Þyrnum stráður ferill FBI - fyrri grein

Stofnunuin FBI hefur sætt gagnrýni síðastliðin ár og æðstu yfirmenn hennar sakaðir um pólitíska hlutdrægni og dregið vagn demókrata á hendur repúblikana. Ég hef sjálfur horft á viðtöl við fyrrum FBI fulltrúa sem segja stofnunina ekki svipur hjá sjón miðað hvernig hún var.

Í gegnum tíðina og frá stofnun hefur FBI notið virðingar, þótt strax frá upphafi megi segja að ýmislegt óhreint hafi leynst á bakvið tjöldin og tengist það stofnandann, J Edgar Hoover. Hér kemur samantekt af ferli Hoovers, áður en ég fer í misnotkun FBI á völdum sínum.

Forstjóri FBI John Edgar Hoover

John Edgar Hoover (1895– 1972), þekktari sem J. Edgar Hoover, var fyrsti formaður bandarísku alríkislögreglunnar (FBI, eða „Federal Bureau of Investigation“). Hann var skipaður fimmti formaður bandarísku lögrannsóknarskrifstofunnar – forvera FBI – árið 1924 og var lykilmaður í stofnun alríkislögreglunnar árið 1935. Hann var formaður hennar frá stofnun hennar til dauðadags árið 1972, þá 77 ára að aldri. Hoover á heiðurinn að því að alríkislögregla Bandaríkjanna þróaðist í miklu stærri lögsögustofnun en upphaflega var áætlað og stuðlaði að margvíslegri nútímavæðingu í lögreglurannsóknum, t.d. miðstýrðum gagnagrunn fingrafara og notkun réttarvísinda á sérstökum rannsóknarstofum.

Seint á ævi sinni og eftir dauða sinn varð Hoover afar umdeildur þegar í ljós kom að hann hafði misnotað valdastöðu sína á margvíslegan hátt á bak við tjöldin. Í ljós kom að hann hafði farið út fyrir lögsögu og hlutverk alríkislögreglunnar, notað hana til að áreita pólitíska andófsmenn, safnað leyniskjölum um stjórnmálaleiðtoga og safnað sönnunargögnum upp á grunaða glæpamenn með ólögmætum hætti. Hoover varð því mjög valdamikill og var jafnvel í stöðu til að hóta sitjandi forsetum. Samkvæmt Kenneth Ackerman, ævisöguritara Hoover, er sú hugmynd að leyniskjöl Hoover hafi komið í veg fyrir að forsetar Bandaríkjanna rækju hann ekki á rökum reist. Þó er til hljóðupptaka af Richard Nixon Bandaríkjaforseta þar sem hann segist ekki þora að reka Hoover af ótta við hefnd hans.

Samkvæmt Harry S. Truman Bandaríkjaforseta breytti Hoover alríkislögreglunni í leynilögreglustofnun til eigin nota. „Við viljum ekki neitt Gestapo eða leynilögreglu,“ sagði Truman. „Alríkislögreglan er á leið í þá átt. Hún er að grafa upp kynlífhneyksli og beitir hreinni og klárri fjárkúgun. J. Edgar Hoover myndi gefa á sér hægra augað til að ná völdum og allir þingmenn og þingfulltrúar eru hræddir við hann.“ (Upplýsingarnar um J.E Hoover koma af Wikipedia).  

FBI - spillingarstofnun eða virt löggæslustofnun? - Skrár um bandaríska ríkisborgara

FBI hefur haldið upplýsingar utan um fjölda fólks, þar á meðal fræga einstaklinga eins og Elvis Presley, Frank Sinatra, John Denver, John Lennon, Jane Fonda, Groucho Marx, Charlie Chaplin, hljómsveitina MC5, Lou Costello, Sonny Bono, Bob Dylan, Michael Jackson, og Mickey Mantle.

Ástæðan fyrir því að skrárnar voru til voru mismunandi. Sum viðfangsefnanna voru rannsökuð vegna meintra tengsla við kommúnistaflokkinn (Charlie Chaplin og Groucho Marx), eða í tengslum við stríðsaðgerðir í Víetnamstríðinu (John Denver, John Lennon og Jane Fonda). Fjölmargar skrár um fræga fólkið varða hótanir eða fjárkúgunartilraunir gegn þeim (Sonny Bono, John Denver, John Lennon, Elvis Presley, Michael Jackson, Mickey Mantle, Groucho Marx og Frank Sinatra).

