Færsluflokkur: Stjórnmál og samfélag

80 ára saga íslenska lýðveldisins

Síðan íslenska lýðveldið var stofnað 17. júní 1944, hefur Ísland áorkað margvíslega á ýmsum sviðum en miður á öðrum sviðum.

Íslendingar fengu fullt sjálfstæði frá Danmörku: Ísland varð fullvalda lýðveldi og slitnaði endanlega frá Danmörku. Forseti Íslands varð æðsti þjóðhöfðingi landsins. Stjórnmálalegur stöðugleiki hefur einkennt þetta tímabil en pólitísk spilling verið áberandi með frændhygli.

Ísland hefur átt í friðsömum stjórnmálasamböndum að mestu og haldið lýðræðislegar kosningar reglulega.  Tvisvar hefur soðið upp úr gagnvart öðrum ríkjum, stjórnmálasamband við Bretland rofið vegna þorska stríðanna og nú de facto gagnvart Rússland vegna Úkraínu stríðsins.

Efnahagurinn hefur að mestu leyti verið góður en það sem einkennir efnahagsástandið er viðvarandi verðbólga, hátt matvælaverð, háir vextir og fákeppni. Ríkisvaldið hefur verið yfirhnæfandi aðili á öllum sviðum atvinnulífs, gerir enn að nokkru leyti en áhrifin hafa minnkað. Uppbygging fiskveiða einkenndi fyrri hluta lýðveldistímabilsins en svo stóriðja á sjöunda áratug og fram á þennan dag. Fiskveiðar hafa verið undirstaða íslensks efnahags og Ísland hefur þróað árangursríka fiskveiðistjórnun.

Ísland hefur þróað umtalsverða nýtingu á endurnýjanlegri orku, einkum jarðhita og vatnsafli. Þetta hefur gert landið sjálfbært með tilliti til orkunotkunar en um þessar mundir er manngerður orkuskortur vegna pólitíkur.

Ferðaþjónusta hefur orðið stór atvinnugrein á Íslandi og dregið til sín milljónir ferðamanna árlega og fiskeldi er farið að slaga upp í fiskveiðar hvað varðar tekjur og afla.

Ísland hefur byggt upp öflugt menntakerfi með áherslu á jafnrétti og aðgengi fyrir alla.

Heilbrigðisþjónusta hefur tekið stórstígum framförum. Landið hefur góða heilbrigðisþjónustu sem er opin öllum þegnum. En samt eru margir misbrestir á framkvæmd og heilbrigðisþjónusta mætti vera betri. Ekki hefur tekist að þjóna þeim sem minna mega sín, aldraða og öryrkja og hafa þessir hópar, sérstaklega hinn síðarnefndi, verið undirmálshópar. Hælisleitendur, sístækkandi hópur, njóta umframþjónustu umfram íslenska borgara hvað varðar húsnæði, framfærslu, læknisþjónustu og svo framvegis.

Hvað varðar menningu og vísindi er óhægt að segja hvoru tveggja hefur blómstrað. Bókmenntum og listum hefur íslensk menning hefur blómstrað og margir íslenskir höfundar, tónlistarmenn og listamenn hafa náð alþjóðlegum frama. T.d. Halldór Laxness fékk Nóbelsverðlaun í bókmenntum árið 1955.

Rannsóknir og nýsköpun er mikil. Íslensk vísindasamfélag hefur náð langt, einkum á sviði erfðafræði og jarðvísinda. Einnig á sviði tækni í sjávarútvegi og tölvugeirinn er á við það besta sem gerist erlendis. Fram til ársins 2000 voru Íslendingar yfirleitt 10-15 ár eftir á í tækniþróun en á sumum sviðum leiða Íslendingar.

Frá fæðingu lýðveldisins hefur þjóðin opnað sig út á við og verið virk í alþjóðlegu samstarfi. Ísland gekk í NATÓ vegna viðsjárverða tíma í alþjóðamálum og vegna herleysis.   Ísland varð aðili að Atlantshafsbandalaginu (NATO) árið 1949.

Ísland varð aðili að Sameinuðu þjóðunum árið 1946 og hefur tekið virkan þátt í alþjóðlegu samstarfi.

Þessar framfarir hafa stuðlað að því að Ísland er í dag lítið en vel þróað ríki með há lífsgæði fyrir íbúa sína.

Ýmis ágallar eru á lýðveldinu og sérstaklega á stjórnarskrá þess. Menn hafa ekki tekst að skilja ýmis ákvæði hennar, svo sem hlutverk forsetans, sem enn er óvissa um, né tekist að þrískipta ríkisvaldinu.

Erfitt hefur reynst að halda í fullt fullveldi ríkisins og margir "kvislingar" tilbúnir að fela alþjóðasamtökum hluta af fullveldinu. Má þar nefna EES samningurinn sem hefur ekki staðist tímans tönn, ekki verið endurskoðaður þrátt fyrir að eðli ESB hefur breyst á þeim rúmum þrjátíu árum sem hann hefur gilt.  Schengen samningurinn hefur valdið af landamæravörslu að hluta til úr höndum íslenskra stjórnvalda með tilheyrandi opnum landamærum og flóttamannavanda.

Blikur eru á lofti.  Íslensk tunga, menning og Íslendingar sem meirihlutahópur er ekki sjálfgefið og hvernig samfélagsþróunin verður á næstu áratugi er í óvissu.

