Innsetningarathöfn Bandaríkjaforseta haldin innandyra

Kaldhæðnir aðilar telja tvær ástæður fyrir að athöfnin fari fram innandyra í ár en ekki vegna kulda heldur óvinsælda og aldurs.

Þeir segja að Trump óttist að fáir munu mæta en þetta er alrangt. Jafnvel þótt athöfnin fari nú innandyra, hefur myndast stór áhorfenda hópur nú þegar og hafa sumir beðið í tvo daga. Svo má benda á að í New Jersey rallínu setti Trump met í áhorfenda þátttöku en 100K + mættu seinasta sumar á það og það í höfuðvígi Demókrata, New York ríki.

Hin ástæðan telja þeir neikvæðnu sé vegna þess að Trump sé orðinn 78 ára gamall! Þeir hafa greinilega ekki fylgst vel með því að það er búið að vera óslitið sigur partý alla helgina og með löngu rallíi í gær þar sem Trump tók Trump dansinn með Village People.

Þeir sem vel þekkja til, segja að Trump hafi sett met í rallí þátttöku fyrir forseta kosningarnar og hann bætti þar við setu á samfélags rásum, t.d. hjá Roe Rogan þar sem hann sat í hátt í þrjár klst samfleygt í viðtali. Andstæðingar hans, Biden og Harris sáust ekki vikum saman á sama tíma.

Trump mun hafa næga orku til að koma með örvahríð tilskipanna er hann kemur í Hvíta húsið í kvöld. Hann lofar met fjölda tilskipanna.

Donald Trump kemur aftur til góðs eða ills

Það er merkilegt að umdeildasti forseti Bandaríkjanna og sá versti skuli skiptast á að sitja á forsetastóli. Erfitt er að flokka menn niður og gefa þeim einkunn en ljóst er að Biden er meðal verstu forsetum Bandaríkjanna. Aðeins James Buchanan mætti flokka sem verri en vegna lélegri forystu hans, skiptist landið í tvennt 1861 og úr var borgarastyrjöld í Bandaríkjunum. Það má líkja Trump við Andrew Jackson sem var umdeildur en áhrifamikill forseti og svo var Ronald Reagan einnig þótt sagan hafi farið mildum höndum um hann.

Lítum á sögu Donalds Trumps var lengi þekktur sem auðugur viðskiptamaður og fjölmiðlapersóna, en hann hafði þó tjáð sig um stjórnmál frá 1980. Hann var skráður í bæði Demókrata- og Repúblikanaflokkinn á mismunandi tímabilum og íhugaði framboð til forseta árið 2000 fyrir Reform Party, en hætti við. 

Það er því ljóst að hann er ekki harðlínu hugsjónarmaður, heldur praktískur í verkum.  Hann er þó stöðugur í tali sínu um ólöglega innflytjendur og andstöðu við helstu andstæðinga Bandaríkjanna, fyrst Japan en síðan Kína.

Trump var vinsæll áður en hann bauð sig fram til forseta 2016 og fáir tóku hann alvarlega í fyrstu.

Í júní 2015 tilkynnti Trump  framboð sitt fyrir forsetakosningarnar sem fulltrúi Repúblikanaflokksins. Hann lagði áherslu á slagorðið "Make America Great Again" og stefnu gegn ólöglegri innflytjendum, fríverslunarsamningum og pólitískri elítu.

Hann vann forkosningarnar Rrepúblikana 2016 með afgerandi hætti gegn helstu keppinautum sínum, m.a. Ted Cruz og Marco Rubio.

Trump vann svo forsetakosningarnar gegn Hillary Clinton 8. nóvember 2016, þrátt fyrir að tapa í þjóðaratkvæðagreiðslunni (Clinton: 48,2%, Trump: 46,1%). Hann vann samt meirihluta kjörmanna (304–227).

Trump var 45. forseti Bandaríkjanna frá 20. janúar 2017 til 20. janúar 2021 á dramatískum tímum.

Hann kom á skattalækkanir fyrir fyrirtæki og einstaklinga og niðurskurð í regluverki.

Trump fylgdi harðari stefna í innflytjendamálum en forverar hans, reyndi að reisa vegg við landamæri Mexíkó, en fékk takmarkað fjármagn til verka. Hann náði þó að reisa 450 mílur af nýjum vegg.

Eitt af mikilvægustu verkum forseta er að skipa hæstaréttardómara og hann skipaði Neil Gorsuch, Brett Kavanaugh og Amy Coney Barrett, sem færðu réttinn til hægri. Hæstaréttadómarar Repúblikana urðu þar með sex talsins og er talið að áhrif hans geta varið í áratug.

