar. Sjá slóðina: Iron Dome  og svipað og Úkraníumenn hafa sem eru Neptúnus flaugarnar sem geta skotið niður herskip, sjá slóðina: Neptúnus eldflaugar og svo eldflaugar til að skjóta niður flugvélar, sjá slóðina: SAM eldflaugar. 

3) Fullkomið ratsjárkerfi til að fylgjast með loftrými Ísland, sem við nóta bene höfum.

4) Kafbátaleitasveit staðsetta á Íslandi að staðaldri sem gæti verið skipuð af Íslendingum. Ekki væri verra ef Íslendingar hefðu líka á að skipa tundurspillir.

Hvað segir Þjóðaröryggisráð Íslands um þetta? Eða er loftslagsvá jarðar helsta vandamálið sem það fæst við? Ekki er að sjá á Stjórnarráðsvefnum að til sé þjóðaröryggisstefna fyrir árin 2021-2022 en fyrrnefnd skýrsla á að gilda í fimm ár. Til er stefna frá 2019 - 2020 sem birtist í formi skýrslu. Kíkjum á hana:

"Fyrsti áhersluþáttur: Að tryggja víðtæka öryggishagsmuni Íslands með virku alþjóðasamstarfi á grundvelli alþjóðalaga og með friðsamlega lausn deilumála, afvopnun, virðingu fyrir mannréttindum og réttarríkinu, jafnrétti kynjanna og baráttu gegn ójöfnuði, hungri og fátækt að leiðarljósi."

Margt heimskulegt kemur fram þarna og er í sex liðum: 1) Til dæmis er fjallað um jafnrétti kynja í skýrslunni! Hvað kemur það öryggishagsmunum landsins við? 2) Barátta gegn ójöfnuði og fátækt er annað! Hvað kemur það vörnum Íslands við? 3) Mannréttindi og réttarríkið! Hvað kemur það varnir Íslands við? Og svo: 4) Afvopnun! Við erum ekki einu sinni með her! Og svo: 5) Alþjóðalög og friðsamleg lausn deilumála! Þetta er pólitík en ekki varnir! Og svo: 6) Alþjóðasamstarf. Sama og allt annað ofangreint, pólitík en ekki strategía.

Eru skýrsluhöfundar að skrifa fallega skýrslu en innihaldslausa? Vita þeir hvað þeir eru að tala um? Kíkjum á annað áhersluatriðið:

"Annar áhersluþáttur: Að horft verði sérstaklega til umhverfis- og öryggishagsmuna Íslands á norðurslóðum í alþjóðasamvinnu og innlendum viðbúnaði."

Svo segir undir þessum áherslulið: "Velferð og öryggi íbúa á norðurslóðum er nátengt vistkerfinu og líffræðilegum fjölbreytileika svæðisins. Í því felst að öryggismál á norðurslóðum eru margslungið viðfangsefni sem nær yfir m.a. fæðuöryggi, efnahagslega afkomu, heilsufar, verndun og nýtingu náttúrugæða og menningararfs, auk hefðbundnari öryggismála." Hvað þýðir þetta? Að blanda saman þáttum sem koma varnarmálum ekkert við. Heilsufar??? Menningararfur??? Hvað kemur það vörnum við? Hvaða möppudýr skrifuðu þetta? En sem betur fer batnar skýrslan:

"Þriðji áhersluþáttur: Að aðild Íslands að Atlantshafsbandalaginu verði áfram lykilstoð í vörnum Íslands og megin vettvangur vestrænnar samvinnu sem Ísland tekur þátt í á borgaralegum forsendum til að efla eigið öryggi og annarra bandalagsríkja." Hérna erum við komin að harðkjarna varnarmál en eftir sem áður, vantar hér strategíu, kjöt á beinin. Hér vantar mat t.d. ráð hernaðarsérfræðinga sem gætu verið undir stjórn Varnarmálastofnunar, á raunverulegar varnaraðgerðir Íslands. Ekki treysta á bandaríska hershöfðingja sem líta á Íslands sem hluta af Evrópu og heildarvarnir hennar. Tekið er mið af varnarþörfum Bandaríkjanna og svo NATÓ...og svo Íslands.