Næsta hætta sem steðjar að Íslandi er bókun 35 sem aðeins fáir stjórnmálamenn skynja að hætta starfar af. Kannski missum við fullveldið í svona stuttum og ósýnilegum skrefum, þar til ekkert verður eftir nema holur trjábolur.

Varnirnar eru í höndum NATÓ (af því að íslensk stjórnvöld vilja ekki stofna íslenskan her), landamæravarslan í höndum ESB í formi Schengen. Viðskipti við erlendar þjóðir múlbundin í gegnum EES- og ESB. Alþjóðasamningar S.þ. binda íslensk stjórnvöld og þótt þeir séu að mestu góðir, er margt sem bindur Ísland. Er eitthvað eftir fyrir Alþingi að stjórna?


Kennarinn og málfrelsið...og atvinnufrelsið

Það komst í fréttirnar um daginn að vinsælasti bloggarinn hér á Moggablogginu hafi látið af störfum, Páll Vilhjálmsson, að því virðist í sátt við skólann sem hann starfar hjá. Vísir skrifaði grein um þetta í grein sem heitir: Einn um­deildasti kennari landsins lætur af störfum 

Bara titillinn á greininni vekur mann til umhugsunar. Er hann umdeildur sem kennari eða sem frjáls borgari með skoðanir í frjálsu samfélagi? Bloggritari veit ekki betur en Páll hafi sinnt starfi sínu af kostgæfni og haldið sínum skoðunum utan kennslu. Hann hlýtur því að vera "umdeildur" bloggari.

Páll er e.t.v. þekktasti kennarinn sem hefur lent í kvörn dómstól götunnar. Það eru aðrir sem hafa misst lífsviðurværi sitt eða verið hótað starfsmissir vegna opinberra skoðana sinna. Annar þekktur bloggari hér á Moggablogginu hefur orðið fyrir hörðum árásum vegna skoðana sinna, en það er Helga Dögg Sverrisdóttir. Hún fékk óblíðar móttökur hjá kennarasambandi Norðurlands ef bloggritari man rétt.

Enn einn kennarinn, Helgi Helgason, framhaldsskólakennari á Laugarvatni lét einnig af störfum í "sátt" við skólastjórnendur vegna mála sem hann fjallaði um.  Allir muna eftir Snorra í Betel sem hraktur var úr starfi á Akureyri á sínum tíma vegna meintra trúarkennslu.

Ef til vill eru málin fleiri en rata á forsíður fjölmiðla en það ansi umhugsunarvert að menn missi starf sitt eða þurfa að óttast um það bara vegna þess að viðkomandi er þátttakandi í samfélagsumræðunni og bara vegna þess að viðkomandi er í stétt kennara þarf hann að steinhalda kjafti!

Bloggritari man eftir háskólanámi sínum í sagnfræði og þar voru kennararnir "alræmdir" sósíalistar upp til hópa og fóru ekki leynt með pólitískar skoðanir sínar en aldrei reyndur þeir að vera með áróður í kennslu.

Önnur stétt sem virðist ekki hafa málfrelsi en það er stétt dómara. Það var frægt þegar fyrsti hæstaréttardómarinn Jón Steinar Gunnlaugsson, hóf þátttöku í samfélagsumræðunni og ræddi óhræddur um störf hæstaréttar og þjóðmál almennt. Hann ásamt ofangreindu fólki hafa bent á mörg mein í íslensku samfélagi og ætti þjóðfélagið að vera því þakklátt að benda á misbresti sem eru í öllum þjóðfélögum.

Það eiga allir borgara, líka forseti Íslands, sendiherrar, dómarar, lögreglumenn, kennarar og aðrar stéttir sem starfa fyrir opnum tjöldum, rétt á að tjá sig opinberlega og yfirmenn þessa fólks kemur ekkert við hvað þau segja í frítíma sínum sem lengi sem þau eru ekki með áróður innan viðkomandi stofnunnar. Man reyndar ekki eftir neinu slíku dæmi. Það er miður ef það lætur hrekja sig úr starfi bara vegna skoðana sinna en slíkt stenst ekki tjáningarákvæði stjórnarskránna.


Leiðtogi sem breytti gangi sögunnar - Nigel Farage

Leiðtogar breyta gangi sögunnar, til góðs eða ills. Aðrir eru bara embættismenn sem eru kostnir í starf furstans. Nigel Farage er einn af þeim sem er leiðtogi og nú þegar hann hefur tilkynnt að hann ætli að vera formaður Reform UK sem er stjórnmálaflokkur sem er byggður á eldri flokki hans, hefur það valdið miklum skjálfta í breskri pólitík, en stutt er til næstu kosninga í landinu.

Íhaldsflokknum er spáð miklu fylgistapi en Verkamannaflokknum stórsigri. Talið er að Farage muni taka töluvert fylgi af Íhaldsmönnum en hann sjálfur segist muni taka einnig fylgi af Verkamannaflokknum.

Farage minnir svolítið á Sigmund Davíð og flokk hans, Miðflokkinn. Hann er með svipaða stefnu sem er byggð á "real politik! að hætti Helmut Smith.  Báðir segast ekki vera nein staðar á litrófinu, þótt Miðflokkurinn er kenndur við miðjuna. Raunsæispólitík er reyndar yfirleitt einhvers staðar á miðjunni.