Trump dró Bandaríkin úr Parísarsamkomulaginu og Íran-kjarnorkusamningnum, hafnar hefðbundinni bandalagsstefnu, hittir Kim Jong-un í Norður-Kóreu fyrstur Bandaríkjaforseta. Kannski var helsta afrek hans að koma á friði milli Ísraela og sunní Araba með Abraham friðarsáttmálanum. Samkomulagið var undirritað 15. september 2020 í Hvíta húsinu og fól í sér formlega friðarsamninga milli Ísraels og nokkurra arabaríkja.

Jared Kushner (tengdason Trump og aðalráðgjafa hans) sem var lykilmaður í viðræðunum. Helstu aðilar voru Ísrael, Sameinuðu arabísku furstadæmin (SAF), Barein, Súdan og Marokkó. Ef einhver annar hefði komið á þessu samkomulagi en Trump, hefði hann fengið friðarverlaun Nóbels sem hann fékk ekki líkt og Jimmy Carter fyrir friðarstarf sitt eða Obama fyrir það eitt að vera kosinn forseti.

Alla forsetatíð sína þurfi Trump að berjast fyrir tilveru sinni og eftir að hann ákvað að bjóða sig fram aftur fyrir forsetakosningarnar 2024.

Frægast eru embættisafglapa ákærurnar á hendur hans (e.impeachment) Í desember 2019 var hann ákærður af fulltrúadeildinni fyrir misnotkun valds vegna Úkraínuhneykslisins en sýknaður af öldungadeildinni í febrúar 2020 vegna eins símtals sem reyndist vera ósköp saklaust.

COVID-19 faraldurinn (2020) var eftir vill það sem honum endanlega á hné.  Trump var gagnrýndur fyrir viðbrögð sín við faraldrinum, en stuðlaði að hraðri þróun bóluefna (Operation Warp Speed).

Trump tapaði fyrir Joe Biden en viðurkenndi ekki ósigur en kosninga fyrirkomulagið var óvenjulegt vegna faraldursins. Það má segja að hann hafi yfirgefið embættið með látum, rétt eins og hann fór í það.

Uppþót urðu 6. janúar 2021 er stuðningsmenn hans ruddust inn í  þinghúsið í Washington D.C. í tilraun til að stöðva staðfestingu úrslita kosninganna. Hópur mótmælenda, að mestu stuðningsmenn Donalds Trump, fór með ólögmætum hætti inn í þinghúsið (Capitol) í Washington D.C. Markmið margra var að mótmæla staðfestingu kjörmannaatkvæða í forsetakosningunum 2020. Atvikið leiddi til óeirða, skemmda á eignum og átaka við lögreglu. Þingið var rýmt í nokkrar klukkustundir en fundur þess var haldinn áfram sama kvöld og úrslit kosninganna voru staðfest.

Ólík sjónarmið eru á málinu. Sumir líta á þetta sem óeirðir eða mótmæli sem fóru úr böndunum. Aðrir hafa kallað þetta "uppreisn" eða "valdaránstilraun" þar sem hópar innan mannfjöldans kölluðu eftir því að stöðva staðfestingu úrslita. Trump sjálfur hefur lýst því yfir að hann hafi hvatt til friðsamlegra mótmæla.

Embættis afglapa ákæra (önnur tilraun) í kjölfar óeirðanna var lögð á hendur hans. Trump var ákærður í annað sinn í janúar 2021 fyrir að hafa hvatt til uppreisnar, en sýknaður af öldungadeildinni í febrúar.

Lagaleg vandamál hafa fylgt honum eftir að hann tilkynnti framboð sitt til forseta embættis 2024 og allar ákærurnar voru á hæpnum forsendum af hendi Demókrata.

Trump tilkynnti framboð sitt til forsetakosninganna 2024 í nóvember 2022 og vann forkosningar Repúblikana með miklum yfirburðum.

Það er eiginlega tilviljun að Trump skuli enn vera á lífi. Marg sinnis var reynt að ráða hann af dögum, fleiri en þessi tvö skipti sem allir vita af. Á kosningafundi í Butler, Pennsylvaníu, var skotið á Donald Trump. Hann slapp með lítilsháttar meiðsli þegar kúla strauk eyra hans. Þrír aðrir særðust, þar af einn alvarlega. Gerandi var Thomas Matthew Crooks, 20 ára gamall maður frá Meridian, Pennsylvaníu. Hann var skotinn til bana af öryggisvörðum á vettvangi. Atvikið vakti upp spurningar um öryggisráðstafanir á kosningafundum og leiddi til endurskoðunar á verklagi.

