Er Evrópa að falla?

Það er erfitt að segja. Ef við miðum við öll skilyrðin sem leiddu til hnignunar Rómaveldis — sem ritari stúderaði gaumgæfilega, þá er það merkilegt að aðeins örfáir Rómverjar gerðu sér grein fyrir hnignunni. Af hverju? af því að þeir höfðu engan samanburð. En nútíma Evrópumenn þekkja sögu Rómar og annarra menningaríkja og vita því af hættunni.

Í lok Rómaveldis (sérstaklega vesturhlutans) má finna fræðimenn og embættismenn sem töluðu um siðferðislega hnignun, spillingu, hnignandi aga og "innflytjendavandamál" (t.d. með innflutningi Germana í herinn).

En margir gerðu sér ekki grein fyrir að þeir væru á fallanda fæti, sérstaklega vegna þess að breytingarnar tóku áratugi, jafnvel aldir. Þeir héldu að Róm gæti alltaf lagað sig að nýjum aðstæðum. Í dag gerast hlutirnar hratt í nútímaheimi, uppgangur og fall menninga gerast á áratugum, ekki öldum. 

Það sem við sjáum sameiginlegt með Rómverjum er lýðfræðileg vandamál; menningarleg sjálfshatur; vantrú á eigin gildi; of mikill innri glundroði og áskoranir við að aðlaga aðkomufólk.

Undirstaða vestrænnar menningar er grísk heimspeki og kristin trú sem eru samofin. Þegar fólk hættir að "fylgja goðunum" og "visku heimspekinnar" eru endalokin skammt undan. Annað eins og fólksfækkun og aðrir þættir eru bara birtingamynd breytt hugarfars. Til dæmis ef Kóraninn og múslimatrú fá að lifa og dafna (rétt eins og kristin trú á tímum Rómverja) er stutt í aðra menningu. Það er þá alveg hægt að kalla Evrópu "Miðausturlönd nær" en ekki Miðausturlönd. Það má ekki að vanmeta mannlega þáttinn, kristnir voru til dæmis fámennur minnihluta hópur þegar Konstaníus keisari tók upp kristna trú. Það þarf sem sé ekki meirihluta múslima til að umbylta vestræna menningu, bara stjórnvöld sem eru höll undir íslam og gildum þess.

Ritari hefur kennt fornaldarsögu, sögu Grikkja og Rómverja. Það er alveg ljóst að grísk heimspeki og kristin trú eru grundvöllurinn.  Grísk heimspeki: rökhyggja, siðfræði, frjálst orðaskipti, einstaklingurinn sem dómari skynsemi sinnar. Kristin trú: ómetanlegt gildi hvers einstaklings, fyrirgefning, samviska, samúð, og samfélag undir Guði sem æðri lögmál. Þetta myndaði siðferðilega stoðkerfi sem vestræn heimsmynd byggðist á í meira en þúsund ár. Þegar það er skilið eftir – eða meðvitað grafið undan – kemur tómarúm í staðinn.

Það sem Evrópumenn óttast mest er útbreiðsla íslam í Evrópu (nema hjá stjórnmálaelítunni). Það þarf ekki meirihluta múslima til að breyta Evrópu — heldur nægir að elítan og menningarvöldin verði hallt undir hugmyndafræði sem mótast af annarri trú, eða öðrum gildum. Þetta gerðist með kristnina á tímum Rómverja: Kristnir voru minnihluti, oft ofsóttir – en á endanum féllu trúarbrögðin inn í hugmyndaheiminn og tóku völdin þegar samfélagið þráði nýjan siðferðisgrunn eftir ofbeldi, spillta yfirstétt og tómleikakennd heimspekileg kerfa.

Er einhver von um endureisn Evrópu og vestrænnar menningar? Nei, það er engin von um endurreisn - því hugarfarið er sterkara enn allt annað. Eina vörnin er MÁLFRELSIÐ. Ef það fær að vera í friði fyrir stjórnvöldum (og fjölmiðlum), geta menn varað við hættum sem steðja að vestrænum samfélögum. Svo er það annað mál hvort ORÐIÐ hverfi í orðaflaum internetsins? Eða þeir sem eiga að taka við boðskapnum er sama hvað verður um þá? Þá er lítið hægt að gera.