Verkefnið blá bók – Project Blue Book

Hér kemur lausleg þýðing á grein af sjónvarpsrásinni History um verkefnið blá bók sem Dr. J. Allen Hynek stýrði.

Það er september 1947 og bandaríski flugherinn á í vandræðum. Mikið af fréttum um dularfulla hluti á himninum vekur athygli almennings og herinn er ráðþrota. Flugherinn þarf að átta sig á hvað er að gerast - og það hratt. Það hefur hafið rannsókn sem það kallar Project Sign.

Í byrjun árs 1948 áttaði liðið sig á því að það þarf einhverja utanaðkomandi sérfræðiþekkingu til að sigta í gegnum skýrslurnar sem það fær - sérstaklega stjörnufræðingur sem getur ákvarðað hvaða tilvik eru auðveldlega útskýrð með stjarnfræðilegum fyrirbærum, svo sem reikistjörnum, stjörnum eða loftsteinum.

Fyrir J. Allen Hynek, þá 37 ára forstöðumann McMillin Observatory í Ohio State University, væri það klassískt tilfelli að vera á réttum stað á réttum tíma — eða, eins og hann kann að hafa stundum harmað, á röngum stað hjá röngum aðila.

Ævintýrið byrjar

Hynek hafði starfað fyrir stjórnvöld í stríðinu, þróað nýja varnartækni eins og fyrsta útvarpsstýrða öryggisvara eða kveikiþráð, svo hann hafði þegar mikla öryggisheimild og var eðlilegur valkostur.

„Dag einn fékk ég heimsókn frá nokkrum mönnum frá tæknimiðstöðinni í Wright-Patterson flugherstöðinni, sem var aðeins 60 mílur í burtu í Dayton,“ skrifaði Hynek síðar. „Með áberandi vandræði tóku mennirnir á endanum  að koma upp efnið „fljúgandi diskar“ og spurðu mig hvort ég myndi kæra mig um að þjóna sem ráðgjafi flughersins í málinu... Starfið virtist ekki taka of mikið tíma, svo ég samþykkti.

Hynek gerði sér lítið grein fyrir að hann væri að fara að hefja ævilanga ferð sem myndi gera hann að einum frægasta og stundum umdeildasta vísindamanni 20. aldarinnar. Hann gat heldur ekki giskað á hversu mikið hans eigin hugsun um UFO myndi breytast á því tímabili þar sem hann hélt áfram að koma með strangar vísindarannsóknir á efnið.

„Ég hafði varla heyrt um UFO árið 1948 og eins og allir aðrir vísindamenn sem ég þekkti, gerði ég ráð fyrir að þetta fyrirbrigði væri bull,“ rifjaði hann upp.

Project Sign stóð yfir í eitt ár, þar sem teymið fór yfir 237 mál. Í lokaskýrslu Hyneks benti hann á að um 32 prósent atvika mætti rekja til stjarnfræðilegra fyrirbæra, en önnur 35 prósent hefðu aðrar skýringar eins og blöðrur, eldflaugar, blys eða fugla. Af hinum 33 prósentum, gáfu 13 prósent ekki nægjanlegar sönnunargögn til að gefa skýringu. Það skildi eftir 20 prósent sem gáfu rannsakendum sönnunargögn en samt var ekki hægt að útskýra það.

Flugherinn var illa við að nota hugtakið „óþekktur fljúgandi hlutur,“ svo hin dularfullu 20 prósent voru einfaldlega flokkuð sem „óþekkt“.

Í febrúar 1949,  tók Project Grudge við af Project Sign . Þó að Project Sign hafi gefið að minnsta kosti tilefni til vísindalegrar hlutlægni, virðist Project Grudge hafa verið afleit frá upphafi, rétt eins og reiðilegt nafn þess gefur til kynna. Hynek, sem gegndi engu hlutverki í Project Grudge, sagði að það „tók sem forsendu að UFO gætu einfaldlega ekki verið til. Það kemur kannski ekki á óvart að skýrsla hennar, sem gefin var út í árslok 1949, komst að þeirri niðurstöðu að af fyrirbærinu stafaði enga hættu fyrir Bandaríkin, enda stafað af fjölda vænisýki, vísvitandi gabbi, geðsjúkdómum eða hefðbundnum hlutum sem vitnin höfðu rangtúlkað sem annars heims. Það gaf einnig til kynna að efnið væri ekki þess virði að rannsaka frekar. Það gæti hafa verið endirinn á því.