Á kosningafundi í Miami reyndi Ryan Wesley Routh að skjóta Trump með skammbyssu. Öryggisverðir gripu inn í áður en Routh náði að skjóta, og enginn slasaðist. Tilræðismaðurinn heitir Ryan Wesley Routh, 25 ára gamall maður frá Tampa, Flórída. Hann var handtekinn á staðnum og bíður réttarhalda.Þessi atburður jók enn frekar áhyggjur af öryggi forsetaframbjóðenda og leiddi til aukinnar öryggisgæslu á viðburðum.

Þann 15. september 2024 var gerð tilraun til að ráða Donald Trump af dögum í Trump International Golf Club í West Palm Beach, Flórída. Árásarmaðurinn, Ryan Wesley Routh, faldi sig í runna nálægt golfvellinum með SKS-riffil. Hann var handtekinn af leyniþjónustunni áður en hann gat framkvæmt árásina. Enginn slasaðist í atvikinu.

Þessi atburður, ásamt fyrri tilraun til morðs í Pennsylvaníu, leiddi til þess að Donald Trump útnefndi Sean Curran, lífvörð sinn sem verndaði sinn í fyrri árásinni, sem yfirmann leyniþjónustunnar.

Að lokum. Donald Trump er einn áhrifamesti og umdeildasti stjórnmálamaður samtímans. Hann breytti Repúblikanaflokknum, hafði áhrif á bandarísk stjórnmál langt út fyrir forsetatíð sína en framtíð hans er enn óskrifuð er þessi grein er skrifuð en innsetningar athöfnin fer fram á morgun, 20. janúar. Jafnvel hún verður óvenjuleg, því hún fer fram innandyra vegna veðurs.

Menn þykjast vita á hverju þeir eiga von á er hann gegnir embætti.  Hann verður elskaður og hataður eins og áður. En ef til vill örlítið vinsælli en áður miðað við viðbrögðin frá kosningunum 5. nóvember til dagsins í dag.

Engin jarðtenging við gerð Fossvogsbrúar?

"Framkvæmdir við Fossvogsbrú eru hafnar. Bygging hennar er hluti af samgöngusáttmálanum. Umferð um brúna verður ætluð borgarlínu, gangandi og hjólandi vegfarendum." segir á RÚV og áætlaður kostnaður er 8 milljarðar króna, slóð: Framkvæmdir hafnar við Fossvogsbrú

Í sjálfu sér er frábært að það eigi að koma brú yfir Fossvoginn, gott fyrir samgöngur á höfuðborgarsvæinu en verðmiðinn er galinn. Hann er galinn vegna þess að það hefði mátt gera ódýrari brú, jafnvel helmingi ódýrari.  Þessi brú mun fara yfir kostnaðaráætlun á endanum, þótt jarðvegsfyllingin reynist ódýrari í útboði.  Annað sem er galið við þessa brú er að hún er aðeins ætluð fáum! Einar Þorsteinsson, borgarstjóri, segir að reiknað sé með að um tíu þúsund manns muni fara um brúna daglega sem eru loftkastala draumar. Gæti trúað því að 10 þúsund manns fari yfir brúna ef almenn umferð væri einnig leyfð en svo er ekki. Það þótt gríðarleg uppbygging hefur átt sér stað á Kársnesinu og mikil íbúabyggð risið.

Fossvogsbrú mun reynast flotræfilsbrú, líkt og nýja Öflusárbrú sem kostar hátt í 20 milljarða króna (á endanum). Það má alveg hanna ljót mannvirki, ef þau virka og litlir peningar til.

Úr því menn eru á annað borð byrjaðir að brúa voga, þá væri ágætt ef stjórnmálamenn á höfuðborgarsvæðinu myndu kíkja á landabréfakort við og við. Þá myndu þeir sjá ef vegur yrði lagður frá gatnamótum Engidals, Hafnarfirði, yfir í Gálgahraun, þaðan í Bessastaðanes (með landfyllingu eða stutta brú) og þaðan yfir í Kársnes útnes, og þaðan til Fossvogsbrúar, væri kominn hringvegur. Rétt eins og hugmynd Hrafns Gunnlaugssonar var er hann kynnti með eftirminnilegum hætti í sjónvarpsþætti. Allar umferðastíflur frá Hafnarfirði yfir í Kringlumýrabraut væru úr sögunni. En það yrði að byrja á mislægum gatnamótum í Engidal sem bloggritara skilst eigi að gera.

Kennarar stéttin er ekki virt hjá mörgum Íslendingum

Það ber á hjá eldri Íslendingum, 50+, ákveðinn misskilningur í garð kennara. Þessir einstaklingar halda að skólakerfið og kennarar nútímans séu eins og kennarar og skólakerfið var á áttunda áratugnum þegar þeir voru að alast upp.  Það er algjör misskilningur.