Eftirlit innanlands

Í skýrslu bandaríska þingsins frá 1985 kom fram að FBI hefði „sett upp yfir 7.000 þjóðaröryggiseftirlit á einstaklingum,“ þar á meðal margar á bandarískum ríkisborgurum, frá 1940 til 1960.

Leynilegar aðgerðir gegn stjórnmálahópum

Aðferðir COINTELPRO hafa verið meintar til að fela í sér að ófrægja skotmörk með sálrænum hernaði, smyrja einstaklinga og/eða hópa með því að nota fölsuð skjöl og með því að planta fölskum skýrslum í fjölmiðla, áreitni, ólögmæta fangelsun og ólöglegt ofbeldi, þar með talið morð. Yfirlýst hvatning FBI var "að vernda þjóðaröryggi, koma í veg fyrir ofbeldi og viðhalda núverandi félagslegu og pólitísku skipulagi."


FBI skrár sýna að 85 prósent COINTELPRO miða að hópum og einstaklingum sem FBI menn töldu varða "undirróður", þar á meðal kommúnista og sósíalísk samtök; samtök og einstaklingar sem tengjast borgararéttindahreyfingunni, þar á meðal Martin Luther King Jr. og aðrir sem tengjast Southern Christian Leadership Conference, Landssamtökunum til framdráttar litaðra fólks, og Congress of Racial Equality og önnur borgaraleg réttindasamtök; svartir þjóðernishópar (t.d. Nation of Islam og Black Panther Party); American Indian Movement; fjölmörg samtök sem merkt eru „Ný vinstri“, þar á meðal nemendur fyrir lýðræðislegt samfélag og veðurfarsmenn; næstum allir hópar sem mótmæla Víetnamstríðinu, auk einstakra stúdenta sem ekki hafa tengsl við hóp; landslögfræðingafélagið; samtök og einstaklingar sem tengjast kvenréttindahreyfingunni; þjóðernissinnaða hópa eins og þá sem sækjast eftir sjálfstæði fyrir Púertó Ríkó, Sameinuðu Írland og kúbverskar útlagahreyfingar, þar á meðal Kúbuveldi Orlando Bosch og kúbversku þjóðernishreyfinguna. Eftirstöðvar 15% COINTELPRO fjármagns voru eyddar til að jaðarsetja og grafa undan haturshópum hvítra, þar á meðal Ku Klux Klan og Réttindaflokk þjóðríkja.

Skrár um talsmenn sjálfstæðis í Púrtó Rikó

FBI njósnaði einnig um og safnaði upplýsingum um Pedro Albizu Campos, sjálfstæðisleiðtoga Púertó Ríkó, og þjóðernissinnaðan stjórnmálaflokk hans á þriðja áratug síðustu aldar. Abizu Campos var dæmdur þrisvar sinnum í tengslum við banvænar árásir á embættismenn í Bandaríkjunum: árið 1937 (samsæri um að steypa ríkisstjórn Bandaríkjanna), árið 1950 (tilraun til morðs) og árið 1954 (eftir vopnaða árás á bandaríska húsið í Bandaríkjunum).  Aðgerð FBI var leynileg og varð ekki kunn fyrr en bandaríski þingmaðurinn Luis Gutierrez lét birta hana opinberlega með lögum um frelsi upplýsinga á níunda áratugnum.

Árið 2000 náðu rannsakendur skrám sem FBI gaf út samkvæmt lögum um frelsi upplýsinga sem leiddu í ljós að San Juan FBI skrifstofan hafði samræmt skrifstofum FBI í New York, Chicago og öðrum borgum, í áratuga löngu eftirliti með Albizu Campos og Púrtó Ríkara. sem höfðu samband eða samskipti við hann. Skjölin sem til eru eru eins nýleg og 1965.

Starfsemi í Rómönsku Ameríku

Frá 1950 til 1980 voru stjórnvöld margra ríkja Rómönsku Ameríku og Karíbahafsríkja, þar á meðal Argentínu, Brasilíu, Síle, Kúbu, Mexíkó og fleiri, undir eftirliti af hálfu FBI. Þessar aðgerðir hófust í seinni heimsstyrjöldinni þar sem 700 umboðsmönnum var falið að fylgjast með athöfnum nasista, en stækkuðu fljótlega til að fylgjast með starfsemi kommúnista á stöðum eins og Ekvador. Taka skal fram að FBI á bara að starfa innanlands og alls ekki fara inn á svið CIA sem starfar eingöngu erlendis (segja þeir).

