Hnignun og fall Evrópu?

Ég hef skrifað hér greinar af falli Rómaveldis. Nú er Evrópa á svipuðum tímapunkti og hápunktur Rómaveldisins og það leiðir hugann að því hvort við séum að fara í gegnum svipaða þróun (sagan endurtekur sig aldrei alveg eins en svipaðir hlutir gerast).

Ég rakst á ágæta grein eftir Graham Pinn: Decline and fall of the West

Ég ætla að birta greinina í lauslegri þýðingu. Kannski að ég reki kenningar nokkurra gagnrýnenda vestrænnar menningar í greinum hér á blogginu, ef ég nenni.

Hér kemur greinin:

"Sagan segir okkur að siðmenningar og heimsveldi eru skammvinn. Líkt og egypska siðmenningin gætu þau varað í þúsundir ára eða, eins og hið víðfeðma mongólska heimsveldi, verið horfið á innan við 200 árum.

Nýjasta bók Douglas Murray, The War on the West, greinir frá hnignun siðmenningar okkar sem átti uppruna sinn í Grikklandi, þúsund árum fyrir fæðingu Krists. Stofnun borgarinnar Róm í Pontine-mýrunum leiddi til falls Grikklands að lokum og í kjölfarið dreifðist rómversk yfirráð frá Bretlandi í norðri, í gegnum til Norður-Afríku og hluta Miðausturlanda.

Árangur þess var að hluta til vegna tímasetningar.

Rómverska gnægtartímabilið, framleiddi gnægð af mat sem leyfði tíma fyrir uppbyggingu innviða, með vegum, áveitu og hreinlætisaðstöðu, arkitektúr, listum og háþróaðri stjórn. Í hjarta þess var voldug, öguð hernaðarvél.

Hnignun þess í kjölfarið hefur verið skýrð af margvíslegri þróun: breytingin á loftslagi leiddi til aukins matarskorts, kristni hafi grafið undan mörgum menningarlegum meginreglum sínum, spilling og hnignun hófst og síðan réðust norðurhjörðin inn. Farsóttir spiluðu líka stóran þátt í fallinu en ekki síðan ekki síst skipting veldisins sinn í tvo menningarhluta.

Edward Gibbon, í klassískum bókaflokki sínum, The Decline, and Fall of the Roman Empire, rekur hnignunina til „missis á borgaralegri dyggð“.

Eftir 700 ár (eða lengur, eftir því hvar við látum upphafið hefjast) hrundi heimsveldið og sigursælir ættbálkar Gota og Vandalar ráku smiðshöggið á falli Rómar. Austurhelmingurinn hélt áfram sem Býsansveldi í 1000 ár í viðbót áður en Tyrkjaveldi yfirbugaði það, sem aftur stóð fram til fyrri heimsstyrjaldarinnar. Róm skildi eftir sig arfleifð tungumála með latínu sem uppruna sinn í Frakklandi, Spáni og Ítalíu ásamt vegum, vatnskerfum og byggingarlist sem að miklu leyti lifir enn í dag.

Mikilvægt er að það arfleiddi einnig gríska hugtökin um lýðræði. Loftslag kann að hafa aftur haft áhrif á hnignun siðmenningar, með tímabil lækkandi hitastigs sem kallast myrku miðaldirnar. Evrópa var yfirbuguð af stríði, drepsóttum og hungri og við tóku svokallaðar myrku miðaldir.

Annað tímabil loftslagsbreytinga tók við sem kallast miðalda hlýnunartímabilið. Það var tengt meiri matvælaframleiðslu, sem leyfði upprisu menningar og lærdóms á endurreisnartímanum. Vestræn menning var enduruppgötvuð, sem leiddi til tímabils evrópskra heimsvelda þar sem heimsveldi voru skorin út, breiddist út til Ameríku og til austurs allt til Kína.

Með snemma upptöku lýðræðislegrar ríkisstjórnar tókst Bretlandi að forðast mikla pólitíska ókyrrð sem hafði áhrif á sum Evrópulönd. Snemma upptaka hennar á iðnbyltingunni og fjárfesting hennar í stærsta sjóher heims gerði heimsveldi þess kleift að breiðast út; undir lok 19. aldar var það ráðandi í heimsverslun og fjármálum. Í kjölfarið tæmdu tvær heimsstyrjaldir evrópska fjárhagslegan, andlegan og "líkamlega" styrkleika sinn, og þá grófu innflytjendur undan félagslegri samheldni þeirra. Völd heimsins færðust til vestrænna Ameríku þar sem það er farið að líta sífellt öflugurra út.

