Dýrabær (Animal Farm) hefur alltaf verið til

Inngangur

Allir þekkja skáldsögu George Orwells "1984" en færri ef til vill söguna Dýrabæ eða á ensku: "Animal Farm."  Fyrri sagan er beinskeytt og segir hlutina eins og þeir gætu gerst en síðari sagan er dæmisaga úr dýraheimi, líkt og heimspekingurinn Esóps kom með.  Báðar fjalla um valdið og spillingunni sem fylgir því. Kíkjum aðeins á söguþráðinn, sem virðist stöðugt vera í gangi hjá mannkyninu.

Söguþráðurinn

Hinn illa rekni bær Manor nálægt Willingdon á Englandi verður fyrir uppreisn frá dýrafjölskyldu sinni vegna vanrækslu af hendi ábyrgðarlausa og alkóhólíska bóndans, herra Jones. Eitt kvöldið heldur hinn upphafni villtur göltur, Gamli Major, ráðstefnu þar sem hann kallar eftir því að mönnum verði steypt af stóli og kennir dýrunum byltingarkenndan söng sem heitir "Beast of England".

Þegar gamli Major deyr, taka tvö ung svín, Snowball og Napóleon, við stjórn og gera uppreisn, reka herra Jones af bænum og endurnefna eignina "Animal Farm". Þeir tileinka sér sjö boðorð dýralífsins, það mikilvægasta er „Öll dýr eru jöfn“. Tilskipunin er máluð með stórum stöfum á annarri hlið hlöðunnar. Snowball kennir dýrunum að lesa og skrifa en Napóleon fræðir unga hvolpa um meginreglur dýrahyggju.

Til að minnast upphafs Animal Farm dregur Snowball upp grænan fána með hvítum klaufum og horni. Matur er nægur og bærinn gengur vel. Svínin lyfta sjálfum sér upp í leiðtogastöður og leggja sérstakan mat til hliðar, að því er virðist vegna persónulegrar heilsu þeirra. Eftir misheppnaða tilraun herra Jones og félaga hans til að endurheimta bæinn (síðar kallaður "Battle of the Cowshed"), tilkynnir Snowball áform sín um að nútímavæða bæinn með því að byggja vindmyllu. Napóleon mótmælir þessari hugmynd og málin komast í hámæli sem ná hámarki með því að hundar Napóleons hrekja Snowball á brott og Napóleon lýsir sig æðsta herforingja.

Napóleon gerir breytingar á stjórnskipulagi búsins og kemur á fót svínanefnd í stað funda sem mun reka búskapinn. Í gegnum ungan grisling að nafni Squealer, segir hann að Napóleon eigi heiðurinn af vindmylluhugmyndinni og heldur því fram að Snowball hafi aðeins verið að reyna að vinna hylli dýranna sér til stuðnings. Dýrin vinna meira með fyrirheit um auðveldara líf með vindmyllunni. Þegar dýrin uppgötva að vindmyllan er hrunin eftir ofsafenginn storm, sannfæra Napóleon og Squealer dýrin um að Snowball sé að reyna að skemma verkefnið þeirra og byrja að hreinsa bæinn af dýrum sem Napóleon sakaði um að hafa átt samleið með gamla keppinaut sínum. Þegar sum dýr rifja upp orrustuna við fjósið, smyr Napóleon (sem var hvergi í bardaganum) smám saman drullu á Snowball að því marki að hann er sagður vera samstarfsmaður herra Jones, jafnvel vísar á bug þeirri staðreynd að Snowball hafi verið veitt verðlaun fyrir hugrekki á meðan hann lýsti ranglega sjálfum sér sem aðalhetju bardagans. "Beasts of England" er skipt út fyrir "Animal Farm", sem söngur sem vegsamar Napóleon, sem er væntanlega að tileinka sér lífsstíl manns ("Comrade Napoleon"), er saminn og sunginn. Napóleon framkvæmir síðan aðra hreinsun, þar sem mörg dýr sem sögð eru hjálpa Snowball í samsæri eru tekin af lífi af hundum Napóleons, sem truflar restina af dýrunum.

