Steele skjölin - Mueller og Durham rannsóknirnar

Mikið er rætt um hneykslismál er tengist Christopher Steele nokkurn og Donald Trump. Ég efast um að margir Íslendingar viti um hvað málið snýst enda eru íslenskir fjölmiðlar latir við að flytja fréttir frá öflugasta lýðræðisríki heims. Hér skal aðeins bætt úr.

Steele skjölin, einnig þekkt sem Trump-Rússlands - skjölin er rannsóknarskýrsla um pólitíska andstöðu sem skrifuð var frá júní til desember 2016 og inniheldur ásakanir um misferli, samsæri og samvinnu milli forsetaframboðs Donalds Trumps og ríkisstjórnar Rússlands fyrir og meðan á kosningabaráttan stóð. NPR hefur lýst hinni umdeildu rannsókn stjórnarandstöðunnar sem „eldfimum skjölum með órökstuddum og svívirðilegum gögnum um meint tengsl Trumps forseta við Rússland“. Skjalið, sem lekið var í leyfisleysi, er ókláruð 35 blaðsíðna samantekt á óunninni upplýsingaöflun byggð á upplýsingum frá vitandi og óafvitandi nafnlausum heimildarmönnum sem höfundurinn, gagnnjósnasérfræðingurinn Christopher Steele, fyrrverandi yfirmaður Russian Desk for British Intelligence (MI6), skrifaði fyrir einkarannsóknarfyrirtækið Fusion GPS, en var greitt af forsetaframboð Hillary Clintons og Demókratanefndinni (DNC). Steele meðhöndlaði skjölin sem hrárri upplýsingaöflun, ekki sannaða staðreynd.

Í 17 skýrslum skjalsins er því haldið fram að framboðsmeðlimir Trumps og rússneskir aðgerðarmenn hafi lagt á ráðin um samvinnu í kosningaafskiptum Rússlands til að gagnast Trump. Þar er einnig haldið fram að Rússar hafi reynt að skaða framboð Hillary Clinton, þar á meðal að deila neikvæðum upplýsingum um Clinton með kosningabaráttuteymi Trumps. Drögin voru birt í heild af BuzzFeed News þann 10. janúar 2017, þar sem tekið var fram að það væri óstaðfest. Þetta var gert án leyfis frá Orbis Business Intelligence eða Steele sjálfan. Nokkrir almennir fjölmiðlar gagnrýndu ákvörðun BuzzFeed að birta skýrslurnar án þess að sannreyna ásakanir þeirra, á meðan aðrir vörðu ákvörðun sína með birtingu.

Í júní 2016 gerði Fusion GPS Steele að undirverktaka til að taka saman skjölin. Embættismenn DNC neituðu að hafa vitað að lögfræðingur þeirra hefði gert samning við Fusion GPS og Steele fullyrti að hann hafi ekki vitað að kosningateymi Hillary Clintons væri viðtakandi rannsókna hans fyrr en mánuðum eftir að hann gerði samning við Fusion GPS.

Eftir að Trump var kjörinn forseti, hætti fjármögnun frá Clinton og DNC, en Steele hélt áfram rannsóknum sínum og var að sögn greiddur beint af Fusion GPS af meðstofnandabyn Glenn R. Simpson. Á meðan hann tók saman skjölin sendi Steele nokkrar af niðurstöðum sínum til bæði breskra og bandarískra leyniþjónustumanna.

Fjölmiðlar, leyniþjónustusamfélagið og flestir sérfræðingar hafa farið varkárum höndum um skjölin vegna óstaðfestra ásakana, á meðan Trump fordæmdi innihaldið sem hreinan rógburð.