Fólk sem skilur ekki skólastarf vill hengja bakarann fyrir smiðinn. Það kennir lélegan árangur í t.d. Pisa og lélegan árangur drengja í skóla um kennslu kennarar.

Skólakerfið í dag er mein gallað og það vita kennarar af eigin hendi. Skóli án aðgreiningar, sem lítur vel út á yfirborðinu, hefur aldrei gengið upp. Það er hreinlega vegna þess að stoðþjónustan sem á að fylgja fjölbreyttum hópi nemenda hefur ávallt verið í skötulíki. Fyrir vikið verða margir af nauðsynlegri þjónustu. Annað er að skólakerfið er yfirfullt af erlendum nemendum sem er hent beint inn í skólanna, mállaust og umkomulítið.  Að sjálfsögðu fylgir ekki fjármagn eða mannskapur til að sinna þessum stóra hópi erlendra nemenda eða nemenda með námsvanda.

Best væri fyrir alla, bæði nemendur og foreldra sem og skólanna að komið verði á fleiri sérskólum (aðra en Brúarskóla og Klettaskóla sem báðir eru sprungnir) í nágrannasveitarfélögum Reykjavíkur og mæta þannig þörf þeirra nemenda sem standa höllum fæti.

Einnig ættu erlendu nemendur að fá aðlögun og sérskóla og nám í a.m.k. 1 - 2 ár áður en þeir koma inn í skólakerfið. Eins ættu skólayfirvöld í sveitarfélögunum að hætta að drekkja kennurum í vinnu með of stórum bekkjum. Hvernig á einn kennari með 25-29 nemendur að geta sinnt þeim öllum? Ef hver nemandi fengi eina mínútu í kennslustund, væri eftir ca. 10 mínútur í innlögn í kennslustund upp á 40 mínútur. Þetta er ekki boðlegt fyrir einn eða neinn.

Fagleg starf í skólum (velmenntuð kennarastétt) er með því besta sem gerist í Evrópu og hingað sækja erlendir kennarar (líka þeir finnsku) sér að fyrirmynd. Til dæmis að komast að því hvers vegna íslenskir nemendur er almennt hamingjusamari en aðrir evrópskir nemendur. Kennslan er orðin flókin og fjölbreytt vegna fleiri kennslugreina og því ekki skrýtið að kennaranámið er komið upp í 5 ár. Kennarinn er fjölfræðingur. Hann þarf að kunna íslensku, dönsku, ensku, stærðfræði, eðlisfræði, efnafræði, náttúrufræði, sögu, félagsfræði...þarf bloggritari að telja meira upp?

En svo verður að horfa á stóru myndina.  Drengir sérstaklega, eru hættir að lesa bækur sem leiðir til lélegri lestra kunnáttu sem svo hefur víxl áhrif. Tómstundastarf tekur mikla orku frá nemendur (sem er frábært) en það hefur áhrif líka. Mörg börn eru útkeyrð eftir daginn, enda skóladagurinn og skólaárið orðið margfalt lengra en þegar 50+ fólkið var í skóla.

Þetta er í höndum stjórnvalda að laga þetta, bæta aðbúnað kennara og nemenda og hætta að spara aura. Foreldrar mega líka líta í eigin barm, enda er uppeldið komið úr þeirra höndum að miklu leyti. Börnunum kannski bara sinnt á kvöldin eftir langan vinnudag. En þeir geta þó a.m.k. sent börnin vel uppaldin og kurteis í skólann. Það er ekki hlutverk kennarans að ganga börnin í foreldra stað eins og oft vill vera í dag, þegar kannski annað foreldrið vantar á heimilið.

Kennarar eru í því að hjálpa foreldrum að koma börnum þeirra til manna og því eiga allir að leggjast á árarnar að stuðla að því. Mikilvægi kennarans eykst með hverju ári, því að þótt gervigreindin komi til, kemur ekkert í stað mannlegrar hlýju kennarans. 1 milljón á mánuði er sanngjörn krafa.

Kennarastéttin ætti að vera hærri launuð en þingmenn

Stéttir kennara eru fjölmennar. Um 2.500 manns störfuðu í framhaldsskólum í nóvember 2020. Rúmlega 80% kennara í framhaldsskólum höfðu kennsluréttindi það sama ár sem er athyglisvert, því maður myndi ætla að það sé auðveldara að manna stöður í framhaldsskólanum samanborið við grunnskólakennara.

Félag grunnskólakennara er fjölmennasta aðildarfélag Kennarasambands Íslands með um 5.300 félagsmenn. Svona fjölmennar stéttir fá aldrei há laun, fjöldinn er bara of mikill og reikningurinn of hár.

Best væri fyrir kennarar að hafa stéttarfélag fyrir hvert skólastig, frá leikskóla upp í háskóla. Reikningurinn fyrir viðsemjendur þeirra verður þá ekki of hár.

