Færsluflokkur: Stjórnmál og samfélag
Er Joe Biden versti forseti Bandaríkjanna frá upphafi?
Það hafa margir Bandaríkjaforsetar verið afleiddir í starfi en nú er Joe Biden helst líkt við hörmungartíð Jimmy Carters Bandaríkjaforseta en eftirmæli hans í sögunni eru döpur. Á innan við fimm mánuðum hefur Joe Biden komið Bandaríkin á vonarvöl.
Eftir margra ára heilun landsins undir forystu Donalds Trumps eru hryðjuverk aftur komin á dagskrá í heiminum. Friður í Miðausturlöndum, eitt glæsilegasta afrek Trumps, er nú úti. Eitt fyrsta verk Bidens var að leysa út einfaldlega milljarða dala sem Íran á og sem búið var að frysta á bankareikningum og bætti við 135 milljóna dollara í hálfgerðri múturgjöf. Það leið ekki langur tími frá innsetningarathöfn Joe Biden þar til eldflaugum Hamas ringdi yfir Ísrael og ráðist var á gyðinga á götum bandarískra borga. Fjögur ár í friði undir stjórn Trump var þar með úti. Palestínumenn vita sem er, að Demókratar styðja síður Ísrael en Rebúblikanar og var stjórnmálasamband BNA og Ísraels í stjónartíð Obama mjög stirt. Einstakt er í sögunni er að Ísrael samdi frið við fjölmörg Arabaríki og átti Donald Trump stóran þátt í því ferli.
Fyrir suma gyðingahatara í Demókrataflokki Bidens var dánartíðni í Ísrael ekki nægilega góð. Greinahöfundur, sem starfaði fyrir CNN, tísti: Heimurinn í dag þarf Hitler. Eftir þrýsting annarra fjölmiðla lauk CNN sjö ára sambandi sínu við greinahöfundinn. Twitter, sem bannaði fyrrverandi forsetann Donald Trump að nota samfélagsmiðilinnn, og hafði ritskoðar hann áður, finnst allt í lagi að leyfa 17.000 tíst hliðholl Hitler og leyfir allatollanna í Íran að halda sínum reikningum.
Ekki er árangurinn í efnahagsmálum glæsilegur. Verðbólga er í fullum vexti og með einu pennastriki lamaði Biden orkusjálfstæði landsins með því að hætta lagningu Keystone leiðslunnar og um það bil 11.000 störf. Sex forsetar höfðu í örvæntingu leitað orkusjálfstæðis áður en Trump tókst loksins að ná árangri. Bandaríkjamenn eru byrjaðir að flytja inn olíu. Annað ,,afreksverk hans var að gefa eftir refsiaðgerðir vegna lagningu gasleiðslunnar frá Rússlandi til Þýskalands með þeim orðum að það væri hvort sem er búið að byggja meirihlutann. Hann sem sakaði Trump um að hygla Rússa og væri undir hæl þeirra.
Sagt er að rússneskir tölvuþrjótar hafi haft leyfi til að loka Colonial Oil leiðslunni sem veitir gas til austurströnd Ameríku og þurft hafi að borga þeim hundruð milljóna dollara til að fá þá til að hætta því. Biðraðir við bensínstöðvar, sem höfðu ekki sést síðan 1973, mynduðust um stóran hluta Bandaríkjanna. Þegar bensínskortur olli því að bílaraðirnar mynduðust við bensínstöðvum á austurströndinni í fyrsta skipti síðan Jimmy Carter ríkti, fagnaði Hvíta húsið því og sagði: Fólk ætti hvort eð er að kaupa rafbíla. Það er betra fyrir umhverfið.
Lítil fyrirtæki finna ekki starfsmenn til að ráða. Þeir fá greitt af ríkisstjórninni fyrir að gera ekki neitt. Það var að halda stóru fjölþjóðlegu einokunarfyrirtækjunum feitum. Fylgismenn Biden, studdir af fylgisspökum fjölmiðlum voru heimspekilegir. Hver þarf störf hvort sem er? góluðu þeir. Já, kommúnismi virkar. Eða, að minnsta kosti, ameríska fyrirtækjaútgáfan af kommúnisma virkar.
Kennarasambandið í Bandaríkjunum krafðist meiri peninga fyrir félagsmenn sína, jafnvel þó að það leiddi til þess að allir skólar væru áfram lokaðir.
Svo kom í ljós að bensínskorturinn olli því að verð á öllu öðru hækkaði. Enn og aftur, eins og í tíð Jimmy Carter, byrjuðu Bandaríkjamenn að upplifa verðbólgu. 4,2% fyrir aprílmánuð 2021. Loforð Biden um að aðeins þeir ríku yrðu skattlagðir hljómar ósannfærandi. Það eru fátæklingar og eldri borgarar sem eru að verða verst úti af verðbólgunni.
Bandarísku landamærunum við Mexíkó var breytt í dramaþátt um mansal barna og börn allt niður í fjögurra ára, skilin eftir án vatns í eyðimörkinni. Fólk sem hafði sýnt af sér umhyggju fyrir ólöglegum innflytjendum í búrum hunsaði nú stöðu þúsunda. Landamæraeftirlitið tilkynnti að þeir hefðu gert upptækt þrjú ár af fíkniefnum á einum mánuði. Áætlað er að um 2 miljónir ólöglegra innflytjenda fari yfir landamæri á þessu ári. Kamala Harris, sem var sett yfir verkefnið, hefur ekki látið sjá sig við landamærin.
Samt kenndi Biden Donald Trump um þetta allt, jafnvel þó að Biden sjálfur hefði boðið vandamálinu heim með því að stöðva byggingu múrsins, boða stefnu sína um opin landamæri og batt enda á samkomulagið áfram í Mexíkó. Þúsundir ólöglegra innflytjenda mættu strax við landamærin klæddir Biden bolum.
Forseti sem áberandi notaði grímu við zoom símafundi og kom í veg fyrir að börn færu í skólann leyfði nú innflytjendum með COVID að koma óhindrað til landsins. Þeir voru settir í flugvélar og rútur og sendir til staða víðsvegar um Bandaríkin. Við verðum að breyta Arizona og Texas með nýjum kjósendum er slagorðið. Við verðum að taka aftur Hæstaréttinn.
Biden var spurður um andstæðinginn, repúblikana árið 2024. Ég veit ekki hvort það verður Repúblikanaflokkur, svaraði hann. Svo er FBI notað á pólitíska andstæðinga og allir lögfræðingar Trumps hafa lent í höndum þess.
Sumt sem Trump gerði, hefur verið látið halda sér. Biden mun t.d. láta hið stórkostlega smíðaða USMCA vera í friði. Hið nýja NATO er enn eitt afrek Trumps sem er of gott til að klúðra því. Og ekki lagast andleg heilsa Biden með hverjum mánuði sem líður og mismælin og hrein ruglmæli halda áfram að streyma frá honum, þrátt fyrir að textavélin eigi að halda honum við efnið. Dagleg dagskrá minni á dagskrá vistmanns á elliheimili, mikið af pásum og lítið vinnuálag. Borist hafa fregnir af skapofsaköstum Bidens og hann eigi erfitt með að ákveða sig í málum.
Hér er hin þunnskipaða dagskrá valdamesta manns heims - sjá mynd
Stjórnmál og samfélag | 29.5.2021 | 20:12 (breytt 9.4.2022 kl. 11:26) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (1)
Póstmódernismi hafnar sögulegum framförum land hinna frjálsu í húfi!
Hugmyndin um að sagan taki framförum er mikilvæg fyrir módernismann. Póstmódernismi hafnar þessari hugmynd, aðallega vegna þess að hún byggir á frásögn, og póstmódernismi hafnar frásögnum, eins og einhver annar er að tala um.
Póstmódernismi er nálgun sem reynir að skilgreina hvernig samfélagið hefur þróast til tímabils utan nútímann. Innan þessa tímabils er líklegra að einstaklingar hafi meira vægi sett á vísindi og skynsamlega hugsun þar sem hefðbundnar frásagnir veita ekki lengur eðlilegar skýringar á póstmódernísku lífi.
Sjálfsmyndarkreppur: Félagsleg gagnrýni á póstmódern...
Póstmódernismi er best að skilja sem spurning um hugmyndir og gildi sem tengjast formi módernisma sem trúir á framfarir og nýsköpun. Módernismi heimtar skýr skil á milli listar og dægurmenningar. En eins og módernismi, þá tilnefnir póstmódernisminn engum list- eða menningarstíl.
Hvað segir póstmódernismi um sjálfsmynd?
Póstmódernísk manneskja er þannig séð blendingur. Hún hafa, ekki einn kjarna, varanlegt sjálf, heldur mörg sjálf. Sjálf þeirra - og sjálfsmynd þeirra - er ekki fast, heldur stöðugt í vinnslu, þar sem samið er um mörkin milli sín og annarra og milli mismunandi hluta sjálfra þeirra. Sjálfmyndarpólitíkin í nútímanum byggir á þessu og vill skipta fólki upp í hópa og aðgreina.
Hvað segir póstmódernismi um samfélagið?
Póstmódernismi er nálgun sem reynir að skilgreina hvernig samfélagið hefur þróast til tímabils umfram nútímann. Innan þessa tímabils er líklegra að einstaklingar hafi meira vægi sett á vísindi og skynsamlega hugsun þar sem hefðbundnar frásagnir veita ekki lengur eðlilegar skýringar á póstmódernísku lífi.
Hvað er póstmódernísk félagsleg hugsun?
Póstmódernískir hugsuðir lýsa oft þekkingarkröfum og gildiskerfum sem háðum eða félagslega skilyrðum, og lýsa þeim sem afurðum pólitískra, sögulegra eða menningarlegra umræðna og stigvelda. ... Póstmódernismi er oft tengdur við hugsunarskóla eins og afbyggingu (deconstruction) og eftirstrúktúralisma (post-structuralism). Ný-marxisminn hefur tekið þessa meginstefnu upp á sína arma fagnandi, illu heilli. Menn virðast ekki læra af reynslunni og vilja byggja samfélagið út frá heildarhugsun (skipting einstaklinga upp í hópa) og einstaklingseðlið með sínu frelsi og hugsun er hafnað.
Við sjáum þessa vitleysu í fullu gangi í Bandaríkjunum, af öllum ríkjum í heiminum! Í landi hinu frjálsu og tækifæra, þar sem einstaklingurinn hefur verið settur í forgrunn og réttindi hans til mál og æðu tryggð í stjórnarskrá landsins, er ný-marxísk hugmyndafræði komin á dagskrá og nú er barist um sálu Bandaríkjanna. Hvort verður undir, hóphyggjan eða einstaklingsfrelsið?