Bandaríska leyniþjónustan tók ásakanirnar alvarlega og alríkislögreglan (FBI) rannsakaði allar línur í skjölunum og benti á og talaði við að minnsta kosti tvo heimildarmenn Steele. Í janúar 2017 sagði aðal undirheimildin að Steele hafi rangfært eða ýkt ákveðnar upplýsingar. Mueller-skýrslan, samantekt á niðurstöðum rannsóknar sérstaks saksóknara á afskiptum Rússa af kosningunum í Bandaríkjunum 2016, innihélt vísun í sumar ásakanir málsins en lítið minnst á tilkomumeiri fullyrðingar þess.

Sumir þættir málsins hafa verið staðfestir, sérstaklega helstu niðurstöður þess að Pútín og Rússland studdu Trump á virkan hátt fram yfir Clinton og að margir embættismenn og félagar Trumps í kosningabaráttunni hafi átt mörg leynileg samskipti við Rússa en hafa verður í huga að ekki er bannað að tala við Rússa og það þarf ekki að vera saknæmt. Það er viðgeng venja að bandarískir embættismenn tali við ,,óvini" eins og Rússa og Kínverja.

Hins vegar eru margar ásakanir í málsskjölunum óstaðfestar, með öðrum orðum ósannar. Einni ásökun á hendur Michael Cohen var vísað á bug í Mueller-skýrslunni. Dómstóll úrskurðaði að önnur fullyrðinganna væri „ónákvæm og villandi“. Adam Goldman og Charlie Savage, tveir blaðamenn New York Times sem hafa mikinn þátt í að birta fréttir af afskiptum Rússa af kosningunum í Bandaríkjunum árið 2016, hafa lýst því sem „mjög gölluðu“. The Daily Telegraph hefur greint frá því að nafnlausir heimildarmenn telji að rússneskar leyniþjónustustofnanir hafi reynt að skapa efasemdir um sannleiksgildi málsskjalsins.

Málsskjölin eru þáttur í nokkrum samsæriskenningum. Þvert á samsæriskenningu sem Trump, Fox News og margir stuðningsmenn Trumps á þinginu ýttu undir, var skjölin ekki kveikjan að því að opnuð var gagnnjósnarannsókn FBI „Crossfire Hurricane“ á „hvort einstaklingar tengdir Donald J. Trump í embætti forseta. Herferðin var samræmd, af viti eða óafvitandi, viðleitni rússneskra stjórnvalda til að hafa afskipti af forsetakosningunum í Bandaríkjunum 2016,“ né gegndi hún neinu hlutverki í mati leyniþjónustusamfélagsins á aðgerðum Rússa í kosningunum 2016. Skjölin gegndi lykilhlutverki í því að leita eftir FISA-heimildum á Carter Page með tilliti til þess að koma á lágmörkum FISA vegna líklegra ástæðna.

Þessi skjöl hafa dregið langan hala á eftir sér og leitt til tveggja sérstakra rannsókna sérstakr skipaðra saksóknara.Hér er átt við Mueller rannsóknina og Durham rannsóknina. Förum fyrst í Mueller rannsóknina.

Mueller rannsóknin

Skýrsla Robert Mueller, sem ber formlega titilinn Report On The Investigation Into Russian Interference In The 2016 Presidential Election, er opinber skýrsla sem skjalfestir niðurstöður og niðurstöður rannsóknar fyrrverandi sérstaks lögfræðings Robert Mueller á tilraunum Rússa til að hafa afskipti af forsetakosningunum í Bandaríkjunum 2016, ásakanir um samsæri eða samhæfingu forsetakosninga Donalds Trump og Rússlands, og ásakanir um að hindra framgang réttvísinnar. Skýrslan var lögð fyrir William Barr dómsmálaráðherra þann 22. mars 2019 og útfærð útgáfa af 448 blaðsíðna skýrslunni var gefin út opinberlega af dómsmálaráðuneytinu (DOJ) þann 18. apríl 2019.

Hún skiptist í tvö bindi. Útfærslurnar úr skýrslunni og fylgigögnum hennar voru settar undir tímabundna „verndarfullyrðingu“ um framkvæmdaforréttindi af þáverandi forseta Trump þann 8. maí 2019, sem kom í veg fyrir að efnið yrði sent til þings, þrátt fyrir fyrri fullvissu frá Barr um að Trump „staðfesti“  að hann myndi ekki beita forréttinda sín.

Í I. bindi skýrslunnar er komist að þeirri niðurstöðu að rannsóknin hafi ekki fundið fullnægjandi sönnunargögn um að kosningaframboð Trumps hafi „samræmt eða haft samsæri við rússnesk stjórnvöld um afskipti af kosningum“. Rannsakendur höfðu að lokum ófullkomna mynd af því sem gerðist að hluta til vegna samskipta sem voru dulkóðuð, eytt eða ekki vistuð, auk vitnisburðar sem var rangur, ófullnægjandi eða hafnandi.

Hins vegar kemur fram í skýrslunni að afskipti Rússa af forsetakosningunum 2016 hafi verið ólögleg og hafi átt sér stað ,,...með yfirgripsmiklum og kerfisbundnum hætti en var fagnað af Trump-kosningaherferðinni þar sem hún bjóst við að hagnast á slíkri viðleitni. Þar er einnig bent á tengsl milli embættismanna kosningabaráttu Trump og einstaklinga með tengsl við rússnesk stjórnvöld, sem nokkrir aðilar tengdir herferðinni gáfu rangar yfirlýsingar um og hindruðu rannsóknir. Mueller sagði síðar að niðurstaða rannsóknar hans um afskipti Rússa ,,...verðskulda athygli allra Bandaríkjamanna".

2. bindi skýrslunnar fjallar um hindrun réttvísinnar. Rannsóknin beitti viljandi nálgun sem gæti ekki leitt til dóms um að Trump hafi framið glæp. Þessi ákvörðun var byggð á skoðun Office of Legal Counsel (OLC) um að sitjandi forseti sé ónæmur fyrir saksókn og trú Mueller að það væri ósanngjarnt að saka forsetann um glæp, jafnvel án þess að ákæra hann vegna þess að hann hefði engin tækifæri til að hreinsa nafn sitt fyrir dómi; ennfremur myndi það grafa undan getu Trump til að stjórna og koma í veg fyrir ákæru. Sem slík kemur rannsóknin ekki að þeirri niðurstöðu að forsetinn hafi framið glæp“; Hins vegar, „..það frelsar hann heldur ekki undan hugsanlegan glæp“, þar sem rannsakendur eru ekki vissir um sakleysi Trumps.

Skýrslan lýsir tíu þáttum þar sem Trump gæti hafa hindrað réttlætið á meðan hann var forseti og einum áður en hann var kjörinn, þar sem tekið er fram að hann hafi í einrúmi reynt að „...stjórna rannsókninni“. Í skýrslunni segir ennfremur að þingið geti ákveðið hvort Trump hafi hindrað réttlætið og gripið til aðgerða í samræmi við það, með vísan til þess og hafið ákæru fyrir brot í embætti.

Með öðrum orðum, niðurstaðan var engin niðurstaða. Ekki tókst að sanna glæp né afsanna hann. En síðan hefur mikið vatn runnið til sjávar og upplýsingar í fjölmiðlum eru að birtast um að í raun hafi framboð Hillary Clintons staðið á bakvið þessu öllu. Þá er komið að þætti John Durhams sérstakts saksóknara.

Durham rannsóknin

Hver er John Durham? Durham starfar sem saksóknari Bandaríkjanna fyrir District of Connecticut. Hann hefur lengi starfað í dómsmálaráðuneytinu, hefur starfað sem alríkissaksóknari síðan 1982, með þátttöku í fjölda saksókna sem hafa verið mjög þekktar.

Það sem Durham er að gera núna er aðeins erfiðara að lýsa. Að öllum líkindum tekur hann þátt í umfangsmikilli rannsókn á heimsvísu um aðstæður í tengslum við rannsókn á tengslum Trump-framboðsins við Rússland, fyrirætlun sem virðist taka til starfa bæði FBI, í rannsókn sinni á gagnnjósnir Crossfire Hurricane, og áframhaldandi rannsókn sérstaks lögfræðings Robert Mueller. Skýrslur benda til þess að rannsóknarsafn Durhams hafi ítrekað stækkað og nái nú einnig til leka sem talinn er skaðlegur fyrir upphaf Trump-stjórnarinnar, samsæri sem var framkvæmt til að afhjúpa Michael Flynn (Demókratar stóðu fyrir því), til starfsemi í Úkraínu sem nær örugglega til meintrar starfsemi Hunter Biden, og í stórum dráttum, til mats bandaríska leyniþjónustunnar (IC) að Rússar hafi með aferðandi hætti reynt að hjálpa Trump að vinna forsetaembættið árið 2016.

Nákvæmar útlínur umboðs Durhams eru spurningar um innskot síðan, en eftirtektarvert er að Durham sjálfur hefur verið stöðugt fámáll um starfsemi/rannsókn sína. En yfirmaður Durham, Barr, og yfirmaður Barr, Trump, hafa verið minna hlédrægir. Fyrsta hugmyndin um að verkefnið eins og það sem Durham stundar nú hafi verið á „verkefnalista“ Barr, kom sjálft fram af Barr í staðfestingarheyrslu sinni fyrir dómsmálaráðherra 15. janúar 2019. Barr lofaði dómsmálanefnd öldungadeildarinnar að hann myndi skoða gagnnjósnarannsókn FBI gegn Trump-kosningahframboðsins og sagði að „besta stefnan væri að leyfa ljósi að skína inn". Þannig var Mueller rannsókn, sem þá átti enn nokkrum mánuðum eftir að ljúka, með þeim fyrirvara um að seinni ágiskun væri að hefjast.

Það eru þeir sem halda því fram að viðleitni Durhams sé ítarleg rannsókn á gagnnjósnarannsókninni sem miðar að viðleitni Rússa til að hafa áhrif á forsetakosningarnar 2016 sem þarf til að afhjúpa að fullu eðli og umfang þessarar starfsemi fyrir bandarískum almenningi, leiða í ljós hvers kyns þörf á umbótum, og útvega upplýsta ramma um framkvæmd nauðsynlegra úrbóta. Með því að samþykkja kosti hvers þessara markmiða er erfitt að greina hvaða viðbótarupplýsingar og mat sem hentar almennri birtingu er óþekkt eftir yfirgripsmikil skuldbindingar Mueller og Horowitz.

En jafnvel þótt gert væri ráð fyrir að önnur könnun (rannsókn) væri nauðsynleg til að fylla upp í eitt eða tvö skarð sem þessar aðrar rannsóknir skildu eftir, hafa atburðir í kringum Durham rannsóknina og sérstaklega tilfallandi athugasemdir Barr gert að engu allt framlag sem þessi viðleitni hefði annars getað gert til grundvallaratriði, óhlutdrægt mat á þessu fordæmalausa gagnnjósnarannsókn.

En nú eru niðurstöður Durhams að koma smám saman í ljós, þótt rannsóknarskýrslan hefur enn ekki verið birt. Sjá má af fréttum undanfarnar vikur, að netið þrengist að forsetaframboði Clintons og allur skandallinn í kringum rannsóknina á Trump komi frá Clinton í uppafi og það jafnvel áður en hann settist í forsætisembættið. Sjá umfjöllun mína um Flynt hershöfðingja og hvernig fráfarandi ríkisstjórn lagði gildri fyrir nýja stjórn Trumps.

Nú eru hausarnir að byrja að fjúka og handtökur að hefjast og þrengist hringurinn að innstu koppum innan forsetaframboðs Clintons. Eftir höfuðinu dansa limirnir. Durham er byrjaður að höggva limina af en hvað með hausinn sjálfan?

Þetta er í fréttunum í Bandaríkjunum þessa dagana en lítið sem ekkert á Íslandi:  Lögfræðingur í Washington sem sérhæfir sig í netöryggismálum hefur verið ákærður fyrir að hafa logið að FBI fyrir kosningarnar 2016 í samtali um hugsanleg tengsl Donalds Trump og Rússlands.

Michael Sussmann, fyrrum alríkissaksóknari sem hafði starfað á lögfræðistofu með langvarandi tengsl við Demókrataflokkinn, er annar einstaklingurinn sem ákærður er í rannsókn sérstaks lögfræðings, John Durham, á uppruna rannsókn Trumps og Rússlands FBI.

Sussmann á yfir höfði sér eina ranga staðhæfingu í tengslum við samtal sem hann átti við þáverandi aðallögfræðing FBI, Jim Baker, þann 19. september 2016. Á þeim fundi deildi Sussmann upplýsingum um möguleg tengsl rússnesks lánveitanda sem tengist Kreml, Alfa Bank og tölvuþjónn hjá Trump stofnuninni.

Í ákærunni er því haldið fram að Sussmann hafi „logið um það hvernig hann var að koma ásakanirnar til FBI“.

Sussmann sagði við Baker að hann væri ekki að miðla upplýsingum eftir beiðni neins viðskiptavinar. En saksóknarar halda því fram að hann hafi útvegað efnin fyrir hönd yfirmanns tækniiðnaðarins og forsetaframboðs Hillary Clinton.

Sú meinta lygi skipti máli, segir í ákærunni, vegna þess að hún afvegaleiddi FBI og svipti það „...upplýsingum sem gætu hafa gert það kleift að meta og afhjúpa uppruna viðkomandi gagna og tæknigreiningar, þar á meðal hverjir eru og hvaða hvatir skjólstæðingar Sussmanns hafa."

Lögfræðingar Sussmanns, Sean Berkowitz og Michael Bosworth, sögðu að skjólstæðingur þeirra muni „...berjast gegn þessari tilhæfulausu og pólitíska innblásnu saksókn“.

„Sérstakur lögfræðingur virðist nota þessa ákæru til að koma á framfæri samsæriskenningu sem hann hefur valið að ákæra ekki,“ sögðu þeir í yfirlýsingu. ,,Í kjarnanum er sérstakur saksóknari að færa rangan framburð á grundvelli munnlegs framburðar sem sagður var gefinn fyrir fimm árum fyrir einstökum vitni sem er óskráð og enginn annar hefur tekið eftir. Dómsmálaráðuneytið myndi venjulega aldrei höfða svo tilhæfulaus mál."

Sussmann vann að netöryggis- og persónuverndarmálum hjá lögmannsstofunni Perkins Coie. Í pólitískum lagahópi fyrirtækisins var fulltrúi forsetakosninga Clintons og hefur lengi veitt landsnefnd Demókrataflokksins ráðgjöf.

Eftir að ákæran var gefin upp á fimmtudag sagði Sussmann upp störfum hjá Perkins Coie til þess að einbeita sér að lagalegri vörn sinni, sagði talsmaður fyrirtækisins í yfirlýsingu.

Í ákærunni segir að DNC hafi haldið Sussmann í apríl 2016 til að vera fulltrúi þess í tengslum við innbrot Rússa á DNC netþjóna, og Sussmann ráðlagði einnig Clinton herferðina/framboðsins um netöryggismál.

Þar er einnig greint frá fundi sem Sussmann átti með félaga á lögmannsstofu sinni sem var almennur ráðgjafi Clinton-kosningaherferðarinnar sem og tæknistjóra sem var viðskiptavinur Sussmanns og vísindamanna um meint tengsl milli tölvukerfa Trump-stofnunarinnar og rússnesks banka.