Stjórnmálin á Vesturlöndum hafa sýnt að gamlar hugsjónir, til vinstri eða hægri, eru úreldar, því flokkarnir fara ekki eftir stefnuskrám sínum. Það þarf ekki nema að líta á VG og raunstefnu þeirra gagnvart NATÓ og Sjálftæðisflokkinn sem hefur viðhaldið hæstu skattastigi á byggðu bóli og opin landamæri. Og Framsóknarflokkurinn sem á að verja bændur og vera á miðjunni, gerir ekki neitt, í bókstaflegri merkingu.

En hér er ætlunin að fjalla um Farage. Í næstum þrjá áratugi hefur Nigel Farage verið andlit evrópska efahyggjunnar í Bretlandi. Hann barðist fyrir Brexit sem leiðtogi UKIP og hélt síðan áfram að leiða Brexit flokkinn og nú Reform UK. Hann hefur farið á milli stjórnmála- og fjölmiðlahlutverka og á milli stjórnmálaflokka á ferlinum.  Alls staðar hefur hann valdið miklum "ursla" og breytt gangi mála.

Farage var heiðursforseti Reform UK frá 2021 til 2024 þar til hann tilkynnti í vikunni að hann ætlar að vera formaður flokksins. Hann er kynnir á GB News og frambjóðandi fyrir þingkjördæmið Clacton en hann hélt fyrsta framboðsfund sinnar þar í gær. Hann starfaði sem þingmaður Evrópuþingsins (MEP) fyrir Suðaustur-England frá 1999 þar til Bretland gekk úr Evrópusambandinu árið 2020. Hann var andlit Brexit í Bretlandi og umheimsins og e.t.v. átti hann mestan þátt í brotthvarfinu.

Það sem er einstak við Farage, eru tengsl hans við Donald Trump en hann var á leið til Bandaríkjanna til að hjálpa Trump í hans kosningabaráttu þegar þessi skyndileg sinnaskipti áttu sér stað hjá honum.  Hann hefur sennilega séð sóknartækifæri í lélegri stöðu Íhaldsflokksins til að komast til valda.

Eitt af því sem einkennir góðan leiðtoga, er persónuljómi og frábær ræðumennska. Hann hefur hvoru tveggja. Líkt og Trump kemur hann úr viðskiptalífinu, þar sem raunveruleikinn - staðreyndir skipta meira máli við rekstur fyrirtækja en einhverjar hugmyndir og báðir hafa yfirfært þetta yfir á pólitíkina með góðum árangri.

Nigel sagði eitt sinn: "Við höfum barist fyrir lýðræði. Lýðræði skipti máli áður fyrr. Við lítum nú á það með fyrirlitningu. Við höfum snúið baki við gildum sem við höfum byggt upp í mörg hundruð ár, í þágu stjórnmálamanna í Evrópu. Fyrir mér er það hörmulegt."

Farage var eins og Cato forðum í Róm, sem vildi eyða Karþagó, en Farage ESB: Ceterum (autem) censeo Carthaginem esse delendam ("Ennfremur tel ég að Karþagó þurfi að eyða."). En Farage sagðist vilja Brexit og endaði oft mál sitt á þá vegu.

Hér er kveðjuræða Farage á Evrópuþinginu þar sem hann átti marga slagi við frjálslynda Evrópusinna.

 

 

 

Hér segir Farage þingheimi til syndana í frægri ræðu. "Þið eruð ónytjungar sem hafa ekki gert handtak á ævinni":

 

 


Forseti Íslands og bókun 35

Það mun líklega reyna strax á nýja forsetann í haust hvað varðar bókun 35. Ekkert reyndi á fyrrverandi forseta, sem sigldi lygnan sjó, jafnvel í miðjum covid faraldri og allan forseta feril sinn. Forsetinn þá var nánast ósýnilegur og ekkert "sameiningartákn" á erfiðleika tímum.

Nýi forsetinn verður hins vegar að taka ákvörðun í haust, þ.e.a.s ef einhver þrýstir á hann. Verður hann öryggisventill, eða verður bókun 35 að lögum, gegn stjórnarskránni, með fullri meðvitund Alþingis?

Svona lítur frumvarpið út - sjá slóð: Frumvarp til laga um breytingu á lögum um Evrópska efnahagssvæðið, nr. 2/1993 (bókun 35).

"1. gr.    

4. gr. laganna orðast svo:
    Ef skýrt og óskilyrt lagaákvæði sem réttilega innleiðir skuldbindingu samkvæmt EES-samningnum er ósamrýmanlegt öðru almennu lagaákvæði skal hið fyrrnefnda ganga framar, nema Alþingi hafi mælt fyrir um annað. Sama á við um skuldbindingar sem eru innleiddar með stjórnvaldsfyrirmælum."

Rennum niður frumvarpið og niður á 4. gr. Þar segir í skýringum:

"Mikilvægt er að hafa í huga að skuldbindingin samkvæmt bókun 35 nær ekki til ákvæða stjórnarskrárinnar og raskar ekki rétthæð hennar að neinu leyti. Í aðfaraorðum bókunarinnar kemur skýrt fram að með EES-samningnum sé aðildarríkjunum ekki gert að framselja löggjafarvald. Með tilliti til rétthæðar réttarheimilda vísar bókun 35 þannig til skyldu EFTA-ríkjanna til að setja lagaákvæði til að leysa úr árekstrum milli lagaákvæða sem innleiða EES-reglur og annarra lagaákvæða (e. statutory provisions) en tekur ekki til ákvæða stjórnarskrár. Þannig ganga ákvæði stjórnarskrárinnar ávallt framar ákvæðum settra laga, þ.m.t. þeirra sem innleiða EES-rétt.


 Ákvæðið gerir einungis kröfu um að EES-reglur sem komnar eru til framkvæmdar/eða réttilega innleiddar EES-reglur sem eru nægjanlega skýrar og óskilyrtar gangi framar öðrum reglum. Þessi skylda tekur því einungis til reglna sem Alþingi hefur þegar ákveðið að innleiða beri í landsrétt, eða reglna sem innleiddar hafa verið með stjórnvaldsfyrirmælum. Ljóst er að regla EES-samningsins um forgangsáhrif er þannig annars eðlis en í ESB-rétti þar sem reglur sem settar eru af stofnunum ESB hafa að ákveðnum skilyrðum uppfylltum bein réttaráhrif og forgangsáhrif í landsrétti aðildarríkja ESB, þ.e. reglurnar geta haft forgangsáhrif án þess að aðildarríki ESB innleiði þær í landsrétt sinn og geta jafnframt gengið framar ákvæðum stjórnarskrár."

Nú, erum við þá örugg og stikkfrí?  NEI. Það er ástæða fyrir að bókun 35 hefur aldrei verið innleidd. Menn efuðust um að EES samningurinn stæðist stjórnarskránna er við gengum inn í EES en málið var leyst með að taka bókun 35 ekki inn.

Málið er að stjórnarskráin er ekki "undirbúin" undir svona valdaafsal né leyfir það.  Þannig að rökin að EES reglur sem innleidar eru, munu vera þannig gerðar að þær ekki stangast á við stjórnarskránna er rökleysa. Það er er verið að fara bakdyramegin inn og bakvið stjórnarskránna. Aðeins er vísað í að EES reglurnar brjóti ekki stjórnarskrá ákvæði.

Eftir sem áður, takið eftir fortölumenn!, EES reglur eru innleiddar og njóta forgang umfram íslenskum lögum ef ekkert stendur í vegi fyrir þeim. Er þetta ekki auðskilið!? Skýringarnar sem fylgja frumvarpinu stangast á og eru ruglingslegar.

Þetta er "óbeint" valdaafsal  til yfirþjóðlegt valds og íslenskir stjórnmálamenn mega ekki brjóta stjórnarskránna með slíku valdaafsali. Eins og fyrirkomulagið er í dag, er Alþingi stimpil stofnun fyrir ESB, EES reglur eru innleiddar í gegnum Alþingi sem ALDREI stöðvar nýja reglur, sama hversu fáranlegar þær eru miðað við íslenskar aðstæður. Alþingi verður að mæla fyrir um annað... sem það getur að sjálfsögðu ekki gert, því að það getur ekki séð fyrir hvað ESB ætlar að gera, nema það séu 63 spákonur á Alþingi. Þetta lítur út á yfirborðinu sem löglegt en er á gráu svæði.

Nú reynir á lesskilning fólks er það les skýringar frumvarpsins.

Ætla að orða þetta skýrar: erlend lög (reglur) eru innleidd ef engin íslensk lög eru fyrir hendi. Þar með er ESB komið með löggjafavald á Íslandi. Og ekki einu sinni þarf til Alþingi til að stimpla lögleysuna frá ESB eins og gert er í dag til að láta þetta líta út sem löglegt.

Hvað ætli nýi forsetinn að gera?


Er þörf á nýjum stjórnmálaflokki?

Arnar Þór Jónsson ýjaði að því að hann myndi stofna stjórnmálaflokk í kjölfar forsetaframboðs sitt.  En er þörf á því? Held að Flokkur fólksins eða Miðflokkurinn myndu passa ágætlega við stefnu hans. 

En það er ef til vill nauðsynlegt að stofna nýjan hægri flokk, því að gagnrýnendur innan frá eins og Arnar Þór Jónsson, Jón Magnússon og fleiri hafa verið kaffærðir á landsþingum Sjálfstæðisflokksins og ýtt út úr flokknum.

Sjálfstæðisflokkurinn eins og hann er í dag, er ekki einu sinni til hægri á litrófi stjórnmálanna, hann hangir í lausu lofti, hugsjónarlaus og fylgislaus.  Hvaða flokkur væri ekki búinn að reka formann sem fer með fylgið úr 30%+ niður í 17% +-?  Þetta sýnir bara hversu valdaklíkan innan sjálfstæðisflokksins er öflug og ekki hægt að gera byltingu neðan frá. Þá er eins gott að stofna nýjan flokk eða fara í flokk sem er með svipaða stefnu.

Til er flott heiti á nýja flokknum, til dæmis Hægri flokkurinn, þannig að stefnan fari ekki á milli mála!  Lækka skatta á einstaklinga og fyrirtæki, minnka reglugerðar fargan, reka ríkissjóðin á núlli, ekki endalausan hallarekstur sem veldur viðvarandi verðbólgu. Bandaríkjamenn kvarta yfir 3% verðbólgu, á meðan við erum með 6%, og þetta mun kosta Biden forsetastólinn. En Íslendingar, hvað gera þeir? Þeigja. Kjósum sömu spilltu stjórnmálamennina aftur yfir okkur.


Forsetar í tveimur löndum og hæstiréttur Bandaríkjanna

Hér er byrjað á íslensku kosningunum sem komu ekki á óvart hvað varðar úrslit.

Skoðanakannanna fyrirtækin, skoðanamyndanda fyrirtæki réttara sagt, höfðu óeðlilega mikil áhrif á úrslit forsetakosninganna. 

