Innsetningarræða Donalds Trumps 20. janúar 2025

Eins og þeim er kunnugt sem lesa þetta blogg, hefur bloggritari gaman af góðum ræðum. Þar sem íslenskir fjölmiðlar bjóða ekki upp á þýðingu á ræðu Trumps, hefur bloggritari ákveðið með Goggle translate að þýða ræðu hans með lagfærðingum. Hún er eftirfarandi:

FORSETI: Þakka ykkur fyrir. Þakka ykkur kærlega fyrir, allir. (Klapp.) Vá. Þakka ykkur kærlega fyrir.

Vance varaforseti, Johnson forseti, Thune öldungadeildarþingmaður, Roberts dómstjóri, hæstaréttardómarar Bandaríkjanna, Clinton forseti, Bush forseti, Obama forseti, Biden forseti, Harris varaforseti og samborgarar mínir, gullöld Ameríku byrjar núna. (Klapp.)

Frá þessum degi mun landið okkar blómstra og njóta virðingar á ný um allan heim. Við munum njóta öfundast hverrar þjóðar, og við munum ekki láta misnota okkur lengur. Á hverjum einasta degi Trump-stjórnarinnar mun ég, mjög einfaldlega, setja Ameríku í fyrsta sæti. (Klapp.)

Fullveldi okkar verður endurheimt. Öryggi okkar verður endurreist. Réttlætisvogin verður jafnvægisstillt. Grimmri, ofbeldisfullri og ósanngjörnum vopnavæðingu dómsmálaráðuneytisins og ríkisstjórnar okkar mun ljúka. (Klapp.)

Og forgangsverkefni okkar verður að skapa þjóð sem er stolt, velmegandi og frjáls. (Klapp.)

Ameríka verður brátt stærri, sterkari og mun óvenjulegri en nokkru sinni fyrr. (Klapp.)

Ég kem aftur til forsetaembættisins fullviss og bjartsýnn á að við séum við upphaf nýs spennandi tímabils árangurs á landsvísu. Breytingaöld gengur yfir landið, sólarljósið streymir yfir allan heiminn og Ameríka hefur tækifæri til að grípa þetta tækifæri sem aldrei fyrr.

En fyrst verðum við að vera heiðarleg um þær áskoranir sem við stöndum frammi fyrir. Á meðan þau eru margar, munu þær verða tortímtar með þessum mikla skriðþunga sem heimurinn er nú vitni að í Bandaríkjunum.

Þegar við komum saman í dag stendur ríkisstjórn okkar frammi fyrir trúnaðarkreppu. Í mörg ár hefur róttæk og spillt stofnun sótt völd og auð frá þegnum okkar á meðan stoðir samfélags okkar lágu brotnar og að því er virðist í algjörri niðurníðslu.

Nú erum við með ríkisstjórn sem getur ekki stjórnað einu sinni einfaldri kreppu heima fyrir á sama tíma og hrasar inn í áframhaldandi röðr hörmungaratburði erlendis.

Hún tekst ekki að vernda okkar stórkostlegu, löghlýðnu bandarísku borgara en veitir griðastað og vernd fyrir hættulega glæpamenn, margir frá fangelsum og geðstofnunum, sem hafa farið ólöglega inn í landið okkar hvaðanæva að úr heiminum.

Við erum með ríkisstjórn sem hefur veitt ótakmarkað fjármagn til varnar erlendum landamærum en neitar að verja bandarísk landamæri eða, það sem meira er, sína eigin þjóð.

Landið okkar getur ekki lengur veitt grunnþjónustu á neyðartímum, eins og nýlega sýndi frábæra fólkið í Norður-Karólínu - sem hefur fengið svo illa meðferð - (lófaklapp) - og önnur ríki sem enn þjást af fellibyl sem átti sér stað í marga mánuði síðan eða, nýlega, Los Angeles, þar sem við horfum á elda loga enn á hörmulegan hátt frá því fyrir vikum, án þess þó sýna varnarvott. Eldarnir geisa í gegnum húsin og samfélögin, jafnvel hafa áhrif á suma af ríkustu og valdamestu einstaklingunum í landinu okkar - sem sumir sitja hér núna. Þau eiga ekki heimili lengur. Það er áhugavert. En við getum ekki látið þetta gerast. Allir geta ekki gert neitt í því. Það á eftir að breytast.

Við erum með opinbert heilbrigðiskerfi sem skilar ekki árangri á hörmungum, samt er meira fé varið í það en nokkurt land hvar sem er í heiminum.

Og við erum með menntakerfi sem kennir börnum okkar að skammast sín - í mörgum tilfellum að hata landið okkar þrátt fyrir ástina sem við reynum svo í örvæntingu að veita þeim. Allt þetta mun breytast frá og með deginum í dag og það mun breytast mjög hratt. (Klapp.)

Nýlegar kosningar mínar eru umboð til að snúa algjörlega og algerlega við hræðilegum svikum og öllum þessum mörgu svikum sem hafa átt sér stað og gefa fólkinu aftur trú sína, auð sinn, lýðræði og reyndar frelsi. Frá þessari stundu er hnignun Bandaríkjanna lokið. (Klapp.)

Frelsi okkar og dýrðleg örlög þjóðar okkar verður ekki lengur neitað. Og við munum þegar í stað endurheimta heilindi, hæfni og tryggð ríkisstjórnar Bandaríkjanna.

Undanfarin átta ár hef ég verið prófaður og ögraður meira en nokkur forseti í 250 ára sögu okkar og ég hef lært mikið á leiðinni.

Ferðin til að endurheimta lýðveldið okkar hefur ekki verið auðveld — það get ég sagt ykkur. Þeir sem vilja stöðva málstað okkar hafa reynt að taka frelsi mitt og raunar að taka líf mitt.

Fyrir aðeins nokkrum mánuðum, á fallegum akri í Pennsylvaníu, reif morðingjaskota í gegnum eyrað á mér. En ég fann þá og trúi því enn frekar núna þegar lífi mínu var bjargað af ástæðu. Mér var bjargað af Guði til að gera Bandaríkin frábær aftur. (Klapp.)

Þakka þér fyrir. Þakka þér fyrir. (Klapp.)


Þess vegna munum við á hverjum degi undir stjórn okkar bandarískra föðurlandsvina vinna að því að mæta hverri kreppu með reisn og krafti og styrk. Við munum hreyfa okkur af ásetningi og hraða til að endurvekja von, velmegun, öryggi og frið fyrir borgara af öllum kynþáttum, trúarbrögðum, litarháttum og trúarbrögðum.

Fyrir bandaríska ríkisborgara er frelsisdagur 20. janúar 2025. (Lófaklapp.) Það er von mín að nýleg forsetakosningar okkar verði minnst sem mestu og afdrifaríkustu kosninga í sögu lands okkar.

Eins og sigur okkar sýndi, sameinast öll þjóðin hratt á bak við stefnuskrá okkar með stórkostlegum auknum stuðningi frá nánast öllum þáttum samfélags okkar: ungir sem aldnir, karlar og konur, Afríku-Ameríkanar, rómönsku Bandaríkjamenn, Asíu-Ameríkanar, þéttbýli, úthverfi, dreifbýli. Og mjög mikilvægt, við unnum öflugan sigur í öllum sjö sveifluríkjunum - (lófaklapp) - og vinsæla atkvæðagreiðsluna unnum við með milljónum manna. (Klapp.)

Til svartra og rómönsku samfélagsins vil ég þakka ykkur fyrir þá gríðarlegu ást og traust sem þið hefur sýnt mér með atkvæði ykkar. Við settum met og ég mun ekki gleyma því. Ég hef heyrt raddir ykkar í herferðinni og ég hlakka til að vinna með ykkur á komandi árum.