Árið 2030 verður kennararstéttin ein af fáum stéttum sem gervigreindin hefur ekki lagt niður eða fækkað í. Talið er að 41% fyrirtækja í heiminum hafa þá fækkað starfsfólk og margar starfgreinar lagst af. Fáir muna vinna í framtíðinni en það munu kennarar gera. Þeir ættu því að heimta hámarkslaun, bara fyrir það að vinna yfir höfuð!

Það er ótrúlegt í allri sjálfvirkninni, fjöldaframleiðslu og tölvuvæðingu að fólk sé að vinna 40 klst. vinnuviku. Sel það ekki dýrara en keypti, en sagt er að evrópski miðaldarmaðurinn hafi haft styttri vinnutíma en Bandaríkjamaðurinn í dag.

Kennarar skapa framtíðina, en hvað gera þingmenn sem verðskuldar það að þeir eru með þreföld hærri laun en kennarinn? Þeir vinna þriðjung úr ári (rúmlega hundrað daga á ári sem þeir þurfa að mæta í Alþingishúsið) og hafa alls kyns forréttindi sem Jón og Gunna hafa ekki. Oft valda þingmenn meiri skaða en ávinning með verkum sínum, en þetta er kannski alhæfing enda gott fólk í öllum stéttum.

Að lokum. Kennarastarfið er erfiðisvinna. Mannleg samskipti geta verið erfið og krefjandi. Um það geta grunnskólakennarar borið vitni um. Ein mesta kulnun í starfi er að finna meðal hjúkrunarfræðinga og kennara. Fólk brennur yfir í starfi og gefst upp margt hvert. Hvers vegna skildi það vera?

 

Vilja Íslendingar fá Bandaríkjamenn sem nágranna?

Þetta ætti að vera umhugsunarvert atriði fyrir Íslendinga og ekki eins fráleitt miðað við atburðarrás síðastliðna vikna. Viðbrögð heimsins hafa verið blendin, á að taka hugmyndir eða kröfur Trumps varðandi Grænland alvarlega eða sem samningsatriði í öðrum málum, eins og fleiri herstöðvar og námuréttindi í landinu?

Trump virðist halda þessu fram af fullri alvöru og nú eru Repúblikanar að smíða frumvarp sem heimilar Bandaríkjaforseta að fara í viðræður.

Heimastjórn Grænlands og ríkisstjórn Dana hafa tekið illa í málið en skiptar skoðanir virðast vera meðal Grænlendinga sjálfra. Þeir eru ekki ýkja hrifnir af nýlendustjórn Dana sem hefur á köflum verið hranaleg. Danir voru afskipta litlir af Íslendingum, hirtu afraksturinn af landinu, báru virðingu fyrir menningu Íslendinga en lengra náði það ekki. Ísland var hjálenda en ekki nýlenda og það getur verið mikill munur þar á.

Danir fóru oft illa með Grænlendinga á nýlendu tímabilinu, eins og margar aðrar nýlenduþjóðir gerðu gagnvart frumbyggjum á yfirráðasvæðum sínum. Samband Danmerkur og Grænlands einkennist af nýlendustjórn sem var að mestu leyti einhliða, og margar af ákvörðunum sem teknar voru höfðu alvarlegar afleiðingar fyrir menningu, samfélag og sjálfstæði Grænlendinga.

En eru Grænlendingar (og Íslendingar) betur settir með að gera Grænland að nýju ríki í Bandaríkjunum eða sjálfstjórnarsvæði?

Bandaríkjamenn hafa farið með inúíta í Norður-Ameríku á svipaðan hátt og aðrar frumbyggjaþjóðir, þó með ákveðnum sérkennum sem tengjast jarðfræðilegum og menningarlegum aðstæðum í norðlægum heimskautasvæðum. Samskiptin milli yfirvalda Bandaríkjanna og inúíta hafa oft einkennst af valdatöku, menningarlegri kúgun og vanrækslu, en einnig af tilraunum til að bæta aðstæður þeirra. 

Hætt er við að Grænlendingar fari úr öskuna í eldinn með að fá nýja húsbændur. Bloggritari hélt að þeir vildu fá full sjálfstæði. Ef Danir eru slæmir, þá eru þeir  þó ekki eins máttugir og Bandaríkjamenn. Stjórn þeirra á Grænlandi er þegar veik og því auðveldara að berjast við Kaupmannahöfn en Washington DC.

Og það getur verið óþægilegt fyrir örríki eins og Ísland að hafa svona heimsveldi við túnfótinn. Hvað næst? Ísland næst á dagskrá?