Allar þessar jaðarhreyfingar eins og black live matter, Antifa og aðrar öfgahreyfingar, sækja sinn ,,viskubrunn" til póstmodernískra hugmyndafræði. Bandarískir háskólar hafa alið upp heilu kynslóðirnar byggða á á póstmódernískri hugmyndafræði og þess vegna á vinstri hreyfingin svona góðu gengi að gegna í Bandaríkjunum, sem ekki nokkur maður hefði trúað fyrir 50 árum að gæti gerst.
.
Stjórnmál og samfélag | 28.5.2021 | 15:40 (breytt kl. 15:44) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Það er greinilegt að Joe Biden sýnir merki um andlega öldrun og þarf ekki lengi að hlusta eða horfa á hann til að komast að þessari niðurstöðu: tal hans er ruglingslegt, setningar hans dreifast út um allt, að sama skapi án samhengis og tölur hans og nöfn eru hrærð saman á ótrúlegustu vegu (Dæmi: Við höfum 120 milljónir látnir vegna COVID! sagði hann Bandaríkjamönnum sl. mánuð).
Biden, sem fyrst var kosinn í öldungadeildina fyrir 48 árum, hefur verið þekktur í áratugi fyrir mismæli. Demókratar nýta sér venjulega þennan galla til afsökunar til að skýra ruglaða ræðu forsetaframbjóðanda síns og halda því fram að hans ruglingslegt tal séu vísbending um ævilanga talvandamál fremur en merki um vitræna hnignun.
En hin raunverulega saga er sú að Biden hefur ekki alltaf talað svona ruglingslega. Hann var einu sinni hæfileikaríkur ræðumaður (ég hef séð ótal myndbönd frá Öldungadeildarferli hans) þar sem hann talaði snurðulaust og hann geislaði af sjálfstrausti. Já, hann kom með mismæli og skaut sig í fótinn með viðeigandi fullyrðingum, en hann vó það á móti með svipbrigðum hans og getu til að tengjast áhorfendum. Í dag, þegar maður horfir á hann, sér maður áttavilltan mann, sem þarf að styðjast við risastóra textavél til að koma á framfæri einföld skilaboð, jafnvel það virðist vefjast fyrir honum.
Aðstoðarfólk Joe Biden gætir hans eins og sjáaldur auga sinna og passa upp á að hann svari helst aldrei óundirbúnum fyrirspurnum. Biden setti met í að koma ekki fyrir sjónir bandarískt almenning með blaðamannafund en það liðu um 100 dagar þar til hann hélt sinn fyrsta blaðamannafund. Sá fundur var mjög stýrður, valdir fjölmiðlamenn fengu bara að spyrja og spurningarnar voru ákveðnar fyrirfram. Óþægilegar spurningar frá fréttarmönnum eins og frá Foxnews var ekki svarað. Frægt er að hann þurfti að nota myndablað sem sýndi andlit fjölmiðlamanna og nöfn þeirra, jafnvel það leiddi til ruglings.
Ef horft er á myndskeið af Biden haldandi halda ræður í gegnum tíðina og viðtöl frá upphafi ferils hans og fram til dagsins í dag, þá sést að Biden er kominn á þann stað að gæði ræðna hans á áttunda, níunda og níunda áratugnum fara algerlega fram úr þeim ræðum hans í dag. Ræður Biden, sem voru einu sinni fágaðar, hafa breyst í sársaukafullt tilraun til að komast í gegnum skrifaðan texta (frá textavél), ruglingsleg framsetning og óskýrt tal.
Þessi algjöri viðsnúningur bendir eindregið til þess að lélegur talhæfileiki Biden í dag sé afurð öldrunar fremur en ævilangt vanhæfi, þó er til nóg er til af dæmum frá 48 ára opinberum ferli.
Tökum eitt dæmi (mjög auðvelt að finna dæmi á netinu). Árið 1987 stjórnaði Biden staðfestingarfundi vegna tilnefningu Robert H. Bork dómara í Hæstarétt Bandaríkjanna. Myndskeið af yfirheyrslunni sýna allt annan Biden - Biden sem stjórnar herberginu með snöggri og skýrri ræðu.
Ég trúi, sagði Biden við yfirheyrsluna, að bandaríska þjóðin hefur ósvikinn og réttlætanlegan ótta við ágang stjórnvalda í því sem þeir vita ósjálfrátt að verður sífellt áleitnari heim.
Ef hlustað er á myndskeiðið er erfitt að setja þann Biden, þann sem talar af öryggi, sem sama Biden og býður sig fram til forseta með því að senda lítt innblásnar textavél ræður á YouTube rás sína. Sjá myndskeiðið hér: Bork Opposition | C-SPAN.org
Tökum eitt dæmi úr nútímanum og ætla ég ekki að þýða mál hans, svo ekkert fari á milli mála hvað hann er að segja. Biden er hér að ræða við kjósendur í samhengislausu máli: Lonnie knows I believe this every fiber of my being: were posed what, what I propose is, is it can be done. I think were in a position to really make it happen look I guess Im, Im getting, Im, Im taking too much time, but you know Skiljið þið þetta?
Joe Biden stoppar oft í miðri setningu og segir ekkert meir, grípur í veg fyrir sjálfan sig og afsakar sig fyrir að tala yfir höfuð! Oft nýtir hann ekki fullan tíma í (kapp)ræðum og þáttastjórnendur þurfa sjaldan eða aldrei að grípa fram í fyrir honum. Enginn bjóst við hann yrði forsetaframbjóðandi Demókrata en hann var skárri kostur en kommúnistinn Bernie Sanders (en síðan hefur komið í ljós að hann (fólkið í kringum hann) er róttækari en sjálfur Lenín).
En um miðjan 9, áratug var talhæfileiki Biden þegar farinn að hraka, að mestu knúinn áfram af versnandi talerfiðleikum, en einkenndist einnig af klaufalegu tali.
Árið 2008 birtist grein í New York Times (sem er mjög hliðhollt Demókrötum og Demókrataflokknum)og sagði eftirfarandi ,, öldungadeildarþingmaðurinn Joseph Biden yngri, varaforsetaframbjóðandi demókrata, er reyndur, alvarlegur og klár maður. En hann segir þó nokkra forvitnilega hluti. Biden, 66 ára að aldri, hafði nýlega sagst bjóða sig fram til forseta, blandað hugtakinu herdeild saman við herfylki og hélt því fram að Sarah Palin væri vararíkisstjóra í Alaska en það rétta er að hún var þá ríkisstjóri.
Joe Biden er þekktur fyrir kynþátta ummæli sín sem sum hver virka vægast sagt umdeilanleg og bera a.m.k. vott um kynþáttafordóma. Árið 2007 sagði Biden um Barack Obama: I mean youve got the first sort of mainstream African American who is articulate and bright and clean and a nice-looking guy. I mean, thats a storybook, man. Í lauslegri þýðingu: Ég meina að þú ert fyrsta tegund af almennum afrískum Bandaríkjamanni sem er hnyttinn og bjartur og hreinn og hefur fallegt útlit. Ég meina, þetta er sögubókardæmi, maður.
Talhæfileikar Biden héldu áfram að dvína í gegnum starfstíma hans sem varaforseti og leiddi til að Paul Ryan, fyrrverandi forseta Fulltrúardeildarinnar sagði við varaforsetakappræðurnar árið 2012: Ég held að varaforsetinn viti að stundum koma orðin ekki úr munni hans á réttan hátt."
Biden talaði af krafti á flokksþingi Demókrata 2008 en á flokksþingi 2016 virtist mikið af ræðu hans vera óskýr. Óskýrt mál er ekki endilega rakið til hugrænnar hnignunar, þar sem það gæti einfaldlega verið afleiðing tannviðgerða en Biden alltaf haft góðar tennur.
Á ráðstefnunni 2016 var Biden þó áberandi minna áhrifamikill í setningum sínum og orðtökum en á þinginu 2008. Stundum virtist rödd hins 74 ára gamla stjórnmálamanns vera að gefa sig og stjórn hans á ræðunni var ekki eins örugg og áður.
Talhæfileikar Biden hefur versnað sérstaklega síðastliðið ár. Þegar hann hóf herferð sína með ræðu í Fíladelfíu í maí 2019, talaði hann vissulega í rúman hálftíma, þó undarlega fram sett á köflum og með einföldum setningum. En alla kosningabaráttuna hélt Biden stuttar og fjarstýrðar ræður úr kjallara sínum þar sem hann var ruglingslegur í máli, hann ruglaðist á grundvallarspurningum og gaf óviðeigandi athugasemdir.
Talandi um kórónuveiruna í viðtali við View í mars sagði Biden:We have to take care of the cure. That will make the problem worse no matter what no matter what.
Í viðtali við ABC í apríl sagði Biden: We have never, never let our democracy sakes second fiddle a way that we can both have a democracy and elections and at the same time, correct the public health.
Í viðtali við CNBC í maí 2020, frá kjallara hans sagði hann (óþýtt) ,,I mean we should be invested, we, we should become the net exporter of the new technology by investing the 40 billion dollars in the, the, the 400 billion dollars Im proposing in research and development for new ways to absorb carbon.
Hann hefur einnig lýst furðulegum og óviðeigandi ummælum, eins og að segja afrískum - amerískum útvarpsstjóra í maí: Ef þú átt í vandræðum með að átta þig á því hvort þú ert fyrir mig eða Trump, þá ertu ekki svartur. Hins vegar töldu sumir þessa fullyrðingu vera framhald af niðurlægjandi afstöðu Biden gagnvart svörtum kjósendum frekar en vísbendingar um vitsmunalega skerðingu.
Lagasetningar sem hann hefur komið að, sem eru fáar miðað við nánast 50 ára stjórnmálaferil, hafa snúið um að skerða hag svartra í landinu. Er refsilöggjöf frá sjöunda áratugnum hvað frægust eða illræmdust sem kom úr fórum hans. Hann sást iðulega í för með hvítum kynþáttahöturum á þessum árum og enginn sagði neitt.
Frægustu mismæli hans, sem menn hafa almennt hrist höfuðið yfir, hreinlega vegna þess að öll skólabörn í Bandaríkjunum kunna þessa setningu úr sjálfstæðisyfirlýsingunni: ,,We hold these truths to be self-evident. All men and women created by, go, you know, you know, the thing. Ég skal botna hann, að allir menn séu jafnir en hann sagði ,,you know the thing.
Jafnvel áður en hann neyddist að fara ofan í kjallarann hafði herferð Bidens færst yfir í færri framkomur (fyrir mjög fáum áhorfendum, oft hægt að telja þá á tveimur höndum) og styttri ræður í því sem margir litu á sem tilraun til að skera niður mismælin. Þetta bendir eindregið til þess að hæfileikar Biden séu ekki þeir sem þeir voru. Persónufylgi hans er lítið, þótt hann hafi unnið Trump í forsetakosningum, flestir kusu hann bara til losna við Trump sem naut og nýtur gífurlegra vinsælda meðal stuðningmanna sinna.
Síðustu framboðshelgi sína áður en en lokanir urðu í Bandaríkjunum í mars flutti Biden þrjár ræður. Ein varði í sjö mínútur, önnur í 12 mínútur og þriðja um 14 mínútur. Og Biden las beint af textavél, en samt tókst honum að villast með því að ráðast á fyrrum ríkisstjóra Mississippi fyrir að framkvæma ekki Medicare-for-all áætlun Bernie Sanders, sem Biden er opinberlega andvígur.
Verra en þessi munnlegu mistök, undir lok persónulegrar herferðar Biden, fór hann að hrófla við kjósendum og ráðast á þá sem voguðust að mótmæla honum.
,,Youre a lying dog-faced pony soldier, sagði Biden við háskólanema í febrúar sem sagðist hafa mætt í flokksþing í Iowa og enginn skyldi hvað setningin þýddi eða af hverju hann var reiður.
Furðulegri var deila Bidens við verksmiðjufulltrúa í Michigan sem deildi á hann fyrir ákvörðun sína að láta Beto O'Rourke, fyrrverandi þingmann í Texas, leiða umræðuna um skotvopnastjórnun. Youre full of sh**! sagði Biden við verksmiðjustarfsmanninnn í byrjun mars 2020 og urðu vond samskipti verri upp frá því.
Þegar á heildina er litið hafa framkomur Biden í herferðinni sýnt mann sem er kominn yfir besta aldur. Hann lítur ekki bara út fyrir að verða eldri; hann virðist eins og hann eldist illa vitrænt séð miðað við aldur. Líkamlegt ástands hans er hins vegar gott eins heimskulegu hlaup hans sína geta verið hættuleg. Frægt er þegar hann féll þrisvar sinnum í striga tröppum Air Force One.
Í skoðanakönnun Rasmussen þann 29. júní 2020 kom í ljós að 38 prósent líklegra kjósenda töldu Biden þjást af einhvers konar heilabilun, þar af 20 prósent demókratískra kjósenda. Að auki leiddi könnunin í ljós að 60 prósent ungra kjósenda á aldrinum 18-29 ára telja líklegt að Biden þjáist af heilabilun. Margir kjósendur virðast fylgjast grannt með vitrænni hnignun Bidens.
Spurningin um hvort vitrænir hæfileikar Biden hafi sokkið að því marki að þeir myndu koma mjög í veg fyrir að hann gegni störfum embættis forseta Bandaríkjanna, hefur mikla þýðingu. Handhafi embættisins hefur það hlutverk að leiða baráttuna gegn kórónaveirunni, vera æðsti stjórnandi herafla öflugasta her heimsins og vera leiðandi afl vestrænna lýðræðisríkja. Svo virðist vera og getur ástand hans aðeins farið þverrandi.
Almenningur getur fylgst með því að Biden hefur eldist andlega en erfitt er að greina umfang vitrænnrar hnignunar hans. Er það sérstaklega erfitt vegna þess að framkoma Biden í herferð hans var eingöngu háð úr kjallara hans, þar sem hann notar fjarskiptatæki og gat hann oft gert margar tilraunir til myndbandsgerðar áður en hann birtir það en einnig eftir að hann komst til valda, hefur hann notar fjölmiðlafulltrúa sinn til að tala við bandarísk almenning og heim allan. Sá er að gefast upp á starfi sínu enda veit hann (sem er hún) sjaldan hvað er í gangi hjá Biden sem virðist ekki geta talað blaðalaust eða haldið hefðbundinn blaðamannafund.
Þörfin fyrir að takast á við vitræna hnignun Biden er ekki alveg horfin sjónum bandarískum almenningi. Sextíu og eitt prósent kjósenda telur mikilvægt að Biden taki á málum heilabilunar sinnar samkvæmt könnun Rasmussen Reports.
Biden fullyrti nýlega á blaðamannafundi að hann væri stöðugt prófaður vegna vitræna hnignunar en framvísir engin gögn því til sönnunar. Er ekki best að fólk horfi á hann hlutlaust og dæmi sjálft?
Sjálfur virðist Joe Biden ekki búast við að vera lengi í embætti, enda talar hann ávallt um Kamala Harris, varaforseta Bandaríkjanna, sem forseta Bandaríkjanna og hann einn hefur breytt titli ríkisstjórnar sinnar í ,,Biden - Harris administation" í stað "Biden administration", en venjan er að kenna ríkjandi stjórn við ríkjandi forseta. Sögulega séð hafa varaforsetar verið ósýnilegir og fæstir vita hver er varaforseti. Annað er upp á teningnum með ,,Biden-Harris" ríkisstjórnina. Kannski merki um að Biden hreinlega láti af embætti eða deyi í því (hann væri þá ekki sá fyrsti, heldur einn af mörgum).
Ljóst er einnig að Biden er ekki skipstjórinn á skipinu, hann er umkringur hæfileikaríku fólki sem stýrir fyrir hann, það þarf ekki annað en að skoða daglega dagskrá hans, sem er aðgengileg á netinu, að hann er ekki þjakaður af langri eða stífri dagskrá.
Nóg efni er til fyrir grein um spillingu Biden fjölskyldunnar og pólitísk mistök sem honum hefur tekist að gera á skömmum tíma í embætti. Mun ég skrifa um það ef ég nenni.
Heimild. Byggt að mestu leyti á eftirfarandi grein:
Tracking Bidens Mental Decline | The American Spectator | USA News and Politics
Hér er af nógu að taka: Mismæli/elliglöp Joe Bidens - fyrri hluti
Nánast fyndið ef það væri ekki dapurlegt:
Elliglöp/mismæli Joe Bidens - seinni hluti
Stjórnmál og samfélag | 12.5.2021 | 22:00 (breytt 9.4.2022 kl. 20:44) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (2)
Skilgreining og inngangur:
Kíkjum á skilgreiningu wikipedia (ásamt viðbætum mínum): ,,Póstmódernismi er breiðfylking (fræði)manna sem þróaðist um miðja og lok 20. aldar og nær yfir heimspeki, listir, arkitektúr og margvíslega gagnrýni og markar frávik frá módernisma. Hugtakið hefur verið almennt notað til að lýsa sögulegu tímabili sem sagt er að fylgi nútímanum og tilhneigingu þess tíma.
Wikipedia kemur svo með nánari skilgreiningu: ,,Póstmódernismi er almennt skilgreindur með afstöðu efasemda, kaldhæðni eða höfnunar gagnvart því sem hún lýsir sem stórfrásagnir og hugmyndafræði sem tengist módernisma og gagnrýnir oft skynsemi upplýsinga og einbeitir sér að hlutverki hugmyndafræðinnar við að viðhalda pólitísku eða efnahagslegu valdi. Póstmódernískir hugsuðir lýsa kröfum um þekkingu og gildiskerfi oft sem háðum eða félagslega skilyrðum og ramma þær sem afurðir pólitískra, sögulegra eða menningarlegra umræðna og stigvelda. Algeng markmið póstmódernískrar gagnrýni fela í sér alhliða hugmyndir um hlutlægan veruleika, siðferði, sannleika, mannlegt eðli, skynsemi, vísindi, tungumál og félagslegar framfarir. Í samræmi við það einkennist póstmódernísk hugsun í stórum dráttum af tilhneigingu til sjálfsmeðvitundar, sjálfsvísunar, þekkingarfræðilegrar og siðferðilegrar afstæðishyggju, fjölhyggju og lotningar.
Póstmódernískar gagnrýnar aðferðir náðu mestum vinsældum á níunda og tíunda áratug síðustu aldar og hafa verið samþykktar í ýmsum fræðigreinum og fræðigreinum, þar með talið menningarfræðum, vísindaspeki, hagfræði, málvísindum, arkitektúr, femínískum kenningum og bókmenntagagnrýni, svo og listahreyfingum. á sviðum eins og bókmenntum, samtímalist og tónlist. Póstmódernismi er oft tengdur við hugsunarskóla eins og afbyggingu, eftirstrúktúralisma og stofnanagagnrýni, svo og heimspekingum eins og Jean-François Lyotard, Jacques Derrida og Fredric Jameson.
Svo virðist sem póstmódernískar hugmyndir séu að ganga endurnýjaða daga í Bandaríkjunum með þeirri vinstri sveiflu sem á stað með valdatöku Demókrata á Bandaríkjaþingi og á forsetaembættinu.
Gagnrýni á póstmódernisma:
Póstmódernismi hafnar sögulegum framförum. Hugmyndin um að sagan taki framförum er mikilvæg fyrir módernismann. Póstmódernismi hafnar þessari hugmynd, aðallega vegna þess að hún byggir á frásögn, og póstmódernismi hafnar frásögnum, eins og einhver annar er að tala um. ... Þessi stétt hefur sagt frásögn um nútímann.
Póstmóderískir heimspekingar og félagsfræðingar, sem eru að uppruna kommúnistar og marxistar af gamla skólanum, haf frá því um 1960 hafa byggt á og framlengt líf ákveðnar grundvallaratriði marxismans og kommúnisma, en á sama tíma afneitað báðar hugmyndarfræðirnar. Þeir urðu að skipta um taktík þegar illverki og mannvonska kommúnismans í Sovétríkjunum og Kína komu sífellt betur í ljós.
Fræðimenn í hugvísindum eru sagðir hafa skipt um taktík og í stað þess að egna verkalýðinn, hina vinnandi stétt, gegn borgarastéttina, hafi þeir byrjað að egna ,,hinu undirkúguðu gegn drottnurum sem er afar víð skilgreining. Hún opnar þar með möguleikan á að skilgreina hvaða hópa sem er, sem hóp hins kúgaða og aðra sem kúgara (drottnara). Þannig er hægt að endurvekja og viðhalda kenningar marxista og kommúnista en bara undir öðru nafni.