Þrátt fyrir erfiðleika sína, eru dýrin auðveldlega friðuð til hlýðnis með andmælum Napóleons um að þau hafi það betra en undir stjórn herra Jones, auk þess sem sauðkindin grenja sífellt „fjórir fætur góðir, tveir fætur slæmir“.

Herra Frederick, nágrannabóndi, ræðst á bæinn og notar sprengiduft til að sprengja upp endurgerða vindmylluna. Þó að dýrin vinni bardagann gera þau það með miklum kostnaði þar sem margir, þar á meðal Boxer vinnuhesturinn, eru særðir. Þrátt fyrir að hann jafni sig á þessu, þá hrynur Boxer að lokum niður þegar hann vinnur við vindmylluna (verandi tæplega 12 ára á þeim tímapunkti). Hann er tekinn á brott í vagni og asni sem heitir Benjamin lætur dýrin vita af þessu. Squealer greinir í kjölfarið frá dauða Boxer og heiðrar hann með hátíð daginn eftir. (Hins vegar hafði Napóleon í raun skipulagt söluna á Boxer til ökumannsins, sem gerði honum og innsta hring hans kleift að eignast peninga til að kaupa viskí fyrir sig.)

Árin líða, vindmyllan er endurbyggð og önnur vindmylla reist, sem gefur bænum góðar tekjur. Hins vegar gleymast hugsjónirnar sem Snowball ræddi um, þar á meðal sölubása með raflýsingu, hita og rennandi vatni, þar sem Napóleon taldi að hamingjusamustu dýrin lifi einföldu lífi. Snowball hefur gleymst, við hlið Boxer, að "nema þeim fáu sem þekktu hann". Mörg dýranna sem tóku þátt í uppreisninni eru dauð eða gömul. Herra Jones er líka dáinn sem við fáum að vita, eftir að hafa „dáið á heimili í öðrum landshluta“. Svínin fara að líkjast mönnum þar sem þau ganga upprétt, bera svipur, drekka áfengi og klæðast fötum.

Boðorðin sjö eru stytt í aðeins eina setningu: "Öll dýr eru jöfn, en sum dýr eru jafnari en önnur". Málefnið "Fjórir fætur góðir, tveir fætur slæmir" er á sama hátt breytt í "Fjórir fætur góðir, tveir fætur betri". Aðrar breytingar fela í sér að klauf- og hornfánanum er skipt út fyrir látlausan grænan borða og höfuðkúpa Gamla Majors, sem áður var sýnd til sýnis, var grafin aftur niður.

Napóleon heldur matarboð fyrir svínin og bændur á staðnum, sem hann fagnar nýju bandalagi með. Hann afnemur iðkun byltingarhefðanna og endurheimtir nafnið "The Manor Farm". Mennirnir og svínin byrja að spila á spil, smjaðra og hrósa hvort öðru á meðan þeir svindla í leiknum. Bæði Napóleon og herra Pilkington, einn af bændunum, spila spaðaásinn á sama tíma og báðir aðilar byrja að berjast hátt um hver svindlaði fyrstur. Þegar dýrin úti horfa á svínin og mennina geta þau ekki lengur greint á milli. Svínin eru orðin hluti af mannfólkinu.

Hverjar eru 7 reglurnar í Animal Farm? Boðorðin eru sem hér segir:

     1. Hvað sem gengur á tveimur fótum er óvinur.
     2. Hvað sem fer um á fjóra fætur, eða hefur vængi,                 er vinur.

       3. Ekkert dýr má vera í fötum.

     4. Ekkert dýr má sofa í rúmi.
     5. Ekkert dýr má drekka áfengi.
     6. Ekkert dýr má drepa önnur dýr.
     7. Öll dýr eru jöfn.

Hver er svo meginboðskapur Animal Farm?

