Stríð þar sem Demókratar voru við völd og þau töpuðust

Byrjum á Kóreustríðið (1950–1953). Demókratinn Harry S. Truman (forseti 1945–1953) var þá við völd.   Bandamenn (undir merkjum SÞ) börðust við Norður-Kóreu og Kínverja. Ekki beint tap, en stríðinu lauk með vopnahléi og engin úrslit urðu – Kórea klofin áfram. Mikil óánægja í Bandaríkjunum, Truman ákvað að gefa ekki kost á sér aftur. Þingið var undir stjórn Repúblikana seinni hluta stríðsins.

Víetnamstríðið. Stríðið hófst á valdatíma Demókrata (Kennedy og Johnson).  Lyndon B. Johnson dýpkaði þátttöku Bandaríkjanna. Nixon (Repúblikani) náði samkomulagi um frið. Ford (Repúblikani) vildi grípa til aðgerða 1975 vegna sóknar Norður-Víetnams, en Demókrataþing hafnaði. Pólitísk ábyrgð á endanlegu tapi liggur þar með að hluta hjá Demókrötum.

Stríð þar sem Repúblikanar voru við völd en úrslitin voru líka neikvæð. Repúblikanin Bush hóf innrásina í Írak 2003 með þeim rökum að Saddam Hussein væri með gereyðingarvopn. Það reyndist rangt. Stjórnin féll fljótt, og hernaðarsigur náðist snemma. En landið fór í langvarandi uppreisn og borgarastríð milli súnníta og sjíta. 2007 kom svokallað "surge" — herstyrkur aukinn til að ná stöðugleika, og það hafði áhrif.

Demókratinn Obama gaf fyrirheit um að ljúka stríðinu í Írak og draga heri út.    Árið 2011 dró hann allt herlið Bandaríkjanna úr Írak, í samræmi við samning sem Bush hafði undirritað 2008 – en án þess að semja um áframhaldandi veru lítilla sveita til að halda stöðugleika.  Valdatómarúm myndaðist í Írak.  Al-Maliki stjórn (íhaldsöm sjíta-stjórn) kúgaði súnníta, sem leiddi til þess að margir tóku afstöðu gegn ríkisstjórninni.

Afleiðing: ISIS rís upp og um 2013–2014 myndast ISIS úr leifum al-Qaeda í Írak. ISIS nær völdum í stórum hluta Íraks og Sýrlands árið 2014. Obama neyðist til að hefja ný hernaðarátök, m.a. með loftárásum og stuðningi við Kúrda. Áhrif Bandaríkjanna í Írak er lítil í dag.

Afganistan (2001–2021).  Hófst undir Bush (Repúblikani), haldið áfram undir Obama (Demókrati) og Trump (Repúblikani).  Joe Biden (Demókrati) lauk hernaði og dró heri út 2021. Talibanar tóku yfir nánast samdægurs.    Margir telja Biden bera ábyrgð á klaufalegri útfærslu á útgöngu, en ábyrgðin deilist á forseta beggja flokka yfir 20 ár. Ályktun: Það er ekki rétt að segja að Demókratar "tapi öllum stríðum", en Kóreustríðið og Víetnamstríðið hófust og/eða þróuðust undir þeirra stjórn.

Í Víetnam skipti það miklu að Demókratar í þinginu neituðu að veita stuðning 1975 – og það má segja að þeir hafi þannig lokað dyrunum á sigur Suður-Víetnams.

Stríð eru flókin mál, og sigur/tap getur verið hernaðarlegt, pólitískt, siðferðilegt eða strategískt. Ábyrgðin liggur oft á mörgum stjórnvöldum yfir langan tíma, og bæði flokkar Demókrata og Repúblikana hafa átt sinn þátt í misheppnuðum átökum en Demókratar hafa alltaf séð um að tapa stríðunum á endanum!

Í dag er staðgengilsstríð í gangi í Úkraínu. Hófst í valdatíð Joe Biden og hann hefur fóðrað það síðastliðin 3 ár. Donald Trump tók við á nýju á þessu ári en hefur ekki tekist enn sem komið er að koma friði þrátt fyrir ítrekaðar tilraunir. 

Lokaorð: Demókratar hafa tilhneigingu til að fara í langvarandi stríð sem byggjast á hugmyndafræði og "ábyrgð á heimsvísu" Repúblikanar (eins og Trump) hafa tilhneigingu til að forðast úthýfð átök, eða leita skjótari, jafnvel harðari lausna. Hvað finnst ykkur? Ykkar


Bloggfærslur 5. júlí 2025

Höfundur

Birgir Loftsson
Birgir Loftsson

Er áhugamaður um sögu og samfélag Íslendinga í nútíð og þátíð og tengslum Íslands við umheiminn. Móttó: ,,Hafa skal það sem sannara kann að reynast."

Júlí 2025

S M Þ M F F L
    1 2 3 4 5
6 7 8 9 10 11 12
13 14 15 16 17 18 19
20 21 22 23 24 25 26
27 28 29 30 31    

Innskráning

Ath. Vinsamlegast kveikið á Javascript til að hefja innskráningu.

Hafðu samband