Í dag er Martin Luther King dagur. Og heiður hans - þetta verður mikill heiður. En honum til heiðurs munum við leitast við að gera draum hans að veruleika. Við munum láta draum hans rætast. (Klapp.)

Þjóðareining er nú að snúa aftur til Ameríku og sjálfstraust og stolt eykst sem aldrei fyrr. Í öllu sem við gerum mun stjórn mín verða innblásin af sterkri leit að ágæti og óvægnum árangri. Við munum ekki gleyma landinu okkar, við munum ekki gleyma stjórnarskránni okkar og við munum ekki gleyma Guði okkar. Get ekki gert það. (Klapp.)

Í dag mun ég skrifa undir röð sögulegra framkvæmdafyrirmæla. Með þessum aðgerðum munum við hefja algera endurreisn Ameríku og byltingu skynseminnar. Þetta snýst allt um skynsemi. (Klapp.)

Fyrst mun ég lýsa yfir neyðarástandi við suðurlandamæri okkar. (Klapp.)

Öll ólögleg innganga verður samstundis stöðvuð og við munum hefja ferlið við að skila milljónum og milljónum glæpamanna aftur til þeirra staða sem þeir komu frá. Við munum endurvekja stefnuna mína um "Remain in Mexico." (Klapp.)

Ég mun hætta veiða og sleppa aðferðinni. (Klapp.)

Og ég mun senda hermenn til suðurlandamæranna til að hrekja hina hörmulegu innrás í land okkar. (Klapp.)

Samkvæmt skipunum sem ég skrifa undir í dag munum við einnig útnefna glæpasamtök sem erlend hryðjuverkasamtök. (Klapp.)

Og með því að skírskota til laga um óvini frá 1798, mun ég beina því til ríkisstjórnar okkar að beita fullu og gríðarlegu valdi alríkis- og ríkislöggæslu til að útrýma nærveru allra erlendra gengja og glæpasamtaka sem koma hrikalegum glæpum til Bandaríkjanna, þar á meðal borgum okkar og miðborgum. (Klapp.)

Sem hershöfðingi ber ég ekki meiri ábyrgð en að verja landið okkar fyrir ógnum og innrásum og það er nákvæmlega það sem ég ætla að gera. Við munum gera það á stigi sem enginn hefur áður séð.

Næst mun ég beina þeim tilmælum til allra stjórnarþingmanna að safna þeim miklu völdum sem þeir hafa yfir að ráða til að vinna bug á verðbólgu sem var metverðbólga og lækka kostnað og verð hratt. (Klapp.)

Verðbólgukreppan stafaði af gríðarlegri ofeyðslu og hækkandi orkuverði og þess vegna mun ég í dag einnig lýsa yfir neyðarástandi á landsvísu í orkumálum. Við munum bora, elskan, bora. (Klapp.)

Ameríka verður framleiðsluþjóð enn og aftur, og við höfum eitthvað sem engin önnur framleiðsluþjóð mun nokkurn tíma hafa - mesta magn af olíu og gasi nokkurs lands á jörðinni - og við ætlum að nota það. Við munum nota það. (Klapp.)

Við munum lækka verð, fylla stefnumótandi varasjóði okkar aftur upp á toppinn og flytja út bandaríska orku um allan heim. (Klapp.)

Við verðum aftur rík þjóð og það er fljótandi gullið undir fótum okkar sem mun hjálpa til við að gera það.

Með aðgerðum mínum í dag munum við binda enda á "Green New Deal", og við munum afturkalla rafbíla skylduna, bjarga bílaiðnaðinum okkar og halda heilagt loforð mitt til okkar frábæru bandarísku bílaverkamanna. (Klapp.)

Með öðrum orðum, þið munuð geta keypt bíl að eigin vali.

Við munum smíða bíla í Ameríku aftur á hraða sem engum hefði getað órað fyrir fyrir örfáum árum. Og þakka ykkur fyrir bílaiðnaðarmenn þjóðarinnar okkar fyrir hvetjandi traust ykkar. Okkur gekk frábærlega með atkvæði þeirra. (Klapp.)

Ég mun strax hefja endurskoðun á viðskiptakerfi okkar til að vernda bandaríska starfsmenn og fjölskyldur. Í stað þess að skattleggja þegna okkar til að auðga önnur lönd munum við tolla og skattleggja erlend lönd til að auðga þegna okkar. (Klapp.)

Í þessu skyni erum við að stofna ríkisskattstjóra til að innheimta allar gjaldskrár, tolla og tekjur. Það verða gríðarlegar fjárhæðir sem streyma inn í ríkissjóð okkar, sem koma frá erlendum aðilum.

Bandaríski draumurinn mun brátt snúa aftur og dafna sem aldrei fyrr.

Til að endurheimta hæfni og skilvirkni fyrir alríkisstjórnina okkar mun stjórn mín stofna glænýja deild um skilvirkni stjórnvalda. (Klapp.)

Eftir margra ára og ára ólöglega og ólögmæta viðleitni sambandsríkisins til að takmarka tjáningarfrelsi mun ég líka skrifa undir framkvæmdaskipun um að stöðva tafarlaust alla ritskoðun stjórnvalda og koma aftur tjáningarfrelsi til Ameríku. (Klapp.)

Aldrei aftur verður hið gríðarlega vald ríkisins vopnað til að ofsækja pólitíska andstæðinga - eitthvað sem ég veit eitthvað um. (Hlátur.) Við munum ekki leyfa því að gerast. Það mun ekki gerast aftur.

Undir minni forystu munum við endurreisa sanngjarnt, jafnt og óhlutdrægt réttlæti samkvæmt stjórnskipulegu réttarríki. (Klapp.)

Og við ætlum að koma lögum og reglu aftur til borganna okkar. (Klapp.)

Í þessari viku mun ég einnig binda enda á stefnu ríkisstjórnarinnar um að reyna að móta kynþátt og kyn félagslega inn í alla þætti opinbers og einkalífs. (Lófaklapp.) Við munum móta samfélag sem er litblindt og byggir á verðleikum. (Klapp.)

Frá og með deginum í dag mun það héðan í frá vera opinber stefna Bandaríkjastjórnar að kynin séu aðeins tvö: karl og kona. (Klapp.)

Í þessari viku mun ég endurheimta alla þjónustumeðlimi sem voru reknir úr hernum okkar með óréttmætum hætti fyrir að mótmæla COVID-bóluefnis skyldunni með fullum baklaunum. (Klapp.)

Og ég mun skrifa undir skipun um að koma í veg fyrir að stríðsmenn okkar verði fyrir róttækum stjórnmálakenningum og félagslegum tilraunum á meðan þeir eru á vakt. Það lýkur strax. (Lófaklapp.) Hersveitum okkar verður frjálst að einbeita sér að sínu eina verkefni: að sigra óvini Bandaríkjanna. (Klapp.)

Eins og árið 2017 munum við aftur byggja upp sterkasta her sem heimurinn hefur séð. Við munum mæla árangur okkar ekki aðeins út frá orrustunum sem við vinnum heldur einnig með stríðunum sem við bindum enda á - og kannski síðast en ekki síst, stríðunum sem við lendum aldrei í. (Klapp.)

Mín stoltasta arfleifð mun vera að ég er friðarsinni og sameinandi. Það er það sem ég vil vera: friðarsinni og sameinandi.

Það gleður mig að segja frá því í gær, einum degi áður en ég tók við embætti, að gíslarnir í Miðausturlöndum eru að koma aftur heim til fjölskyldna sinna. (Klapp.)

Þakka þér fyrir.

Ameríka mun endurheimta sinn réttmæta sess sem mesta, valdamesta og virtasta þjóð jarðar, sem vekur lotningu og aðdáun alls heimsins.

