Hér hefur margoft verið komið inn á hversu göllu valdskiptingin er á Íslandi. Framkvæmdarvaldið situr á Alþingi og greiðir atkvæði um lög og leggur fram lagafrumvörp. Ríkisstjórnin situr því beggja megin borðs. Formenn stjórnarflokkanna (sem skipta í ríkisstjórn) ráða því öllu í krafti flokksformennsku.
Nú er skoðanakönnun á Útvarpi sögu þar sem spurt er: "Telur þú að það þurfi að auka völd forseta Íslands?" Svarið hlýtur að vera að annað hvort minnka það eða auka. Núverandi fyrirkomulag vekur upp of margar spurningar og vafa. Svo hreinlega má leggja það af og kalla forsætisráðherrann forseta. Slíkt fyrirkomulag heitir forsetaræði.
Kíkjum á skilgreiningu Wikipedia á forsetaræði og athugum hvort annar möguleiki er fyrir hendi.
"Forsetaræði er stjórnarfar þar sem þjóðhöfðingi með titilinn "forseti" er jafnframt stjórnarleiðtogi. Forsetinn fer þannig með framkvæmdavaldið. Forsetaræði getur verið af ýmsum toga en oftast er slíkur forseti kosinn í almennum kosningum, takmarkanir gilda um það hversu lengi hann má sitja, hann skipar sjálfur ráðherra í ríkisstjórn sína og hann fer með neitunarvald gagnvart löggjafarvaldinu. Forseti getur einnig náðað dæmda sakamenn og veitt þeim uppreist æru. Dæmi um lönd þar sem er forsetaræði eru Bandaríkin, Mexíkó og flest lönd Rómönsku Ameríku, Indónesía, Filippseyjar, Angóla og mörg lönd í Afríku."
Svo kemur annað tilbrigði við forsetaræðið en það er forsetaþingræði þar sem forseti deilir ábyrgð á stjórnarathöfnum með forsætisráðherra. Dæmi um lönd þar sem er forsetaþingræði eru Rússland og Frakkland.
Það er eins og stjórnarskráin bjóði upp á valmöguleika á forsetaþingræði, miðað við hversu valdamikill forsetinn er í henni. En samt segir í 11. gr. hennar að "Forseti lýðveldisins er ábyrgðarlaus á stjórnarathöfnum...." Og "14. gr.: Ráðherrar bera ábyrgð á stjórnarframkvæmdum öllum."
Þegar stjórnarskráin verður endurskoðun, sem hún verður á endanum, má skoða betur hlutverk forseta Íslands og þrískiptingu valdsins. Sérstaklega mætti kanna forsetaþingræðið. Núverandi kerfi er meingallað eða eru menn almennt ánægðir með það?
Bloggar | 10.1.2024 | 08:17 | Slóð | Facebook | Athugasemdir (4)
Bloggfærslur 10. janúar 2024
Færsluflokkar
- Bílar og akstur
- Bloggar
- Bækur
- Dægurmál
- Evrópumál
- Fjármál
- Heimspeki
- Íþróttir
- Kjaramál
- Löggæsla
- Menning og listir
- Menntun og skóli
- Saga
- Samfélagsmiðlar
- Samgöngur
- Sjónvarp
- Stjórnlagaþing
- Stjórnmál og samfélag
- Stríð
- Sveitarstjórnarkosningar
- Tónlist
- Trúmál
- Trúmál og siðferði
- Tölvur og tækni
- Umhverfismál
- Utanríkismál/alþjóðamál
- Útvarp
- Vefurinn
- Viðskipti og fjármál
- Vinir og fjölskylda
- Vísindi og fræði
Eldri færslur
- Maí 2024
- Apríl 2024
- Mars 2024
- Febrúar 2024
- Janúar 2024
- Desember 2023
- Nóvember 2023
- Október 2023
- September 2023
- Ágúst 2023
- Júlí 2023
- Júní 2023
- Maí 2023
- Apríl 2023
- Mars 2023
- Febrúar 2023
- Janúar 2023
- Desember 2022
- Nóvember 2022
- Október 2022
- September 2022
- Ágúst 2022
- Júlí 2022
- Júní 2022
- Maí 2022
- Apríl 2022
- Mars 2022
- Febrúar 2022
- Janúar 2022
- Desember 2021
- Nóvember 2021
- Október 2021
- September 2021
- Ágúst 2021
- Júlí 2021
- Júní 2021
- Maí 2021
- Apríl 2021
- Mars 2021
- Febrúar 2021
- Janúar 2021
- Desember 2020
- Nóvember 2020