Með því að stilla upp efstu frambjóðendur, var verið að senda þau skilaboð að kjósendur ættu að velja á milli, kjósa stratískt.  Þessi aðferð bar greinilega árangur, því að álitlegir frambjóðendur, svo sem Baldur og Jón Gnarr misstu mikið fylgi á loka sprettinum. Margir kusu stratískt.

Það kom bloggritara á óvart að Arnar Þór hafi ekki híft sig upp í 10% fylgi en svona er þetta. Miðað við hvað fólk talaði í kringum hann, hélt bloggritari að hann ætti inni leynifylgi, kannski er hópurinn sem hann umgengst svona einsleitur. En Arnar Þór er sennilega ekki horfinn úr sviðsljósinu, hann er líklegur til að fara í stjórnmálin seinna á árinu.

En úrslitin eru góð, því að stjórnmálaelítan fekk ekki sinn frambjóðanda í forsetastólinn. Samt kusu 25% landsmanna gerspilltan stjórnmálamann sem yfirgaf sökkvandi skip og eigin frama til bjargar. Enn og aftur, það er ekki eðlilegt að sigurvegarinn sem er með 30%+ fylgi setjist á forsetastólinn. Lýðræðið byggir á meirihluta kosningum og vilja og þetta getur við vissar aðstæður verið forsetanum farartálmi, sérstaklega við erfiðar ákvarðanir. 

Úr því að aðeins tveir forsetar hafa farið eftir stjórnarskránni hvað varðar völd forsetans, Sveinn Björnsson og Ólafur Ragnar Grímsson, og hefðin gert forsetavaldið valdalaust og skrautgrip á Bessastöðum, þá er tími til kominnn að breyta stjórnarskránni og um leið leyfa þjóðinni að fá beina rétt til þjóðaratkvæðisgreiðslna. Sleppa milliliðnum á Bessastöðum. Gerum þetta að svissneskri fyrirmynd.

Snúum okkur að Bandaríkjunum. Í RÚV er fjallað um bandaríska hæstaréttinn, og ekki er annað hægt að sjá að það sé hnýtt í hann og hann sakaður um annarlegar hvatir. Sjá slóð: 

Hæstiréttur Bandaríkjanna ekki á góðum stað í sinni sögu

Tekið er viðtal við Kára Hólmar Ragnarsson sem er lektor í lögfræði við Háskóla Íslands.  Hann virðist ekki vera sáttur við að hæstirétturinn séu í meirihluta íhaldsmanna og talar um að það sé ekki skrifað í skýin að þeir séu 9 talsins og tekur þannig undir málflutning demókrata sem eru mjög ósáttir að vera í minnihluta en þeir hafa stýrt hæstaréttinum í áratugi. Þeir vilja fjölga upp í 15 dómarar, sem að sjálfsögðu eru skipaðir af forseta demókrata.

Það er rétt að það er mikill ágreiningur (sem RÚV kallar skautun)innan bandarískt samfélags, og óhjákvæmilegt að hæstiréttur taki á þessum ágreiningsmálum, til þess eru dómstólar, ekki satt? En það sem fer í taugarnar á frjálslyndum (vinstri mönnum) að fyrirséð er að íhaldsmenn (repúblikanar) haldi völdum næstu áratug eða fleiri.

Aldrei hefur hæstiréttur verið svona mikilvægur, sérstaklega þegar annar flokkurinn, demókratar, hafa vígvætt dómskerfið og dæmt forsetaframbjóðanda repúblikana sekan um fáranlega glæp sem enginn hefur heyrt talað um áður. Og menn klóra sér ennþá í kollinn og vita ekki fyrir hvað fyrrverandi forsetinn hafði brotið af sér. Glæpur sem var löngu fyrntur, dæmt á dómstigi sem hefur ekkert umboð til að dæma í alríkismálum, en lögum breytt til að hægt væri að ákæra hann. Þessi lagabreyting gengur aftur innan árs enda búið að dæma forsetann en ekki er hægt að hafa réttarkerfið svona.  

Þetta eru sögulegir atburðir og getur reynst lýðræðinu skeinuhætt. Gleymum persónunni Donald Trump, sem er stundarfyrirbrigði og kominn undir græna torfu eftir x mörg ár.

Skemmdirnar á bandaríska réttarkerfinu eru óafturkræfar og nú geta þúsundir saksóknarar, úr báðum flokkum, ákveðið að sækja æðstu embættismenn og pólitíska andstæðinga til saka fyrir litlar sakir, helst pólitískar sakir. Þetta verður pólitískur sirkus og landið breytist í bananalýðveldi.

Það er ástæða fyrir að Bandaríkjaforsetar hafa notið friðhelgi og þeir ekki dæmdir af almennum dómstólum. Ef þeir geta ekki tekið erfiðar ákvarðanir á ögurstundu, fellur framkvæmdarvaldið um sjálft sig. Því að í Bandaríkjunum er forsetaræði, ólíkt því sem er á Íslandi. Forsetinn er ígildi forsætisráðherra og sem slíkur ákvörðunarmaður í erfiðum málum. Hann getur ekki sífellt verið að hugsa, ef ég hringi í Selenskí, verð ég sóttur til saka fyrir embættisafglöp?

Auðvitað er hægt að sækja Bandaríkjaforseta til saka en það fellur í hlut Bandaríkjaþings í heild og aukinn meirihluta til að fella hann.

