Trśin į sįlina er vķsindaleg

Sci and soul

Henry P. Stapp sem er ešlisfręšingur viš Kalifornķuhįskóla ķ Berkeley sem er žekktur fyrir aš hafa unniš meš nokkrum af stofnendum skammtafręšinnar. Hann er ekki aš reyna aš sanna aš sįlin er til, en hann er aš segja aš tilvist sįlarinnar falli innan lögmįl ešlisfręšinnar. Žaš er ekki satt aš segja trś į sįlina sé óvķsindaleg, er haft eftir vķsindamanninn Stapp.

Hér er įtt viš oršiš,,sįl" sem vķsar til persónuleika sem er óhįš heilastarfsemi eša restina af lķkamanum og getur lifaš handan dauša. Ķ grein sinni, "Compatibility of Contemporary Physical Theory With Personality Survival," skrifaši hann: ,,Sterkir efasemdir eru um aš persónuleiki lifi af byggist eingöngu į žeirri trś aš komast af eftir-dauša séu ósamrżmanlegt lögmįlum ešlisfręšinnar, žęr efasemdir eru hins vegar įstęšulausar."

Strapp vinnur śt frį vķsindatślkun Kaupmannahafnamanna svoköllušu um skammtafręši – sem er meira eša minna tślkun sem er notuš af sumum af stofnendum skammtafręšinnar, Niels Bohr og Werner Heisenberg. Jafnvel Bohr og Heisenberg voru ósįttir um hvernig aflfręši skammtafręšinnar virkar og skilningurinn į kenningunni allt frį žeim tķma hefur einnig veriš fjölbreyttur.

Ritgerš Stapps skv. tślkun Kaupmannahafnarbśana hefur haft mikil įhrif. Hśn var skrifuš įriš 1970 og Heisenberg skrifaši višauka hennar. Stapp hélt einnig fram eigin hugmyndir: ,,Žaš hefur ekki veriš vķsbending ķ fyrri lżsingum mķnum (eša getnašar) žessarar rétttrśnašar skammtafręši um hugmyndina um aš persónuleikinn lifi af."

Hvernig skammtakenningin gefur vķsbendingu um lķf eftir daušann

Stapp segir aš stofnendur skammtafręšikenninginnar krefjist žess af vķsindamönnum ķ raun aš ašgreina eša skera heiminn ķ nišur tvo hluta. Efri skuršurinn, sem er hin klassķska stęršfręši, gęti lżsa hinum lķkamlegum ferli śt frį hagnżtri reynslu. Nešri skuršurinn, sem er skammtafręšistęršfręšin lżsir sviš "sem ekki felur ķ sér fulla lķkamlega determinism."

Hvernig gera vķsindamenn skošaš hiš ósżnilega? Žeir velja tiltekna eiginleika skammtafręšikerfisins og setja upp tęki til aš skoša įhrif žeirra į ešlisfręšilegum ašferšum ,,į yfirskuršinn." Lykillinn er val į tilrauninni.

Žegar unniš er meš skammtafręšikerfi, er žaš val athugandinn sem hefur veriš sżnt fram į aš lķkamlegnast įhrif žaš vott og mį skoša sem ofanskuršur. Stapp vitnaš ķ lķkingar Bohr fyrir žessa vķxlverkun milli vķsindamašur og tilraunanišurstöšur : "[Žaš er eins og] blindur mašur meš staf: žegar reyrinn er haldiš lauslega, eru mörkin milli manns og ytri veröld biliš milli hendinni og reyrsins ; en žegar haldiš žétt reyrinn veršur hann hluti af leitinni sjįlfri: aš viškomandi ašili finnist eins og hann framlengist fram į enda reyrstafsins. Hiš lķkamlega og andlega eru tengd į sķbreytilegan hįtt.