Fólkið sem heldur fram þessari kenningu - þessa róttæku, póstmóderísku, samfélagslegu kenningu, keyrir áfram á hugtökum eins og kynþáttasjálfsmynd (racial identity), kynferðissjálfsmynd (sexual identity) eða kynjasjálfsmynd (genter identity) eða einhvers konar sjálfsmynd ákveðins hóps - þetta er fólkið sem nú í krafti menntun sinnar stjórnar ýmsum opinberum stofnunum og jafnvel ríkisstjórnum. Sumir fræðimenn tala um að póstmódernismi sé ,,tribalism eða ættbálkahyggja endurborin og sé að skapa óeiningu í samfélaginu, einmitt þegar kynþættirnir í Bandaríkjunum virðast byrja að starfa og lifa saman í friði og spekt.
Nokkrum spurningum svarað um póstmódernisma:
Hvað segir póstmódernismi um sjálfsmynd(arpólitík)?
Póstmódernísk manneskja er þannig séð nokkuð konar blendingur. Hún hefur ekki einn fastan kjarna, varanlegt sjálf, heldur mörg sjálf. Sjálfið - og sjálfsmynd þeirra - er ekki fast, heldur stöðugt í vinnslu, þar sem samið er um mörkin milli sín og annarra og milli mismunandi hluta sjálfra þeirra. Sjálfsmyndarpólitík þeirra er því ansi ruglingsleg en þumalfingurreglan er að alltaf þessar pósmóderískum manneskjur finna nýjan hóp til að ,,verja, jafnvel þann sem enginn vissi af að væri til áður, þá fer apparatus þeirra strax í gang og þær eru komnar með nýjan ,,skjólstæðing í vinnu.
Hafnar póstmódernismi nútímann?
Póstmódernismi hafnar sögulegum framförum. Hugmyndin um að sagan taki framförum er mikilvæg fyrir módernismann. Póstmódernismi hafnar þessari hugmynd, aðallega vegna þess að hún byggir á frásögn, og póstmódernismi hafnar frásögnum, eins og einhver annar er að tala um. ... Þessi bekkur hefur sagt frásögn um nútímann.
Hvað segir póstmódernismi um samfélagið?
Póstmódernismi er nálgun sem reynir að skilgreina hvernig samfélagið hefur þróast til tímabils utan nútímann. Innan þessa tímabils er líklegra að einstaklingar hafi meira vægi sett á vísindi og skynsamlega hugsun þar sem hefðbundnar frásagnir veita ekki lengur eðlilegar skýringar á póstmódernísku lífi.
Hvað er póstmódernísk félagsleg hugsun?
Póstmódernískir hugsuðir lýsa oft þekkingarkröfum og gildiskerfum sem háðum eða félagslega skilyrðum og lýsa þeim sem afurðum pólitískra, sögulegra eða menningarlegra umræðna og stigvelda. ... Póstmódernismi er oft tengdur við hugsunarskóla eins og afbyggingu og eftirstrúktúralisma (deconstruction and post-structuralism).
Stjórnmál og samfélag | 8.5.2021 | 11:54 (breytt kl. 11:54) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
George Orwell skrifaði dystópíska skáldsögu sína 1984 fyrir meira en 70 árum. Þar lýsti hann alræðisríki þar sem Stóri bróðir bjó til tungumálið Newspeak til að stjórna hugsunum þegna sinna. 1984 verður sífellt meira áberandi með hverjum deginum.
Tjáningarfrelsið, þar með talið málfrelsið, fundarfrelsið og ferðafrelsið eru undirstaða nútíma lýðræðisríkja. Athugið að tjáningarfrelsið birtist meðal annars í listgreinum og tjáningu einstaklinga í einkalífi, s.s. rétturinn til að klæðast ögrandi fatnað. Síðan Jordan Peterson kom með síðan áskorun á málfrelsið í Kanada og beindi spjótum sínum að svo kallaðri ,,þvingaðri orðræðu, hefur umræðan tekið á loft og er á miklum skriði, sérstaklega umræðan um ritskoðun samfélagsmiðla. Kíkjum aðeins betur á Kanada.
Tjáningarfrelsi er grundvallarfrelsi samkvæmt 2. kafla kanadísku löggjafar um réttindi og frelsi. Hæstiréttur Kanada hefur túlkað þennan rétt sem réttinn til að segja ekki neitt eða réttinn til að segja ekki ákveðna hluti. Í málinu RJR-MacDonald Inc gegn Kanada (AG) mótmæltu tóbaksfyrirtæki með góðum árangri löggjöf þar sem þess er krafist að þau hafi óátalnar heilsuviðvörun á umbúðum.
Í lögsókn Lavigne gegn Ontario opinberu starfsmannasambandinu taldi dómstóllinn að lögboðin stéttarfélagsaðild og gjöld, sem sum voru notuð í þeim tilgangi sem meðlimur stéttarfélagsins var ósammála, brjóta ekki í bága við rétt hans til tjáningarfrelsis.
Í málinu Slaight Communications Inc. gegn Davidson taldi dómstóllinn að krafa um að leggja fram tilvísunarbréf fyrir fyrrverandi starfsmann sem var sagt upp með óréttmætum hætti hafi brotið gegn tjáningarfrelsi vinnuveitanda, en þessi brot var staðfest sem eðlileg takmörkun samkvæmt 1. lið sáttmálans. Þessi dæmi sýna að rétturinn til tjáningarfrelsis, jafnvel í tilfellum tóbaksfyrirtækja, þar sem við vitum að þau eru að bjóða upp á heilsuspillandi efni til sölu. Svo ríkur er rétturinn til að tjá sig (í þesu tilfelli í formi auglýsinga eða þvingaðan texta á vöru.
Árið 2016 hélt Jordan Peterson sálfræðiprófessor og klínískur sálfræðingur því fram að breytingar á kanadískum mannréttindalögum og hegningarlögum innihéldi nauðungarræðu. Breytingarnar bættu kynjatjáningu og kynvitund sem vernduðum ástæðum við kanadísku mannréttindalögin og ákvæðum hegningarlaga sem fjalla um hatursáróður, hvatningu til þjóðarmorðs og þyngjandi þætti við refsingu.
Jordan Peterson hélt því fram að með lögunum væri hægt að sekta hann eða fangelsa ef hann neitaði að vísa til námsmanna með kjörorði þeirra yfir kynferði sitt.
Nokkrir lögfræðingar mótmæltu túlkun Peterson og sögðu að frumvarpið myndi ekki gera refsivert fyrir einstaklinga að nota fornafn sem ekki eru valin af einstaklingum sem vilja nota aðra kyngreiningu en þá hefðbundnu í karl og konu. Umræðan og deilurnar halda áfram. Hérna koma nokkrar skilgreiningar á hugtökum og spurningum þeim tengdum.
Hver er almenna reglan um þvingaða ræðu?
Þvingaðri ræðu kenningunni er talað um þá meginreglu að stjórnvöld geti ekki þvingað einstakling eða hóp til að styðja ákveðna tjáningu. Hins vegar í grundvallaratriðum skyldar þvinguð orðræða einstaklinga til að tjá sig á ákveðinn hátt um ákveðna hópa eða málefni ellegar eiga hættu á að brjóta lög. Þetta kann að hljóma sakleysislega ef en ef grannt er skoðað getur þetta varðað grundvöll málfrelsis og tjáningarrétt einstaklingsins. Gagnrýnendur segja að þetta séu helstu einkenni alræðisríkja, að einoka orðræðuna og skylda einstaklinginn til að tjá sig á ákveðinn hátt.
Hvernig virkar málfrelsið?
Almennt séð tryggir tjáningarréttarlöggjöf vestrænna ríkja borgurum réttinn til að tjá hugmyndir og upplýsingar. Á grundvallarstigi þýðir það að fólk geti látið í ljós skoðun (jafnvel óvinsælar eða ósmekklegar) án ótta við ritskoðun stjórnvalda. Það verndar hvers konar samskipti, frá ræðum til myndlistar og annarra miðla.
Hvað þýðir málfrelsi?
Málfrelsi er rétturinn til að leita, fá og miðla upplýsingum og hugmyndum af öllu tagi, með hvaða hætti sem er. ... Málfrelsi og réttur til tjáningarfrelsis á við um hvers konar hugmyndir, þar á meðal þær sem geta verið mjög móðgandi. Stjórnvöld gefa þó þeim sem verða fyrir meinyrðum rétt á að draga þá til saka sem valda sökum fyrir dómstóla.
Fyrsta breytingin á bandarísku stjórnarskránni verndar einnig réttinn til að tala ekki (oft vísað til verndar gegn nauðungarræðu). Í klassískum dæmum úr álitum Hæstaréttar Bandaríkjanna þýðir þetta að námsmenn geti þagað meðan þeir heita tryggð (West Virginia Bd. Of Educ. V. Barnette, 319 US 624 (1943)), og ökumenn geta neitað að sýna ríkis Live Free or Die einkunnarorð á númeraplötur þeirra.
Hvaða orðræða er ekki varin?
Undirflokkar málfrelsis, sem almenn tjáningarréttarlöggjöf veitir almennt ekki vernd gegn, minni eða enga vernd (og geta þess vegna verið takmarkað) fela í sér takmörk eða bann á ruddafengið klámi, svik í orði eða rituðum texta, barnaníð, tal sem tengist ólögmætri háttsemi (t.d. ráðabrugg um glæp), tal sem hvetur til yfirvofandi löglausra aðgerða (t.d. hvatning til blóðugra óeirða), tal sem brýtur gegn hugverkalögum,brot eða ógn gegn almennum og viðkenndum sannindum o.fl.
Er internetið opinber vettvangur?
Hæstiréttur Bandaríkjanna, en samfélagsmiðlar eiga flestir uppruna að rekja þaðan, hefur viðurkennt að internetið almennt, og samfélagsmiðlar sérstaklega, hafi orðið mikilvægur vettvangur fyrir tjáningu verndaðs máls. Og alríkisdómstóllinn hefur ályktað að stjórnvöld geti búið til opinber málþing á netinu.
Gildir málfrelsi á internetinu?
Hæstiréttur í Bandaríkjunum úrskurðaði samhljóða í Reno gegn ACLU og lýsti því yfir að internetið væri málfrelsissvæði og ætti skilið að minnsta kosti jafn mikla vernd fyrstu breytingu á stjórnarskránni og það sem bækur, dagblöð og tímaritum er veitt.
Á málfrelsi við samfélagsmiðla?