 

Það er ekki til neitt sem kallast "normal" hitastig fyrir jörðina

Hér í þessu myndbandi er talað um öldugang ísalda og það að sólin, ekki maðurinn ræður miklu um hitastig jarðar. Losun koltvísýrings er auka breyta, ekki aðalástæða fyrir hlýnun eða kólnun jarðar. Þeir þættir sem skipta máli eru:

1) Fjarlægð sólar frá jörðu (getur verið breytileg eftir árþúsund).

2) Sólarvindar (geislarnir eru mis öflugir).

3) Halli jarðar sem er nú 23,5 gráður. Staðsetning snúningsás jarðar færðist um 30 fet (10 metra) á milli 1900 og 2023. Nýleg rannsókn leiddi í ljós að um 90% af reglubundnum sveiflum í pólhreyfingum gæti skýrst af bráðnun ísbreiða og jökla, minnkandi grunnvatns og hækkun sjávarborðs. Þetta er eins og pendúll sem sveiflast til og frá á tugþúsunda ára fresti.

4) Braut jarðar umhverfis sólu er ekki alltaf sporöskjulaga, heldur sveflast hún til og getur orðið meira hringlaga. Þetta gerist á hundrað þúsund ára fresti.  Þetta þýðir breytilegt hitastig.

Það má því líkja jörðinni við fótbolta sem snýst í loftinu og fer í boga í átt að "marki". Ekkert normal hitastig er því til, stundum eru ísaldir eða hlýjinda skeið, allt eftir stöðu jarðar í himingeiminum og afstöðu hennar gagnvart sólu. Maðurinn, sem er ansi öflugur er bara máttvana áhorfandi að þessu öllu.

Spurning er því þessi: Vita menn yfir höfuð um hvað er verið að tala um þegar talað er um hlýnun jarðar vegna "gróðurhúsaáhrifa"? Er ekki bara stutt í næstu ísöld? Eru ísaldir og kuldaskeið ekki verra vandamál fyrir mannkynið en hlýnun upp á 1,5 gráðu frá upphafi iðnbyltingarinnar? Er búið að upplýsa Gretu Thunberg af þessu?

 

Þegar landkönnuðurinn Peter Frauchen tryggði Dönum yfirráðin yfir Austur-Grænland

Menn vilja alltaf gleyma því að austurströnd Grænlands hefur alltaf verið strjábýl, jafnvel ennþá daginn í dag búa fáir Grænlendingar þar. Ástæðan er einföld, miklu meiri ís er þarna og illgreiðfært þangað nema yfir Grænlandsjökul á sleðum sem danski hermenn gera enn í dag eða með þyrlum eða flugvélum.

Þegar Inúítar lögð loks undir sig Grænland allt undir lok síðmiðalda, fór fámennur hópur þeirra til Austur-Grænlands og einangruðust þar málfarslega og kynþáttalega. Svo er enn í dag.

Norrænir menn og Eiríkur rauði sérstaklega uppgötvuðu það fljótt að ekki var hægt að búa á Grænlandi nema á tveimur stöðum, Vestri byggð og Eystri byggð. Svo er enn í dag að fleir búa á tveimum litlum svæðum á vesturströnd Grænland sem er með mildara veðurfar og minni ís.

Það er því hlægilegt þegar Norðmenn ætluðu að leggja undir sig með góðu eða illu Austur-Grænland og kölluðu landið Land Eríks rauða (hann bjó aldrei á austurströndinni). Árið 1931 færðist Græn­lands­málið frek­ar í brenni­dep­il umræðunn­ar, en í júní það ár námu fimm norsk­ir menn landsvæði á aust­ur­strönd Græn­lands í nafni Nor­egs­kon­ungs og nefndu það Eirik Rau­des Land – Land Ei­ríks rauða.

Nokkr­um dög­um síðar ákvað norska rík­is­stjórn­in að inn­lima svæðið í Nor­eg. Var sjó­hern­um enn frem­ur gert að verja þessa ný­lendu sam­kvæmt fyr­ir­skip­un norska varn­ar­málaráðherr­ans, Vidk­un Quisl­ing. Svo fór að Norðmenn yf­ir­gáfu Græn­land 5. apríl 1933, en þá hafði Alþjóðadóm­stóll­inn í Haag dæmt land­nám þeirra ólög­legt.

Íslendingar voru líka sumir hverjir æstir á öðrum áratug 20. aldar að eignast gömlu "nýlendu" sína með Einar Benediksson fremstan í flokki. En Íslendingar voru þá nýbúnir að fá frelsi og stjórnarráðið og Alþingi ekki öflugt. Það varð því hljótt um kröfur Íslendinga þótt einstaka mann ljáði máls á málinum.