"Fjórði áhersluþáttur: Að varnarsamningur Íslands og Bandaríkjanna frá 1951 tryggi áfram varnir Íslands og áfram verði unnið að þróun samstarfsins á grundvelli samningsins þar sem tekið verði mið af hernaðarlegum ógnum, sem og öðrum áhættuþáttum þar sem gagnkvæmir varnar- og öryggishagsmunir eru ríkir." Hér er spilað á rétta strengi en enn og aftur reiðum við okkur á Bandaríkin.

"Fimmti áhersluþáttur: Að efla og þróa enn frekar norræna samvinnu um öryggis- og varnarmál og annað samstarf grannríkja sem lýtur að svæðisbundnum hagsmunum og þátttöku í alþjóðasamstarfi á því sviði." Gott mál. Ekkert athugavert við þetta. Nema hvað við Íslendingar höfum engan her og höfum ekkert fram að færa. Ekkert.

"Sjötti áhersluþáttur: Að tryggja að í landinu séu varnarmannvirki, búnaður, geta og sérfræðiþekking til að mæta þeim áskorunum sem Ísland stendur frammi fyrir í öryggisog varnarmálum og til að uppfylla alþjóðlegar skuldbindingar Íslands." Bingó. Frábært áhersluatriði en ekkert raunverulegt í gangi. Hvaða landvarnarkerfi notum við til dæmis? Eða er það bara í höndum Bandaríkjanna að útfæra?

"Sjöundi áhersluþáttur: Að stefna stjórnvalda í almannavarna- og öryggismálum, sem mótuð er af almannavarna- og öryggismálaráði, sé hluti af þjóðaröryggisstefnu fyrir Ísland og þar verði tekið mið af ógnum sem tengjast loftslagsbreytingum, náttúruhamförum, fæðu- og matvælaöryggi, heilbrigðisöryggi og farsóttum." Bullkafli í skýrslunni sem ekki tekur að tala um.

"Áttundi áhersluþáttur: Að stuðla að auknu netöryggi með áframhaldandi uppbyggingu á eigin getu og í samstarfi við önnur ríki." Ekki svo vitlaust að huga að því, því að fyrsta stig hernaðar fer einmitt fram með eyðileggingu netkerfa innviða.

"Níundi áhersluþáttur: Að stefna stjórnvalda taki mið af öðrum ógnum sem þarfnast fullrar athygli, svo sem hryðjuverkum, skipulagðri glæpastarfsemi og ógnum við fjármála og efnahagsöryggi." Þetta hefur einmitt verið helsta ógnunin við íslenskt samfélag áður en Rússland gerði innrás inn í Úkraníu. Ekki má gleyma þessu en gæti verið svolítið meira á könnu lögreglunnar en hers.

"Tíundi áhersluþáttur: Að Ísland og íslensk landhelgi sé friðlýst fyrir kjarnavopnum, að teknu tilliti til alþjóðlegra skuldbindinga, í því augnamiði að stuðla að afvopnun og friði af Íslands hálfu." Þetta er pólitík og maður myndi ætla að skýrsluhöfundar hafi komið sér saman um að bæta við í skýrsluna til að skreyta hana.

"Ellefti áhersluþáttur: Að sett verði á laggirnar með sérstökum lögum þjóðaröryggisráð sem meti ástand og horfur í öryggis- og varnarmálum með reglulegum hætti, hafi eftirlit með framfylgd þjóðaröryggisstefnunnar, endurspegli þá breiðu sýn á þjóðaröryggi sem birtist í stefnunni og standi fyrir endurskoðun hennar eigi sjaldnar en á fimm ára fresti."