Þetta er mjög umdeilt efn í umræðunni í dag. Það er ekki brot á stjórnarskrárbundnum rétti notandans til málfrelsis ef samfélagsmiðill ákveður að takmarka hvað megi segja,, en notandinnn gætir ekki farið eftir þeim leiðbeiningum sem hann samþykktir í þessum skilmálum og skilyrðum til að nota einkarekna samfélagsmiðla. Málfrelsis- eða tjáningarfrelsisákvæði í stjórnarskrám er ætlað að koma í veg fyrir að stjórnvöld takmarki málfrelsi, ekki einkafyrirtæki. Þetta er nýr veruleiki sem stjórnvöld víða um heim er að leita úrlausnar.
Bandarískir samfélagsfjölmiðlar njóta verndar stjórnvalda fyrir lögsóknir vegna ummæla á samfélagsmiðlum þeirra, því að þessi fyrirtæki segja vera ,,forum eða umræðutorg. Það hefur því hleypt illu blóði í hægri menn í Bandaríkjunum þegar þeim hefur verið hent út af þessum miðlum vegna ummæla þeirra, frægasta dæmið er bannið á Donald Trump. Gagnrýnendur segja að samfélagmiðlarnir geti ekki verið hvorutveggja í einu, opin umræðuvettangur og vettvangur sem beittur er ritskoðun á sama tíma.
Er hatursorðræða málfrelsi?
Þó að hatursorðræða sé ekki löglegt hugtak í Bandaríkjunum, þá hefur Hæstiréttur Bandaríkjanna ítrekað úrskurðað að flest það sem gæti talist hatursorðræða í öðrum vestrænum löndum sé lögvarið málfrelsi samkvæmt fyrstu breytingunni.
Er fölsk orðræðu varin?
Í stjórnskipunarrétti Bandaríkjanna eru rangar staðhæfingar staðhæfingar sem eru rangar. Slíkar fullyrðingar eru ekki alltaf verndaðar með fyrstu breytingunni. Þetta er venjulega vegna laga gegn ærumeiðingum, það er að koma fram með yfirlýsingar sem skaða orðspor annars.
Á að takmarka málfrelsi?
Þó að við höfum málfrelsi í vestrænum ríkjum ættu að vera takmörk fyrir því. Eitt lykil dæmi um hvernig orð eru svo öflug er stjórnarskrár vestrænna ríkja. Orð eru huglæg. ... Til dæmis, ef við viðurkennum að tal okkar er að verða rógburður eða skaðlegt fyrir aðra manneskju, ætti að líta illa á það. Orð eru ekki án ábyrgðar og geta varðað líf og dauða. Hins vegar ættu dómstólar að skera um vafaatriði, ekki framkvæmdarvaldið eða aðrir aðilar.
Hvenær geta skólar takmarkað málfrelsi?
Til dæmis geta yfirmenn skólanna bannað málflutning sem truflar verulega skólaumhverfið eða ræðst á rétt annarra. Margir dómstólar hafa haldið því fram að embættismenn skólanna geti takmarkað málflutning nemenda sem er niðinguslegur.
Hver er tilgangur ritskoðunar?
Ritskoðun er bæling á tali, almennum samskiptum eða öðrum upplýsingum. Þetta er gert á þeim forsendum að slíkt efni sé álitið andstætt, skaðlegt, viðkvæmt eða óþægilegt. Ríkisstjórnum, sjálfseignarstofnunum og öðrum ráðandi aðilum geta komið á ritskoðun. Ritskoðun er almennt anstætt tjáningarfrelsinu og notað í kúgunartilgangi.
Brýtur ritskoðun í bága við málfrelsi?
Fyrsta breytingin á bandarísku stjórnarskránni verndar Bandaríkjamenn frá ritskoðun stjórnvalda. En vernd fyrstu breytinganna er ekki alger og leiðir oft til dóms Hæstaréttar sem varða spurninguna um hvað sé verndað mál og hvað ekki. ... Þegar stjórnvöld taka þátt í ritskoðun er frelsi fyrstu breytinganna fólgið í því.
Dæmi um málfrelsi?
Málfrelsi nær yfir margs konar rétt: T.d nemenda til að klæðast svörtum armböndum í skólann til að mótmæla stríði, brenna fána, hrópa slagorð gegn stjórnvöldum; að nota ákveðin móðgandi orð og orðasambönd til að koma pólitískum skilaboðum á framfæri.
Hvað eru dæmi um táknrænt málfrelsi?
Táknrænt málfrelsi er einhvað sem óorðanlegt, í óskrifuðum samskiptaformum, svo sem fánabrennslu, bera armband og brenna herkvaðningabréf. Það er almennt verndað málfrelsisákvæðum vestrænna ríkja nema það valdi sérstakri, beinni ógn við annan einstakling eða almannareglu.
Lokaorð
Að lokum, gagnrýnendur segja að löggjöf sem inniheldur þingaða orðræðu, snúist á endanum um einstaklinga samfélagsins fái að tjá sig frjálslega og noti þau hugtök sem þeim þóknast án þess að ríkisvaldið þvingi með lögum og refsingu einstaklinginn til að hugsa og tjá sig samkvæmt einhverjum kennisetningum hvers tíma.
Stjórnmál og samfélag | 2.5.2021 | 15:48 (breytt kl. 15:48) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Margir sem lesa daglegan fréttaflutning, kannast við hugtakið,, Antifa sem útleggst í grófri þýðingu, ,,samtök gegn fasistum. En hverjir eru þetta sem kalla sig Antifa og fyrir hverju telja þeir sig standa fyrir?
Antifa er samkvæmt Wikipedia vinstrisinnuð and-rasista stjórnmálahreyfing sem á uppruna að rekja til Bandaríkjanna.
Hreyfingin er mjög dreifstýrt og samanstendur af fjölda sjálfstæðra hópa sem stefna að því að ná markmiðum sínum með því að nota bæði ofbeldislausar og ofbeldisfullar beinar aðgerðir frekar en með umbótum á stefnu. Mesta athygli fjölmiðla vekur ofbeldisaðgerðir hreyfingarinnar.
Stór hluti af antifa pólitískri virkni er þó ekki ofbeldisfullur, felur í sér herferðir veggspjalda og dreifibréfa, gagnkvæma aðstoð, flytur ræður, göngur í mótmælaskyni og endurskipuleggja samfélagið samkvæmt þeirra hugmyndum.
Þeir taka einnig þátt í ákveðinni mótmælatækni og reyna að berjast gegn fasistum og rasistum eins og nýnasistum, hvítum öfgamönnum og aðra öfgamenn til hægri samkvæmt þeira skilgreiningu, og er frábrugðnir öðrum stjórnarandstöðu-hreyfingum vinstri manna vegna vilja þeirra til að takast beint á við öfgahægrimenn og í sumum tilvikum löggæslu.
Þetta felur stundum í sér stafræna aðgerð, einelti, ofbeldi og eignaspjöll gagnvart þeim sem tilgreindir eru tilheyra öfgahægri.Hreyfingin er umdeild fyrir vikið.
Hreyfingin sem slík er ekki gömul og telst hún eiga uppruna sinn að rekja til áttunda áratugarins í Bandaríkjunum en þá kallaði hún sig ,Anti-Racist Action. Meðlimirnir stunduðu að fara á hljómleika ný-nasista og hleypa þeim upp. Upp úr aldarmótin fór lítið fyrir henni en með framkomu Donalds Trumps, hefur henni vaxið ásmegin á ný
Antifa meðlimir segjast vera gegn ný-nasisitum, ný-fasistum, hvítum kynþáttahöturum og kynþáttahatri almennt og nýjasta nýtt er barátta þeirra gegn svo kallaða ,,alt-right sem er stytting á orðinu ,,alternative right eða í lauslegri þýðingu ,,annars konar hægri. Þannig að baráttan hefur orðið víðtækari og náð til þeirra sem teljast til hægri og mörkin óljós.
Antifa meðlimir skera sig úr frá öðrum mótmælendum með því að klæða sig í svört föt, stundum með grímur eða hjálma sem á að skýla auðkenni þeirra frá andstæðum hópum eða lögreglu. Að þessu leyti hafa hreyfingin tekið upp aðferðir andstæðinga sinna en á þriðja og fjórða áratugnum klæddu fasistar og nasistar sig í svört eða brún föt. Svörtu fötin eiga líka að vekja ógn eða ugga í huga andstæðinganna.
Aðferðir Antifa er beinar og oft ofbeldisfullar. Meðlimir hennar stunda að fara á fundi hægri manna og reyna að eyðileggja þá með margvíslegum aðferðum. Það getur verið hróp og köll, kyrjun eða mynda mannlegan vegg og koma í veg fyrir að fundargestir getið horft á eða hlustað á fyrirlesarann flytja mál sitt. Aðrir stunda það að fylgjast með hægri mönnum á netinu og stundum ráðast þeir beint á viðkomandi hægri mann með persónulegum árásum á fjölskyldulíf og það sem almennt telst vera einkalíf viðkomandi.
Antifa hópar styðjast einnig við hefðbundnar aðferðir, svo sem skipulagðar samkomur eða mótmælagöngur. Öfgafyllstu meðlimirnir bera á sig vopn, hnífa, múrsteina, keðjur, piparúða og þeir útiloka ekki ofbeldi þegar þeir fara af stað í aðgerðir.
En hversu ofbeldisfullir eru Antifa hóparnir? Viljir þessara hópa til að beita ofbeldi, afmarkar þá skýrt frá öðrum vinstri sinnuðum aðgerðasinnum en þeir segja að ofbeldið megi skýra að þeir beiti það í sjálfsvörn. Þeir hafa þó dreift og birt skýringarmyndir um hvernig eigi að lemja fasista. Vegna þess hversu fúsir Antifia hóparnir eru að beita ofbeldi (í sjálfsvörn segja þeir), þá eru fáar konur í þessum hópum.
Margar spurningar vakna varðandi þessa hreyfingu sem hefur einhver ítök hér á Íslandi. Svo sem: Hvenær endar vörnin fyrir mannréttindum og ofbeldisdýrkun tekur við? Er réttlætanlegt að berja hægriöfgamenn? Hver var útkoman þegar vinstri aðgerðarsinnar á þriðja og fjórða áratugunum börðust við nasista og fasista á götum úti? Leiddi það ekki til að þeir síðarnefndu notuðu ofbeldið sem afsökun og réttlæting fyrir valdatöku? Höfðu aðferðir Mohandas Gandhi, Nelson Mandela, Dalai Lama, Martin Luther King ekki gefið betri raun?
Stjórnmál og samfélag | 1.5.2021 | 09:31 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (4)
Með þessari grein líkur þessari umfjöllun minni um sagnfræði og sagnfræðinga. Ég mun byrja á öðrum flokk sem ber heitið söguritun og sagnaritarar. Fer ekki best á að enda á sjálfum sér og hvaða hugmyndir maður hefur sem sagnfræðingur?