Stóra þema bókarinnar Animal Farm hefur að gera með getu venjulegra einstaklinga til að halda áfram að trúa á byltingu sem hefur verið algerlega svikin. Orwell reynir að leiða í ljós hvernig þeir sem eru við völd – Napóleon og félagar hans – rangfæra lýðræðisloforð byltingarinnar. Animal Farm sýnir þá hugmynd að vald spillir alltaf. Mikil notkun skáldsögunnar á formerkjum, sérstaklega í upphafskaflanum, skapar þá tilfinningu að atburðir sögunnar séu óumflýjanlegir.

Um George Orwell

George Orwell er sagður vera kommúnisti. En bækur hans bera greinilega merki um and-kommúnisma. Hann var greinilega andstæðingur Stalíns.

Í spænsku byltingunni varð Orwell hliðhollur frjálshyggjuhreyfingunni, sem var skipulögð í CNT verkalýðssamtökunum sem voru mjög stór. Hann starfaði í vígasveit POUM (Workers Party of Marxist Unification) sem hafði tilhneigingu til að vera utan við og gagnrýna opinberu kommúnista alþjóðaflokkana þó þeir væru enn skilgreindir sem kommúnistar. POUM var að hluta undir áhrifum frá Búkarín sem hafði verið talsmaður sameiginlegrar framleiðslustýringar launafólks (og var fordæmdur af Lenín fyrir þetta),

Að svo miklu leyti sem „kommúnisti“ nú á dögum er orðinn kenndur við „marxíska leníníska“ hugmyndafræði gamla kommúnistasambandsins og flokka hans, var Orwell and-kommúnisti. En andkommúnisti frá vinstri.

En kommúnisminn virðist hafa 9 líf eins og kötturinn. Hver kynslóðin, vitlausari en fyrri, lærir ekki af sögunni um marxismann og kommúnismann sem eru sitthvora hliðin á sömu myntinni.  Af hverju? Jú menntaelítan hefur tekið þessu vitleysinga stefnu upp á sinn arm og verndar og hlúir að henni í skúmaskotum vestrænu háskólanna undanfarna áratugi. Nú geysast áhangendur háskólaprófessoranna skyndilega fram á sjónarsviðið og boða ný-marxískar kenningar en með nýjum hugtökum sem þýða það sama og gamli marxisminn kenndi. Nú er talað um kúgarann og hinn kúgaða (í stað auðvaldssvíns og öreigann). Sjá má þessa vitleysu í sjálfu musteri kapitalismans, í Bandaríkjunum, undir stjórn Joe Bidens. En einnig í öðrum löndum, þar á meðal Íslandi. 

Lærdómurinn

Lengi lifi einstaklingurinn, með málfrelsi sínu, fundarfrelsi og félagafrelsi sem stundar frjáls viðskipti við hverja sem honum sýnist. Megi hinn almáttugi hrammur ríkisvalds halda sér fjarri einkalífi einstaklings en því miður, er það alls umliggjandi og nær inn á heimili allra. En sem betur fer eru til nógu margir einstaklingar, hér og erlendis, sem halda aftur af ríkisvaldinu og koma í veg fyrir algjörlega kaffæringu frelsisins. Framtíðin er þó ekki björt, með tilkomu gervigreindarinnar sem hjálpar stjórnvöldum að halda lýðnum niðri og þar með kúga hann.

Vörumst fólk sem aðhyllist hugmyndastefnu, sama hvað hún heitir, það fólk hættir að hugsa sjálfstætt og fylgir henni hugsunarlaust. Það lætur hugtök hugmyndastefnunnar réttlæta allt og gera alla aðra sem aðhyllast hana ekki, að óvinum.

Einstaklingsfrelsið er ungt, aðeins 200 ára gamalt í núverandi mynd. Hver segir að það sé ekki hægt að taka það af okkur? Sagan er ekki línuleg þróunin og ákveðin, mannkyninu hefur farið aftur á vissum tímabilinu, nú síðast í covid-faraldrinum en sagt er að framþróun mannkyns hafi stöðvast í fimm ár, hvort sem það er satt eða ekki.

En stóra spurningin er, eru svínin við völdin í dag?