En merkilegt er að kröfur Dana sjálfra til Austur-Grænlands eru nefnilega ekki gamlar. Fáir vita af því að það var einn Dani, Peter Freuchen, í byrjun 20. aldar sem tryggði rétt Dana (og gerði landnám Norðmanna þar með ólöglegt) til landshlutans.  Ég las bók hans margsinnis, sem heitir Æskuárin mín á Grænland og er stórskemmtileg aflestrar. Þvílíkur ævintýraheimur sem hann dró mynd af og gamla inúítasamfélaginu sem þá var ósnert á austurströndinni. Kíkjum á æviágrip hans.

Freuchen fæddist í Nykøbing Falster í Danmörku (20 febrúar 1886 – 2. september 1957), sonur Anne Petrine Frederikke  og Lorentz Benzon Freuchen, kaupsýslumanns. Freuchen var skírður í kirkjunni á staðnum. Hann stundaði nám við Kaupmannahafnarháskóla þar sem hann stundaði nám í læknisfræði um tíma.

Árið 1906 fór hann í sinn fyrsta leiðangur til Grænlands sem meðlimur Danmerkur leiðangursins svonefnda. Á árunum 1910 til 1924 fór hann í nokkra leiðangra, oft með hinum þekkta heimskautafara Knud Rasmussen. Hann vann með Rasmussen við að fara yfir Grænlandsjökulinn. Hann var í mörg ár í Thule á Grænlandi og bjó með Pólar Inúítum. Árið 1935 heimsótti Freuchen Suður-Afríku og í lok áratugarins hafði hann ferðast til Síberíu.

Árið 1910 stofnuðu Knud Rasmussen og Peter Freuchen Thule-verslunarstöðina í Cape York (Uummannaq), Grænlandi, sem verslunarstöð. Nafnið Thule var valið vegna þess að það var nyrsta verslunarstaður í heimi, bókstaflega "Ultima Thule". Thule verslunar útpósturinn eða verslunarstöðin varð heimastöð fyrir röð sjö leiðangra, þekktir sem Thule Expeditions, á milli 1912 og 1933.

Fyrsti Thule leiðangurinn (1912 fóru þeir Rasmussen, Freuchen, Inukitsork og Uvdloriark) hafði það að markmiði að prófa fullyrðingu Roberts Peary um að sund skildi Peary Land frá Grænlandi. Þeir sönnuðu að þetta var ekki raunin í 1.000 km (620 mílur) ferð yfir innlandsísinn sem varð þeim næstum að bana.

Clements Markham, forseti Royal Geographical Society, sagði ferðina "þá fínustu sem hundar hafa framkvæmt". Freuchen skrifaði persónulegar frásagnir af þessari ferð (og öðrum) í Vagrant Viking (1953) og og með Rasmussen (1958). Hann segir í Vagrant Viking að aðeins ein önnur hundasleðaferð yfir Grænland hafi nokkurn tíma tekist vel. Þegar hann festist undir snjóflóði segist hann hafa notað eigin saur til að búa til rýting sem hann losaði sig með. Meðan þeir voru í Danmörku héldu Freuchen og Rasmussen röð fyrirlestra um leiðangra sína og menningu inúíta.

Fyrsta eiginkona Freuchens, Mekupaluk, sem tók sér nafnið Navarana, fylgdi honum í nokkra leiðangra. Þegar hún lést vildi hann að hún yrði grafin í gamla kirkjugarðinum í Upernavík. Kirkjan neitaði að framkvæma greftrunina, vegna þess að Navarana var ekki skírð, svo Freuchen jarðaði hana sjálfur. Knud Rasmussen notaði síðar nafnið Navarana fyrir aðalhlutverkið í kvikmyndinni Palos Brudefærd sem var tekin upp á Austur-Grænlandi árið 1933. Freuchen gagnrýndi harðlega kristna kirkju sem sendi trúboða meðal inúíta án þess að skilja menningu þeirra og hefðir.

Þegar Freuchen sneri aftur til Danmerkur á 2. áratugnum gekk hann til liðs við jafnaðarmenn og lagði sitt af mörkum með greinum í dagblaðinu Politiken. Frá 1926 til 1932 starfaði hann sem aðalritstjóri tímarits, Ude og Hjemme, í eigu fjölskyldu seinni konu sinnar.

Enda þess grein á að benda á að Thule verslunarmiðstöðin sem Frauchen stofnaði tryggði landakröfur Dana, því þar með gátu þeir sannað búsetu á austurströndinni (skítt með innbyggjarar höfðu búið þarna í 500 ár áður).