Hvort mótar eða býr umhverfið til stórmennið eða öfugt?
Ýmsir hafa haldið fram þá kenningu að stórmennið móti umhverfið. Ég held hins vegar að þetta séu gagnkvæm áhrif.
Tökum dæmi úr íslenskri sögu: Guðmundur Arason Hólabiskup var ótvírætt stórmenni á sinni tíð, hann var talinn það af sínum samtímamönnum og hann er enn talinn vera mikill leiðtogi af nútímamönnum.
Guðmundur hafði mikið persónufylgi, mestöll alþýðan fylgdi honum að máli en höfðingjar ekki. Hann fylgdi ákveðinni kirkjuvaldsstefnu sem hefði getað umbreytt íslensku samfélag þess tíma ef honum hefði tekist ætlunarverk sitt. Ef kenning þeirra sem halda þessu fram væri rétt, þ.e. að stórmenni sé stýriafl sögunnar, hefði hann átt að umbreyta samfélaginu en það gerði hann ekki.Umhverfisaðstæður voru á móti honum. Honum tókst ekki að móta umhverfið í sína mynd.
Annað dæmi er af Jóni Arasyni Hólabiskupi. Hann var einnig mikill leiðtogi og honum tókst að móta eða hefja andstöðu gegn ,,yfirráð Dana um siðbreytingu. Hann bjó til umhverfi uppreisnar en siðbreytingin (umhverfisaðstæður) hvatti hann áfram til mótstöðu. En með fráfall Jóns féll öll andstaða niður.
Ef umhverfið býr til stórmenni hefði einhver annar átt að taka upp merki Jóns, vegna þess að aðstæður voru hagstæðar fyrir uppreisn, en það gerði hins vegar enginn. Ég held að vissar kringumstæður skapi umhverfi fyrir stórmenni en ef stórmennið er ekki til staðar, þá gerist ekki neitt í stöðunni eins og gerðist þegar Jón Arason féll frá.
Það voru kjöraðstæður fyrir uppreisn (og hún var hafin undir forystu Jóns) m.a. vegna það meginþorri landsmanna var fylgjandi kaþólskum sið. Það kom hins vegar enginn leiðtogi fram sem leitt gat áframhaldandi andstöðuöfl gegn siðbreytingu. Með þessum tveimur dæmum sést að áhrifin er gagnkvæm, leiðtoginn kemur ekki fram nema að aðstæður krefjist þess eða leyfi (sbr. Jón sem gerðist n.k. leiðtogi andstöðunnar gegn siðbreytingu) og hann getur haft gífurleg áhrif á framvindu mála en ef réttu aðstæður séu ekki fyrir hendi (eins og var hjá Guðmundi) getur leiðtoginn lítið gert. M.ö.o.; umhverfið kemur með leiðtogann ef hann sé fyrir hendi. Ef ekki, þá verður enginn ,,turning point in history eða umsnúningur í sögunni.
Endurtekur sagan sig?
Sagan endurtekur sig ekki, þ.e.a.s. hún gerir það a.m.k. ekki í smáatriðum. Líkir atburðir geta gerst og með tímanum, þegar æ fleiri atburðir eiga sér stað, aukast líkurnar á því að svipaðir atburðir gerðist, því að maðurinn og samfélag hans fer að vissu leiti eftir ákveðnum brautum og reglum. En einstakur atburður gerist aðeins einu sinni og verður ekki endurtekinn.
Sagan fer því eftir ákveðinni línu en ekki í hlykkjum, stoppum, hringum eða öðrum ferlum. Önnur lína, ekki ósvipuð þessari línu, getur gerst, í öðrum tíma (einnig stundum samtímis) og rúmi og af öðrum aðilum en þessi lína verður ekki endurtekin eða tekin upp af öðrum (ef svo virðist vera, þá er það ekki svo, því að þessir aðilar tengjast í gegnum þessa línu þótt tími og rúm skilji þá að, og því getur ekki verið um aðra línu að ræða. Svo verður að hafa eitt í huga og það er að þekking getur glatast eða týnst að öllu eða einhverju leyti (líkt og gerðist með menningu Rómverja og Grikkja). Það verða auðljóslega engar framfarir eða þróun þegar slíkt gerist. Þegar sögulínan rofnar, getur það gerst að hún hefjist ekki að nýju. Þetta þýðir að stundum verðum við að uppgötva hjólið tvisvar eða oftar.
Er sagan fræðigrein (e. art) eða vísindi?
Ég held að hún sé hvort tveggja. Það er að hún byggir á vísindalegri aðferðafræði (raunvísinda), hægt er að sannreyna kenninguna eða atriði sagnfræðilegra heimilda aftur og aftur, eins og hægt er að gera í vísindatilraunum. Það gerir hana vísindalega. En hún er ekki vísindaleg að því leytinu til að hægt sé að endurtaka atburðurinn aftur líkt og hægt er að gera í náttúru- og raunvísindum. Hægt er hins vegar að endurtaka og gera tilraun með vitneskjuna um atburðinn aftur og aftur. Þetta meginmunurinn á sagnfræði og öðrum húmanískum greinum og raunvísindagreinum.
Sagnfræðin er því hálfvísindaleg, þ.e. styðst við vísindaleg vinnubrögð en er í eðli sínu ekki vísindaleg; er einstak fyrirbrigði sem ekki er hægt að leggja mælistiku á ef ekki eru varðveitt gögn (heimildir) um einstak atburði hennar, því ef það er ekki gert, hverfur hið einstak fyrir fullt og allt og verður ekki endurtekið.
Það sem einnig skilur sagnfræðinginn frá til dæmis félagsfræðinginn er að hann tekst á við lifandi manneskjur í tilteknu og einstöku samfélagi (sem verður ekki endurtekið) og að því leytinu til getur hann ekki verið óhlutbundinn vísindamaður sem skoðar ópersónulega formgerð. Að því leytinu til er hann óvísindalegri en félagsfræðingurinn.
Hlutdrægni sagnfræðingsins
Sagnfræðingurinn á ekki að standa vörð um eitthvað, því að þá er stutt í lygina til verndar málstaðar. Hann á að vera áhorfandi en ekki þátttakandi. Um leið og hann verður þátttakandi tapar hann hlutleysi sínu og breglar mynd sína af mönnum og málefnum.
Sagnfræðingurinn á að nálgast viðfangsefni sitt hlutlaust, á þó að vera áhugasamur og með fullan vilja til þess að setja sig inn í hugarfar, tíðaranda og aðstæður þess sem hann er að rannsaka. Hann á ekki að koma með fyrirfram ákveðna niðurstöður sem eigi að sanna eitthverja tiltekna fullyrðingu, né koma með félagsfræðilega kenningu sem reyna á að láta eiga við raunveruleikann.
Raunveruleikinn verður ekki bundinn í kenningu eða kennikerfi því að hann er síbreytilegur þótt ákveðin regla virðist vera í honum. Sagnfræðingurinn á heldur ekki að skálda inn í frásagnir, einungis að halda sig við staðreyndir.
Er ég var í sagnfræðinámi, voru háskólasagnfræðingarnir svonefndu, háskólakennarnir, upp til hópa marxistar, þeir lærðu sín fræði þegar hippamenningin og ný-marxisminn réði ríkjum í vestrænum háskólum og ræður sennilega enn. Þeir voru sumir hverjir ekki að fela það.
Menn eins og Björn Þorsteinsson (fyrir minn tíma), Gísli Gunnarsson, Helgi Þorláksson, Sveinbjörn Rafnsson, Gunnar Karlsson og Loftur Guttormsson (allt mætir menn) mótuðust af þessum hugmyndum og ég held að svo sé ennþá í sagnfræðinni innan veggja Háskóla Íslands, meirihluti kennaranna eru á vinstri væng stjórnmálanna og aðhyllast marxismann á einn eða annan hátt.
Erfitt er að staðsetja fræðimenn eins og Ingimund Valsson og Þór Whitehead en út frá skrifum þeirra má ætla að þeir hafi hallast til hægri, án þess að ég viti það fyrir vísu. Þeir hafa þá verið í minnihluta.
Hópur sagnfræðikennara þyrfti að vera fjölbreyttari en ofangreind lýsing gefur til kynna. Ef til vill er þetta eitthvað breytt en ég efa það.
Fræðimaðurinn Sigurður Gylfi Magnússon gerðist uppreisnarmaður og réðist á ríkjandi hugmyndafræði innan sagnfræðiskorsins, þegar ég var í námi með sinni einsögu og sitt ,,Sögustríð".
Það eru tískustraumar í sagnfræðinni og nú er vinsælt að kenna hliðarsögu, dæmi um þetta er til dæmis saga Ingibjargar Einarsdóttur, eiginkonu Jón Sigurðssonar sjálfstæðishetju. Það er svo sem gott og blessað en er hreinlega útúrdúr.
Ég fékk leiðsögn um byggðasafn um daginn, af sagnfræðingi, ágætri konu, en hún vildi leggja áherslu á sögu konu einnrar sem gerðist formaður á bát og vildi helst að hafa gínu af henni fyrir framan bát sem er þarna til sýningar. Ég benti á að það væri sértæk saga, ekki almenn, en svona sögusýning á einmitt að reyna að varpa ljósi á almenna sögu byggðarlagsins sem er þarna í forgrunn.
Sagan er þannig ,,afskræmd", eindæmið verður algilt og almenningur sem veit ekki betur, heldur að svona hafi þetta verið! Söguritarar fyrr á öldum voru einmitt frægir fyrir svo nefnda útúrdúra en ekki útúrsnúninga!
Hvar ég stend í öllu þessu? Best að láta kennisetningar ekki ráða ferðinni, því þá taka þær yfir eigin hugrenningar og stjórna í raun ferðinni. Aldrei verður hægt að endurskapa söguna og segja 100% rétt frá. Hálfsannleikurinn, þ.e.a.s. hluti sögunnar og líkindi birtist okkur og við getum sett okkur að einhverju leyti inn í sögusviðið og tímann.
Athyglisverð er sú sagnfræði og fornleifafræði sem kallast tilraunafræði en hún felst annað í að sagnfræðingarnir endurskapa nákvæmlega aðstæður, t.d. Viktoríutímabilsins, lifa og búa eins og einstaklingar frá þessum tíma um ákveðinn tíma (oft allt upp í ár). Þeir uppgötva marga óvænta hluti í þessum leiðangrum um kjör og aðbúnað fólk þessa tíma.