Eftir stuttan tíma ætlum við að breyta nafni Mexíkóflóa í Ameríkuflóa - (lófaklapp) - og við munum endurheimta nafn mikils forseta, William McKinley, á Mount McKinley, þar sem það ætti að vera og hvar það á heima. (Klapp.)

McKinley forseti gerði landið okkar mjög ríkt með gjaldtöku og með hæfileikum - hann var náttúrulega kaupsýslumaður - og gaf Teddy Roosevelt peningana fyrir margt af því frábæra sem hann gerði, þar á meðal Panamaskurðinn, sem hefur heimskulega verið gefið Panama landinu eftir að Bandaríkin - Bandaríkin - ég meina, hugsaðu um þetta - eyddu meiri peningum en nokkru sinni fyrr í verkefni og misstu 38.000 mannslíf í byggingu Panamaskurðsins.

Okkur hefur verið komið mjög illa fram við þessa heimskulegu gjöf sem hefði aldrei átt að gefa og loforð Panama við okkur hefur verið brotið.

Tilgangur samnings okkar og andi sáttmálans hefur verið algerlega brotinn. Bandarísk skip eru mjög hlaðin og ekki meðhöndluð sanngjarnt á nokkurn hátt, lögun eða form. Og það felur í sér bandaríska sjóherinn.

Og umfram allt rekur Kína Panamaskurðinn. Og við gáfum hann ekki til Kína. Við gáfum hann til Panama og við tökum hann til baka. (Klapp.)

Umfram allt eru skilaboð mín til Bandaríkjamanna í dag að það sé kominn tími til að við bregðumst aftur við af hugrekki, krafti og lífskrafti stærstu siðmenningar sögunnar.

Svo, þegar við frelsum þjóð okkar, munum við leiða hana til nýrra hæða sigurs og velgengni. Við munum ekki láta aftra okkur. Saman munum við binda enda á langvinna sjúkdómsfaraldurinn og halda börnum okkar öruggum, heilbrigðum og sjúkdómslausum.

Bandaríkin munu enn og aftur líta á sig sem vaxandi þjóð - þjóð sem eykur auð okkar, stækkar landsvæði okkar, byggir borgir okkar, hækkar væntingar okkar og ber fána okkar inn á nýjan og fallegan sjóndeildarhring.

Og við munum sækjast eftir augljósum örlögum okkar inn í stjörnurnar og ræsa bandaríska geimfara til að planta stjörnunum og röndunum á plánetunni Mars. (Klapp.)

Metnaður er lífæð stórrar þjóðar og eins og er er þjóð okkar metnaðarfyllri en nokkur önnur. Það er engin þjóð eins og þjóðin okkar.

Bandaríkjamenn eru landkönnuðir, smiðirnir, frumkvöðlar, frumkvöðlar og frumkvöðlar. Andi landamæranna er skrifaður í hjörtu okkar. Kall næsta stóra ævintýra hljómar innan frá sálum okkar.

Amerískir forfeður okkar breyttu litlum hópi nýlendna á jaðri stórrar heimsálfu í voldugt lýðveldi með ótrúlegustu þegnum jarðar. Það kemur enginn nálægt.

Bandaríkjamenn tróðu sér þúsundir kílómetra leið í gegnum hrikalegt land ótamðra víðerna. Þeir fóru yfir eyðimerkur,  um fjöll, þrautseigju ósagðar hættur, unnu villta vestrið, bindu enda á þrælahald, björguðu milljónum frá harðstjórn, lyftu milljörðum úr fátækt, beisluðu rafmagn, klufu atómið, hleyptu mannkyninu til himna og setja alheim mannlegrar þekkingar inn í lófa mannshöndarinnar. Ef við vinnum saman er ekkert sem við getum ekki gert og enginn draumur sem við getum ekki náð.

Margir töldu að mér væri ómögulegt að setja á svið svona sögulega pólitíska endurkomu. En eins og þið sjáið í dag, hér er ég. Bandaríska þjóðin hefur talað. (Klapp.)

Ég stend frammi fyrir ykkur núna sem sönnun þess að þið ættuð aldrei að trúa því að eitthvað sé ómögulegt að gera. Í Ameríku er hið ómögulega það sem við gerum best. (Klapp.)

Frá New York til Los Angeles, frá Fíladelfíu til Phoenix, frá Chicago til Miami, frá Houston til hérna í Washington, D.C., landið okkar var svikið og byggt af kynslóðum föðurlandsvina sem gáfu allt sem þeir áttu fyrir réttindi okkar og fyrir frelsi okkar .

Þeir voru bændur og hermenn, kúrekar og verksmiðjuverkamenn, stáliðnaðarmenn og kolanámumenn, lögreglumenn og brautryðjendur sem sóttu áfram, gengu fram og létu enga hindrun sigra anda þeirra eða stolt.

Saman lögðu þeir járnbrautir, reistu upp skýjakljúfana, byggðu mikla þjóðvegi, unnu tvær heimsstyrjaldir, sigruðu fasisma og kommúnisma og sigruðu hverja einustu áskorun sem þeir stóðu frammi fyrir.

Eftir allt sem við höfum gengið í gegnum saman stöndum við á barmi fjögurra bestu áranna í sögu Bandaríkjanna. Með hjálp ykkari munum við endurreisa loforð Bandaríkjanna og við munum endurreisa þjóðina sem við elskum - og við elskum hana svo mikið.

Við erum ein þjóð, ein fjölskylda og ein dýrðleg þjóð undir Guði. Svo, við hvert foreldri sem dreymir fyrir barnið sitt og hvert barn sem dreymir um framtíð sína, ég er með þér, ég mun berjast fyrir þig og ég mun vinna fyrir þig. Við ætlum að vinna sem aldrei fyrr. (Klapp.)

Þakka ykkur fyrir. (Klapp.)

Á undanförnum árum hefur þjóð okkar orðið fyrir miklum þjáningum. En við ætlum að koma því aftur og gera það frábært aftur, meira en nokkru sinni fyrr.

Við verðum þjóð eins og engin önnur, full samúðar, hugrekkis og einstakrar afstöðu. Kraftur okkar mun stöðva öll stríð og koma með nýjan anda einingar í heim sem hefur verið reiður, ofbeldisfullur og algjörlega óútreiknanlegur.

Ameríka verður aftur virt og dáð að nýju, þar á meðal af fólki með trú, trú og velvilja. Við munum vera velmegandi, við verðum stolt, við verðum sterk og við munum sigra sem aldrei fyrr.

Við verðum ekki sigruð, við verðum ekki hrædd, við verðum ekki niðurbrotin og við munum ekki mistakast. Frá þessum degi verða Bandaríkin frjáls, fullvalda og sjálfstæð þjóð.

Við munum standa hugrökk, við munum lifa stolt, okkur dreymir djarflega og ekkert mun standa í vegi fyrir okkur vegna þess að við erum Bandaríkjamenn. Framtíðin er okkar og gullöld okkar er nýhafin.

Þakka ykkur fyrir. Guð blessi Ameríku. Þakka ykkur öllum.

Þakka ykkur fyrir. (Klapp.)

The Inaugural Address January 20, 2025

LOKAÐ 12:40 austurstranda tíma

 

Innsetningarathöfn Bandaríkjaforseta haldin innandyra

Kaldhæðnir aðilar telja tvær ástæður fyrir að athöfnin fari fram innandyra í ár en ekki vegna kulda heldur óvinsælda og aldurs.

Þeir segja að Trump óttist að fáir munu mæta en þetta er alrangt. Jafnvel þótt athöfnin fari nú innandyra, hefur myndast stór áhorfenda hópur nú þegar og hafa sumir beðið í tvo daga. Svo má benda á að í New Jersey rallínu setti Trump met í áhorfenda þátttöku en 100K + mættu seinasta sumar á það og það í höfuðvígi Demókrata, New York ríki.