Nú, þetta þjóðaröryggisráð hefur verið sett á laggirnar og er setið að mestu af fólki sem hefur enga þekkingu á hernaði eða herfræðum. Nær væri að stofna til aftur Varnarmálastofnunar, hafa innan hennar hóp menntaða hernaðarsérfræðinga/herfræðinga sem myndi leggja línurnar í varnarmálum, hefði umsjón með varnarmannvirkjum og samskipti við bandalagsþjóðir. Þessir sérfræðingar myndu skipuleggja varnir Íslands í samvinnu við Bandaríkjamenn og aðrar bandalagsþjóðir í höfuðstöðvum NATÓ í Evrópu. Ekki er nóg að endurskoða þjóðaröryggisstefnunnar á fimm ára fresti, fljótt skipast veður í lofti eins og sagt er og í ljós hefur komið. Það er ekki ein einasta þjóð í heimi sem lætur aðra þjóð sjá um eigin varnir án þess að hafa nokkuð um það að segja, nema Íslendingar.

Fyrir árið 2008 hafði maður þá trú að Íslendingar væru almennt skynsemisfólk, hagsýnt og praktískt. En í ljós kom að þeir voru viðvaningar í efnahagsmálum þótt þeir hefðu reynslu af efnahagsstjórn síðan 1874. En næsta víst er að þeir hafa enga þekkingu á varnarmál og þarf enga reynslusögu til að fullyrða það. Þekkinguna skortir.

Helsta heimild:

https://www.stjornarradid.is/verkefni/almannaoryggi/thjodaroryggisrad/

 

 

 

 

 

 

 

 

Bandamenn Bandaríkjanna snúa baki við þau

Það hefur farið fram hjá flestum á Vesturlöndum að samstaðan gegn innrás Rússlands inn í Úkraníu er lítil utan Vesturlanda þótt flest ríki hafa lýst yfir andstöðu við hernað og hvatt til friðar. Ástæðan er einföld, arfaslök utanríkisstefna Biden-stjórnar sem er erfitt að kalla stefnu, því að aðgerðir hennar eru viðbrögð ekki fyrirbyggjandi aðgerðir. Vestræn ríki eru hins vegar einhuga gegn hernaði Rússa enda barist í túnfæti þeirra.

Það sem má kalla aðgerðir Biden-stjórnar, hafa farið illa í bandamennina. Tökum sem dæmi Sádi-Arabíu. Friðardútl Bidens við Írana hefur hleypt illu blóði í Sádi og Ísraelmenn. Það er eins og hann sé að vinna markviss gegn hagsmunum þeirra. Friðargerð Bidens við Íran mun hjálpa þeim að byggja upp kjarnorkuvopnagetu þeirra og líklega eru þeir komnir með kjarnorkuvopn í hendurnar. Þetta er bein ógnun við friðinn í Miðausturlöndum. Viðbrögð Sáda og Sameinuðu furstadæmin er að taka ekki upp símtólið er Biden hringir og ekki fær hann olíu sína sem hann getur sjálfur framleitt en gerir ekki vegna loftslagsstefnu sína.

Kíkjum á ríki sem styðja stríð Rússlands gegn Úkraníu og þá sjáum við hverjir eru í herbúðum Bandaríkjanna og hverir eru í herbúðum Rússa/Kínverja.

Hvíta-Rússland er stærsti stuðningsmaður Rússlands og hefur leyft rússneskum hermönnum að komast inn í Úkraínu frá yfirráðasvæði þess.

Önnur stuðningsríki Rússa í stríðinu við Úkraínu eru Kúba, Níkaragva, Venesúela og Kirgisistan.

Óbeint eru nokkur lönd fylgjandi rússnesku innrásinni eða aðhafast ekki til að vera hlynnt eða á móti neinu landi, þ.e. Rússlandi eða Úkraínu. Þessi lönd eru:

- Sýrland hefur lýst yfir stuðningi sínum við viðurkenningu Moskvu á lýðveldunum í austurhluta Úkraínu.

- Íranar hafa réttlætt rússneska innrásarhreyfingar með því að segja að þær eigi rætur í ögrun NATO.

- Sameinuðu arabísku furstadæmin og Sádi-Arabía hafa neitað að fordæma aðgerðir Rússa. Þeir haga sér sem hlutlausir aðilar og ef eitthvað er, vinna gegn hagmunum BNA með því að auka ekki olíuframleiðslu sína.

- Kasakstan hefur haldið sig fjarri opinberri greiningu, en var ekki hlynnt Rússum og kaus að senda ekki hermenn til sameiginlegrar hernaðaraðgerða.