Jacob Bronowski fjallaði í hinni frægu þáttaröð sinni The Ascent of Man frá 1970 um þróun listar, vísinda og mannkyns; innifalið í einum kafla var línurit sem sýndi uppgang og fall siðmenningar, þar sem hver þeirra fylgdi fyrirsjáanlegu mynstri veldisvísis hækkunar, með náðu hámarki, fylgt eftir með hörmulegu hruni í stjórnleysi. Titill seríunnar var byggður á einni af bókum Charles Darwins, The Descent of Man, sem lýsti uppruna okkar frá öpum.

Margir sagnfræðingar hafa á sama hátt tjáð sig um hverfult eðli samfélaga, sífellt eru merki þess að vestræn menning okkar hafi náð tímamótum. Þáttaröð Bronowskis skjalfesti margs konar heimsveldi sem höfðu fallið í gegnum stríð, sjúkdóma eða hnignunar sem leiddi til borgarastyrjaldar. Það eru truflandi merki um að „fimmta herdeildin“ sé nú þegar að reyna að grafa undan límið sem heldur siðmenningu okkar saman trúarbrögð, fjölskyldueining, hefðir og menning eiga undir högg að sækja; það sem áður var kallað siðferðislegur órói er orðið ásættanlegt, jafnvel hvatt til.

Þessi svipuðu vandamál eru útbreidd, sambærileg endurtekning á sér stað í Ameríku, Evrópu, Bretlandi og Ástralíu.

Hegðunarmynstrinu var fyrst lýst af bandaríska geðlækninum Elisabeth Kubler-Ross í tengslum við sorgina í kringum dauða eða missi. Stig afneitun, reiði, samningaviðræður, þunglyndi og viðurkenning eru það sem mörg lönd ganga í gegnum þegar fyrri sess þeirra í heimsskipulaginu fjarar út. Talið er að Bretland sé á fimmta stigi en Ameríka og Ástralía eru kannski enn á þriðja stigi.

Hin vestræna kanóna hefur byggst á kristni, hjónabandi, eignarrétti, málfrelsi og lýðræði; á meðan þróun þess hefur komið frá hægfara breytingum á siðferðilegum stöðlum. Afnám þrælahalds, bætt réttindi kvenna, kynfrelsi og afnám kynþáttamismununar hafa þróast á síðustu 200 árum á Vesturlöndum. Með þessari þróun hafa hefðbundin áhrif kristninnar minnkað úr 70 prósentum í um 40 prósent og líkurnar á að pör giftist hafa minnkað úr 80 prósentum í um 15 prósent.

Douglas Murray sagði í bók sinni The Slow Death of Europe að þrátt fyrir að jafnrétti hafi náðst á öllum þessum sviðum krefst aktívismi enn frekari breytinga, breytingar sem eiga að grafa undan menningu okkar. Nýjasta bók hans The War on the West lýsir fimmta herdeildinnni að verki í okkar eigin samfélagi.

Innifalið í þessum kröfum er sú skoðun að allir fyrri atburðir ættu að skoðast í gegnum prisma nútíma siðferðis. Í öfgafullri mynd felur það í sér að atburðir og einstaklingar sem áður uppfylltu ekki þessi viðmið ættu að vera dæmdir af stöðlum nútímans og „hætta við“. Vestræn ríki hafa talið sig þurfa að biðjast afsökunnar á fortíð sinni og hefur tekið á sig sekt umheimsins. Þetta lýsir sig best í móttöku faraldsfólks og mannúðaraðstoð í öðrum heimsálfum, að við berum ábyrgð ekki t.d. ríkisstjórn viðkomandi ríkis.