Hin ástæðan telja þeir neikvæðnu sé vegna þess að Trump sé orðinn 78 ára gamall! Þeir hafa greinilega ekki fylgst vel með því að það er búið að vera óslitið sigur partý alla helgina og með löngu rallíi í gær þar sem Trump tók Trump dansinn með Village People.

Þeir sem vel þekkja til, segja að Trump hafi sett met í rallí þátttöku fyrir forseta kosningarnar og hann bætti þar við setu á samfélags rásum, t.d. hjá Roe Rogan þar sem hann sat í hátt í þrjár klst samfleygt í viðtali. Andstæðingar hans, Biden og Harris sáust ekki vikum saman á sama tíma.

Trump mun hafa næga orku til að koma með örvahríð tilskipanna er hann kemur í Hvíta húsið í kvöld. Hann lofar met fjölda tilskipanna.

Vilja Íslendingar fá Bandaríkjamenn sem nágranna?

Þetta ætti að vera umhugsunarvert atriði fyrir Íslendinga og ekki eins fráleitt miðað við atburðarrás síðastliðna vikna. Viðbrögð heimsins hafa verið blendin, á að taka hugmyndir eða kröfur Trumps varðandi Grænland alvarlega eða sem samningsatriði í öðrum málum, eins og fleiri herstöðvar og námuréttindi í landinu?

Trump virðist halda þessu fram af fullri alvöru og nú eru Repúblikanar að smíða frumvarp sem heimilar Bandaríkjaforseta að fara í viðræður.

Heimastjórn Grænlands og ríkisstjórn Dana hafa tekið illa í málið en skiptar skoðanir virðast vera meðal Grænlendinga sjálfra. Þeir eru ekki ýkja hrifnir af nýlendustjórn Dana sem hefur á köflum verið hranaleg. Danir voru afskipta litlir af Íslendingum, hirtu afraksturinn af landinu, báru virðingu fyrir menningu Íslendinga en lengra náði það ekki. Ísland var hjálenda en ekki nýlenda og það getur verið mikill munur þar á.

Danir fóru oft illa með Grænlendinga á nýlendu tímabilinu, eins og margar aðrar nýlenduþjóðir gerðu gagnvart frumbyggjum á yfirráðasvæðum sínum. Samband Danmerkur og Grænlands einkennist af nýlendustjórn sem var að mestu leyti einhliða, og margar af ákvörðunum sem teknar voru höfðu alvarlegar afleiðingar fyrir menningu, samfélag og sjálfstæði Grænlendinga.

En eru Grænlendingar (og Íslendingar) betur settir með að gera Grænland að nýju ríki í Bandaríkjunum eða sjálfstjórnarsvæði?

Bandaríkjamenn hafa farið með inúíta í Norður-Ameríku á svipaðan hátt og aðrar frumbyggjaþjóðir, þó með ákveðnum sérkennum sem tengjast jarðfræðilegum og menningarlegum aðstæðum í norðlægum heimskautasvæðum. Samskiptin milli yfirvalda Bandaríkjanna og inúíta hafa oft einkennst af valdatöku, menningarlegri kúgun og vanrækslu, en einnig af tilraunum til að bæta aðstæður þeirra. 

Hætt er við að Grænlendingar fari úr öskuna í eldinn með að fá nýja húsbændur. Bloggritari hélt að þeir vildu fá full sjálfstæði. Ef Danir eru slæmir, þá eru þeir  þó ekki eins máttugir og Bandaríkjamenn. Stjórn þeirra á Grænlandi er þegar veik og því auðveldara að berjast við Kaupmannahöfn en Washington DC.

Og það getur verið óþægilegt fyrir örríki eins og Ísland að hafa svona heimsveldi við túnfótinn. Hvað næst? Ísland næst á dagskrá?

 

Þegar landkönnuðurinn Peter Frauchen tryggði Dönum yfirráðin yfir Austur-Grænland

Menn vilja alltaf gleyma því að austurströnd Grænlands hefur alltaf verið strjábýl, jafnvel ennþá daginn í dag búa fáir Grænlendingar þar. Ástæðan er einföld, miklu meiri ís er þarna og illgreiðfært þangað nema yfir Grænlandsjökul á sleðum sem danski hermenn gera enn í dag eða með þyrlum eða flugvélum.

Þegar Inúítar lögð loks undir sig Grænland allt undir lok síðmiðalda, fór fámennur hópur þeirra til Austur-Grænlands og einangruðust þar málfarslega og kynþáttalega. Svo er enn í dag.

Norrænir menn og Eiríkur rauði sérstaklega uppgötvuðu það fljótt að ekki var hægt að búa á Grænlandi nema á tveimur stöðum, Vestri byggð og Eystri byggð. Svo er enn í dag að fleir búa á tveimum litlum svæðum á vesturströnd Grænland sem er með mildara veðurfar og minni ís.

Það er því hlægilegt þegar Norðmenn ætluðu að leggja undir sig með góðu eða illu Austur-Grænland og kölluðu landið Land Eríks rauða (hann bjó aldrei á austurströndinni). Árið 1931 færðist Græn­lands­málið frek­ar í brenni­dep­il umræðunn­ar, en í júní það ár námu fimm norsk­ir menn landsvæði á aust­ur­strönd Græn­lands í nafni Nor­egs­kon­ungs og nefndu það Eirik Rau­des Land – Land Ei­ríks rauða.

Nokkr­um dög­um síðar ákvað norska rík­is­stjórn­in að inn­lima svæðið í Nor­eg. Var sjó­hern­um enn frem­ur gert að verja þessa ný­lendu sam­kvæmt fyr­ir­skip­un norska varn­ar­málaráðherr­ans, Vidk­un Quisl­ing. Svo fór að Norðmenn yf­ir­gáfu Græn­land 5. apríl 1933, en þá hafði Alþjóðadóm­stóll­inn í Haag dæmt land­nám þeirra ólög­legt.

Íslendingar voru líka sumir hverjir æstir á öðrum áratug 20. aldar að eignast gömlu "nýlendu" sína með Einar Benediksson fremstan í flokki. En Íslendingar voru þá nýbúnir að fá frelsi og stjórnarráðið og Alþingi ekki öflugt. Það varð því hljótt um kröfur Íslendinga þótt einstaka mann ljáði máls á málinum.

En merkilegt er að kröfur Dana sjálfra til Austur-Grænlands eru nefnilega ekki gamlar. Fáir vita af því að það var einn Dani, Peter Freuchen, í byrjun 20. aldar sem tryggði rétt Dana (og gerði landnám Norðmanna þar með ólöglegt) til landshlutans.  Ég las bók hans margsinnis, sem heitir Æskuárin mín á Grænland og er stórskemmtileg aflestrar. Þvílíkur ævintýraheimur sem hann dró mynd af og gamla inúítasamfélaginu sem þá var ósnert á austurströndinni. Kíkjum á æviágrip hans.

Freuchen fæddist í Nykøbing Falster í Danmörku (20 febrúar 1886 – 2. september 1957), sonur Anne Petrine Frederikke  og Lorentz Benzon Freuchen, kaupsýslumanns. Freuchen var skírður í kirkjunni á staðnum. Hann stundaði nám við Kaupmannahafnarháskóla þar sem hann stundaði nám í læknisfræði um tíma.