- Armenía hefur greitt atkvæði gegn því að víkja Rússlandi úr Evrópuráðinu en hefur þó þagað þunnu hljóði varðandi innrásina.

Önnur stuðningsríki Rússa í stríðinu við Úkraínu eru Kúba, Níkaragva, Venesúela og Kirgisistan.

- Tadsjikistan hefur verið lýst sem hugsanlegu framtíðarríki í Evrasíska efnahagsbandalaginu (EAEU). Eurasian Economic Union (EAEU) og bandamanni Rússlands.

Nokkur önnur lönd hafa einnig verið talin verða með í framtíðinni, þar á meðal Kúba og Úsbekistan.

Indland á einnig í stefnumótandi samstarfi við Rússland, eftir að hafa undirritað yfirlýsinguna um stefnumótandi samstarf Indlands og Rússlands í október 2000, hins vegar hafa Indverjar æ viðkvæmari samskipti við Bandaríkin sem voru afar góð í stjórnartíð Trumps. Þeir kaupa olíu og vopn frá Rússum sem má lýsa sem hálfgerður stuðningur.

Að sama skapi hefur Pakistan átt í blönduðu sambandi við Rússland, enda stutt Vesturlönd að mestu í kalda stríðinu en einnig fagnað 70 ára afmæli diplómatískra samskipta við Rússland árið 2018.

Það eru nokkur önnur lönd sem halda jákvæðum samskiptum við Rússland, þó að þau gætu ekki talist beinlínis bandamenn. Þar á meðal eru Ísrael og Tyrkland.

- Kína er oft talið vera sterkur bandamaður Rússlands.

Árið 2001 undirrituðu bæði löndin „sáttmálann um góðan nágrannaskap og vinsamlegt samstarf“.

20 ára sáttmálinn var nýlega endurnýjaður um fimm ár í viðbót, sem nú á að gilda til að minnsta kosti 2026.

Sáttmálinn dregur fram grundvöll friðsamlegra samskipta og efnahagssamvinnu, auk diplómatísks og landpólitísks trausts.

Hluti þessa sáttmála gaf einnig beinlínis í skyn að styðja hver annan á átakatímum, þar á meðal miðlun á „hernaðarþekkingu“ og aðgang Kínverja að rússneskri hertækni.

Annar lykilþáttur sáttmálans er samkomulagið um að Rússar líti á Taívan sem „ófrávíkjanlegan hluta Kína“.

Þetta endurspeglar aðstæður í Úkraínu og gæti gefið til kynna að Rússar myndu styðja innrás Kínverja í Taívan, rétt eins og þeir réðust inn í Úkraínu.

Hvaða ríki hafa raunverulega stutt Rússa í aðgerðum þeirra gegn Úkraínu?

Mjanmar hefur sagt að innrásin í Úkraínu sé réttmæt. Talsmaður ríkisstjórnarinnar, Zaw Min Tun, sagði að her Moskvu hefði „framkvæmt það sem réttlætanlegt er fyrir sjálfbærni fullveldis lands þeirra. „Rússland sýnir heiminum stöðu sína sem heimsveldi,“ bætti hann við í yfirlýsingunni, sem einnig var birt á rússnesku.

Það er að myndast nýtt kaldastríðsástand, þar sem heimurinn skiptist í tvo andstæða póla. Heimsverslunin, sem þegar beið skaða af covid-faraldrinum, gæti beðið varanlegan skaða.

Þegar sterkasta efnhags- og hernaðarveldi veraldar reikar um stefnulaust, skapast óreiða í heimskipan. En það styttist í að Biden hrökklast frá völdum og Repúblikanar ná völdum á Bandaríkjaþingi. Búast má við herskárri stefnu BNA en verið hefur. Hvort það er gott fyrir heimsfriðinn, er ekki gott að segja.

 

Barist um málfrelsið á Twitter

Eins og öllum er kunnugt, er ég baráttumaður fyrir málfrelsi. Ég hef skrifað ótal greinar hér um það og reyndar var fyrsta grein mín um málfrelsið, e.k. stefnuyfirlýsing.