Hvaš varšar sambandsins milli hugans og heila, žaš viršist athugandinn getur haldiš į sķnum staš meš vališ heilastarfsemi sem annars vęri hverful. Žetta er valkostur sem svipar til vals er vķsindamašur gerir žegar tekin er įkvöršun um eiginleika skammtafręšikerfisins sem į aš stśdera. ,,Skammtafręšiskżringin į žvķ hvernig hugur og heili geta veriš ašskilin eša öšruvķsi, er enn sem komiš tengd viš lögmįl ešlisfręšinnar "er kęrkomin opinberun," skrifaši Stapp. "Žaš leysa vandamįl sem hefur veriš plįga bęši fyrir vķsindi og heimspeki um aldir – meš hinu ķmyndušu vķsindakröfu žarf annašhvort aš leggja aš jöfnu huga viš heila, eša gera heilann algjörlegan óhįšan huga."

Stapp sagši aš žaš sé ekki andstętt lögmįlum ešlisfręšinnar aš persónuleiki lįtinnar manneskju kunni aš festa sig viš lifandi manneskja, eins og ķ tilviki svokallašra andaeignar. Žaš myndi ekki krefja undirstöšubreytingar į hefšbundnum kenningum, žó žaš ,,krefšist slökun į žeirri hugmynd aš lķkamleg og andleg atburšir eiga sér staš ašeins žegar parašir eru saman." Hin sķgilda lķkamlegskenningin getur ašeins komast hjį vandamįlinu, og ešlisfręšingar geta ašeins ófręgjaš innsęiš sem sem eins konar afurš mannlegs ruglings, sagši Stapp. Vķsindi ętti ķ stašinn, sagši hann, aš višurkenna "lķkamlega įhrif mešvitundar sem lķkamlega vandamįl sem žarf aš svara sem hreifihugtök eša breytileg hugtök."

Hvernig žessi skilningur hefur įhrif į sišferšilegan grundvöll samfélagsins

Enn fremur er mikilvęgt hafa ķ huga og žegar viš erum aš tala um aš višhalda mannlegu sišferši, aš fólk er meira eins konar vélar af holdi og blóši. Ķ annarri grein, sem heitir ,,Attention, Intention, and Will in Quantum Physics " segir Stapp: ,,Žaš er oršiš nś almennt višurkennt aš ef almenningur er farinn aš lķta ašeins ,,vķsindalegum "augum hvernig mannveran sé ķ raun, ž.e.a.s aš hver mannvera sé ķ grundvallaratrišum ašeins vélręnnt vélmenni, og muni žaš lķklega hafa veruleg og eyšandi įhrif į sišferšilegan grunnvöll samfélagsins."

Stapp skrifaši um ,,...vaxandi tilhneigingu fólks til aš afsaka sjįlft sig meš žeim rökum aš žaš er ekki ,,mér", sem er aš kenna, en žaš séu sumir vélręnnir eša ešlislegir innan gena minna sem segja mig aš gera žetta; eša "...hįr blóšsykur minn fęr mig til aš gera žaš. Sökinni er varpaš į genin eša lķffręšilega eiginleika mannsins."

Heimild:

http://www.theepochtimes.com/n3/757910-a-physicists-explanation-of-why-the-soul-may-exist/

 


« Sķšasta fęrsla | Nęsta fęrsla »

Bęta viš athugasemd

Ekki er lengur hęgt aš skrifa athugasemdir viš fęrsluna, žar sem tķmamörk į athugasemdir eru lišin.

Höfundur

Birgir Loftsson
Birgir Loftsson

Er áhugamaður um sögu og samfélag Íslendinga í nútíð og þátíð og tengslum Íslands við umheiminn. Móttó: ,Hafa skal það sem sannara kann að reynast."

Maķ 2024

S M Ž M F F L
      1 2 3 4
5 6 7 8 9 10 11
12 13 14 15 16 17 18
19 20 21 22 23 24 25
26 27 28 29 30 31  

Innskrįning

Ath. Vinsamlegast kveikiš į Javascript til aš hefja innskrįningu.

Hafšu samband