Árið 1906 fór hann í sinn fyrsta leiðangur til Grænlands sem meðlimur Danmerkur leiðangursins svonefnda. Á árunum 1910 til 1924 fór hann í nokkra leiðangra, oft með hinum þekkta heimskautafara Knud Rasmussen. Hann vann með Rasmussen við að fara yfir Grænlandsjökulinn. Hann var í mörg ár í Thule á Grænlandi og bjó með Pólar Inúítum. Árið 1935 heimsótti Freuchen Suður-Afríku og í lok áratugarins hafði hann ferðast til Síberíu.

Árið 1910 stofnuðu Knud Rasmussen og Peter Freuchen Thule-verslunarstöðina í Cape York (Uummannaq), Grænlandi, sem verslunarstöð. Nafnið Thule var valið vegna þess að það var nyrsta verslunarstaður í heimi, bókstaflega "Ultima Thule". Thule verslunar útpósturinn eða verslunarstöðin varð heimastöð fyrir röð sjö leiðangra, þekktir sem Thule Expeditions, á milli 1912 og 1933.

Fyrsti Thule leiðangurinn (1912 fóru þeir Rasmussen, Freuchen, Inukitsork og Uvdloriark) hafði það að markmiði að prófa fullyrðingu Roberts Peary um að sund skildi Peary Land frá Grænlandi. Þeir sönnuðu að þetta var ekki raunin í 1.000 km (620 mílur) ferð yfir innlandsísinn sem varð þeim næstum að bana.

Clements Markham, forseti Royal Geographical Society, sagði ferðina "þá fínustu sem hundar hafa framkvæmt". Freuchen skrifaði persónulegar frásagnir af þessari ferð (og öðrum) í Vagrant Viking (1953) og og með Rasmussen (1958). Hann segir í Vagrant Viking að aðeins ein önnur hundasleðaferð yfir Grænland hafi nokkurn tíma tekist vel. Þegar hann festist undir snjóflóði segist hann hafa notað eigin saur til að búa til rýting sem hann losaði sig með. Meðan þeir voru í Danmörku héldu Freuchen og Rasmussen röð fyrirlestra um leiðangra sína og menningu inúíta.

Fyrsta eiginkona Freuchens, Mekupaluk, sem tók sér nafnið Navarana, fylgdi honum í nokkra leiðangra. Þegar hún lést vildi hann að hún yrði grafin í gamla kirkjugarðinum í Upernavík. Kirkjan neitaði að framkvæma greftrunina, vegna þess að Navarana var ekki skírð, svo Freuchen jarðaði hana sjálfur. Knud Rasmussen notaði síðar nafnið Navarana fyrir aðalhlutverkið í kvikmyndinni Palos Brudefærd sem var tekin upp á Austur-Grænlandi árið 1933. Freuchen gagnrýndi harðlega kristna kirkju sem sendi trúboða meðal inúíta án þess að skilja menningu þeirra og hefðir.

Þegar Freuchen sneri aftur til Danmerkur á 2. áratugnum gekk hann til liðs við jafnaðarmenn og lagði sitt af mörkum með greinum í dagblaðinu Politiken. Frá 1926 til 1932 starfaði hann sem aðalritstjóri tímarits, Ude og Hjemme, í eigu fjölskyldu seinni konu sinnar.

Enda þess grein á að benda á að Thule verslunarmiðstöðin sem Frauchen stofnaði tryggði landakröfur Dana, því þar með gátu þeir sannað búsetu á austurströndinni (skítt með innbyggjarar höfðu búið þarna í 500 ár áður).

Höfði kemur ekki til greina í fyrirhuguðum friðarviðræðum stórveldanna um Úkraínu

Friðar ríkið svokallaða Ísland, hefur gert þau reginmistök sem örríki á aldrei að gera; það er að skipta sér með beinum hætti af stríðsátökum stórvelda.

Það gerði fyrrverandi ríkisstjórn er hún ein vestrænna ríkisstjórna ákvað að slíta de facto stjórnmálasamskipti við Rússland. Og það þrátt fyrir að þau hafa aldrei verið slitin í kalda stríðinu og var komið á, í lok heimsstyrjaldar og það við harðstjórann og fjöldamorðingjann Stalín.  Þetta hafa Rússar tekið eftir og ekki gleymt.

Nú hafa leiðtogar stríðandi aðila ákveðið að tala saman og fara í friðarviðræður. Hið einstæða tækifæri fyrir Ísland að komast í sögubækurnar á ný, með því að bjóða Ísland og þar með Höfða á ný, sem fundarstað, er ómögulegt að bjóða. Ástæðan er einföld, það eru engin stjórnmálasamskipti milli Rússlands og Íslands þessi misseri. Ekkert sendiráð starfrækt í Reykjavík eða Moskvu og engir diplómatar sem geta gengið á milli. Slík var "stjórnviskan" á ríkisstjórnarheimili fyrrum ríkisstjórnar.

Í stað þess að mótmæla innrás Rússlands og láta þar við sitja, ekki slíta "talþræðinum" í gegnum diplómatískum leiðum, ákvað Ísland að taka beinan þátt í stríðinu í Úkraínu með vopnasendingum þangað. Þannig að það var ekki nóg að slíta samskiptunum, það varð líka að vopna annan stríðsaðilann.  Nú er hér ekki verið að bera blak af innrásastríði Rússa gegn Úkraínu, þetta er skítastríð sem hefði mátt koma í veg fyrir ef diplómatarnir hefðu sinn vinnu sinni sem og stjórnmálamennirnir.

Það verður fróðlegt að sjá hvar þjóðarleiðtogarnir mætast, það verður örugglega ekki á Íslandi!

 

Stjórnmálaleiðtogar ydda blýanta fyrir komandi friðarviðræður

Allir leiðtogar, sem skipta máli hvað varðar friðarferli í Úkraínu stríðinu eru farnir að undirbúa sig undir friðarviðræður. Evrópuleiðtogarnir skipta engu máli, enda engir alvöru stjórnmálaskörungar til í Vestur-Evrópu. 

Zelenskí er tilhneyddur enda blankur, Pútín vegna þess að hann er líka blankur en líka vegna þess að hann kemst varla mikið lengra með stríðsbrölti sínu og er úrvinda og Trump vegna þess að hann ætlar að láta minna sig sem maðurinn sem stillti til friðar í stærsta stríði Evrópu síðan seinni heimsstyrjöldin var og hét. Friðarviðræður eru í þessum töluðum orðum í undirbúningi.

Annað hvort ná menn saman við samningsborðið fljótt og örugglega eða engin niðurstaða færst en þá mun nátttúran taka við og koma á friði með vorleysingjum sínum. Efast um að menn nenni að taka upp þráðinn eftir það og láti þá víglínurnar vera eins og þær voru fyrir vorkomuna.

Að lokum varðandi hitt stríðið sem heimsbyggðin er að horfa á, stríð Ísraela við nágranna sína, þá er athyglisvert að Ísraelar eru ekki farnir af stað með árásir á Íran. Eru þeir að bíða eftir Trump?

 

Kaup BNA á Grænland vandamál fyrir Ísland?

Fólk virðist ekki skilja taktík Trumps, þrátt fyrir öll þessi ár sem hann hefur verið í sviðsljósinu. Hún er einföld, hann biður/heimtar meira en hann ætlar sér að fá. Hann lætur viðsemjanda sinn eða sína fá sjokk meðferð með kröfum sínum.  Eins og komið hefur verið inn á hér í fyrri greinum, þá snýst Panama skurðsmálið um að reka Kínverja í burtu þaðan en Hong Kong fyrirtæki rekur tvær hafnir við skurðinn. Einnig, telja sumir, að ætlunin sé fá lægri gjöld á bandarísk skip sem fara í gegnum skurðinn og er nauðsynlegt í komandi viðskiptastríði Kína og BNA.

Snúum okkur aftur að Grænlandi. þrjár ástæður fyrir kröfur hans. Bráðnun norðurskautsins þýðir að nýjar siglingarleiðir eru að opnast til Asíu og það gæti jafnvel þýtt að hægt er að sigla þessa leið í stað Panamaskurðsins.

Önnur ástæða er sjaldgæfir málmar og efni eins og úraníum, gull o.m.fl. 

Þriðja ástæðan er að fjarlægð Bandaríkjanna frá Rússlandi er hætt að skipta máli. Komnar eru fram eldflaugar sem fljúga á ótrúlegum hraða og fara ekki eftir ákveðnum brautum. Má hér nefna Kinzhal eldflaugina. Mikill hraði hennar - sem getur náð Mach 10 í stuttan tíma - og hæfni til að stjórna á flugi hjálpar henni að forðast loftvarnir. Viðbragðstími loftvarnarkerfis Bandaríkjanna minnkar því sem nemur. Það er ástæðan fyrir að Bandaríkjamenn eru í fyrsta sinn að tala um að koma sér upp Iron Dome loftvarnarkerfi eins og Ísraelar hafa.

Með því að koma sér upp loftvarnarkerfi á Grænlandi aukast líkurnar á að verjast kjarnorkuvopna árás frá Rússlandi.  Bandaríkjamenn hafa síðan í seinni heimsstyrjöld haft herstöð á Grænlandi sem kallaðst Thule Air Base (flugherstöðin Thule) en bandaríski geimherinn hefur tekið stöðina yfir og kallast hún Pituffik geimstöð (e. Space Base).  Hún er í dag ekki nóg fyrir varnir Bandaríkjanna.

Fáir hafa velt fyrir sér af hverju Bandaríkjamenn yfirgáfu eina mikilvægustu herstöð sína í Norður-Atlantshafi, Keflavíkur herstöðina 2006 og af hverju þeir töldu sig geta það. Ástæðan var einföld þá, Bandaríkjaher réði ekki við að vera í tveimur stríðum í einu og þeir töldu sig geta skilið hana eftir hálfvirka því að þá sáu gervihnettirnir um að vakta hafið og herþotur frá austurströnd Bandaríkjanna aðeins 2 klst að komast hingað. Það er bara ekki nóg í dag.

En ef Kaninn kaupir Grænland (sem er algjörlega út í hött að gerist), þá geta þeir raðað eldflauga palla og herstöðvar eftir austurströnd Grænlands og verið í stuttu skotfæri við Rússland. Þetta vita Rússar og eru væntnalega ekki kátir með þessi áform. Og þetta gæti verið peð í skák Trumps í friðarviðræðum um Úkraínu.

Fyrir Íslendinga væru þetta ekki góðar fréttir, því að hernaðarlegt mikilvægi Keflavíkurflugvallar minnkar sem því nemur, hún jafnvel óþörf. Bandarískir hershöfðingjar hafa bölvað yfir þessa ákvörðun Bush stjórnarinnar og viljað koma hingað í fulla viðveru allar götur síðan en það kann að vera óþarfi ef Grænland lætur Kanann fá fleiri herstöðvar.  Þess vegna hefur bloggritari alltaf varað við að treysta á aðra um varnir Íslands. Við getum bókað það að ekkert Iron Dome kerfi verður sett upp á Íslandi ef þriðja heimsstyrjöldin verður, kannski THAAD loftvarnarkerfi sett upp í kringum Keflavíkurflugvöll.

En það er annar vinkill á þessu máli. Viðbrögð Dana. Danski ráðherrann Troels Lund Poulson boðar nú (í gær) mikilli innspyrningu fjármagns sem á að fara í varnir Grænlands. $1,5 milljarða eða hátt í 200 milljarða íslenskra króna. Í þessum pakka eru tvö herskip, tveir langdrægir drónar og tvö sleðahundateymi. Spánýir borgaralegir flugvellir verða framlengdir til að geta tekið á móti F-35 herþotur.  Með hræðslu þvingunum hefur Trump náð sínu fram.

En karlinn vill meira. Nú eru kröfur um að aðildarríki NATÓ leggi fram 5% af vergri þjóðarframleiðslu í varnarmál! Úr 2% sem aðeins 23 af 32 aðildarríkjum hafa náð. Pólverjar eru komnir upp í 4%.

Hvar stendur Ísland í þessu öllu og prósentuhlutfall til varnamál af vergri landsframleiðslu? Í fjárlagafrumvarpi fyrir árið 2024 er gert ráð fyrir að útgjöld til varnarmála verði um 6,5 milljarðar króna. Þar sem nákvæm VLF fyrir 2024 er ekki þekkt, er hægt að áætla hlutfallið með því að miða við VLF ársins 2023.

Samkvæmt hagspá Greiningardeildar Landsbankans var VLF árið 2023 um 4.321 milljarðar króna. Ef við miðum við þessa tölu, þá eru útgjöld til varnarmála um 0,15% af VLF (6,5 milljarðar / 4.321 milljarðar * 100). Af þessum 6,5 milljarða fara 1,5 milljarðar í Úkraínustríðið!  Fyrr eða síðar hlýtur Trump að rekast á Ísland á landabréfakortinu eða í skýrslum og byrja að spyrja. Skiptir Ísland máli fyrir okkur? Getum við lagt niður herstöðina í sparnaðarskyni? Geta þeir (Íslendingar) ekki borgað meira en 0,15% og lagt til mannskap til varnar? Og svo framvegis.

Brúðumeistarinn Trump togar í spottana og litlu brúðukarlarnir um allan heim dansa eftir hugdettum karlsins. Hefur nýi forseti Íslands nokkuð óskað karlinum til hamingju með sigurinn?

Bandarískir fjölmiðlar viðurkenna í fyrsta sinn að Joe Biden hafi verið andlega vanheill allan tímann

Einn af frjálslindu fjölmiðlum í Bandaríkjunum tók sig loksins til og tók viðtal við 50 samstarfsfólk Joe Biden. Niðurstaðan var auðljós þeim sem vildu sjá allan tímann. Joe Biden var með einkenni heilabilunar strax frá upphafi. Þeir sem fylgjast með þessu bloggi geta flétt aftur þar sem bloggritari hélt fram frá upphafi að Biden hefði ekki andlega getu til að stjórna Bandaríkjunum.

Sagt er í bandarískum fjölmiðlum að starfsfólk Hvíta húsið hafi orðið þetta ljóst á fyrstu mánuðum forsetatíðar Biden. Upp hófst þá feluleikur. Fundir voru hafðir stuttir, spurningar sendar skriflega fyrirfram, jafnvel til náið samstarfsfólks og Biden las upp svörin af minnimiðum sem hann hefur alltaf við hendina eins og glöggir sjónvarpsáhorfendur geta séð. Önnur auðljós einkenni eru "milljón" mismæli eða svör út í hött þegar hann loksins gefur svör og oftast voru svörin bara "nei" eða "já".

Ástandið var svo slæmt að ríkisstjórnarfundir voru ekki haldnir og þeir fáu sem haldnir voru (algjörlega nauðsynlegir) voru undir forsæti Jill Bidens, eiginkonu Joes!  Fjölmiðlar (vinstri) þóttust fyrst uppgötva að hann væri ekki hæfur þegar kappræða hans við Donald Trump fór fram í sumar. Engum var þá um dulið, jafnvel heimskasta fólk í Bandaríkjunum að eitthvað var og er að.

Joe Biden hefur eytt helminginn af forsetatíð sinni í Scranton, Pennsylvaníu þar sem heimili hans er. Barnið (fjölmiðlar) sem áttu að benda á að keisarinn væri ekki í fötum, brást hlutverki sínu nema fjölmiðlar eins og Foxnews og Newsmax og hlaðvarps stjórar. Netið benti miskunarlaust á farsann sem var í kringum forsetatíð Joe Biden.

Biden hefur alltaf minnt bloggritara á garðyrkjumanninn Chance í sögunni Being there, einfelding sem ríka fólkið tekur upp á arma sína og heldur að sé snillingur. Söguþráðurinn í "Being There" virtist benda til þess að fáfræði sé sannarlega sæla og að einhver eins og Chance gæti hugsanlega verið svarið við öllum ömurlegum heimsins. Í lok sögunnar var fína fólkið að velta fyrir sér að gera Chance að næsta forseta Bandaríkjanna! 

En ef Joe Biden stjórnaði ekki Bandaríkjunum, hver þá? Var stjórnkerfið á sjálfstýringu? Stjórnuðu ráðherrar eftir eigin hyggviti en ekki ákveðinni stefnu? Það gæti skýrt margt sem hefur farið úrskeiðis, svo sem hörmulegt undanhald frá Afganistan, opin landamæri, há verðbólga og matvælaverð o.s.frv.

Eftir að Kamala Harris tapaði afgerandi í forsetakosningunum í nóvember, virðist hafa hýrnað yfir karli og tók hann með kostum kynjum er Trump heimsótti Hvíta húsið nýverið. Hann virðist fagna því að Trump sé að taka við, ekki Kamala Harris en honum var steypt af stóli í sumar þegar ljóst hvert stefndi. Ekki svo út úr heiminum að hann hafi ekki tekið eftir því.

Síðastliðinn einn og hálfan mánuð hefur Trump stjórnað Bandaríkjunum frá heimili sínu í Mar-o-lago. Þangað streyma þjóðarleiðtogar, forystumenn atvinnulífsins og pólitískusar til að "kyssa á hringinn". Þaðan eru sendar sendinefndir til að leysa erfið ágreiningsmál og stríð eins og stríðið í Úkraínu. Nú síðast var hann að hafa afskipti af bráðabirgða fjárlögum sem hann hafnar.

Þetta er með ólíkindum að mesta herveldi heims hafi verið stjórnlaust í 4 ár. Kannski ekki einsdæmi í sögunni ef maður t.d. skoðar sögu Rómaveldis og keisaranna. Sumur hálf brjálaðir, siðspilltir og morðóðir. Aðeins einn annar Bandaríkjaforseti var svona gjörsamlega óvirkur, en það var Woodrow Wilson en hann fékk heilablóðfall 1919 en því var leynt fyrir almenningi. Konan Wilsons (líkt og Jill Biden í dag?) stjórnaði í andlegri fjarveru hans það sem eftir var forsetatíðar hans eða 16 mánuði. En í dag, með alla nútíma fjölmiðla, að þetta skuli vera hægt? 

Af hverju núna? Af því að Biden er hættur sem forseti, Demókratar hafa tapað Fulltrúa- og Öldungadeildina. Ekkert að tapa.

DOGE er stæling á efnahagsstefnu Javier Milei forseta Argentínu

Elon Musk og Vivek ætla að herma eftir efnahagsstefnu Milei hvað varðar niðurskurð. Milei er með svo kallaða "frjálslindis stefnu" í efnahagsmálum sem ekki má rugla við frjálslindi í félagsmálum (þar er hann íhaldsmaður). En er skynsamlegt fyrir Kanann að herma eftir Argentínumönnum?

Í nóvember 2023 varð Javier Milei kjörinn forseti Argentínu með hreinum 56% meirihluta og tók við embætti í desember. Hann erfði erfiða arfleifð frá fyrri ríkisstjórn Perónista með óðaverðbólgu upp á 211% árið 2023, samdrætti upp á 1,6% og háa fátæktartíðni upp á 45%.  Nú á ríkisstjórn hans árs afmæli og árangur er frábær, svo sem veruleg lækkun verðbólgu.

Milei hafði tekið við hörmulegri efnahags- og fjármálastefnu af fyrri perónistastjórn undir forystu Alberto Fernandez. Árið 2023 var Argentína með hæstu verðbólgu í heiminum eða um 211%. Í kosningakönnunum nefndi íbúar óðaverðbólgu sem sitt mesta áhyggjuefni. Í kosningabaráttunni hafði Milei heitið því að gera baráttuna gegn verðbólgu að forgangsverkefni sínu. Strax eftir að Milei tók við embætti, kynnti Milei metnaðarfulla efnahagsáætlun með yfirgripsmiklum allsherjarlögum ("Ley Bases") með yfir 600 ráðstöfunum og neyðartilskipun "Decretos de Necesidad y Urgencia (DNU)" með um 300 ráðstöfunum.

Milei og hreyfing hans „La Libertad Avanza“ („Freedom Advances“) hafa hins vegar ekki meirihluta í hvorri deild og eru því háð stuðningi millistéttar- og hófsamra perónistaþingmanna. Eftir misheppnaða fyrstu tilraun í apríl tókst Milei að koma allsherjarlögunum í gegnum þingið í júlí.

Neyðartilskipanir, tæki sem fyrri forsetar Argentínu notuðu til að stjórna, er enn í gildi, eftir að hafa verið hafnað af öldungadeildinni en ekki - að minnsta kosti ekki enn - af fulltrúadeild þingsins. Með samþykkt allsherjarlaganna sérstaklega hefur Milei náð mikilvægum áfanga, bæði sem sönnun um getu sína til að starfa í krefjandi þingræði og með tilliti til hagstjórnaráætlunar hans með áherslu á að draga úr ríkisútgjöldum, draga úr skriffinnsku og kynna einkavæðingaráætlun.

Hér eru helstu viðburðir á upphafsári hans:

Forsetasigur og dagskrá: Milei tók við embætti 10. desember 2023 eftir að hafa sigrað í síðari kosningum með 55 prósent atkvæða. Herferð hans snerist um loforð um að dollaravæða hagkerfið, draga úr verðbólgu og ná jafnvægi í ríkisfjármálum með róttækri niðurskurði ríkisins, frægt táknað með "keðjusagar" myndlíkingu hans.

Gengisfelling og verðbólgubarátta:  52 prósenta gengisfelling pesóans í desember olli 25,5 prósenta aukningu verðbólgu. En í janúar var verðbólga farin að minnka. Í síðasta mánuði fór það niður í 2,7 prósent í október, vakt sem Milei kallaði „efnahagslegt kraftaverk“.

Bálknið burt: Í stjórnarráðinu var fækkað úr 18 ráðuneyti í 8. Meðal þeirra deilda sem voru lagðar niður voru menntamálaráðuneyti, vinnumálaráðuneyti, vísindi og tækni, umhverfisráðuneyti, menningarmál og konur, kyn og fjölbreytni. Stofnunum sem fjalla um mismunun (INADI) og réttindi frumbyggja var einnig lokað.

Áfangar í ríkisfjármálum: Í janúar náði Milei að skila afgangi á ríkisfjármálum (0,3 prósent af landsframleiðslu), sá fyrsti í Argentínu í meira en áratug. Opinberir verksamningar voru stöðvaðir allt árið og yfir 30.000 störf ríkisins hafa verið skorin niður með samblandi af endurnýjun samninga, uppsögnum og snemmbornum starfslokum.

Löggjafarbardaga:  Þrátt fyrir að hafa lagt fram stórumbótapakka sem innihélt meira en 600 greinar til þingsins, neyddi skortur á löggjafarmeirihluta Milei til að draga úr metnaði sínum. Í júní tryggði hann sinn fyrsta löggjafarsigur með neyðarlöggjöf um efnahagsmál sem veittu honum sérstök völd, efldi ríkisumbætur og skapa stjórntæki til að laða að stórar fjárfestingar.