En hvað hefur Hæstiréttur Bandaríkjanna gert sem veldur svona reiði vinstri manna? Kári tekur tvö dæmi:

"Síðan hefur dómstóllinn þróast mikið og færst til og frá með pólitíkinni dálítið og stundum á móti pólitíkinni. Það voru gríðarlegar deilur í tengslum við Hæstarétt Bandaríkjanna í kringum 1930 til 1940 í New Deal-tímanum þar sem Hæstiréttur, fyrri hluta þess tíma stillti sig upp á móti Roosevelt forseta og felldi úr gildi mikið af löggjöfinni sem var reynt að koma í gegnum þingið." En hann minnist ekki á að Roosvelt ætlaði að þynna út hæstaréttinn með að fjölga í honum og taka valdið af Öldungadeildinni sem er náttúrulega lögbrot. Forseti Bandaríkjanna skipar dómara í réttinn og Öldungadeild Bandaríkjaþings þarf að samþykkja þá skipun og er þetta frábær tilhögun, betri en á Íslandi þar sem dómarar sjálfir skipa félag sína í embætti.

"Kári minntist einnig á Roe-dóminn. Dómsúrskurður í máli Roe gegn Wade tryggði stjórnarskrárvarinn rétt kvenna til þungunarrofs og til að ráða yfir eigin líkama. Hann hafði gert það í næstum fimmtíu ár þegar hann var felldur úr gildi 24. júní 2022."  Eina sem hæstirétturinn gerði í þessu máli var að vísa þessum málum í hendur ríkjanna 50 en hann sagði að þetta væri ekki mál sem varðar alríkislög og hvergi minnst á fóstureyðingar í stjórnarskránni. Svo er annað mál að Roe-dómurinn var byggður á fölskum forsendum sem ekki verður farið út í hér.

Það er ekki skrýtið að fræðimenn tala um hnignun Vesturlanda á öllum sviðum.  Lýðræðið er vant að fremja sjálfsmorð á endanum. Og venjulega taka við einræðisherrar eða fámennis klíkur.


Þegar valdstjórnin beitir valdinu

Fyrsta sem bloggritari lærði í námi sínu er að í miðaldarsamfélaginu íslenska og í Evrópu voru menn vopnaðir. Það var ekki að ástæðulausu, því að ríkisvaldið í formi konunga og jarla, hafði ekki náð að einoka valdbeitinguna. 

Englandskonungur sem og Noregskonungur voru fremstir meðal jafningja en menn urðu að verja sig sjálfir, enda engin lögregla til en aðalsmenn voru ekki sérstaklega áhugasamir um að verja smælingjanna. Með valdatöku Noregskonungs á Íslandi 1262, átti svo að heita að sýslumenn og hirðstjórar/höfuðsmenn héldu upp lög og reglu en í raun var það í höndum héraðshöfðingja eftir sem áður og einokuðu valdastöður hjá konungsvaldinu.

Svo gerðist það að konungur náði loks að beygja aðalinn undir sig og vald hans. Þetta gerðist um siðskiptin hér á Íslandi, þegar biskuparnir (1550) og höfðingjarnir voru beygðir undir full vald konungs. Vopnin dregin úr höndum einstaklinga (vopnabrotið 1581) og í hendur embættismanna og danska sjóhersins. En þetta þýddi að ríkisvaldið bar skylda að halda uppi lögum og reglu. 

Forverar lögreglumanna á Íslandi kölluðust vaktarar frá tímum Skúla fógeta Magnússonar í nýja þéttbýlinu í Reykjavík. Á vef lögreglunnar segir: "Árið 1803 varð Reykjavík fullburða kaupstaður og bæjarfógetinn, Rasmus Frydensberg, fékk sér til aðstoðar tvo danska lögregluþjóna. Fyrsti íslenski lögregluþjónninn var Jón Benjamínsson en hann var ráðinn til starfa árið 1814. Síðasti danski lögregluþjóninn starfaði hér fram til ársins 1859. Eftir það var lögreglan alíslensk."

Slóð: Lögreglan - sagan

En lögreglan var ekki ein um að sjá um vörslu samfélagsins. Kaupmenn réðu næturverði og er þetta fyrirkomulag enn til í formi öryggisþjónustufyrirtækja sem sjá um vörslu fyrirtækja.

Íslenska lögreglan hefur verið þekkt fyrir að vera óljúft að beita valdinu. Þegar lögreglumenn ganga um miðborgina um helgina eru fortölur beittar, spjallað þannig að menn sjái ljósið. Einstökum sinnum hefur hún þurft að beita valdinu af afli, í Gúttóslagnum 1932, töluvert undir forystu Agnars Kofoed Hansen á stríðsárunum og í Alþingisslagnum 1949 er Ísland gékk í NATÓ. Í efnahagshruninu 2008 beitti lögreglan mikilli lagni er þjóðin var öskureið út í valdastéttina og varði Alþingishúsið af stakri snilld.

En tíminn gengur ekki aftur á bak. Þökk sé hugarfóstri góða fólksins að allir séu eins og allir sem koma hingað til Íslands, verði bara með að stíga á íslenska jörð, að það fólk sýni landi og þjóð virðingu. Aldrei er dreginn lærdómur af reynslu Norðurlandaþjóða að friðurinn er úti ef margir menningarheimar lifa hlið við hlið (sem menn kalla fjölmenning og er andstaða einmenningar). Í einmenningarsamfélagi eru menn sammála um leikreglur, gildi og siði. Þjóðfélagið nokkuð friðsamt eins og saga Norðurlanda á 20. hefur kennt okkur.