Þessi ævarandi krafa um afsökunarbeiðni hefur grafið enn frekar undan siðferði samfélagsins og grunnhefð þess. Það er lítil viðurkenning á kostum vestræns lífsstíls í samanburði við aðra menningu eða stjórnkerfi; fjölmenning bendir í auknum mæli til þess að allir aðrir menningarheimar séu æðri. Þar sem ólöglegir innflytjendur hafa breytt þjóðernisjafnvæginu í Evrópu hratt, hafa hefðbundin gildi grafið enn frekar undan skort á aðlögun.

Utanríkislönd hafa, með leyfi samfélagsmiðla, bætt olíu á eldinn með falsfréttum og falsvekjandi hneykslun. Einræðisríki sjá árangur þessarar sjálfseyðingar og nota veikleika Vesturlanda til að kynda undir málstað sínum. Samsæriskenningar grafa undan trú okkar á stjórnvöld og lýðræði, þessar aðferðir munu bara aukast eftir því sem snjöll tækni gerir lygarnar trúverðugri.

Á meðan Vesturlönd stunda diplómatíu hefur Kína tekið þátt í yfirtöku á Hong Kong og Suður-Kínahafi. Hvort tveggja stafar af aðgerðaleysi Vesturlanda. Kommúnistinn „partner in crime“, Rússland, er á sömu leið. Eftir að hafa náð árangri á Krím hefur það flutt sig til Úkraínu og inn í Kasakstan. Á hinum væng öfganna eru hægri sinnuð einræðisríki einnig í uppsiglingu í Suður-Ameríku.

Í Ástralíu ýkti fyrirspurnin um stolnu kynslóðina umfang og alvarleika illrar meðferðar á liðnum tímum, á sama tíma og hún hunsaði svipaða sögulega misnotkun hvíta á hvítum. Þvinguð ættleiðing var einu sinni talin eðlileg venja fyrir þá sem fæddust utan hjónabands. Þetta er ekki lengur ásættanlegt hér, en í mörgum löndum enn þann dag í dag getur barn sem fæðist utan hjónabands leitt til dauðadóms yfir móðurina. Fyrir tvö hundruð árum síðan var kristin Evrópa fyrsta svæðið til að banna þrælahald. Það er viðvarandi í sumum löndum, en það er aðeins Vesturlöndum að kenna, þrátt fyrir að það sé alþjóðlegt fyrirbæri.

Mótmælin um Black Lives Matter leiddu til þess að líf margra svartra og fyrirtæki þeirra töpuðust. Tölfræði staðfestir ekki fullyrðingar um landlægan rasisma eða lögregluofbeldi í vestrænum samfélögum. Marxistasamtökin sem kynna þessa dagskrá viðurkenna að fall kapítalískra samfélaga sé endanlegt markmið þeirra og ásakanir um kynþáttafordóma eru aðferð þeirra.

Kvenfrelsi var fyrst innleitt á Vesturlöndum, en það er enn ekki viðurkennt í íslömskum lögum. Kvenréttindahreyfingunni hefur verið rænd af orðræðu um „eitraða karlmennsku“ dagskránni, og í kjölfarið af málefnum transfólks. Kvartanir um launakjör (sem lögbundið er til jafns beggja kynja), stöðuhækkunarhorfur og áreitni á vinnustað hvetja til óánægju. Tilkomumikilar kannanir eru afbakaðar til að segja frá útbreiddri nauðgunarmenningu, með alls staðar kvenfyrirlitningu. Lýsing á hjónabandinu sem þrælahaldi og uppgangur einstæðs foreldra hafa valdið sífellt óvirkari fjölskyldusamböndum, sem grafa undan hefðbundinni fjölskyldueiningu sem er grunnur samfélags okkar.

Í auknum mæli leiða fjárhagsvæntingar til þess að báðir foreldrar (ef þeir eru tveir) vinna og hafa minni tíma til að verja börnum sínum.

Aðgerðir minnihlutahópa, sem teljas sig byggja á jöfnuði, fjölbreytileika og aðgreiningu, notar dagskrá sína til að banna hvaða skoðanir sem þeir eru ósammála. Aukið róf kynferðislegrar fjölbreytni stuðlar að kröfum sífellt smærri hópa, sem verða að hafa forgang fram yfir gagnkynhneigða í meirihluta. Andófi er mætt með persónuleikamorðum, frekar en rökræðum; lögin, og þeir sem framfylgja þeim, verða í auknum mæli fyrir misnotkun. Hnignun trúarbragða hefur leitt til þess að loftslagsbreytingar, Black Lives Matter og #MeToo gervitrúarbrögð hafa komið í stað þeirra, en tilkoma kóvid hefur enn frekar truflað eðlileg samskipti og lagt áherslu á öfgakenndar skoðanir.