Mbl.is er með grein um yfirtökutilraunir Elon Musk og heitir greinin Stjórn Twitter grípur til varna gegn Musk . Mbl.is er ágætis fréttamiðill en hér vantar allt kjöt á beinin. Í fréttinni segir: "Stjórn Twitter hef­ur gripið til aðgerða vegna mögu­legr­ar fjand­sam­legr­ar yf­ir­töku (e. host­ile takeo­ver) í kjöl­far þess að millj­arðamær­ing­ur­inn Elon Musk gerði 43 millj­arða doll­ara kauptil­boð í fyr­ir­tækið." Einnig þetta: "Fram kem­ur í frétt BBC að til­boð um yf­ir­töku sé talið fjand­sam­legt þegar fyr­ir­tæki reyn­ir að yf­ir­taka annað gegn ósk­um stjórn­anda þess fyr­ir­tæk­is – í til­felli Twitter fram­kvæmda­stjórn þess. Regl­urn­ar eru svo kallað eitrað peð (e. poi­son pill) sem er síðasta vörn fyr­ir­tækja gegn fjand­sam­legri yf­ir­töku." Skrýtið að vísa í BBC um bandarískar fréttir.

Það sem vantar er Musk hefur lýst þungar áhyggjur af ritskoðun framkvæmdarstjórnar Twitters. Hann vill eignast fyrirtækið alfarið og opna á ný fyrir frjálsar umræður.

Einhvern hluta vegna telst Twitter aðal samfélagsmiðill hvað varðar samfélagslegar umræðu, sem ég hélt að Facebook væri. En hvers vegna vill framkvæmdarstjórnin ekki taka hagstætt kauptilboð? Jú, þeir segjast gera það til að vernda !!! lýðræðið og það gera þeir með því að loka á skoðanafrelsið! Þetta er grátbrosleg skýring og sýnir hversu gerspillt stjórn þess er. Þeir eru svo tilbúnir að vernda ritskoðun að þeir taka hana fram yfir efnahagslega hagsmuni fyrirtækisins. 

En það vill oft gleymast að stjórn fyrirtækja er oft ekki eigandinn og eigendurnir gætu verið ansi óhressir með þessa ákvörðun.  Það er því hætt við lögsóknir og baráttu um yfirráðin.

Alls staðar er tekist á um málfrelsið, í háskólum, í skólum almennt, í viðskiptum, í fjölmiðlum og samfélagsmiðlum og í samskiptum fólks almennt, í daglegu tali manna á milli. Meira segja berst þessi barátta hér inn á bloggið. Við sem skrifum hér, vitum hvað mál ég er að tala um.

Það hallar á málfrelsið sem er grunnstoð lýðræðis.  Það er hin frjálsa hugsun og skoðannaskipti sem leiða til efnahagslegra framfara. Er það tilviljun að vestræn ríki eru enn brautryðjendur á svið tækni og vísinda en einræðisríkin skapa lítið sem ekkert, og stela sem mest og copy/paste það sem þau stela? Er það ekki staðreynd að kommúnisminn og efnahagsstefna hans varð gjaldþrota á endanum, því þrátt fyrir valdboðið að ofan, skorti hugsunafrelsi einstaklingsins sem einmitt skapar verðmæti.

Baráttan um Twitter er baráttan um málfrelsið. Ég held eftir sem áður að kjósa ekki að nota Twitter. Ég læt ekki ritskoða mig.

 

 

 

 

Lærdómur dreginn af heimstyrjöldum 20. aldar

Ef til vill er mikilvægasti lærdómurinn úr sögu hernaðarins er að friður er viðkvæmur. Lok Napóleonsstyrjaldanna árið 1815 leiddi til 99 ára friðsældar um alla Evrópu. Á þeim tíma þróuðust lönd eins og Bretland, Frakkland og Þýskaland í að verða þróuðustu þjóðirnar í álfunni á sviði menningar, tækni og vísinda. Og samt, í júní 1914, þegar ökumaður Franz Ferdinands tók ranga beygju þegar hann ók til sjúkrahús í Sarajevo, gaf hann þjóðernissinnanum Gavrilo Princip tækifæri til að myrða erkihertogann og eiginkonu hans. Það er næstum ógnvekjandi til þess að hugsa að svona einföld akstursmistök hafi hrundið af stað fyrri heimsstyrjöldinni, sem breytti öld friðar fyrir fjögurra ára blóðsúthellingar á heimsvísu.

