Efnahagsástandið í Bandaríkjunum mars 2024

Spurningarmerki kom á andlit bloggara er hann sá í frétt DV að atvinnuleysi hafi minnkað í Bandaríkjunum og allt sé í glimrandi gangi í bandaríska hagkerfinu. Það sé merki um að efnahagurinn sé að blómstra. En það er bara ekki svo. Sjá slóð: Rífandi gangur í stærsta hagkerfi heims

Atvinnuleysi er bara ein mælistika til að mæla efnahagsástand lands. Aðrir þætti skipta borgaranna meira máli, eins og kaupmáttur og verðbólga. Stjórn Bidens hefur státað sig af því að 15 milljón starfa hafa skapast síðan hún tók við en getur þess ekki að meirihlutinn eru hlutastörf og láglaunastörf. Kíkjum á rauntölur.

Í mars 2024 hækkaði kjarnavísitala neysluverðs um 3,8% milli ára og heildarvísitala neysluverðs hækkaði um 3,5% milli ára. Kjarnaþjónusta hækkaði um 3,2%, kjarnavörur lækkaði um 0,2%, matvæli hækkaði um 0,3% og orka hækkaði um 0,2%. Heimild: Bloomberg Financial L.P.

Orkuverð og matvælaverð skipta Jón og Gunnu í Bandaríkjunum mesta máli, ekki hvort að einhver hópur sé atvinnulaus eða ekki.  Miklir erfiðleikar steðja að láglaunafólki í Bandaríkjunum, því að það þarf að keppa við ólöglegt vinnuafl, hælisleitendur sem taka við hvaða störf sem er undir lágmarkslaunum.  Stéttarfélögin í Bandaríkjunum eru ekki eins sterk og þau íslensku og ráða í raun ekkert við ástandið.

Hvað olli verðbólgutölum mars 2024? Það eru stórar vörður sem varða leiðina til hjöðnunar eða hækkunnar verðbólgu. Það er húsnæðiskostnaður og bensínverð. Vinnumálastofnun Bandaríkjanna bendir á að "þessar tvær vísitölur hafi lagt til meira en helming mánaðarlegrar hækkunar vísitölunnar fyrir alla hluti."  Aðrir þættir er brjálæðisleg skuldasöfnun og eyðsla alríkisstjórnarinnar og reglugerðarfargan sem gerir framleiðslukostnað vara of háan.  Bandaríkjamenn framleiða ekki nóg af jarðeldsneyti, þótt heilu olíulindirnar standa ónotaðar en það er vegna grænnar stefnu Biden stjórnarinnar. Á meðan þurfa Bandaríkjamenn að kaupa olíu af óvinveittum þjóðum eins og Venesúela.

Verðbólga í Bandaríkjunum er 3,48% samanborið við 3,15% í síðasta mánuði og 4,98% í fyrra. Þetta er hærra en langtímameðaltalið sem er 3,28%.  Hæst fór verðbólgan í 9% í valdatíð Bidens en var 1,4% er Trump skildi við búi.

Langtímahorfur fyrir bandarískt efnahagslíf eru ekki góðar.  Alríkisstjórnin er rekin með methalla sem erfitt er að sjá hvernig hægt er að brúa. Eins og á Íslandi er eyðslufyllerí stjórnvalda að keyra upp verðbólgu, hærri skatta og almennan neyðslukostnað.