Sósíalistaflokkur Íslands - tilraun númer tvö!

Það gera fáir sér grein fyrir í dag, þeir sem eru ekki vel að sér í Íslands sögunni, að núverandi Sósíalistaflokkur Íslands á sér forvera. Kíkjum á þá sögu áður en við lítum á núverandi flokk. Helsta heimild er Wikipedia.

Sósíalistaflokkur Íslands , sem stofnaður var árið 1938, var í grundvallaratriðum marxískur-flokkur og átti rætur í kommúnisma. Einar Olgeirsson var forvígismaður flokksins. Flokkurinn varð til með samruna Kommúnistaflokks Íslands og vinstri arms Alþýðuflokksins, sem voru ósáttir við stefnu Alþýðuflokksins gagnvart Sovétríkjunum og alþjóðlegum sósíalisma.

Flokkurinn var því nær kommúnisma en jafnaðarstefnu (sósíaldemókratíu). Hann fylgdi stefnu sem studdi verkalýðsbaráttu, alþjóðlegan sósíalisma og var andsnúin bandarískum og vestrænum áhrifum, sérstaklega á tímum kalda stríðsins.

Sósíalistaflokkurinn átti náin tengsl við Alþjóðasamband kommúnista (Komintern) og Sovétríkin. Flokkurinn studdi til dæmis náið stefnu Sovétríkjanna í alþjóðamálum, þ.m.t. í deilum um lýðveldisstofnun Íslands árið 1944 og hernaðarbandalög eins og NATO, sem flokkurinn var alfarið mótfallinn.

Flokkurinn hætti starfsemi sinni sem sjálfstæður flokkur árið 1968 þegar hann sameinaðist Alþýðubandalaginu, sem varð breiðara vinstribandalag, þótt sumir eldri flokksmenn héldu í fastheldna kommúníska hugmyndafræði. Segja má að hann hafi lifað óbeint í gegnum Alþýðubandalagið sáluga. En svo var komið að tilraun númer tvö.  Forsprakkinn er uppgjafar kapitalisti (var hluti af auðvaldinu eins og hann myndi lýsa því) og fyrrum blaðamaður, Gunnar Smári Egilsson. Hann stofnaði flokkinn árið 2017.

Flokkurinn með róttæka sósíalíska stefnu sem leggur áherslu á stéttabaráttu og endurreisn verkalýðshreyfingarinnar. Flokkurinn beitir sér fyrir, að eigin sögn, að færa völd frá auðstéttinni til almennings með áherslu á jafnrétti, félagslega réttlæti og mannsæmandi kjör. Hann hafnar málamiðlunum við auðvaldið og segist vinna að því að efla almenning í stjórnmálum, bæði í gegnum hefðbundnar kosningar og mótmælaaðgerðir. Hvað þetta auðvald er, það er ráðgáta. Er átt við atvinnulífið sem skapar skatta og störf fyrir almenning? 

Áherslur flokksins felast meðal annars í að tryggja gjaldfrjálst heilbrigðis- og velferðarkerfi og er þá væntanlega á móti einkarekstri í heilbrigðisþjónustu, aðgengi að öruggu húsnæði og styttingu vinnuvikunnar. Flokkurinn hefur einnig tekið virkan þátt í félagslegum og pólitískum mótmælum, svo sem gegn kvótakerfinu og einkavæðingu Íslandsbanka.

Sósíalistaflokkurinn má teljast nær kommúnistískum rætum en jafnaðarmannaflokkum þar sem hann einblínir á kerfisbreytingar í þágu almennings fremur en á málamiðlanir innan kapítalísks þjóðskipulags. Flokkurinn hefur vaxið í vinsældum og fékk 4,1% atkvæða í alþingiskosningunum 2021, þó hann hafi ekki komist á þing vegna kosningalaga vegna reglunnar um 5% fylgi til að komast inn á þing.

Það er eiginlega óskiljanlegt að menn séu enn að burðast með svona stefnu sem hefur margoft beðið skipbrot. Kommúnismi, sósíalismi (eiginlega sama súpa) og sósíaldemókratismi eru stefnur sem allar eiga rætur að rekja til auðnuleysingjans Karl Marx.  Alls konar útgáfur hafa orðið til, trotskyismi, marxismi, maóismi, stalínismi, jafnvel nasismi (National Socialist German Workers' Party); eru allt misheppnaðar stefnur sem tíminn hefur sannað að hefur bara leitt af sér volæði, örbirgð, kúgun og dráp einstaklinga, hópa og þjóða.

P.S. Samkvæmt síðustu skoðanakönnun Maskínu, mælist Miðflokk­ur­inn með 12,6% fylgi og Flokk­ur fólks­ins með 8,8% fylgi. Fram­sókn er í fall­bar­áttu en hann mæl­ist með 5,9% fylgi. 

Sósí­al­ist­ar rétt mæl­ast inn á þing með 5% fylgi og mega því ekki við því að fara neðar. Pírat­ar mæl­ast út af þingi með aðeins 4,3% fylgi og þá eru Vinstri græn að mæl­ast með 3,1% fylgi.    Sósíalistar, Píratar og VG eru allir vinstri flokkar og eru að sækja á sömu mið. Það væri frábært að Píratar myndu detta af þingi sem og VG.  Báðir flokkarnir hafa ekki gert neitt þurfaverk í sinni tilveru.

 

 

 

 

Athugasemdir

[Guðjón E. Hreinberg, 21.11.2024 kl. 13:15]

Segja má að tímabil öfga sósíalismans hafi byrjað 1919 þegar fyrri heimsstyrjöldinni var lokið, og muni það hugarfar sem gegnsýrt hefur allar stjórnmálastefnur - ofurtrú á hinu almáttuga félagshyggjuríki - sé allsráðandi hvarvetna.

Fáir eru í dag færir um hlutbundna hugsun utan við þennan ramma, en ég held að þetta sé aðeins tímabil sem taki hálfa fjórðu kynslóð.

Góður pistill, og eins og segir í lokin - lauls. umorðað - fjölmargar útgáfur öfgasósíalisma öfundar og auðnuleysis tröllríður nú flestum hugum.

Bestu kveðjur.