Í fjölmenningu hafa menn hins vegar mismundi skoðanir um gildi og menningu og hvernig ber að framfylgja þeim. Með öðrum orðum, er friðurinn úti og samheldnin sem skapast af sameiginlegri menningu, tungu og sögu er að hverfa. Þetta skapar óstöðugleika sem íslenskir stjórnmálamenn skynja ekki og halda að eina hlutverk þeirra sé að búa til lög en ekki að þau séu þannig að þjóðfélagið haldist saman.

Nú er svo komið eftir áratuga uppeldi ný-marxismans í háskólum landsins sem teygir sig alla leið niður í grunnskóla en þeim stýra kennarar sem hafa lært nýmarxíska kennsluhætti, að upp er komin veikgeðja kynslóð, sem hefur aldrei dýft hendi í kalt vatn, fengið allt upp í hendurnar og er uppfull af woke kenninga hugmyndafræði. Allsnægtir, án skorts skapar ekki úrræðagott fólk, heldur heimtufrekt fólk sem lifir eftir kennisetningum sem passa ekki við veruleikann.

Þetta fólk telur allt í lagi að vaða að ráðherrum með hótunum, þannig að lögreglan þarf að skerast í leikinn. Þegar þetta fólk vaknar við veruleikann, að jafnvel veikgeðja valdstjórnin þarf stundum að beita valdi og notar lögregluna til þess, þá verður það reitt og telur að það sé brotið á sig. Það gleymir að það var sjálft að valda uppþoti og fara ekki eftir lögum og reglum. Mótmæli eru hluti af reglum lýðræðisins, ekki uppþot, óeirðir og hótanir.  Með lögum skal land byggja og ólögum eyða.


Hver eru Kató krimmi, Bjarni bankster og Steingeldur J?

Sverrir Stormsker er of góður til að sleppa. Mesti orðhákur Íslands! Hver eru Kató krimmi, Bjarni Bankster og Steingeldur J? Eða Svíndís Stalínsdóttir eða Gauðni Wokehannson? Hver man ekki eftir þríeykið/ þríeitrið Víði víðáttuvitlausa, Flónólf fáráðling og Kára Klepptæka?
 
"Hlustaðu nú á mig elsku litla Kata klóakrotta. Þú hefur reynst traustur og dyggur og trúr og tryggur glæpapartner. Ef þú lætur mig fá forsætisráðherrastólinn þá skal ég sjá til þess að öll spillingaröflin og valdaöflin í samfélaginu munu styðja þig af alefli og koma þér í rafmagnsstó…, … ég meina forsetastólinn. Öllu skal tjaldað til.
 
Ég skal fá allra voldugustu og flottustu glæpamenn og stórfyrirtækjaeigendur landsins til að standa þétt við bakið á þér, ég skal fá minn helming Sjálfstæðisflokkinn til að styðja þig og ég skal fá Singa til að fá Framsóknarflokkinn til að styðja þig og ég skal fá fóstbræðurna Bubba Hólmstein og Hannes Morthens til að ausa þig lofi og ég skal fá Davíð uppá Mogga, pissudúkku auðvaldsins, til að berja á Harmonikku-Höllu og öðrum þeim frambjóðendum sem ógna þér og fá hann til að tala vel um gluggaskrautið sitt hana Kötu litlu og ég skal fá sægreifana til ausa hundruðum milljóna í framboðið þitt svo þú getir sómt þér vel sem gluggaskraut á Bessastöðum og skrifað undir öll okkar landráðalög hugsunarlaust einsog vinur okkar hann Gauðni Th. Wokehannesson hefur gert svo myndarlega til þessa."
 
Það er nokkuð ljóst þegar litið er á forsíðu Útvarps sögu á vefnum, að ekki er Kató krimmi vinsæl á þeim bæ. Kíkjum á fyrirsagnir:
 
 
 
 
 
Svo eru auðvitað aðrar greinar sem ekki fjalla um kosningarnar.
 
En háðið sem Sverrir Stormsker fer svo kostulega með, er hárbeitt og svíður undir.  Sverri Storm í forsetann, ekki Jón gnísk eða var það Jón írskur! Hann er a.m.k. fyndnari!
 
Heldur nokkur að kosningabaráttan í lýðræðisríkinu sé öðru vísi en í öðrum ríkjum? Spilling og valdamak er alls staðar þar sem völdin liggja. Líka í örríkinu Ísland. Alveg örugg að sá frambjóðandi sem elítan líkar við, er sá frambjóðandi sem maður á ekki að kjósa! Forsetinn er forseti okkar allra hinna sem eru ekki í klíkunni/elítunni. Forseti fólksins, ekki valdsins.

Formaður nýtir í varaþingmann Sjálfstæðisflokksins og fv. ráðherra VG styður ekki formann sinn

Bjarni Benediktsson skammast út í Arnar Þór og kallar hann ótrúverðugan. Í mínum eyru hljómar þetta sem mesta hrós og er hann þar með kominn ofarlega á blað þeirra sem koma til greina.

Annar ráðherra fyrrverandi úr VG segist ekki styðja Katrínu Jakobsdóttir og getur bloggritari ekki verið meira sammála af þeim ástæðum sem áður hafa verið talin upp hér á Samfélagi og sögu.

