Hallalaus fjárlög í Bandaríkjunum og Íslandi

Á Bandaríkjaþingi hefur staðið styrr um fjárlög Bandaríkjanna þetta misseri. Það stefndi í að ríkisstofnanir myndu lokast ef fjárveitingar kæmu ekki fyrir næsta ár þann 1. október.  Ákveðið var milli flokkanna beggja að gera 45 daga bráðabirgðar fjárlög til að redda sér fyrir horn.

Þetta hefur verið gert í áratugi, Bandaríkjaþing fer í gott sumarfrí og svo er mætt og reynt að ganga frá fjárlögum á örfáum dögum. Oftast eru fjárlagaliðirnir settir í pakka á síðustu stundu og þá verða þingmenn að kyngja ýmislegu sem leynist í pakkanum.

Nú hafa nokkir þingmenn repúblikana gert uppreisn og vilja að greidd verða atkvæði um einstaka liði fjárlaganna.  Þeim er alveg nóg boðið en hallinn á ríkiskassann er kominn upp í 33 billjónir Bandaríkjadala sem er nýtt met. *Billjón er milljarður milljarða dollara.

Hallareksturinn hjá ríkisstjórn Joe Biden nemur mörgum billjónum á aðeins þremur árum sem Bandaríkjaþing reyndar skammtar og ætti ekki að taka þátt í. Þessum mönnum er nóg boðið og demókratar og fjölmiðlar þeirra, þar á meðal á Íslandi, hjá RÚV og Vísir, keppast við að kalla þá öfga hægrimenn! Bara fyrir að vilja ekki reka ríkissjóð með halla!

Bandaríkin eru tæknilega séð gjaldþrota og með sama áframhaldi de facto gjaldþrota. Þingmenn veðja á að framtíðar tekjur bjargi þeim fyrir horn en það er óvíst að svo verð í ljósi hversu efnahag landsins er illa stjórnað.

Sömu sögu er að segja af Íslandi, hér stefnir í  að á árinu 2024 verði 46 milljarða kr. halli verði á heildarafkomu ríkissjóðs sem samsvarar 1% af vergri landsframleiðslu og það á góðæri ári. Peningaaustrið er geigvænlegt. Niðurskurðarhnífnum er aldrei beitt eða lítið notaður.

Keynes aðferðafræðin beitt í góðæri en hún á aðeins að beita í kreppuástandi en betra væri að fara eftir aðferðafræði Friedman. 

Þyrftu ekki að vera til lög um að það sé bannað að skila af sér halla fjárlögum? Sníða sér stakk eftir vexti og eiga til varasjóð, ef fjármögnun til dæmis heilbrigðiskerfisins fer yfir strikið? Sem er bráðnauðsynlegt að mæta. Önnur starfsemi ríkisins, svo sem er tengd menningarstarfsemi mætti éta það sem úti frýs. 

Hér tillaga að sparnaði: Hætta fjáraustur í stjórnmálaflokkanna sem slagar upp í milljarð. Ekki styðja fjölmiðla með fjárframlögum, nær væri að nota nefskattinn sem RÚV situr eitt að, 8 milljarða á ári og skipta þeirri köku milli þeirra eða það sem betra væri, ekki innheimta fjölmiðlaskatt yfir höfuð.  Markaðurinn sér um sitt.

Milton Friedman sagði um fjárlög ríkisstjórna: „Hafið auga með einu og bara einu: hversu miklu ríkisvaldið eyðir, því það er hinn sanni skattur. . . Ef þú ert ekki að borga fyrir það í formi skýrra eða afdráttarlausa skatta, þá ertu að borga fyrir það óbeint í formi verðbólgu eða í formi lántöku.“

46 milljarðar í lántöku fyrir fjárlagaárið 2024 eru aukaskattar sem borgað verður síðar. Hvað er átt við með því? Jú, framtíðar skattar þurfa að borga vaxtagjöld og lánið sjálft.

Að lokum: Friedman skildi að raunverulegir skattar á hagkerfið koma á endanum í formi ríkisútgjalda sem dregur úr auðlindum í opinberum tilgangi sem annars væri notað í einkageiranum. Kjósi hið opinbera að byggja brú eða veg hefði steypan og stálið getað verið notað til að framleiða hús og skrifstofubyggingar.

Hvernig aukin ríkisútgjöld eru fjármögnuð - með sköttum, nýprentuðum krónum og verðbólgu eða skuldum - er aukaatriði, sem hefur kannski aðeins lítil áhrif á hvata fólks. Kostnaður vegna aukinna ríkisútgjalda mun falla til með tilfærslu fjármagns frá einkanotum yfir í opinbera notkun.

Eru ráðherrar VG að brjóta lög?

Svo virðist vera ef marka má gjörning og fyrirætlanir a.m.k. þriggja ráðherra VG.