Verkefnið Blá bók fæðist

En UFO-atvik héldu áfram, þar á meðal nokkrar furðulegar skýrslur frá eigin ratsjárstjórum flughersins. Fjölmiðlar á landsvísu fóru að taka fyrirbærið af meiri alvöru; Tímaritið LIFE skrifaði forsíðufrétt árið 1952 og meira að segja hinn virti sjónvarpsfréttamaður Edward R. Murrow helgaði efninu dagskrá, þar á meðal viðtal við Kenneth Arnold, flugmann sem 1947 sá dularfulla hluti yfir Mount Rainier í Washington-fylki gerði hugtakið vinsælt. "fljúgandi diskur." Flugherinn hafði lítið val en að endurvekja Project Grudge, sem breyttist fljótlega í hina góðkynhneigðara heiti Project Blue Book.

Hynek gekk til liðs við Project Blue Book árið 1952 og hélt þaðí áfram þar til það var látið falla niður árið 1969. Fyrir hann var þetta aukaverk þar sem hann hélt áfram að kenna og stunda aðrar rannsóknir sem ekki voru UFO-rannsóknir í Ohio fylki. Árið 1960 flutti hann til Northwestern háskólans í Evanston, Illinois, sem formaður stjörnufræðideildar hans.

Eins og áður var hlutverk Hyneks að fara yfir skýrslur um UFO-sýnir og ákvarða hvort það væri rökrétt stjarnfræðileg skýring á sýnunum. Venjulega fól það í sér mikla pappírsvinnu; en af og til, sérstaklega vegna furðulegu mála, fékk hann tækifæri til að komast út á völlinn.

Þar uppgötvaði hann eitthvað sem hann hefði kannski aldrei lært af því einfaldlega að lesa skrárnar: hversu eðlilegt fólkið sem sagðist sjá UFO hafði tilhneigingu til að vera. „Vitnin sem ég tók viðtal við gætu hafa verið að ljúga, geta verið geðveik eða getað verið ofskynjanir í sameiningu – en ég held ekki,“ rifjar hann upp í bók sinni, The Hynek UFO Report, frá 1977.

„Staða þeirra í samfélaginu, skortur þeirra á hvötum til að fremja gabb, þeirra eigin undrun yfir atburðarásinni sem þeir telja sig hafa orðið vitni að og oft mikla tregðu þeirra til að tala um upplifunina – allt ljáir UFO-upplifun þeirra huglægan veruleika .”

Það sem eftir var ævinnar harmaði Hynek aðhlátursefni sem fólk varð fyrir sem tilkynnti um UFO-sýnir þurfti oft að þola - sem aftur olli því að ómældur fjöldi annarra mála kom aldrei fram. Það var ekki bara ósanngjarnt gagnvart einstaklingunum sem tóku þátt, heldur þýddi það tap á gögnum sem gætu verið gagnleg fyrir vísindamenn.

„Miðað við hið umdeilda eðli viðfangsefnisins er skiljanlegt að bæði vísindamenn og vitni séu treg til að koma fram,“ segir Jacques Vallee, meðhöfundur með Dr. Hynek hjá The Edge of Reality: A Progress Report on Unidentified Flying Objects. „Vegna þess að líf þeirra mun breytast. Það eru tilvik þar sem brotist er inn í húsið þeirra. Fólk kastar grjóti í krakkana sína. Það eru fjölskyldukreppur – skilnaður og svo framvegis... Þú verður manneskjan sem hefur séð eitthvað sem annað fólk hefur ekki séð. Og það er mikill tortryggni tengdur því.“

Heimild: https://www.history.com/news/j-allen-hynek-ufos-project-blue-book

 

DR. J. ALLEN HYNEK HELDUR Á MYND AF UFO sem tilkynnt var um árið 1966. myndeign: BETTMANN/GETTY IMAGES