Í eyrum bloggritara er hann ræðir við fólk, koma upp þrjú nöfn, Katrín, Halla T. og Arnar Þór, sem það vill kjósa. Áberandi er stuðningurinn við Katrínu meðal eldri fólks sem hefur litla þekkingu á pólitík. Það metur hana eftir framkomu í fjölmiðlum en hún hefur baðað sig í sviðsljósinu í áratug en gamla fólkið hefur gleymt efnahagshruninu, framkomu VG við eldri borgara o.s.frv.

Flestir eru hissa á litlu fylgi Arnars Þórs í skoðanakönnunum og eru sammála um að raunfylgi hans sem kemur úr kjörkössunum verði meira, bloggritari spáir a.m.k. 15%, ekki 7% skoðanakannanna fylgi.


Forsetasetrið Bessastaðir

Forsetaframbjóðandinn Arnar Þór minnist á í bloggi sínu að Hrafnseyri væri tilvalinn staður ef Bessastaðir væru ekki í boði, fyrir forsetasetur. Þetta er frumleg hugmynd en er það svo? Hrafnseyri er mjög afskekktur staður á Vestfjörðum og aðgengið að forseta Íslands lítið sem ekkert. Ef það væri einhver staður sem hentaði undir forsetann, þá væri það Þingvellir.

Hins vegar eru Bessastaðir sögulega séð rétti staðurinn fyrir valdhafa á Íslandi en Snorri Sturluson eignaðist staðinn, ekki er vitað nákvæmlega og ekki er vitað hvort hann hafi nokkru sinni búið þar og er það ólíklegt. Hann batt sitt túss við Skúla jarl eins og alþjóð veit og missti lífið fyrir vikið 1241. Eftir dauða Snorra sló Noregskonungur eign sinni á staðinn og síðari hluta miðalda sátu í konungsgarði á Bessastöðum æðstu fulltrúar erlends valds á Íslandi. Þeir voru að vísu valdalitlir og þorðu oft á tíðum ekki að ríða langt frá staðnum nema í fylgd vopnaðra manna, þá helst aðeins á Alþingi eða í Hólminn (Reykjavík).

Við einveldistöku Danakonungs breyttist hérlend stjórnsýsla talsvert og árið 1688 urðu Bessastaðir embættisbústaður fulltrúa konungs, landfógeta og amtmanns allt þar til yfirstjórn landsins fluttist til Reykjavíkur.  Ólafur Stephensen, stiftamtmaður (1790-1806), sat ekki á Bessastöðum og hann lét staðinn eftir til skólahalds fyrir Lærða skólann sem þá var nefndur Hólavallaskóli árið 1805. Eftir það nefndist hann Bessastaðaskóli sem starfaði til 1846. 

Á síðari hluta 19. aldar voru Bessastaðir í einkaeigu og síðastur þeirra einkaaðila, Sigurður Jónasson forstjóri, afhenti ríkinu jörðina að gjöf árið 1941 svo þar mætti verða bústaður ríkisstjóra og síðar forsetasetur. Sveinn Björnsson ríkisstjóri sat þá staðinn þar til hann var kosinn forseti Íslands 1944. Hann nóta bene var stjórnsamur og sýndi fram á að forsetaembættið er valdastaða, ekki skrautstaða eða táknræn staða. Því miður hafa fæstir forseta síðan skilið hlutverk forsetans né stjórnarskránna en það er önnur saga.

Þannig að það megi segja söguleg hefð er að æðsti valdhafi Íslands sitji á Bessastöðum. Áður var staðurinn afskekktur en er nú steinsnar frá höfuðborginni, stjórnkerfinu og Alþingi. Þó sér forsetaembættið ástæðu fyrir að forsetinn eigi sér skrifstofu á Sóleyjargötu eftir að Ólafi og Davíð lenti saman um árið eins og margir muna. Þarna mætti spara.

En Bessastaðir er í glæsilegu umhverfi, (sveitar)bær í borg, og aðkoman fyrir erlenda þjóðhöfðingja að "Hvíta húsi" Íslendinga hlýtur að vera stórkostleg, með útsýni til allra átta er ekið er heimreiðina að forsetasetrinu. Með Snæfellsjökullinn í vestri, Esju í norðri, Garðarholt, Álftanes sjálft og Reykjanes skagann í suðri og Garðabæ og Hafnarfjörð í austri.

Aðgengi almennings að Bessastöðum hefur í gegnum tíðina verið gott, en eftir að lögreglumaður tók upp fasta aðsetur á staðnum, komu upp bannskilti og ekki eins vel séð að fólk gangi fram hjá og út á Seiluna. Því hefur jafnvel verið stuggað í burtu. Það er ekki gott, því að Bessastaðir er þjóðareign Íslendinga. 

En vonandi fer ekki eins fyrir Bessastöðum og Hvíta húsinu sem var byggt í mýrlendi og  John Adam flutti í hálf karað í nóvember 1800, að lenda í að vera í miðri borg. Það er mikið byggt á Álftanesi um þessar mundir.


« Fyrri síða | Næsta síða »

Höfundur

Birgir Loftsson
Birgir Loftsson

Er áhugamaður um sögu og samfélag Íslendinga í nútíð og þátíð og tengslum Íslands við umheiminn. Móttó: ,Hafa skal það sem sannara kann að reynast."

Mars 2025

S M Þ M F F L
            1
2 3 4 5 6 7 8
9 10 11 12 13 14 15
16 17 18 19 20 21 22
23 24 25 26 27 28 29
30 31          

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband