Hvernig lýðræðið fellur

Sir Edward Gibbon (1737-1794), höfundur tímamótaverksins THE DECLINE AND FALL OF THE ROMAN Empire, skrifaði magnþrungna frásögn um hrun Aþenu, sem var fæðingarstaður lýðræðis.

Hann mat það svo að á endanum vildu Aþenubúar öryggi fremur en þeir vildu frelsi. Samt misstu þeir allt - öryggi, þægindi og frelsi. Þetta var vegna þess að þeir vildu ekki gefa samfélaginu, heldur að samfélagið myndi gefa þeim. Sama spurning John F Kennedy spurði á sínum tíma: “Ask not what your country can do for you – ask what you can do for your country,” 

Frelsið sem þeir sóttust eftir var frelsi frá ábyrgð.

Það er því engin furða að þeir hættu að vera frjálsir. Í nútíma heimi ættum við að minna á skelfileg örlög Aþenumanna í hvert sinn sem við stöndum frammi fyrir kröfum um aukin umsvif ríkisvaldsins.

Athugasemdir

[Birgir Loftsson, 31.12.2023 kl. 12:25]

Nota bene, Gibbon var enginn aðdáandi lýðræðis.  Gibbon dáðist að rómverska aðalsstéttinni og studdi réttindi konunga. Hann taldi að lýðræði leiddi til stjórnleysis og óstöðugleika. Hann fordæmdi rómverska heimsvaldastefnuna vegna þess að hún minnkaði þjóðirnar sem hún sigraði niður í miðlungs einsleitni og jafnaði allar stéttir og einstaklinga til „þjónsjafnaðar“. Það sem fylgdi óumflýjanlegu hruni lýðræðisins var einræðishyggja. Gibbon sakaði þá einræðishyggju um að veikja hernaðardyggðir, um að valda óhóflegri skattlagningu, um að fjötra hugann og að hafa aðrar afleiðingar banvænar fyrir heilbrigt samfélag.