Kíkjum á tíu atriði eða lærdóma sem draga má af þessum heimsátökum. Eflaust má bæta fleiri við en höldum okkur við tíu atriði.

1. Diplómatsía

Ef heimsstyrjöldin hafa kennt okkur eitthvað, þá er það að valdamenn þurfa að leggja meira á sig til að kanna alla diplómatíska valkosti áður en þeir lýsa yfir stríð. Skapandi lausn vandamála ætti að vera í forgangi. Því miður lifum við í heimi þar sem rangbeygja fyrir slysni olli alþjóðlegum átökum. Hvað ef Bismarck  hefði ríkt og aðrir með yfirvegaða sýn á ástandinur árið 1914 og sameiginlegar ríkisstjórnir Evrópu hefðu ekki krafist tafarlausra hernaðaraðgerða; öll þessi manntjón sem nefnd eru hér að ofan gætu ekki hafa látist. Nicholas Burns, diplómat og prófessor við Harvard Kennedy School of Government, sagði það best: „Afl verður að vera síðasti kosturinn. Það getur ekki verið það fyrsta." En stjórnmálamenn þyrstu í blóð (enda aldrei upplifað stríð) og héldu að þetta yrði stutt stríð en tóku ekki með í mynda stórtækar breytingar á hertæki og herbúnað. Evrópumenn lærðu ekki af bandarísku borgarastyrjöldinni sem var sýnishorn hvernig 18. og 19. aldar hernaður breyttist í 20. aldar hernað.  

2. Herkosnaður

Þegar kemur að mannslífum er stríð ekki ódýrt. Árið 1914 skildu sameiginlegar ríkisstjórnir Evrópu að þær myndu verða fyrir miklu tjóni, en áætlanir voru hvergi nálægt raunverulegum tölum. Árið 1918 höfðu tíu milljónir manna látist og 21 milljón slasast. Vegna þessa var meirihluti Evrópu á varðbergi gagnvart því að vaða inn í annað stríð, en þeir voru engu að síður dregnir inn í annað. Þegar öllu er á botninn hvolft höfðu um það bil 73 milljónir manna látist í báðum heimsstyrjöldunum – sumir segja mun meira. Af þessum fjölda voru fjörutíu milljónir óbreyttir borgarar. Og þó það hafi verið sigur bandamanna, urðu þeir fyrir mestu mannfalli, 85 prósent. Þessar tölfræði þarf að vera stöðug áminning um háan kostnað við stríð. Hver vann á endanum? Árásaríkin tvö, Þýskaland og Japan risu úr öskunni á innan við áratug og hafa síðan verið öflugustu efnahagsveldin í heimi.

3. Engin takmörk á mannlegri eymd og hryllingi

Seinni heimsstyrjöldin sannaði að það eru engin takmörk fyrir þeirri grimmd sem menn geta framið. Í gegnum helförina var gyðingum og öðrum „óæskilegum mönnum“ kerfisbundið hent í vinnubúðir og neyddar til að þola ólýsanlegan hrylling. Sumar búðir, eins og Auschwitz, gerðu tilraunir með fjöldadráp, á meðan ákveðnir gyðingafræðingar gerðu svokallaðar læknisfræðilegar tilraunir á einstökum föngum. Hins vegar var grimmd ekki eingöngu eiginleiki nasista. Til dæmis réðust margir sovéskir hermenn kynferðislega gegn konum af handahófi og myrtu óbreytta borgara miskunnarlaust í orrustunni við Berlín. Gúlög Sovétríkjanna voru ekki síðri hryllingsstaðir en nasískar útrýmingabúðir og vinnubúðir. Það er á okkar ábyrgð að kalla á samkennd okkar og læra af þessum voðaverkum til að tryggja að þau endurtaki sig aldrei. En gerum við það? Fjöldamorðin í Bosníu, í Kongó, Kampúdíu o.s.frv. segja annað.