Lítum fyrst á Guðmund­ Inga Guðbrands­son, fé­lags- og vinnu­markaðsráðherra.  Hann er að fara á svig við aðgerir dómsmálaráðherra sem fer eftir lögum og vísar ólöglegum innflytjendum úr landi sem hafa reynt á öll lagaúrræði sem eru þeim í boði.  Margir una við sinn úrskurð og njóta stuðnings yfirvalda við að fara úr landi. Samkvæmt lögum og reglumgerðum eru þeir sem ekki una þessu og dvelja hér ólöglega að brjóta íslensk lög. Undrun sætir að þessu fólki er ekki vísað úr landi með það sama eins og heimilt er í útlendingalögum.

En þá kemur Guðmund­ur Ingi Guðbrands­son, fé­lags- og vinnu­markaðsráðherra til sögunnar og boðaði full­trúa sveit­ar­fé­lag­ana á fund sinn. "Í til­kynn­ingu frá sam­band­inu seg­ir að ráðherra hafi þar til­kynnt að hann hefði sent sveit­ar­fé­lög­um til­mæli vegna aðstoðar við þá út­lend­inga sem fengið hafa end­an­lega synj­un á um­sókn sinni um alþjóðlega vernd hér á landi og eigi ekki rétt á þjón­ustu á grund­velli út­lend­ingalaga.

Jafn­framt segðist hann hafa gert breyt­ing­ar á reglu­gerð um fjár­hagsaðstoð sveit­ar­fé­laga." Er hann ekki að brjóta útlendingalögin? Sjá slóð:  Sveitarfélög lýsa vonbrigðum með aðgerð ráðherra

Kíkjum á útlendingalögin sem eru ekkert annað en réttindaskrá allra þeirra sem sækja hér um hæli. Þetta er mikill frumskógur og flækjustigið mikið. Mjög óskýr lög og undanskotsleiðir margar.

Þeir sem dveljast hér eftir úrskurð yfirvalda um að yfirgefa landið brjóta tólfta kafla útlendingalag um dvöl.  Reyndar brjóta þeir fleiri greinar laganna en læt þetta duga.

XII. kafli. Frávísun og brottvísun.
98. gr. Brottvísun útlendings án dvalarleyfis.
Heimilt er að vísa útlendingi úr landi sem er án dvalarleyfis ef: (svo koma mörg skilyrði sem ekki eru talin hér upp).

En kíkjum á 104. grein laganna.

104. gr. Framkvæmd ákvörðunar.
Við synjun umsóknar um dvalarleyfi eða endurnýjun á dvalarleyfi þar sem útlendingur er staddur hér á landi skal skýrt kveðið á um heimild hans til áframhaldandi dvalar hér á landi.
Í málum skv. 1. mgr. og í öðrum tilvikum þar sem útlendingur hefur ekki rétt til dvalar hér á landi eða ákvörðun felur í sér að útlendingur skuli yfirgefa landið skal lagt skriflega fyrir hann að hverfa á brott. Að jafnaði skal [lögregla eða] ¹⁾ Útlendingastofnun veita útlendingi frest í 7–30 daga til að yfirgefa landið sjálfviljugur.

Og kíkjum á þennan undirlið: "Útlendingur skal tilkynna Útlendingastofnun um fyrirhugaða brottför sína og leggja fram sönnun þess að hann hafi yfirgefið landið. Ef útlendingurinn fer ekki úr landi svo sem fyrir hann er lagt, frestur skv. 2. mgr. er ekki veittur eða líkur eru á að hann muni ekki fara sjálfviljugur má lögregla færa hann úr landi."  Af hverju er þessi möguleiki ekki nýttur?  Lög um útlendinga 2016 nr. 80 16. júní

Og hvað með Svandísi Svavarsdóttur, matvælaráðherra sem virðist fara langt út fyrir valdsvið sitt í svo kölluðu hvalveiðimálinu?  Hún bannaði hvalveiðar tímabundið á grundvelli velferð dýra og samkvæmt úrskurði Matvælastofnunnar. En svo dró hún í landi. Skv. frétt Viðskiptablaðsins "...hefur hún á­kveðið að leyfa hval­veiðar að nýju en með ströngum skil­yrðum. Með reglugerðinni er brugðist við niðurstöðum eftirlitsskýrslu Matvælastofnunar um veiðar á langreyðum árið 2022." Svan­dís leyfir hval­veiðar með ströngum skil­yrðum

Matvælaráðuneytið er nýlegt ráðuneyti og samkvæmt eigin orðum segir það:

"Matvælaráðuneytið byggir á grunni þeirra málefna sem voru á ábyrgð sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu, auk þess heyra undir það málefni skóga, skógræktar og landgræðslu."