Viola Liuzzo

Í einu sérstaklega umdeildu atviki árið 1965 var hvíta borgararéttindastarfskonan Viola Liuzzo myrt af Ku Klux Klansmönnum, sem eltu og skutu inn í bíl hennar eftir að hafa tekið eftir að farþegi hennar var ungur blökkumaður; einn af Klansmönnum var Gary Thomas Rowe, viðurkenndur FBI uppljóstrari. FBI dreifði orðrómi um að Liuzzo væri meðlimur kommúnistaflokksins, heróínfíkill, og hefði yfirgefið börn sín til að eiga í kynferðislegum samskiptum við bandaríska blökkumenn sem tóku þátt í borgararéttindahreyfingunni. Skrár FBI sýna að J. Edgar Hoover hafi persónulega miðlað þessum vísbendingum til Johnson forseta.

Waco umsátrið

Umsátrið um Waco árið 1993 var misheppnuð árás ATF sem leiddi til dauða fjögurra ATF umboðsmanna og sex Davids-útibúa. FBI og bandaríski herinn tóku þátt í 51 dags umsátrinu sem fylgdi í kjölfarið. Það kviknaði í byggingunni sem hýsir Davíðsbúa og brann og létust 76 þeirra, þar af 26 börn. Timothy McVeigh var að sögn hvattur áfram til að gera sprengjuárásina í Oklahoma City árið 1995 af niðurstöðu umsátursins, ásamt Ruby Ridge atvikinu.

Ruby Ridge

Umsátrinu um Ruby Ridge árið 1992 var skotbardagi milli FBI og Randy Weaver vegna þess að hann kom ekki fyrir rétt vegna vopnaákæru.

1996 - Deilur um fjármögnun herferðar

Rannsókn bandaríska dómsmálaráðuneytisins á fjáröflunarstarfseminni hafði leitt í ljós vísbendingar um að kínverskir umboðsmenn reyndu að beina framlögum frá erlendum aðilum til Demókrataflokksins (DNC) fyrir forsetakosningarnar 1996. Kínverska sendiráðið í Washington, D.C. var notað til að samræma framlög til DNC.

Auk kvartana flokksmanna frá repúblikönum benti fjöldi FBI umboðsmanna til að rannsóknum á fjáröflunardeilunum væri viljandi hindrað. FBI umboðsmaðurinn Ivian Smith skrifaði bréf til forstjóra FBI, Louis Freeh, þar sem lýst var „skorti á trausti“ á lögfræðinga dómsmálaráðuneytisins varðandi fjáröflunarrannsóknina. FBI umboðsmaður Daniel Wehr sagði þinginu að fyrsti yfirlögfræðingur Bandaríkjanna í rannsókninni, Laura Ingersoll, hafi sagt við umboðsmenn að þeir ættu ekki að "fylgja neinu máli sem tengist fjáröflun um aðgang að forsetanum. Ástæðan sem gefin var upp var: "Þannig virkar bandarískt stjórnmálaferlið.' Ég var hneykslaður yfir því,“ sagði Wehr. FBI fulltrúarnir fjórir sögðu einnig að Ingersoll hafi komið í veg fyrir að þeir gætu framkvæmt húsleitarheimildir til að stöðva eyðingu sönnunargagna og örstýrðu málinu umfram alla ástæðu.

 Fulltrúum FBI var einnig meinað að spyrja Bill Clinton forseta og Al Gore varaforseta spurninga í viðtölum dómsmálaráðuneytisins á árunum 1997 og 1998 og fengu aðeins að taka minnispunkta.

Innri rannsóknir á skotárásum

Á tímabilinu frá 1993 til 2011 skutu fulltrúar FBI af vopnum sínum í 289 skipti; Innri endurskoðun FBI komst að því að skotin voru réttlætanleg í öllum tilfellum nema 5, í engu þeirra 5 var fólk sært. Samuel Walker, prófessor í sakamálarétti við háskólann í Nebraska Omaha sagði að fjöldi skota sem reyndust óréttmætir væri „grunsamlega lágur“. Á sama tímabili særði FBI 150 manns, 70 þeirra létust; FBI fann allar 150 skotárásirnar réttlætanlegar. Sömuleiðis, á tímabilinu frá 2011 til dagsins í dag, hafa allar skotárásir fulltrúa FBI reynst réttlætanlegar af innri rannsókn. Í máli árið 2002 í Maryland var saklaus maður skotinn og greiddi hann síðar 1,3 milljónir dollara af FBI eftir að umboðsmenn töldu hann vera bankaræningja; rannsókn innanhúss leiddi í ljós að skotárásin var réttmæt, miðað við gjörðir mannsins.