4. Vald áróðursins

Hitler og Joseph Goebbels voru ekki fyrstu mennirnir sem nýttu sér kraft áróðurs, en þeir eru vissulega besta dæmið til að sýna neikvæðar afleiðingar hans. Þeir höfðu aðgang að nýrri tækni sem var útvarpið og kvikmyndirnar. Þeir notuðu áróðurinn sem tæki til að hagræða viðhorfum og gjörðum fólks síns, allt á sama tíma og þeir vöktu þýskan anda og öfluðu stuðnings almennings. Það var með því að beita áróðri - og ódrepandi karisma Führersins - sem þeim tókst að boða hugmyndafræði sína sem er hlynntur arísku hugmyndafræði og bjó til á sama tíma úrköst samfélagsins – utangarðsfólk sem voru gyðingarnir. Með hliðsjón af hryllingnum sem nasistar gátu framið sýndi Hitler að áhrif hans í Þýskalandi voru nánast ótakmörkuð. Í dag virkar þetta sem áminning um að efast stöðugt um upplýsingarnar sem okkur er innrætt.

5. Mótun vanhæfnis

Annar lærdómur af heimsstyrjöldunum er að ákvarðanatöku ætti ekki alltaf að vera í höndum þeirra sem ráða. Til dæmis breytti Hitler stöðugt gangi stríðsins með röð misvísandi ákvarðana. Hann hunsaði oft ráð hershöfðingja sinna og studdist við tarotspil og pendúlsveiflu þegar hann hugleiddi mikilvægar hernaðaraðgerðir. Á sama tíma yfirgaf Nikulás II keisari Rússland til að stjórna her sínum, en hann reyndist vera óhæfur leiðtogi, sem ögraði að lokum hollustu manna sinna og kynti undir byltingarkennd viðhorf heima. Þegar tekið er þátt í bardaga er ákvarðanataka best af þeim sem eru hæfir til þess. Venjulega eru það hershöfðingjar, ekki stjórnmálamenn.

6. Að friða árásamanninn

Stefna bandamanna allan 1930 var að mestu leyti hönnuð til að friða útþensluþrár Hitlers. Enginn studdi þetta frekar en Neville Chamberlain, forveri Winstons Churchill. Jafnvel eftir að Hitler gerði tilkall til Rínarlönd og innlimaði Austurríki, sannfærði breski forsætisráðherrann bandamenn um að friða Führer enn frekar á ráðstefnunni í München 1938 sem gerði nasistum kleift að hernema þýskumælandi hluta Tékkóslóvakíu. Þessar tilraunir voru tilraun til að forðast að draga Evrópu inn í önnur blóðug átök mál, en það eina sem það gerði var að sýna Hitler að bandamenn væru tilbúnir að sýna honum kviðinn á meðan hann lagði undir sig meira land. Árið 1939, með innrásinni í Pólland, áttu þeir ekki annarra kosta völ en að lýsa yfir stríði og sýna fram á að engin leið er til að seðja árásarmann algjörlega. Friður í gegnum styrk segja Repúblikanar í dag og er ég sammála þeirri stefnu.

7. Versalasamningurinn

Í nóvember 1918 var fyrri heimsstyrjöldinni lokið. Friður hafði náðst, en hann varð klúður vegna harðrar meðferðar á Þýskalandi. Versalasáttmálinn merkti þá ekki aðeins sem aðal andstæðinga með því að neyða þá til að taka fulla ábyrgð, heldur krafðist hann þess að þeir greiddu óheyrilega upphæð í skaðabætur. Þessar aðgerðir niðurlægðu Þjóðverja og skildu þá eftir á miskunn Adolfs Hitlers, manns sem nýtti sér sameiginlegt sært stolt þeirra. Þess vegna er Versalasamningnum að hluta til um að kenna uppgangi þýskrar þjóðernishyggju á millistríðstímabilinu. Slík hefndarstefna er ekki friður eins og sannast af því hvernig hún lagði grunninn að næsta heimsstyrjöld. „Byggðu andstæðing þínum gullna brú til að hörfa yfir", sagði Sun Tzu og átti við að jafnvel þótt andstæðinginn hafi verið gjörsigraður, þá á að gefa honum kost á að hörfa með sæmd og byrja upp á nýtt. Þetta virðast Bandamenn hafa lært í lok seinni heimsstyrjaldar en þeir byggðu upp lýðræði og efnahag Þýskalands og Japans í styrjaldarinnar.

