Róttækar skoðanir Nathan Stackhouse í varnarmálum Íslands

Nathan er stjórnmála- og norðurslóðasérfræðingur og liðsforingi í Bandaríkjaher en hann hélt fyrirlestur á ráðstefnu Háskólans á Bifröst "Ísland og norðurslóðir í nýjum heimi – Ógnir og öryggi, áskoranir og tækifæri."  sem nefnist: "Iceland and the Art of the Deal".

Hugmyndir hans eru eftirfarandi:

Ísland ætti að eigin frumkvæði að óska ​​eftir uppfærslu á tvíhliða varnarsamningnum við Bandaríkin frá 1951. Þótt samningurinn hafi verið endurskoðaður áður hvetur síaukin samkeppni risaveldanna til víðtækari umræðu um hlutverk Íslands í öryggismálum á norðurslóðum. Því næst ættu íslenskir ​​samningamenn að krefjast þess að 10 prósent tollurinn yrði lækkaður tafarlaust eða jafnvel afnuminn.

Íslenskir samningamenn ættu að fá loforð fyrir því að stjórn Trumps muni forgangsraða því að ljúka fríverslunar- og vegabréfsáritunarsamningi milli Bandaríkjanna og Íslands. Það myndi senda sterk skilaboð um að Ísland hyggist vera áfram að í nánu bandalagi við Bandaríkin eftir að hafa undirritað fríverslunarsamning við Kína árið 2014.

En hvað eiga Íslendingar sjálfir að gera?

Í fyrsta lagi þurfa Íslendingar eigin leyniþjónustu til að sýna fram á að þeim sé alvara með því að deila byrðunum. Georg Lárusson, forstjóri Landhelgisgæslunnar, viðurkenndi það nýlega að Gæslan væri ekki fær um að skipuleggja og greina þau gögn sem hún fengi á fullnægjandi hátt.

sland gæti orðið „yfirmaður gagnaöflunar“ norræna flughersins til að mata reiknirit, knýja nákvæm gervigreindarlíkön og aðgreina merki frá suði til að knýja framtíðar upplýsingaöflun.” segir Stackhouse.

Ísland gæti einnig ýtt á að ómönnuð loftför yrðu notuð sem viðbót við loftgæsluverkefni NATO í Keflavík. Til dæmis hefur bandaríska flugvarðliðið mikla reynslu af flugþolnum MQ-9 drónum í meðalhæð en hefur ekki einbeitt sér kerfisbundið að verkefnum á norðurslóðum....Greining Íslendinga á gögnum úr ómönnuðum loftförum myndi styðja við aðgerðir NATO og borgaraleg forgangsverkefni eins og leit og björgun eða landamæraeftirlit.

Í annan stað er hægt að styrkja stöðu Íslands með því að tengja það við öryggiskerfi Norður-Ameríku. Samhengið er viðleitni Bandaríkjanna til að koma á fót loft- og eldflaugavarnarkerfi á meginlandi Norður-Ameríku sem kallast „Gullna hvelfingin“. Hugmyndin gerir ráð fyrir neti skynjara og skotflauga hvar sem átök geta átt sér stað, til að sigrast á nýjum og vaxandi ógnum eins og flaugum sem fara hraðar en hljóð. Þar sem hlutirnir gerast hratt í slíku ógnarumhverfi gæti þurft að stækka Gullnu hvelfinguna landfræðilega (þar á meðal þannig að hún nái hugsanlega til Grænlands og Íslands) til að auka ákvarðanaforskot Bandaríkjanna „handan sjóndeildarhringsins“.

Í þriðja lagi myndi Ísland einnig njóta góðs af tengingu við bandarísku sérsveitarstjórnina (e. United States Special Operations Command, SOCOM). Helsta viðfangsefni SOCOM er fæling með óreglulegum hernaði. Það leitast við að koma í veg fyrir stríð milli risavelda með því að hafa áhrif á ákvarðanir andstæðinga. Margar af skyldum SOCOM tengjast málefnum sem skipta Ísland máli, svo sem óreglulegum hernaði, upplýsingaaðgerðum og innra viðnámsþoli.

Stuðningur Íslendinga við varnir gegn drónum myndi styrkja íslenskt þjóðaröryggi með beinum hætti. Öflugri umsjón með 200 sjómílna landhelginni, stöðugt eftirlit með sæstrengjum og varnir mikilvægra innviða eru dæmi um mögulegan ávinning af þátttöku í vörnum gegn drónum.

Framlag Íslands til varna á norðurslóðum sem krefst ekki herafla

Fjárfestingar Íslendinga í getu bandamanna á norðurslóðum til eftirlits og stjórnar á svæðinu myndu líklega veita þeim aðgang að viðkvæmum upplýsingum og mikilvægri tækni. Samstarf við NORTHCOM og SOCOM myndi auka tæknigetu til notkunar bæði í borgaralegum og hernaðarlegum tilgangi, örva viðskiptaþróun og virkja nýsköpun.

Heimild: Varnir Íslands sem herlaus þjóð