Eins er með tilrauna fornleifafræðina. Ég sá t.d. um daginn þáttaröð um fornleifafræðinga sem eru að búa til kastala frá grunni og nota til þess tæki og tól og aðferðir þess tíma en þeir hafa verið að byggja kastalann í mörg ár. Margt óvænt kom í ljós eins og vænta mátti.
Nokkrar góðar spurningar:
- Hvað er sannindi? Er sannleikurinn afstæður eða háður túlkunum?
- Er sagnfræðin ímyndasköpun? Já, að einhverju leiti, því að hún verður að geta fangað tíðarandann sem frásögn nær utan um.
- Er sagnfræðin sannleiksleit? Eru sagnfræðingar t.d. að vinna í þágu einhverja?
Á miðöldum unnu sagnaritarnir í þágu fursta og þannig var það háttað fram á 18. öld. En hvað með nútímasagnfræðinga? Spurning er hvort að sagnfræðingar séu varðmenn valdhafa eins og Nietsche sagði.
Atvinnusagnfræðingar háskólasagnfræðingar eru a.m.k. óbeint háðir ríkisvaldinu, vegna þess að þeir þiggja stöður sínar frá því og laun ( og skrifa því um t.d. íslenska ríkið en ekki um sögu Svalbarða svo eitthvað sé nefnt).
Íslensk sagnritun er e.t.v. hluti af hugmyndafræði íslenskt samfélags eða stjórnvalda. Svo er einnig farið með þá sagnfræðinga sem skrifa fyrir sveitarfélög, hagsmunasamtök sem kosta þá til verka. Geta þessir sagnfræðingar skrifað hlutlaust? Það er a.m.k. mjög erfitt og ljóst er að þeir, sumir hverjir, beita ósjálfráða ritskoðun á sjálfa sig.
Versti óvinur sagnfræðingsins er ef til vill hann sjálfur, þ.e.a.s. ef hann beitir á sjálfan sig ritskoðun.
,,Sannleikurinn" er oft mjög erfiður viðureignar og erfitt getur reynst fyrir einstaklinga, þjóðir og heilu ríkin að horfast í augun við fortíðina. Sjá má þetta t.d. í þrjósku Tyrkja í að horfast í augun við eigin fortíð en einnig meðal stofnana og fyrirtækja (sjá t.d. baráttu íslenskt sjávarútvegsfyrirtækis eitt við fjölmiðla) en verst er þó, eins og áður sagði, sjálfsritskoðun fræðimannsins sem á þó að endursegja og endurskapa söguna fyrir okkur hin og segja rétt og satt frá.
Stjórnmál og samfélag | 26.4.2021 | 08:30 (breytt kl. 08:44) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Nietzsche skrifaði um söguna, fræðigreinina sjálfa. Að hans mati þörfnumst við sögu, en of mikil áhersla er þó lögð á hana í samfélaginu (a.m.k. þýska samfélaginu). Við þörfnumst söguna vegna lífsins og aðgerða (e. action) en ekki til þess að forðast það.
Nietzsche segir að sagan eigi að þjóna okkur, en við ekki henni. Nietzsche er algjörlega á móti svo kallaðri sögustofnun sem hann telur að sé að halda okkur/sögunni frá lífinu og það sé ekki rétt. Hann telur að fræðin eigi að hafa áhrif á samtíðina sem og framtíðina. Hún eigi að varpa rýrð á viðvarandi gildi sem eru röng.
Nietzsche segir að maðurinn sé sögulegur. Maðurinn leggi meir og meir áherslu á fortíðina þótt hann reyni stundum að afneita henni. Dýrin séu hins vegar ekki söguleg. Þau geta lifað í augnablikinu og hvorki hugsað um fortíðina né framtíðina. Hann segir að fortíðin heftir okkur eftir því sem við eldumst en hins vegar verðum við að læra að gleyma, því ekki er hægt að lifa án þess að gleyma. Hann segir: There is a degree of insomnia of rumination of historical sense which injures every living thing and finally destroys it, be it a man, a people or a culture. Með öðrum orðum: Endalaust jórtur á fortíðinni er skaðleg og eyðir manni, fólki eða menningu. Fortíðin getur grafið nútíðina eða m.ö.o. heft hana og komið í veg fyrir framfarir. Hann spyr; hvar á að setja mörkin?
Nietzsche segir að galdurinn sé að geta gleymt á réttum tíma og munað á réttum tíma eða hvenær sé þörf á að vera sögulegur eða ósögulegur (e. unhistorical). Hann segir: ,,...the unhistorical and the historical are equally necessary for the health of an individual, a people and a culture. Hann segir að við eigum að halda lífi í söguna sem er þjóðfélaginu til góðs eða gagns.
Nietzsche ber saman tvo menn. Annar hefur takmarkaða sögulega sýn á fortíðina en standi þó uppréttur og ánægður en við hlið hans stendur annar maður, lærður mjög. Hans sýn er sífellt á flökti (er breytileg) og því getur hann ekki verið hamingjusamur.
Nietzsche heldur því fram að sagan verði að vera gagnleg, fortíðin verði að þjóna samtíðinni. Við eigum að halda lífi í sögu sem er þjóðfélaginu til góðs eða gagns. Hann skiptir manninum í tvo flokka:
1. Sögulegir menn (e. historical men). Þeir líta á fortíðina sem hvetur þá áfram til framtíðar. Fortíðin hvetur þá til hugrekkis og til að taka þátt í lífinu. Þeir telja að meira ljósi sé varpað á tilgangi tilverunnar með því að skoða þróunarferilinn (course of its process) og þeir líta aðeins á þróunina til þess að skilja nútíðina betur og til læra að þrá framtíðina enn meir. Þeir vita hins vegar ekki hversu ósögulegir þeir eru og hegða sér blátt áfram þrátt fyrir alla sögu sína. Hjá þeim þjónar sagnaritunin lífinu, ekki hreinni þekkingaröflun.
2. Yfirsögulegir menn (e. superhistorical men). Þeir hafa aldrei getað komið sér saman um hvort að kennsla sé hamingja eða hömlun. Þeir sjá ekki frelsunina í þróuninni. Hjá þeim er heimurinn fullkominn og fær sinn endir sérhvert augnablik.
Nietzsche segir að svo fremur sem að sagan þjóni lífinu, þjóni hún ósögulegu afli. Á meðan hún er svo undirlægð undir hinu sögulega afli, gæti hún aldrei verið hrein vísindi líkt og til dæmis stærðfræði.
Sagan tilheyrir manninum á þrjá mögulega vegu: á meðan hann er athafnasamur og leggur sig allan fram; á meðan hann varðveitir og er aðdáandi; og á meðan hann þjáist og þarfnast frelsi.
Nietzsche talar um þrjár gerðir af sögu:
1. Minningasaga (e. monumental history): Saga sem yfirvöld eða samfélagið býr til og er ætluð til að styrkja ríkjandi sjálfsmynd. Þeir sem aðhyllast þessari gerð af sögu hugsa of mikið er um samtíðina og eru of gagnrýnislausir.
2. Varðveislusaga (e. antiquarian history): Þeir sem aðhyllast þessa stefnu, tilbiðja söguna hennar vegna. Þeir eru í hreinni þekkingarleit og huga ekki að gagnsemi hennar fyrir samfélagið. Hjá þeim fer engin úrvinnsla fram á hinu sögulega efni; allt skiptir máli hjá þeim. Því er hætta á að menn einblíni um og of á sérhvert smáatriði og heildarmyndin glatast fyrir vikið.
3. Gagnrýnissaga (e. critical history): Þeir sem aðhyllast þessari stefnu, stunda hana til þess að gagnrýna eitthvað ástand í samfélaginu. Þessi söguaðferð felur í sér dóm á fortíðina. Hjá þeim sem aðhyllast þessari sögustefnu er markmiðið að fortíðin eigi að þjóna einhverjum málstað í samtíðinni. Í þessu sambandi segir Nietzsche beri að forðast áróður.
Stjórnmál og samfélag | 25.4.2021 | 11:27 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Patrick Joyce veltur fyrir sér mikilvægi og áhrif póstmóderískri hugsun á félagssögu og koma þar nokkur hugtök við sögu, svo sem samsömun (e. identity), nýtískuleiki (e. modernity) og formgerð (e. structure) sem leiða til frekari skilning á þessum áhrifum.
Hvað varðar samsömun, hafa póststrútúrleg hugtök (e. post-structuralist) haft hvað mest áhrif, sérstaklega útgáfa feminista á þeim. Kenningar þeirra hafa komið með ný viðfangsefni til greininga og ný samsömunarhugtök okkur til skilnings, í formi kyns eða kynjafræði (e. gender).
Frekar en að bjóða upp á nýjan undirflokk, til að andmæla eða styrkja eldri greiningar, svo sem stéttir, hefur ,,kvennakenningin (e. feminist theory) úrlausnagreina spurninguna hvað hugtakið samsömun stendur fyrir. Kynjakennsl eru séð sem söguleg og menningarleg afurð.
Samsvörun eða sjálfsmynd er í þessum fræðum séð sem afurð menningarlegra afla, og skoðað sem tengsl, samansett af kerfum breytileika.
Stjórnmál og samfélag | 24.4.2021 | 10:04 (breytt kl. 10:04) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Lawrence Stone segir að sagnfræðingar hafi frá dögum Thucydides og Taciusar sagt sögur.
Einu sinni var sagan hluti af mælskufræði en síðastliðin 50 ár hefur frásögnin fallið í gildi hjá þeim sem stunda svo kallað ,,nýja sögu.
Lawrence Stone telur sig þó sjá undirstrauma sem hafi neytt ,,hinu nýju sagnfræðinga til að snúa sér að einhvers konar formi frásagnar.
En hvað er frásögn eða frásaga (e. narrative)? Hún er aðferð við að skipuleggja efni í tímatalslega og samfellda röð og niðurröðun efnis í eina samhangandi sögu, stundum þó með ,,undirplot eða ,,undirsögu (e. sub-plots).
Það er tvennt sem aðgreinir frásagnarsagnfræði frá byggingasagnfræði (e. structural history) en það er að hún er lýsandi frekar en greinandi og að hún einbeitir sér að manninum frekar um kringumstæðum. Hún á því við það sérstaka og einstaka heldur en samsöfnun og tölfræðilega. Frásagan er ein gerð sögulegrar skrifar, en þessi gerð hefur áhrif á og verður fyrir áhrifum af efninu og aðferðinni sem hún beitir. Hún hefur ákveðið viðfangsefni (e. theme) og rök.