8. Lokastríðið

Fyrri heimsstyrjöldin markaði tímamót í sögu hernaðar þar sem hún fór fram á mælikvarða sem áður hefur ekki sést. Samt var hugtakið stríð ekki ókunnugt; það hefur verið staðreynd frá því að fyrstu mennirnir þróuðu verkfæri. Engu að síður var fyrri heimsstyrjöldin fljótlega kölluð „stríðið til að binda enda á öll stríð“ um mestalla Evrópu. Jafnvel þekkti rithöfundurinn H.G. Wells barðist fyrir þessari setningu og hélt því fram að þegar þýski hernaðarstefnan hefði verið lögð niður væri aldrei önnur ástæða til að berjast. En eins og næsta atriði sýnir er hugtakið „lokastríð“ hrein fantasía; stríð sjálft getur ekki bundið enda á stríð. Raunar myndi líða innan við aldarfjórðungur þar til næstu heimsátök hófust. Á meðan drápshvötin dvelur í brjósti manna, vera átök og morð.

9. Stríð er langdregið

Sumarið 1914 bjuggust margir hernaðar- og stjórnmálaforingjar við að fyrri heimsstyrjöldin yrði stutt, þar á meðal Vilhjálmur II sem lofaði hermönnum sínum að þeir myndu snúa heim fyrir haustið. Sumir deildu ekki bjartsýni Kaiser, en jafnvel þá töldu þessir einstaklingar að átökin yrðu leyst innan tveggja ára. Dagbækur og bréfaskriftir sýna að almenningur spáði einnig skjótum endalokum. Það er kannski þessi þrjóska trú sem rak borgarana til sjálfboðaliða og þjóðir til að standa við stolt sitt og sjálfstraust. Á endanum stóð fyrri heimsstyrjöldin í fjögur ár og þrjá og hálfan mánuð. Í dag virkar það sem viðvörun um að vanmeta ekki lengd stríðs.

10. Friðurinn er brothættur

Eins og komið var inn á í byrjun greinarinnar er fyrsta atriðið eða lærdómurinn úr sögu hernaðarins er að friður er viðkvæmur.  Það þarf stöðugt að hlúa að honum og halda uppi samræður, jafnvel við einræðisherra. En á sama tíma má ekki sýna þeim veikleika, en eins og við vitum, eru ekki öll dýrin í skóginum vinir og sum þeirra eru rándýr í eðli sínu. Því verður ekki breytt. Ennig að friðurinn er úti eftir ákveðið tímabil, nú eru liðin 77 ár síðan seinni heimsstyrjöldinni lauk og því veit núverandi kynslóð ekki hvað stríð er.

Hvaða lærdóm getum við Íslendingar dregið? Jú, sem smáþjóð og örríki þurfum við að treysta á góða granna sem koma til hjálpar á stríðstímum. En við megum ekki vera dragbítur og veiki hlekkurinn í keðju varna bandalagsþjóða. Og þegar á reynir, þegar sverfur að ,,bandamönnum“, hugsa þeir fyrst og fremst um eigin hag. Er einhver búinn að gleyma 2008? Finnar lærðu þetta í seinni heimsstyrjöldinni, að þeir stæðu einir gegn björninum og það eru Úkraníumenn að læra í dag. Ég hef því hvatt Íslendinga að vera með lágmarks varnir og ekki treysta á aðra til að læsa húsinu. Það verðum við að gera sjálf.

Íslendingar gleyma alltaf, sérstaklega á friðartímum,að friðurinn er brothættur og hann helst í hendur við styrk.

Helsta heimild: World Atlas og gamla góða minnið.