Gott og vel, sem matvælaráðherra hefur hún rétt á að vera áhyggjuful vegna velferð dýra sem er slátrað. En skapar þetta ekki rugling og hagsmunaárekstra við önnur hlutverk ráðherra, sem sé að vera ráðherra sjávarútvegsmála og þar með sjómanna? Mikill ruglingur er á heiti og hlutverk ráðuneyta, sífellt er verið að færa verkefni og hlutverk á milli ráðuneyti, svo allir fái nú ráðherrastóla. En sum sé, eins og segir hér að ofan: Matvælaráðuneytið byggir á grunni þeirra málefna sem voru á ábyrgð sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra í atvinnuvega- og nýsköpunarráðuneytinu en auk þess munu málefni skóga, skógræktar og landgræðslu flytjast til matvælaráðuneytisins.  Sjá: Tillaga til þingsályktunar um breytta skipan ráðuneyta í Stjórnarráði Íslands.

Er ekki von að ráðherra sé rugluð í ríminu þegar ólík hlutverk togast á? Á ábyrgð hans er störf þeirra sem vinna í frumvinnslu atvinnugreinum landsins, til sjávar og sveita. Ráðherra getur ekki upp á einsdæmi án tilvísan til laga, ákveðið að leggja heila atvinnugrein niður, þótt tímabundið sé.  Í 75. gr. stjórnarskránna segir að "[Öllum er frjálst að stunda þá atvinnu sem þeir kjósa. Þessu frelsi má þó setja skorður með lögum, enda krefjist almannahagsmunir þess."  Engin lög á bakvið ákvörðun ráðherrans. En honum til varnar, var skerðingin á atvinnufrelsinu tímabundið og gæti staðist lög þannig.

Þá komum við að sjálfum forsætisráðherra sem er mikið í mun að skerða tjáningarfrelsi andstæðinga sinna. Hann talar um haturorðræðu og stöðva verði hana. Hver getur sagt hvað er haturorðræða? Hvernig er hægt að fylgjast með síbreytilegri umræðu, orðfæri og einhver einn getur sagt til um að sé hatursorðræða eða ekki?

Hér er vegið að grundvallarlögum landsins. Í stjórnarskránni segir skýrum stöfum (og ráðherra getur ekki upp á einsdæmi sett í lög sem fara á svig við ákvæði stjórnarskránna):

73. gr.
[Allir eru frjálsir skoðana sinna og sannfæringar.
Hver maður á rétt á að láta í ljós hugsanir sínar, en ábyrgjast verður hann þær fyrir dómi. Ritskoðun og aðrar sambærilegar tálmanir á tjáningarfrelsi má aldrei í lög leiða.

Tjáningarfrelsi má aðeins setja skorður með lögum í þágu allsherjarreglu eða öryggis ríkisins, til verndar heilsu eða siðgæði manna eða vegna réttinda eða mannorðs annarra, enda teljist þær nauðsynlegar og samrýmist lýðræðishefðum.]

Síðasti liðurinn er of óljós og opinn en segir þó að það sé aðeins gert í þágu allsherjarreglu. Stjórnarskrá Íslands

Tjáningarfrelsið (sjá blogggrein mína um frelsin 8), innheldur meðal annars málfrelsið, er grundvöllur lýðræðisins. Allar breytingar á því verður að vera samþykkt með miklum meirihluta Alþingis en þá höfum við borgararnir rétt á að gera uppreisn og berjast gegn slíkum mannréttindabroti!

Tekur því að bæta við Þórdísi Kolbrúnu Reykfjörð Gylfadóttur utanríkisráðherra á þennan lista? Og tala um bókun 35? Er búinn að gera það marg oft hér og læt hér með staðar numið í langri grein.

 

 

Er Úkraníu stríðið senn á enda?

Eins og flestir vita sem fylgjast með gangi stríðsins, hefur gagnsókn Úkraníu manna ekki gengið sem skyldi. Það var borin von enda Rússar ákveðnir í að vinna stríðið og hafa alla burði til þess enda með stærri her og úrræði til vopna framleiðslu og kaupa.

Nútíma stríð vinnast ekki síður í hergagna verksmiðjunum og fjármagni en á vígvöllunum.

Nú hefur Bandaríkjaþing skorið á fjárveitingu til Úkraníu stríðsins og þar með er skorið á vopnasendingar og fjármögnun stríðsins. Þegar er mikill skortur á vopnabúnaði Úkraníu manna og hætt við stríðsvél Úkraníu manna stöðvist fljótlega. Þetta staðgengis stríð er því búið og allir vita það nema Zelenski.

Bandaríkjamenn eru því að tapa enn einu stríðinu undir forystu Joe Biden.

Er það tilviljun að æðsti hershöfðingi Bandaríkjanna, Mark Milley,  sé að segja af sér eftir ömurlega frammistöðu í starfi? Ber þar hæst lítillækkandi undanhald og ósigur í Afganistan og nú framundan ósigur í Úkraníu.