Whitey Bulger málið

Bandaríska alríkislögreglan FBI hefur verið gagnrýnd fyrir framgöngu sína á skipulagðri glæpastarfssemis manninum Whitey Bulger í Boston. Frá og með 1975 starfaði Bulger sem uppljóstrari fyrir FBI. Þar af leiðandi hunsaði embættið að mestu samtök hans í skiptum fyrir upplýsingar um innra starf ítölsku-amerísku Patriarca glæpafjölskyldunnar.

Í desember 1994, eftir að hafa fengið ábendingar af fyrrverandi FBI umsjónarmanni sínum um yfirvofandi ákæru samkvæmt lögum um spillingaráhrif og spillingarsamtök, flúði Bulger frá Boston og fór í felur. Í 16 ár lék hann lausum hala. Í 12 af þessum árum var Bulger áberandi á lista FBI tíu eftirsóttustu flóttamanna. Frá árinu 1997 afhjúpuðu fjölmiðlar á Nýja Englandi glæpsamlegt athæfi alríkis-, ríkis- og staðbundinna lögreglumanna sem tengdust Bulger. Afhjúpunin olli FBI mikilli vandræði. Árið 2002 var sérstakur umboðsmaður John J Connolly dæmdur fyrir alríkisákæru um mannrán fyrir að hjálpa Bulger að forðast handtöku. Árið 2008 lauk sérstakur umboðsmaður Connolly kjörtímabili sínu vegna alríkisákæru og var fluttur til Flórída þar sem hann var dæmdur fyrir að aðstoða við að skipuleggja morðið á John B Callahan, keppinauti Bulger. Árið 2014 var þeirri sakfellingu hnekkt vegna tæknilegrar hliðar. Connolly var umboðsmaðurinn sem stýrði rannsókninni á Bulger.

Í júní 2011 var hinn 81 árs gamli Bulger handtekinn í Santa Monica, Kaliforníu. Bulger var dæmdur fyrir 32 ákærur um fjárkúgun, peningaþvætti, fjárkúgun og vopnaákærur; þar á meðal hlutdeild í 19 morðum. Í ágúst 2013 fann kviðdómurinn hann sekan um 31 ákærulið og að hafa tekið þátt í 11 morðum. Bulger var dæmdur í tvö samfellt lífstíðarfangelsi auk fimm ára.

Robert Hanssen

Þann 20. febrúar 2001 tilkynnti skrifstofan að sérstakur umboðsmaður, Robert Hanssen (fæddur 1944) hefði verið handtekinn fyrir njósnir fyrir Sovétríkin og síðan Rússland frá 1979 til 2001. Hann afplánar 15 lífstíðardóma í röð án möguleika á reynslulausn kl. ADX Florence, alríkis supermax fangelsi nálægt Florence, Colorado. Hanssen var handtekinn 18. febrúar 2001 í Foxstone Park nálægt heimili sínu í Vín í Virginíu og var ákærður fyrir að selja bandarísk leyndarmál til Sovétríkjanna og í kjölfarið Rússlands fyrir meira en 1,4 milljónir Bandaríkjadala í reiðufé og demöntum á 22 ára tímabili. Þann 6. júlí 2001 játaði hann 15 njósnir í héraðsdómi Bandaríkjanna í austurhluta Virginíu. Njósnastarfsemi hans hefur verið lýst af nefnd bandaríska dómsmálaráðuneytisins um endurskoðun á öryggisáætlunum FBI sem „mögulega versta njósnaslys í sögu Bandaríkjanna“.

Þessi grein er orðin það löng að ég tvískipti henni. Seinni hlutinn kemur seinna.

 


« Síðasta færsla | Næsta færsla »

Bæta við athugasemd

Ekki er lengur hægt að skrifa athugasemdir við færsluna, þar sem tímamörk á athugasemdir eru liðin.

Höfundur

Birgir Loftsson
Birgir Loftsson

Er áhugamaður um sögu og samfélag Íslendinga í nútíð og þátíð og tengslum Íslands við umheiminn. Móttó: ,Hafa skal það sem sannara kann að reynast."

Maí 2024

S M Þ M F F L
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31  

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband