Vanræksla Landhelgisgæslunnar - varðskipin eru of fá

Í raun hefur Landhelgisgæslan aðeins yfir að ráða tvö varðsskip. Þór og Freyju.  Týr er talinn með skipakost landhelgisgæslunnar en skipið er í raun ónýtt og er verið að reyna að selja það að því ég best veit. Svo hefur gæslan yfir að ráð tvo báta, Óðinn og M/S Baldur sem eru eins og áður sagði, bara bátar.

Í nýlegri skýrslu (sjá: Landhelgisgæsla Íslands. Skýrsla að beiðni Alþingis Úttekt á verkefnum og fjárreiðum. Skýrsla að beiðni Alþingis. Janúar 2022), kemur fram að Landhelgisgæslan telur að til þurfi að lágmarki þrjú varðskip til að sinna landhelgisverkefnum og tvö skip á sjó samtímis.

Kíkjum á skýrsluna:

"Útgerð varðskipa Kröfur um viðbragðs- og björgunargetu til leitar og björgunar byggja almennt á hafréttarsáttmála Sameinuðu þjóðanna og samþykktum Alþjóða siglingamálastofnunarinnar (IMO) og Alþjóða flugmálastofnunarinnar (ICAO).

Kröfur um björgunargetu skipanna taka mið af umfangi útgerðar og stærð þeirra skipa sem sigla við Ísland. Samkvæmt þeim þurfa varðskip m.a. að búa yfir að lágmarki 120 tonna toggetu. Í Landhelgisgæsluáætlun 2018−22 segir að fækkun varðskipa á sjó og útleiga á TF-SIF til erlendra verkefna hafi komið verst niður á eftirlits- og viðbragðsgetu á djúpslóð. Eftirlit sem og öryggis- og löggæsla á hafinu sé langt undir eðlilegum viðmiðum.

Landhelgisgæslan hefur talið nauðsynlegt að tvö varðskip séu á sjó árið um kring svo að varðskip geti brugðist við neyðarástandi hvar sem er innan efnahagslögsögunnar innan sólarhrings. Til að tryggja það þyrfti í raun þrjú skip í rekstri og fjórar áhafnir til að koma til móts við ákvæði kjarasamninga og þann tíma sem sinna þarf reglubundnu og ófyrirséðu viðhaldi skipa. Á tímabilinu 2018‒20 hafa tvö varðskip verið í rekstri, Þór og Týr, með einni áhöfn á hvoru skipi. Um er að ræða tvær 18 manna áhafnir en auk þess eru oftast 2−4 afleysingamenn í áhöfnum varðskipanna. Við skipulagningu úthalds er leitast við að hámarka fjölda úthaldsdaga á hvoru skipi innan ramma kjarasamninga.

V-Árin 2018−20 var að jafnaði eitt skip á sjó hverju sinni þó reglulega hafi þurft að hafa bæði Þór og Tý á sjó í einu. Við núverandi fyrirkomulag getur það tekið varðskip allt að 48 klukkustundir að komast á vettvang slysa eða óhappa innan efnahagslögsögunnar. Dómsmálaráðuneyti og Landhelgisgæslan telja að eftirlit með landhelginni, auðlindum og mengun sé ófullnægjandi. Á tímabilinu 2018‒20 voru Þór og Týr á sjó til skiptis yfir vetrarmánuðina. Á sumrin var hvort skip í höfn í 5-6 vikur vegna sumarorlofa. Þegar annað skipið var við landfestar sigldi hitt í tvær 17 daga ferðir með fjögurra daga inniveru á milli ferða. Þessir inniverudagar á sumrin voru einu dagarnir þegar ekkert skip var á sjó árin 2018−20 auk jóla og áramóta þegar áhafnir voru á bakvakt."

Þarf ekki að spýta í lófanna?