Ævarandi áróðurinn frá samfélagsmiðlum er styrktur af aktívistískri skólanámskrá þar sem ungt fólk eyðir sífellt meiri skjátíma í ósíuðum upplýsingum. Uppsöfnuð áhrif krafna um afsökunarbeiðni eru til þess fallin að hvetja nemendur til neikvæðs sjálfsvirðingar og þunglyndis. Sálfræðileg vandamál, átröskun og sjálfsvíg eru að aukast á meðan og takmarkanir kóvid hafa reynst óyfirstíganlegar fyrir suma. Þrátt fyrir aukið fjármagn til menntunar halda læsi staðlar  áfram að lækka þar sem grunnatriði málsins eru hunsuð til að einbeita sér að félagslegum athugasemdum. Nýleg könnun meðal fullorðinna í Tasmaníu sýndi að þrátt fyrir 12 ára skólagöngu voru 50 prósent nemenda ólæsir við lok skólagöngunnar.

Þegar það hættir í skóla hefur ungt fullorðið fólk brenglaða hugmynd um gildi sín og hvað samfélagið skuldar þeim; það er vel meðvitaðir um rétt sinn en hafa ekki hugmynd um ábyrgð. Eftirvæntingarstig þeirra þýðir að það býst við jöfnum árangri frekar en jöfnum tækifærum sem það hefur hunsað. Það hefur enga þekkingu á sögu eða skuldinni sem það skulda þeim sem hafa misst líf sitt til að vernda frelsi sitt. Endurskoðun á áströlsku skólanámskránni leiddi í ljós skortur á gyðing-kristnum siðferði sem hafði verið skipt út fyrir gagnrýna kynþáttakenningu og fórnarlambshyggju. Ummæli fyrrverandi forsætisráðherra Joan Kirner hafa orðið að veruleika, „Menntun verður að vera hluti af sósíalískri baráttu, frekar en tæki kapítalíska kerfisins."

Þessi réttindatilfinning, sem oft er tengd iðjuleysi, þýðir að sífellt fleiri borgarar hafna einföldum störfum og ætla sér velferðarlíf; þeir hafna því að tína ávexti eða bíða við borðið, byrjunin á því að þróa vinnusiðferði. Hugmyndin um velferðarstuðninginn, upphaflega tímabundinn stuðningur í gegnum erfiða tíma, er í auknum mæli lífsstílsval margra kynslóða. Martin Luther King sagði einu sinni: „Ef maður hefur hvorki vinnu né tekjur hefur hann hvorki líf né frelsi né leit að hamingju. Hann er bara til." Þetta leiðir í auknum mæli til lífs óánægju, eiturlyfjanotkunar, glæpa og fangelsisvistar.

Á hinum enda aldursbilsins er hefðbundin skylda um að annast vaxandi fjölda aldraðra í auknum mæli felld undir ríkinu og leysir þá fjölskylduna sem kvartar þegar umönnunin er ábótavant. Fleiri taka frá samfélaginu og færri leggja sitt af mörkum og sumir muna eftir því sem JFK sagði einu sinni: „Það er ekki það sem landið þitt getur gert fyrir þig, það er það sem þú getur gert fyrir landið þitt."

Núverandi heimsfaraldur kóvid hefur verið notaður til að gefa í skyn að kapítalismi sé að mistakast, að loftslagsbreytingar séu afleiðing hans og að „mikil endurstilling“ (kóði fyrir endurdreifingu auðs) sé nauðsynleg. Ef þetta er endalok siðmenningar okkar, eins og Bronowski lagði til áður, telja nýmarxistar að efnahagshrun muni fljótlega fylgja í kjölfarið, en hvaða kostir gætu komið í staðinn? Vissulega er valið ekki aðlaðandi. Verðum við að læra af Kóraninum eða Das Kapital? Kantónistar er nú að leita að líklegasta valkostinum."