Gjaldeyriseftirlit og tafir á dollaravæðingu:  Á meðan hann viðheldur gjaldeyrishöftum hefur Milei frestað dollaravæðingaráætlunum sínum um óákveðinn tíma. Hann innleiddi skattauppgjöf til að styrkja varasjóð Seðlabankans og vinna gegn spákaupmennsku. Gengi pesósins hækkaði, en hagkerfið í dollurum varð dýrara og rýrði kaupmáttinn. Daglegir hlutir hafa hækkað mikið í verði og verðbólga birtist í dollara viðskiptum.

Afnám hafta á markaði og aukning í fátækt:  Verðlagseftirlit á matvælum og lyfjum var afnumið sem og reglur um húsaleigu, tryggingar, einkafræðslu og fjarskipti. Niðurgreiðslur til veitna og almenningssamgangna voru skornar niður. Fátækt jókst í kjölfarið um 11 punkta og náði 52,9 prósentum - mesta hækkun í tvo áratugi - á meðan neysla, framleiðsla og byggingarframleiðsla hefur hríðfallið.

Menningarlegur og félagslegur niðurskurður: Fjármagn til INADI kvikmyndastofnunarinnar var skorið niður og ríkisfréttastofan Télam var lokuð. Ókeypis krabbameinslyf og matur fyrir eldhús í samfélaginu var frestað á meðan langvarandi úttektir stóðu yfir, sem olli gagnrýni frá kaþólsku kirkjunni og lögsókn eftir að þúsundir tonna af mat fundust rotna í vöruhúsum.

Fækkun glæpa: Frá janúar til ágúst lækkar tíðni morða í Rosario, ofbeldisfyllstu borg landsins, um 62 prósent á milli ára. Verið er að rannsaka nýlegar hótanir frá „fíkniefnahryðjuverkamönnum“ gegn héraðsstjóra og þjóðaröryggisráðherra.

Afnám reglugerða og einkavæðingar flugfélaga:  Milei afléttaði takmörkunum á flugmarkaðinum, skrifaði undir "opinn himinn" samninga við níu lönd og hefur talað fyrir einkavæðingu Aerolineas Argentinas, þar sem hann sagði: „það verður einkavætt eða lokað.

Mótmæli og kúgun: Ný öryggisreglur gegn vali heimiluðu alríkisherjum að bæla niður götumótmæli og koma í veg fyrir vegatálma. Átök við mótmælendur hafa oft verið en ofbeldi hefur ekki verið banvænt.

Lífeyrir og félagslegar bætur: Frumvarpi um að hækka lífeyri um átta prósent var beitt neitunarvaldi með vísan til hótana við efnahagsáætlun Mileis. Uppbótaruppbót fyrir lágmarkslífeyri var fryst og ókeypis lyf fyrir eftirlaunaþega minnkað. Lífeyrisþegar finna fyrir klemmu.

Hernaðar- og gagnsæis takmarkanir:  Milei keypti 24 orrustuþotur frá Danmörku og flokkaði allar vopnakaupaaðgerðir. Aðgangur almennings að upplýsingum stjórnvalda var takmarkaður og höfnun er nú á valdi stjórnvalda.

Niðurskurður í menntun og rannsóknum: Milei beitti neitunarvaldi gegn frumvarpi um að auka fjárframlög til háskóla og lækka styrki til vísinda. Mikil mótmæli hafa undirstrikað mikilvægi ríkismenntunar fyrir Argentínumenn og fjármögnunarbaráttan heldur áfram.

Erlend samskipti: Milei er í nánu samstarfi við Bandaríkin og Ísrael og hefur ferðast oft og forgangsraðað í ferðir á leiðtogafundi hægri manna og fundi með tæknileiðtogum eins og Mark Zuckerberg og Elon Musk.

Umdeild orðræða: Allt árið beindist áfrýnisorð Milei að fjölmiðlum, þingmönnum og andstæðingum, með tíðum rógburðum eins og "rottur“, "mannaskítar" og "vinstrisinnuð skítseiði".

Helsta heimild:

https://www.batimes.com.ar/news/argentina/key-measures-from-javier-mileis-first-year-in-office.phtml

Hver er niðurstaðan af þessir frjálslindisstefnu í efnahagsmálum? Frábær ef miðað er við fyrstu niðurstöðu. En það eru alltaf fyrirstaða í veginum. 

Snúum okkur til baka til Íslands. Sjálfstæðisflokkurinn talaði fjálglega um að taka "bálknið burt" en aldrei látið verða af því að skera niður í ríkisfjármálum.  Það er borin von að "valkyrju" stjórnin verði með einhvern niðurskurð, er hræddur um að það sé verið að undir búa skattahækkana pakka handa Íslendingum í "jólagjöf".

Það væri annað upp á borðið ef Viðreisn (sem boðaði aðhald), Sjálfstæðisflokkurinn og Miðflokkurinn væru að mynda stjórn. Allir flokkarnir eru til hægri (ætla að vona að Viðreisn sé það) og því halda þeir a.m.k. aftur af skattahækkunum.

Um áramótin eru boðaðar hækkanir á vöru og þjónustu. Takk fyrir! Sum sé, við fáum tvöfaldan "gleðipakka" um áramótin, hækkanir á vöru og þjónustu og skattahækkanir. Er Ísland ekki bara drull..lélega stjórnað?

"Sjokkerandi" að sjá hernaðaruppbygginguna á Miðnesheiði segja her andstæðingar

Þegar andstæðingar NATÓ segjast vera á móti her umsvifum á Íslandi, þá er eins og þeir séu í miðri setningu og klára hana ekki. Til dæmis heyrir maður þá aldrei segja, hvað á að koma í staðinn?  Manni grunar að þeir vilji að Ísland lýsi yfir hlutleysi, segi sig úr NATÓ og "herinn burt" en það kemur aldrei fram í fjölmiðlum. Bara að þeir séu í "sjokki".  „Sjokkerandi“ að sjá hernaðaruppbygginguna á Miðnesheiði

Ókei, segjum að Ísland lýsi yfir hlutleysi, er það næg vörn? Hvað segir sagan okkur? Nei, hér var barist um yfirráð landsins í seinni heimsstyrjöld.  Hefur staða Íslands geopólitískt og hernaðarlega séð breyst síðan? Nei, ef eitthvað er, hefur vægi Íslands í vörnum NATÓ aukist (GIUK hliðið) og það endurspeglast í auknum umsvifum NATÓ herstöðvarinnar. Nú eru Bandaríkjamenn bókstaflega að dusta rykið af herstöðvum í Asíu, sbr. herflugvöllinn í Tinian eyju og það gæti gerst að þeir sjái ástæðu fyrirvaralaust að senda hingað setulið. Þeir eru að búa sig undir stórstyrjöld í Asíu og stórátök í dag eru heimstyrjaldar ástand eða að lágmarki álfu styrjöld.

Svo er það stóra spurningin, getur heimurinn verið án herja? Ef herstöðvaandstæðingar eru að láta sig dreyma um herlausan heim, þá eru þeir veruleikafirrtari en maður bjóst við. Af hverju fór mannkynið að koma sér upp vopnuðu liði yfir höfuð? Söguna má rekja 10 þúsund ár aftur í tímann, þegar maðurinn hóf akuryrkju.  Það þurfti að verja uppskeruna sem tekur tíma að vaxa, fyrir ránum hirðingja í hálfmánanum. Fastaherir urðu svo til með borgríkjum Súmer og fylgt siðmenningunni allar götur síðar.

Í einföldustu mynd snýst þetta um þá sem eiga og þá sem langar að fá....með góðu eða illu.  Við eigum GIUK hliðið sem við höldum að aðrir vilja fá.  Þess vegna er hér herstöð....herstöðva andstæðingum til hrellingar en okkur hinum til verndar.