Könnun Útvarps sögu: Mikil andstaða við NATO herstöð á Reykjanesi

Í þessari könnun var spurt: Ertu hlynnt(ur) eða andvíg(ur) að NATO setji upp herstöð á Reykjanesi?  Þessi spurning er dálítið villandi. Um hvað er verið að spyrja? Að setja upp nýja NATÓ herstöð á Reykjanesi? Jú, eins og ég skil þetta er nú þegar starfrækt NATÓ herstöð á Miðnesheiði. Hún hefur verið starfandi síðan 1951 og í raun lengur ef maður tekur seinni heimsstyrjöldina með.

Hvað segir Wikipedía um Keflavíkurstöðina eins og hún er almennt kölluð?

"Keflavíkurstöðin (enska Naval Air Station Keflavik, í daglegu tali kölluð „Keflavíkurflugvöllur“ eða „Völlurinn“) var herstöð Bandaríkjahers og Atlantshafsbandalagsins (NATO) á Miðnesheiði, við Keflavíkurflugvöll. Herstöðin var tekin í notkun eftir að Íslendingar og Bandaríkjamenn gerðu tvíhliða varnarsamning árið 1951. Eftir lok Kalda stríðsins fækkaði hermönnum á stöðinni jafnt og þétt þar til að Bandaríkjamenn yfirgáfu formlega stöðina í lok september 2006. Þá hafði stöðin verið rekin í 55 ár. Í dag nefnist svæðið Ásbrú og þar starfar Keilir, miðstöð vísinda, fræða og atvinnulífs."

En þessi grein á Wikipedía er líka villandi. Þótt húsnæði hermanna hafi verið breytt og selt til íslensks almennings, er ennþá starfandi NATÓ herstöð á Keflavíkurflugvelli. Og það er ekki smáræðis starfsemi sem er þarna í gangi og fer stækkandi.

Ekki nóg með að NATÓ hafi þarna herflugvöll (já allir sem lenda á Keflavíkurflugvelli eru að lenda á NATÓ herflugvelli), heldur hefur bæst við starfsemi NATÓ í Helguvík.  Helsti munurinn á fyrir og eftir 2006, er að aðildarþjóðir NATÓ skiptast á að manna herstöðina í stað Bandaríkjamanna einna.  En Kaninn er þarna meira eða minna með starfsemi, sá töluna 500 manns að staðaldri og minnir það á ástandi frá 1946-51 þegar bandarískir "verktakar" starfræktu flugvöllinn undir því yfirskyni að þjónusta herafla Bandaríkjanna í Evrópu.

En úr því að mikil hreyfing er á mannskapnum sem mannar herstöðina, hverjir sá um utanumhaldið?  Jú, Landhelgisgæslan (LHG). Hún sinnir í raun varnarmál Íslands með beinum hætti með umsjón loftvarnarkerfis NATÓ. Á vef Landhelgisgæslunnar segir:

"Íslenska loftvarnakerfið er hluti af samþættu loftvarnakerfi Atlantshafsbandalagsins (NATO). NATO hefur kostað uppbyggingu loftvarnakerfisins. Flest mannvirkin eru á eignaskrá Atlantshafsbandalagsins. Starfsmenn Landhelgisgæslunnar annast rekstur loftvarnakerfisins og mannvirkja Atlantshafsbandalagsins, þ.m.t. ratsjár- og fjarskiptastöðvar hérlendis.   Sá rekstur er eitt veigamesta framlag Íslands til sameiginlegra varna ríkja NATO."

En Loftrýmisgæslan er í höndum flugsveita aðildarríkja NATÓ.

"Loftrýmisgæsla Atlantshafsbandalagsins fer fram hér á landi samkvæmt sérstakri ákvörðun fastaráðs Atlantshafsbandalagsins frá 2007. Yfirmaður herafla NATO í Evrópu (SACEUR) hefur umsjón með henni. Er hún liður í því að gæta að nyrðri mörkum NATO og auka samstarfshæfni og viðbragðsgetu þátttökuríkja." Segir á vef LHG.

Önnur varnartengd störf LHG falla undir flokkinn "Önnur verkefni varnarmálasvið" LHG. Of langt er að telja þessi störf upp, sjá frekar slóðina fyrir þá sem vilja lesa meira: Önnur verkefni varnarmálasviðs

En kannski eru mikilvægustu störfin undir þessum flokki heræfingar NATÓ á Íslandi sem haldnar eru reglulega, á sjó, landi og lofti.

Ef könnun Útvarps sögu spyr hvort eigi að setja upp aðra herstöð, þá er niðurstaðan afgerandi, þátttakendur vilja ekki tvær herstöðvar á Reykjanesi, það "meikar ekki séns" eins og einhver myndi segja. Eða var útvarpsstöðin að spyrja um hvort það eigi að leggja af núverandi herstöð?