Þetta eru orð Ástralans Graham Pinn og þótt Ástralía sé hinum megin á hnettinum, er landið vestrænt í einu og öllu og þessi orð eiga við okkur hin í Evrópu og Ameríku.

En er Ísland ekki hluti af þessari þróun? Eða kemur umheimurinn ekki til Íslands? Sumir hafa kannski ekki orðið varir við það en það er menningarstríð í gangi í hinum vestræna heimi. Ef til vill er rætt um það í íslenskum háskólum, en svo sannarlega ekki í hinni almennu umræðu, nema málið skýst upp á yfirborðið endrum og sinnum. Svo koma andmælendur núverandi stefnu, menn eins og Jordan Peterson, og menn skynja (þeir sem eru á vinstri kantinum) að slíkir menn eru hættulegir og reyna að tala þá niður.

Er orðræðan hér ekki sú sama og annars staðar í Evrópu? Hefur íslenska stjórnmálaelítan ekki farið í gegnum íslenska háskóla sem boða sömu nýmarxísku stefnu og í hinu vestrænu háskólunum? Má ekki þegar sjá áhrifina í íslenskri löggjöf og breytingu á íslenskri menningu?

Eigum við, hjálendan fyrrverandi, að taka á sig meinta sektarkennd Evrópu og fylgja fordæmi Evrópuríkja í einu og öllu? Hvað ef Evrópa er á rangri vegferð? Er nokkuð undarlegt að við séum á sömu vegferð og önnur vestræn ríki og munu gera sömu mistök og þau, þótt saga okkar sé gjörólík annarra Evrópuríkja? Vantar ekki umræðuna eða er stjórnmálaelítan (og fjölmiðlastéttin sem hefur sama menntunar bakgrunn og hún) ekki bara orðin of einsleit, til að umræða geti átt sér stað? Andstæðingurinn bara ekki til nema einstaka raddir sem "röfla" út í bæ? Ekki getur það verið gott fyrir lýðræðið ef aðeins ein rödd heyrist en það er í kjarnanum kór mismunandi radda.

Athugasemdir

[Birgir Loftsson, 20.12.2022 kl. 22:49]

Eru allir sáttir við stöðu Íslands í dag? Eigum við ekki að hugsa aðeins meira sjálftstætt og a.m.k. þykjast vera sjálfstæð þjóð?

Þema mitt á blogginu hingað til er SJÁLFSTÆÐI, LÝÐRÆÐI OG TJÁNINGARFRELSI; íslenskrar þjóðar og menningu. Engir eru vinir Íslendinga, ekki einu sinni Evrópuþjóðir sem munu SNÚA baki við okkur ef hagsmunir þeirra fara ekki saman við okkar. Við lærðum þetta 2008 eða hvað?: lærðu íslenskir ráðamenn þetta ekki? Þetta er a.m.k. mín niðurstaða.

1) Efnahagslegt frelsi er mjög mikilvægt eins og við höfum í dag að mestu. Fæðuöflun er gríðarleg mikilvæg, því að ef til stórstyrjaldar brýst,þá kemur enginn okkur til hjálpar. Orkumál okkar éru í góðum málum. Undirstaða hver ríki er orka(í fornöld var það vinnuafl þræla og dýra) og innri friður (fengið með lögreglu og her). Þrælahald og atvinnuher hélt ríki Rómverja saman í 1000-2000 ár.

2)Stjórnmálalegt frelsi sem við höfum ekki vegna þess að við erum búin að binda okkur í bandalög. Sem er þó nauðsynlegt fyrir örríki eins og Ísland. Tvíeggjað sverð.

3) Varnir eru okkar akkelishæll. Við erum upp á náð og miskunn nágrannaþjóða. Hvað hefur reynslan kennt okkur? Verndarríki okkar, Danmörk var of veikburða í Napóleon-styrjöldunum og gat ekki varið okkur gegn reifaralýði 1809. Enginn kom Finnlandi til aðstoðar í vetrarstríðinu.  Það var hending að við fengum innrásarlið frá Bretlandi, á undan Þýskalandi 1940.  Komum okkur upp eigin VARNIR og her. Við getum það alveg með nútíma vopnabúnaði.