Sussman tilkynnti um þessa fundi til Clinton-framboðsins, samkvæmt ákærunni. Hann rukkaði einnig Clinton framboðið fyrir fundi með blaðamönnum um sama efni.

Rannsakendur þingsins spurðu Sussmann árið 2017 um þennan þátt með Baker.  Sussmann sagði að hann hafi miðlað upplýsingum fyrir hönd viðskiptavinar, sem er sérfræðingur í netöryggi. Sussmann sagðist ekki hafa sérstaka beiðni til FBI; hann vildi bara að skrifstofan væri meðvituð um upplýsingarnar.

Í sérstökum vitnisburði þingsins sagði Baker við þingmenn að Sussmann hefði sagt honum „...að hann væri með netsérfræðinga sem hefðu aflað sér upplýsinga sem þeir teldu að þeir ættu að komast í hendur FBI."

Dularfullu tölvusamskiptin urðu efni í nokkrar fréttagreinar haustið 2016. FBI og rannsakendur þingsins skoðuðu báðir pingin á milli tölvukerfanna og komust að þeirri niðurstöðu að þau væru saklaus í grunni.

Samkvæmt ákærunni lét Sussmann Baker í té tvö drif og afrit af efninu, þar á meðal skjal sem Sussmann hafði aðstoðað við að skrifa, eitt skrifað af rannsakanda og annað skrifað af pólitíska rannsóknarfyrirtækinu sem starfaði fyrir Clinton-framboðið til að grafa upp andstöðurannsóknir um Trump.

William Barr, þáverandi dómsmálaráðherra, hvatti Durham árið 2019 til að kanna tilurð rannsóknar FBI á tengslum Trumps kosninga og Rússlands. Hingað til hefur aðeins einn annar einstaklingur - fyrrverandi lág-stigs FBI lögmaður að nafni Kevin Clinesmith - verið ákærður í rannsókninni.

Clinesmith, sem játaði sig sekan um að hafa átt við tölvupóst sem var notaður til að fá eftirlit með fyrrverandi ráðgjafa Trump í kosningabaráttunni, var dæmdur í eins árs skilorðsbundið fangelsi. Og tengslin ná jafnvel til núverandi ríkisstjórnar.

Jake Sullivan, þjóðaröryggisráðgjafi Biden forseta Hvíta hússins, er „utanríkisstefnu ráðgjafinn“ sem vísað er til í ákæru Michael Sussmann, fyrrverandi lögfræðings Hillary Clinton, forseta kosningabaráttunnar, samkvæmt tveimur vel treystandi heimildum Foxnews.

Þetta er það næsta sem rannsókn sérstaks saksóknara, John Durham, á uppruna rússnesku rannsóknarinnar hefur komið til einhvers sem tengist Biden Hvíta húsinu beint. En rannsóknin er ekki lokið og ekki öll kurl komin til grafar.

Sum sé, hausarnir eru farnir að fjúka en enn er eftir að rannsaka tengsl æðstu yfirmanna FBI og CIA við Demókrata og Clinton framboðið og hvernig þeir rannsaka pólitíska andstæða þeirra að því virðist á pólitískan hátt.

Þetta er í raun mesta hættan sem steðjar að bandarísku lýðræði, það er ekki valdataka hersins, heldur pólitísk íhlutun njósnastofnana af gangverki lýðveldisins Bandaríkin. Nógu vanir eru þessir aðilar að steypa ríkisstjórnum um allan heim og koma einræðisherrum til valda.

Málið allt sem snýr að Trump og andstæðinga hans og barátta þeirra á milli, er svo flókið og margslungið, að það þarf margar bækur til að lýsa öllum hliðum þess.

Þessi mynd er lýsandi fyrir hvers hræddir andstæðingar Trumps eru og hversu langt þeir ganga til að reyna að koma höggi á hann. Hann er mest rannsakaði forseti frá upphafi og meira segja Richard Nixon var ekki eins mikið rannsakaður.