Viðfangsefni Gibbons var hnignun og fall Rómarveldis og Þúsidíesar (e. Thucydidies) var áhrif Pelopíustríðanna á grískt samfélag og stjórnmál. Hins vegar forðast, segir Lawrence Stone, enginn frásagnarsagnfræðingur greiningu í sjálfu sér en þeir byggja ekki frásögnina í kringum hana. Þeir eru hins vegar mjög bundnir framsetningu efnisins, stílbrögðum o.frv.
Skiptingin í hinu mismunandi aðferðafræði við sagnfræðiskrif er djúpstæð og er byggð á, segir Lawrence Stone, á tálsýn efnahagslegra nauðhyggjumanna og hefur skipt sagnfræðina í tvennt, félagssögu (e. social history) annars vegar og hugarfarssaga (e. intellectual history).
Söguleg gögn hafa sýnt okkur flókinn samverknað milli staðreynda eins og fólksfjölda, matvælaöflun, veðurfars, verðs og fleira hins vegar og gildi, hugmyndir og venjur annars vegar.
Meðframt félagslegum samskiptum stöðu (e. status) eða stéttar, myndar þetta einn skilningsvef. Ekki dugar að taka einungis einn eða tvo þætti út.
Margir sagnfræðingar eru nú á því að menning hópsins og jafnvel vilji einstaklingsins séu jafnlíklegar orsakir breytinga og ópersónuleg öfl eins og efnhagsleg afkoma eða lýðfræðileg orsakir. Það er engin kenning sem sanni það að hið síðarnefnda stjórni hið fyrrnefnda segir Lawrence Stone. Dæmi: vinnusiðferði púritana kom mörgum öldum á undan vinnusiðferði sprottin úr iðnbyltingunni. Samband menningar og samfélags er mjög flókið fyrirbrigði. Lawrence Stone tekur hér nokkur söguleg dæmi.
Lawrence Stone segir menningarþjóðir hafi risið og fallið sem eigi sér orsakir í flöktleika í stjórnmálum og umskipti í stríðsgæfu og að það sé ótrúlegt það þessi mál séu vanrækt af þeim sem telja sig vera í fararbroddi sagnfræðingastéttarinnar.
Sá dráttur sem hefur verið á viðurkenningu á mikilvægi valds, á persónulegar stjórnmálalegar ákvarðanir einstaklinga, á gengi stríðsgæfunnar, hefur neytt sagnfræðinga til baka, til frásögunnar, hvort sem þeir líkar það betur eða verr.
Þriðja þróunin sem hefur leitt til verulegs áfalls fyrir strúktúral og greiningasögu eru hin blönduðu gögn sem hefur verið notað og einkennst af mest karakterlega aðferðafræði magnmæling (e. quantification). Hún er orðin mikilvæg aðferðafræði á mörgum sviðum sagnfræðirannsókna, sérstaklega í lýðfræðisagnfræði, sögu félagslegra gerða og félagslegan hreyfanleika, efnahagssögu og sögu kostningamynsturs og kostningahegðun í stjórnmálalegum kerfum sem eru lýðræðisleg.
Þetta hefur orðið til mikilla bóta vegna þess að nú sé krafist nákvæmar tölur en ekki talað óljóst með orðum eins og ,,mikið eða ,,lítið. Gagnrýnendur krefjast nú tölfræðilegar sannanir sem sanni að hin sögulegu dæmi séu dæmigerð en ekki undantekning á reglunni.
Þetta er góð þróun segir Lawrence Stone en það er mikill munur á starfi einstakan rannsóknarmanns sem reiknar út tölur á vasareiknir og kemur með einfaldar töflur og prósentureikning og svo á verki klíómetríkanann.
Sá síðarnefndi sérhæfir sig í að safna mikið safn af gögnum og hefur í þjónustu sinni hóp aðstoðarmanna; notar afkastamiklar tölvur við útreikninga og stæðfræðilega ferla við niðurstöður en Lawrence Stone segir að efasemdir hafa komið upp gagnvart slíkum aðferðum og niðurstöðum.
Dæmi: Vafi hefur komið upp hvort að sagnfræðileg gögn geti staðið undir slíkum rannsóknum; hvort aðstoðarliðið sé samhæft í aðgerðum sínum; hvort mikilvæg smáatriði hafi týnst í þessu vinnsluferli o.s.frv. Hann týnir til nokkur dæmi um mistök.
Rannsóknir á kirkjuskrám er sígillt dæmi um þessa aðferðafræði. Gífurlegt átak er í gangi á rannsóknum á þeim en Lawrence Stone telur að árangurinn verði takmarkaður og aðeins örfáar rannsóknir leiði til niðurstöðu. Hann tekur til dæmis að við vitum ekki hvers vegna að fólksfjöldinn hætti að vaxa í flestum svæðum Evrópu milli 1640 og 1740 og hvers vegna hann hóf að vaxa á nýju eftir 1740 eða jafnvel hvort að orsökin hafi verið meiri frjósemi eða minnkandi barnadauði.
Magnmælingar hafa sagt okkur mikið um spurningar er varða sögulegar lýðfræði en tiltölulega lítið hingað til hvers vegna hlutirnir eru eins og þeir eru. Það er t.d. hægt að mæla áhrif mataræðis og heilsu svertingja á tímum þrælahaldsins í Bandaríkjunum en ekki áhrifin á hugarfar þrælaeigenda eða þrælanna sjálfra.
Grundvallarbreyting á afstöðu hinu svo kölluðu nýju sagnfræðinga og fráhvarf frá greiningu til hið lýðsandi má rekja til breytinga á viðhorfi hvað sé miðlægt viðfangsefni sagnfræðinnar; á hinum frjálsa vilja í samspili við náttúruöflin.
Lawrence Stone segir að sagnfræðingar skiptist nú í fjóra hópa:
1. Gamaldags frásagnarsagnfræðingar, sem skiptast í stjórnmálasagnfræðinga og ævisagnasagnfræðinga.
2. Klíómetranna sem halda áfram að haga sér eins og tölfræðilegir dópistar.
3. Félagsögusagnfræðinga sem eru enn uppteknir við að greina ópersónulegar byggingagerðir.
4. Mentalité sagnfræðinga (viðhorfasagnfræðingar?), sem nú eltast við hugmyndir, gildi, hugargerð (e. mind-sets) og mynstur náina persónulegs hegðunar.
Notkun viðhorfasagnfræðingar á lýsingarfrásögn eða einstaklingsbundna ævisögu hefur sína galla. Þeir hafa verið sakaðir um að nota mælskufræðilegar aðferðir í stað vísindalegra sannanna.
Lawrence Stone vísar í Carlo Ginzburg sem segir sagnfræðingar séu í rökleysisgildru, þar sem þeir verða annað hvort að taka upp veikan vísindalegan staðal til að geta fengið mikilvægar niðurstöður eða taka upp strangvísindalegan staðal til þess að fá niðurstöður sem skipta engu máli. Vonbrigði með hið síðarnefnda hefur hrakið sagnfræðinga til hið fyrrnefnda. Annar galli á notkun smáatriðadæma sem eiga að lýsa ,,mentalité er að gera greinamun á hið venjulega og hinu sértæka.
Sem dæmi, þá verður tiltekið miðaldarþorp sem tekið er til rannsóknar að vera dæmigerð en ekki t.d. verið sérstækt að því leytinu til að villitrú viðgengst þar en ekki annars staðar.
Þriðja vandamálið tengist túlkun, sem er jafnvel erfiðra að leysa. Sagnfræðingurinn þarf að geta beitt áhugamannasálfræði til þess að komast inn í huga mannsins í fortíðinni en þetta er vandasamt verk og sumir hafa haldið því fram að það sé vonlaust verk. Önnur hætta er á, með frásagnaraðferðinni, er að þetta leiði til hreina fornfræðihyggju til sögufrásagnar hennar vegna eða til skrifa um hversdagslegan leiðinleika meirihlutans.
Hvernig á að þjálfa sagnfræðinema framtíðarinnar? Í hinni fornu fræðigrein mælskufræði? Í gagnrýninni textafræði? Í ,,semiotics? Í táknrænni mannfræði? Í sálfræði? Í tækni við beitinu á greiningu á félags- og efnahagsgerð sem við höfum stundað í heila kynslóð?
Lawrence Stone segir að hugtak eins og ,,frásaga sé ófullnægjandi tæki til að lýsa cluster (klasa) breytingar á eðli sögulegri umræðu.
Það eru merki um breytingar sem varða miðlægra mála sagnfræðinnar, það er frá kringumstæðum sem umliggja manninn, til mannsins í kringumstæðum; í vandamálarannsóknum, frá hinu efnahagslega og lýðfræðilega til hið menningarlega og hið tilfinningalega; í uppsprettu áhrifa, frá félagsfræði, hagfræði og lýðfræði til mannfræði og sálfræði; í viðfangsefni, frá hópnum til einstaklingsins; í útskýringamódeli á sögulegum breytingum, frá ,,stratified og einna ástæðna skýringu til millitenginga og margorsaka.; í aðferðafræði, frá hópmagnmælingum til einstaklingsdæmi; í skipulagningu, frá greiningalega til lýsingu; og í ,,conceptualization á hlutverki sagnfræðingsins, frá hinu vísindalega til hið bókmenntalega. Þessi marghliða breyting á viðfangsefni, ,,objective, aðferð og stíl sagnfræðilegra skrifa, sem er að gerast samtímis, passar eins og sverð við hendi.
Ekkert hugtak nær utan um allt þetta í dag.
Stjórnmál og samfélag | 23.4.2021 | 13:47 (breytt kl. 13:47) | Slóð | Facebook | Athugasemdir (0)
Færsluflokkar
- Bílar og akstur
- Bloggar
- Bækur
- Dægurmál
- Evrópumál
- Fjármál
- Heimspeki
- Íþróttir
- Kjaramál
- Löggæsla
- Menning og listir
- Menntun og skóli
- Saga
- Samfélagsmiðlar
- Samgöngur
- Sjónvarp
- Stjórnlagaþing
- Stjórnmál og samfélag
- Stríð
- Sveitarstjórnarkosningar
- Tónlist
- Trúmál
- Trúmál og siðferði
- Tölvur og tækni
- Umhverfismál
- Utanríkismál/alþjóðamál
- Útvarp
- Vefurinn
- Viðskipti og fjármál
- Vinir og fjölskylda
- Vísindi og fræði
Eldri færslur
- Mars 2025
- Febrúar 2025
- Janúar 2025
- Desember 2024
- Nóvember 2024
- Október 2024
- September 2024
- Ágúst 2024
- Júlí 2024
- Júní 2024
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020