Örríkin ganga kaupum og sölum

Danir voru aldrei áhugasamir um hjálendu sína í norðri, Ísland. Ekki er beinlínis hægt að segja að þeir hafi farið illa með Íslendinga, til þess var mörlandinn of langt í burtu og stjórnsýsla þeirra á Íslandi of lítil. Dæma má stjórn þeirra á eyjunni sem vítaverða vanrækslu framan af. Þeir höfðu ekki meiri áhuga en það, þegar tekjur þeirra af fiskveiðum fóru minnandi á 19. öld að vilja að nota landið sem skiptimynt.

Árið 1809, þegar Napoleon háði stríð Evrópu og Danmörk hafði tapað Svíþjóð í stríðinu, höfðu Danir miklar áhyggjur af öryggi landsins og óttuðust að Bretar gætu tekið Ísland sem og gerðist er Jörundur hundadagakonungur tók hér "völd". Á þessum tíma voru Bretar mjög áhugasamir um að tryggja hafnaraðstöðu í Norður-Atlantshafi. Það var því nokkur hugmynd um að Bretar myndu kaupa Ísland frá Danmörku, en þetta fór aldrei lengra.

Árið 1814, þegar Danmörk og Svíþjóð undirrituðu Kiel samninginn eftir Napóleonsstríðin, fór Noregur formlega frá Danmörku en Ísland varð eftir (svo við vitum ekki enn til að það hafi verið mögulegt að "selja" Ísland, heldur væri mögulega að ræða skiptingu eignar).

Í kringum 1860 var Ísland mjög fátækt og einangrað, og Danir höfðu miklar fjárhagslegar áhyggjur vegna þessa. Þá hafði meðal annars komið upp hugmynd um að selja Ísland Bandaríkjamönnum sem hluta af viðræðum við þá um að mynda nýja þjóðríki eða viðskiptaþjóðarsamband.

Árið 1868 var jafnvel formlegt tilboð frá Danmörku til Bandaríkjanna um að Ísland yrði selt. Bandaríkin höfðu ekki sérstakan áhuga á þessu tilboði, að minnsta kosti ekki á þeim tíma. Það er talið að þeir hafi ekki séð Ísland sem hagkvæmt eignarhald og voru einnig óvissir um það hvort það væri raunverulega hagkvæmt fyrir Bandaríkin að bæta Ísland við sitt land.

Ísland á 19. öld var því í sömu stöðu og Grænland á 20. öld, vera skiptimynt í samskiptum stórvelda. Bandaríkin vilja nú Grænland en vildu landið á 19. öld frá Dönum en ekkert varð af þessum áformum. Litið var á það sem risa ísbreiðu með fáum eða engum auðlindum. En nú vita allir af málm námum landsins, hernaðarlegs mikilvægi o.s.frv.

Virðingin fyrir örríkjum er ekki meiri en þetta.

Höfði kemur ekki til greina í fyrirhuguðum friðarviðræðum stórveldanna um Úkraínu

Friðar ríkið svokallaða Ísland, hefur gert þau reginmistök sem örríki á aldrei að gera; það er að skipta sér með beinum hætti af stríðsátökum stórvelda.

Það gerði fyrrverandi ríkisstjórn er hún ein vestrænna ríkisstjórna ákvað að slíta de facto stjórnmálasamskipti við Rússland. Og það þrátt fyrir að þau hafa aldrei verið slitin í kalda stríðinu og var komið á, í lok heimsstyrjaldar og það við harðstjórann og fjöldamorðingjann Stalín.  Þetta hafa Rússar tekið eftir og ekki gleymt.

Nú hafa leiðtogar stríðandi aðila ákveðið að tala saman og fara í friðarviðræður. Hið einstæða tækifæri fyrir Ísland að komast í sögubækurnar á ný, með því að bjóða Ísland og þar með Höfða á ný, sem fundarstað, er ómögulegt að bjóða. Ástæðan er einföld, það eru engin stjórnmálasamskipti milli Rússlands og Íslands þessi misseri. Ekkert sendiráð starfrækt í Reykjavík eða Moskvu og engir diplómatar sem geta gengið á milli. Slík var "stjórnviskan" á ríkisstjórnarheimili fyrrum ríkisstjórnar.

Í stað þess að mótmæla innrás Rússlands og láta þar við sitja, ekki slíta "talþræðinum" í gegnum diplómatískum leiðum, ákvað Ísland að taka beinan þátt í stríðinu í Úkraínu með vopnasendingum þangað. Þannig að það var ekki nóg að slíta samskiptunum, það varð líka að vopna annan stríðsaðilann.  Nú er hér ekki verið að bera blak af innrásastríði Rússa gegn Úkraínu, þetta er skítastríð sem hefði mátt koma í veg fyrir ef diplómatarnir hefðu sinn vinnu sinni sem og stjórnmálamennirnir.

Það verður fróðlegt að sjá hvar þjóðarleiðtogarnir mætast, það verður örugglega ekki á Íslandi!